Θουκυδίδη Ιστορία, Βιβλίο 3 Κεφάλαια 71-73 [Διαγώνισμα]

Michael Tompsett

 
Θουκυδίδη Ιστορία, Βιβλίο 3 Κεφάλαια 71-73 [Διαγώνισμα]
 
[71.1] Δράσαντες δὲ τοῦτο και ξυγκαλέσαντες Κερκυραίους εἶπον ὅτι ταῦτα και βέλτιστα εἴη και ἥκιστ᾽ ἂν δουλωθεῖεν ὑπ᾽ Ἀθηναίων, το τε λοιπόν μηδετέρους δέχεσθαι ἀλλ᾽ ἢ μιᾷ νηὶ ἡσυχάζοντας, το δε πλέον πολέμιον ἡγεῖσθαι. Ὡς δὲ εἶπον, και ἐπικυρῶσαι ἠνάγκασαν την γνώμην. [2] Πέμπουσι δε και ἐς τας Ἀθήνας εὐθὺς πρέσβεις περί τε τῶν πεπραγμένων διδάξοντας ὡς ξυνέφερε και τούς ἐκεῖ καταπεφευγότας πείσοντας μηδέν ἀνεπιτήδειον πράσσειν, ὅπως μή τις ἐπιστροφὴ γένηται.
[72.1] Ἐλθόντων δὲ οἱ Ἀθηναῖοι τους τε πρέσβεις ὡς νεωτερίζοντας ξυλλαβόντες, και ὅσους ἔπεισαν, κατέθεντο ἐς Αἴγιναν.
[2] Ἐν δὲ τούτῳ τῶν Κερκυραίων οἱ ἔχοντες τα πράγματα ἐλθούσης τριήρους Κορινθίας και Λακεδαιμονίων πρέσβεων ἐπιτίθενται τῷ δήμῳ, και μαχόμενοι ἐνίκησαν. [3] Ἀφικομένης δε νυκτὸς ὁ μεν δῆμος ἐς την ἀκρόπολιν και τα μετέωρα τῆς πόλεως καταφεύγει και αὐτοῦ ξυλλεγεὶς ἱδρύθη, και τον Ὑλλαϊκὸν λιμένα εἶχον· οἱ δὲ τήν τε ἀγορὰν κατέλαβον, οὗπερ οἱ πολλοὶ ᾤκουν αὐτῶν, και τον λιμένα τον πρὸς αὐτῇ και προς την ἤπειρον.
[73.1] Tῇ δ᾽ ὑστεραίᾳ ἠκροβολίσαντό τε ὀλίγα και ἐς τους ἀγροὺς περιέπεμπον ἀμφότεροι, τους δούλους παρακαλοῦντές τε και ἐλευθερίαν ὑπισχνούμενοι· και τῷ μὲν δήμῳ τῶν οἰκετῶν το πλῆθος παρεγένετο ξύμμαχον, τοῖς δ᾽ ἑτέροις ἐκ τῆς ἠπείρου ἐπίκουροι ὀκτακόσιοι.
 
1. Να μεταφράσετε στη Νέα Ελληνική το απόσπασμα: «Ἐλθόντων... προς την ἤπειρον».
Μονάδες 30
 
Όταν λοιπόν ήλθαν (οι πρέσβεις) (στην Αθήνα), οι Αθηναίοι αφού συνέλαβαν και τους πρέσβεις ως υποκινητές στάσης και όσους έπεισαν, τους συγκέντρωσαν για ασφάλεια στην Αίγινα. Στο μεταξύ από τους Κερκυραίους οι κύριοι της πολιτικής κατάστασης, όταν ήλθε κορινθιακό πλοίο και Λακεδαιμόνιοι πρέσβεις, επιχειρούν επίθεση εναντίον των δημοκρατικών, και τους νίκησαν ύστερα από μάχη. Και όταν έπεσε η νύχτα, οι μεν δημοκρατικοί στην ακρόπολη και στα ψηλά και οχυρά μέρη της πόλης καταφεύγουν, και αφού συγκεντρώθηκαν, εκεί εγκαταστάθηκαν, και κατείχαν επίσης το Υλλαϊκό λιμάνι· ενώ οι άλλοι (οι ολιγαρχικοί) κατέλαβαν και την αγορά, όπου ακριβώς κατοικούσαν οι περισσότεροι από αυτούς, και το κοντινό της λιμάνι που βλέπει στην απέναντι στεριά.
 
