Θουκυδίδη Ιστορία, Κεφάλαιο 75 [Διαγώνισμα]

Olga Shvartsur
 
Θουκυδίδη Ιστορία, Κεφάλαιο 75 [Διαγώνισμα]
 
[1] Tῇ δὲ ἐπιγιγνομένῃ ἡμέρᾳ Νικόστρατος ὁ Διειτρέφους Ἀθηναίων στρατηγὸς παραγίγνεται βοηθῶν ἐκ Ναυπάκτου δώδεκα ναυσί και Μεσσηνίων πεντακοσίοις ὁπλίταις· ξύμβασίν τε ἔπρασσε και πείθει ὥστε ξυγχωρῆσαι ἀλλήλοις δέκα μεν ἄνδρας τούς αἰτιωτάτους κρῖναι, οἳ οὐκέτι ἔμειναν, τούς δ᾽ ἄλλους οἰκεῖν σπονδάς πρός ἀλλήλους ποιησαμένους και προς Ἀθηναίους, ὥστε τούς αὐτούς ἐχθρούς και φίλους νομίζειν. [2] Kαι ὁ μεν ταῦτα πράξας ἔμελλεν ἀποπλεύσεσθαι· οἱ δὲ τοῦ δήμου προστάται πείθουσιν αὐτόν πέντε μεν ναῦς τῶν αὐτοῦ σφίσι καταλιπεῖν, ὅπως ἧσσόν τι ἐν κινήσει ὦσιν οἱ ἐναντίοι, ἴσας δὲ αὐτοί πληρώσαντες ἐκ σφῶν αὐτῶν ξυμπέμψειν. [3] Kαι ὁ μὲν ξυνεχώρησεν, οἱ δὲ τούς ἐχθρούς κατέλεγον ἐς τάς ναῦς. δείσαντες δε ἐκεῖνοι μὴ ἐς τάς Ἀθήνας ἀποπεμφθῶσι καθίζουσιν ἐς το τῶν Διοσκόρων ἱερόν. [4] Νικόστρατος δὲ αὐτοὺς ἀνίστη τε και παρεμυθεῖτο. Ὡς δ᾽ οὐκ ἔπειθεν, ὁ δῆμος ὁπλισθείς ἐπί τῇ προφάσει ταύτῃ, ὡς οὐδέν αὐτῶν ὑγιές διανοουμένων τῇ τοῦ μη ξυμπλεῖν ἀπιστίᾳ, τα τε ὅπλα αὐτῶν ἐκ τῶν οἰκιῶν ἔλαβε και αὐτῶν τινας οἷς ἐπέτυχον, εἰ μη Νικόστρατος ἐκώλυσε, διέφθειραν ἄν. [5] Ὁρῶντες δε οἱ ἄλλοι τα γιγνόμενα καθίζουσιν ἐς το ῞Ηραιον ἱκέται και γίγνονται οὐκ ἐλάσσους τετρακοσίων. Ὁ δὲ δῆμος δείσας μή τι νεωτερίσωσιν ἀνίστησί τε αὐτούς πείσας και διακομίζει ἐς τήν πρό τοῦ Ἡραίου νῆσον, και τά ἐπιτήδεια ἐκεῖσε αὐτοῖς διεπέμπετο.
 
1. Να μεταφράσετε στη Νέα Ελληνική το απόσπασμα: «Ὡς δ᾽ οὐκ ἔπειθεν,… ἐκεῖσε αὐτοῖς διεπέμπετο».
Μονάδες 30
 
Επειδή όμως δεν τους έπειθε, οι δημοκρατικοί οπλίστηκαν με πρόφαση ότι η δυσπιστία τους να μη θέλουν να αποπλεύσουν μαζί με το Νικόστρατο, φανέρωνε ότι είχαν κακούς σκοπούς, και τους πήραν τα όπλα από τα σπίτια και θα είχαν σκοτώσει μερικούς από αυτούς που συνάντησαν τυχαία εκεί, αν δεν τους εμπόδιζε ο Νικόστρατος. Βλέποντας τι γίνεται οι άλλοι κατέφυγαν ικέτες στο ναό της Ήρας και συγκεντρώθηκαν περισσότεροι από τετρακόσιους. Οι δημοκρατικοί επειδή φοβήθηκαν μήπως επιχειρήσουν πολιτική μεταβολή, τους έπεισαν να σηκωθούν και τους μετέφεραν στο νησί απέναντι από το Ηραίο, και τους έστελναν εκεί ό,τι χρειάζονταν.
 
2. «τούς δ᾽ ἄλλους οἰκεῖν σπονδὰς πρός ἀλλήλους ποιησαμένους καί πρός Ἀθηναίους, ὥστε τούς αὐτούς ἐχθρούς καί φίλους νομίζειν»: Ο Νικόστρατος διασφαλίζει πως κανένας ολιγαρχικός δεν θα υποστεί κυρώσεις για τις συγκρούσεις που προηγήθηκαν. Να αιτιολογήσετε την επιεική αυτή στάση του. Σε τι, θεωρείτε, ότι αποσκοπούσε ο Αθηναίος στρατηγός;
Μονάδες 10
 
Ο Νικόστρατος επιδεικνύοντας εμφανή επιείκεια απέναντι στους ολιγαρχικούς προτείνει την τιμωρία μόνο των δέκα πρωταίτιων -οι οποίοι είχαν ήδη φύγει από το νησί- και προσφέρει σε όλους τους υπόλοιπους ολιγαρχικούς αμνηστία, υπό τον όρο πως θα δέχονταν να συνάψουν αμυντική συμφωνία τόσο με τη δημοκρατική παράταξη όσο και με τους Αθηναίους, αναγνωρίζοντας πως πλέον θα αντιμετωπίζουν από κοινού τους εχθρούς της νήσου και θα θεωρούν ως φίλους τα μέλη μιας συγκεκριμένης πλευράς (της αθηναϊκής). Η πρόταση αυτή φανερώνει τη διαλλακτικότητα, αλλά και τη διπλωματική ευστροφία του Αθηναίου στρατηγού, εφόσον βασικός του στόχος ήταν να συμφιλιώσει τις αντιμαχόμενες παρατάξεις, προκειμένου η συμμαχία με την Αθήνα να έχει την ευρύτερη δυνατή αποδοχή από τους κατοίκους της Κέρκυρας. Μια ενδεχόμενα εκδικητική στάση απέναντι στους ολιγαρχικούς θα βάθαινε τη διάσταση μεταξύ των Κερκυραίων και θα καθιστούσε τη συμμαχία με την Αθήνα μερικώς μόνο αποδεκτή και κατ’ επέκταση πιο αδύναμη. Υπ’ αυτό το πρίσμα ο Νικόστρατος επιθυμεί και επιχειρεί να συμφιλιώσει τις δύο αντιμαχόμενες παρατάξεις, ώστε να εξυπηρετήσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα συμφέροντα της Αθήνας.
 
3. «Kαὶ ὁ μέν ξυνεχώρησεν, οἱ δέ τούς ἐχθρούς κατέλεγον ἐς τάς ναῦς»: Πώς θα χαρακτηρίζατε τους δημοκρατικούς με βάση την ανειλικρίνειά τους απέναντι στον Νικόστρατο; Σε τι αποσκοπούν με την επάνδρωση των πλοίων με μέλη της αντίπαλης παράταξης;
Μονάδες 10
 
Οι δημοκρατικοί της Κέρκυρας, αν και εμφανίζονται δεκτικοί απέναντι στην πρόταση του Νικόστρατου να συμφιλιωθούν με τους ολιγαρχικούς, στην πραγματικότητα θέλουν να πάρουν εκδίκηση για τις βιαιότητες των ολιγαρχικών και δεν έχουν ειλικρινή διάθεση να τους συγχωρέσουν. Παρουσιάζονται, έτσι, στον Νικόστρατο θεωρητικά ανήσυχοι για το κατά πόσο οι ολιγαρχικοί θα σεβαστούν την ειρήνευση στο νησί, ενώ επί της ουσίας οι ίδιοι σχεδιάζουν το πώς θα τους αποδυναμώσουν, ώστε με την πρώτη ευκαιρία να στραφούν εναντίον τους. Οι δημοκρατικοί, επομένως, λειτουργούν δόλια απέναντι στον σύμμαχό τους και επιχειρούν να τον εξαπατήσουν, αφού δεν του αποκαλύπτουν τις πραγματικές τους διαθέσεις. Στρατολογούν, έτσι, τους αντιπάλους τους στα πλοία που θα παρέδιδαν στον Νικόστρατο, προκειμένου να μειώσουν τον αριθμό των ολιγαρχικών και να έχουν στη συνέχεια περισσότερες πιθανότητες να νικήσουν τους εναπομείναντες ολιγαρχικούς της νήσου. Η ύπουλη αυτή τακτική τους συνιστά ένα πρώτο φανέρωμα της εν γένει διπρόσωπης, εκδικητικής και αδίστακτης τακτικής που πρόκειται να ακολουθήσουν στην πορεία.
 
4. Με βάση το Κεφ. 75, που σας δόθηκε, και το ακόλουθο χωρίο, από το Κεφ. 82, να σχολιάσετε κατά πόσο η στάση των δημοκρατικών απέναντι στους αντιπάλους τους βασιζόταν πράγματι στις αρχές που πρέσβευαν ως δημοκρατικοί.
 
[8] Οι αρχηγοί των κομμάτων, στις διάφορες πολιτείες, πρόβαλλαν ωραία συνθήματα. Ισότητα των πολιτών από την μια μεριά, σωφροσύνη της αριστοκρατικής διοίκησης από την άλλη. Προσποιούνταν έτσι ότι υπηρετούν την πολιτεία, ενώ πραγματικά ήθελαν να ικανοποιήσουν προσωπικά συμφέροντα και αγωνίζονταν με κάθε τρόπο να νικήσουν τους αντιπάλους τους.
Θουκυδίδη Ιστορία, Κεφ. 82
 
Οι δημοκρατικοί, αν και πρεσβεύουν την ισότητα των πολιτών και τον σεβασμό απέναντι στις επιμέρους πολιτικές απόψεις, στην πραγματικότητα διακατέχονται από εκδικητική διάθεση και από βαθύ μίσος για τους αντιπάλους τους. Έτσι, ενώ αποτελούν την παράταξη που δέχεται την πολυφωνία, την ισότητα και την ισηγορία, είναι στην πραγματικότητα έτοιμοι να εκμεταλλευτούν οποιαδήποτε αφορμή για να λάβουν τα όπλα και να εξουδετερώσουν βιαίως τους αντιπάλους τους, όπως αυτό ήδη διαφαίνεται στο Κεφ. 75, όπου εκλαμβάνουν την εύλογη απροθυμία των ολιγαρχικών να επιβιβαστούν στα αθηναϊκά καράβια ως απόδειξη πως σχεδιάζουν κάτι κακό εις βάρος τους και σπεύδουν να οπλιστούν για να σκοτώσουν τους αντιπάλους τους. Η παρέμβαση του Αθηναίου Νικόστρατου θα λειτουργήσει σωτήρια για τους ολιγαρχικούς, αλλά το μίσος των δημοκρατικών για τους αντιπάλους τους διόλου δεν κατασιγάζεται. Διαφαίνεται, άρα, πως οι δημοκρατικοί δεν ασπάζονται την πολιτική ιδεολογία που πρεσβεύουν, εφόσον ό,τι τους διακρίνει είναι η διάθεση να εξουδετερώσουν με κάθε τρόπο την αντίπαλη πολιτική παράταξη.  
 
5. Να βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: έλλειψη, πρόλογος, δέος, μυθώδης, πρόσληψη.
Μονάδες 10
 
έλλειψη: καταλιπεῖν
πρόλογος: κατέλεγον
δέος: δείσαντες
μυθώδης: παρεμυθεῖτο
πρόσληψη: ἔλαβε
 
6.α. Να γράψετε τους τύπους των ουσιαστικών που σας ζητούνται:
1. ἄνδρας: Δοτική ενικού:
2. νῆσον: Κλητική ενικού:
3. δῆμος: Δοτική πληθυντικού:
4. προφάσει: Δοτική πληθυντικού:
5. ὁπλίταις: Γενική ενικού:
Μονάδες 5
 
1. τῷ ἀνδρί , 2. (ὦ) νῆσε 3. τοῖς δήμοις, 4. ταῖς προφάσεσι(ν),  5.  τοῦ ὁπλίτου
 
β. Να γράψετε τους τύπους των ρημάτων που σας ζητούνται:
1. ἔπειθεν: β΄ πληθυντικό πρόσωπο, οριστικής Παρακειμένου:
2. ἔλαβε: γ΄ ενικό πρόσωπο, ευκτικής Ενεστώτα:
3. γίγνονται: γ΄ πληθυντικό πρόσωπο, οριστικής Μέλλοντα:
4. ἐκώλυσε: γ΄ ενικό πρόσωπο, υποτακτικής Αορίστου:
5. ὦσιν: γ΄ ενικό πρόσωπο, οριστικής Παρατατικού:
Μονάδες 5
 
1. πεπείκατε, 2. λαμβάνοι, 3. γενήσονται, 4. κωλύσῃ, 5. ἦν
 
7. Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τις ακόλουθες λέξεις ή φράσεις. Σε περίπτωση ρηματικού τύπου να προσδιορίσετε το υποκείμενο του και το αντικείμενό του (αν υπάρχει).
1. στρατηγός, 2. ποιησαμένους, 3. κατέλεγον, 4. ἐς τὸ ἱερόν, 5. δείσας
Μονάδες 10
 
1. στρατηγὸς: Παράθεση στο υποκείμενο Νικόστρατος.
2. ποιησαμένους: Χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο (τους ἄλλους) του απαρεμφάτου οἰκεῖν. σπονδὰς: Αντικείμενο της μετοχής.
3. κατέλεγον: Ρήμα. οἱ δὲ: Υποκείμενο. τους ἐχθροὺς: Αντικείμενο ρήματος.
4. ἐς τὸ ἱερόν: Εμπρόθετος προσδιορισμός της στάσης σε τόπο.
5. δείσας: Αιτιολογική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο (Ὁ δῆμος) του ρήματος (ως αντικείμενό της λειτουργεί η ενδοιαστική πρόταση: μη τι νεωτερίσωσιν).
 
8. Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω διατυπώσεις ως Σωστές (Σ) ή Λανθασμένες (Λ):
Ο Θουκυδίδης
α.  απέτυχε, ως στρατηγός, να σώσει την Αμφίπολη από τους Σπαρτιάτες.
β. εξορίστηκε και γι’ αυτό δεν μπόρεσε να συνεχίσει την ιστορική του έρευνα.
γ. πίστευε ότι η βαθύτερη αιτία του πολέμου ήταν η ανάπτυξη, οικονομική και στρατιωτική, της αθηναϊκής δύναμης.
δ. κατόρθωσε παρά τις δυσκολίες να παραθέσει αυτολεξεί τους λόγους των πολιτικών κατά τη διάρκεια του πολέμου.
ε. εξιστορεί τα γεγονότα του πολέμου κατά χρονολογική σειρά διαιρώντας το έτος σε θέρος και χειμώνα.
Μονάδες 10
 
α. Σωστό, β. Λάθος, γ. Σωστό, δ. Λάθος, ε. Σωστό