2. «Ἐλθόντων δὲ οἱ Ἀθηναῖοι τούς τε πρέσβεις ὡς νεωτερίζοντας ξυλλαβόντες, καὶ ὅσους ἔπεισαν, κατέθεντο ἐς Αἴγιναν»: Να εξηγήσετε για ποιους λόγους οι Αθηναίοι αντιμετώπισαν με αυτό τον τρόπο τους Κερκυραίους πρέσβεις.
Μονάδες 10
 
Οι Αθηναίοι συνέλαβαν τους πρέσβεις, παραβιάζοντας τους κανόνες του «διεθνούς δικαίου» της εποχής, εφόσον οι πρέσβεις θεωρούνταν πρόσωπα ιερά και απαραβίαστα, διότι οι ολιγαρχικοί Κερκυραίοι έχουν καταλύσει πρώτοι την έννομη τάξη με τη δολοφονία του Πειθία και άλλων δημοκρατικών βουλευτών. Η ακραία βίαιη αυτή στάση των ολιγαρχικών σε συνδυασμό με το γεγονός ότι οι πρέσβεις τους φτάνοντας στην Αθήνα επιχειρούν να προσεταιριστούν τους Κερκυραίους, που είχαν ήδη καταφύγει στην Αθήνα, προκαλούν εύλογα την αγανάκτηση των Αθηναίων, οι οποίοι και επιλέγουν με την πράξη της σύλληψης να στείλουν ένα σαφές μήνυμα στην Κέρκυρα. Η ανάρμοστη δράση των ολιγαρχικών Κερκυραίων δεν πρόκειται να μείνει χωρίς απάντηση από τους Αθηναίους, καθώς από τη μία δολοφονήθηκαν υποστηρικτές τους σε κερκυραϊκό έδαφος και από την άλλη ασκείται προπαγανδιστική δράση στην ίδια την Αθήνα από τους πρέσβεις των ολιγαρχικών.
 
3. «ἐς τους ἀγροὺς περιέπεμπον ἀμφότεροι, τους δούλους παρακαλοῦντές τε και ἐλευθερίαν ὑπισχνούμενοι»: Να αιτιολογήσετε την κίνηση αυτή των δύο αντιμαχόμενων παρατάξεων και να εξηγήσετε γιατί οι περισσότεροι δούλοι επέλεξαν τους δημοκρατικούς.
Μονάδες 10
 
Η προσπάθεια και των δύο παρατάξεων να προσεταιριστούν τους δούλους, οι οποίοι υπερέβαιναν τότε το μισό πληθυσμό της Κέρκυρας, φανερώνει την ένταση του αγώνα και την όξυνση των πολιτικών παθών. Μια τέτοια κίνηση ήταν εντελώς ασυνήθιστη, γι’ αυτό και μπορεί να γίνει αντιληπτή μόνο ως απεγνωσμένη απόπειρα από τη μεριά και των δύο παρατάξεων να ενισχυθούν αριθμητικά και να επικρατήσουν έναντι του αντιπάλου τους. 
Η πλειοψηφία των δούλων επέλεξε τελικά να συμπαραταχθεί με τους δημοκρατικούς, οι οποίοι ήταν οι λιγότερο εύποροι πολίτες της Κέρκυρας, καθώς αισθάνονταν ιδεολογικά και κοινωνικά πλησιέστερα με αυτούς παρά με τους εύπορους ολιγαρχικούς. Οι ολιγαρχικοί ήταν κυρίως εκείνοι που απασχολούσαν τους δούλους, χωρίς κατ’ ανάγκη να τους αντιμετωπίζουν με καλό τρόπο. Ως εκ τούτου, η πιο ήπια και ανθρώπινη συμπεριφορά των δημοκρατικών, κατά το προηγούμενο διάστημα, απέναντι στους δούλους λειτούργησε ως βασικός παράγοντας για να τους προτιμήσουν οι δούλοι.
 
4. Αφού λάβετε υπόψη σας το ακόλουθο χωρίο του Θουκυδίδη, όπως και τα Κεφ. 71-73 που σας δόθηκαν, να αιτιολογήσετε σε ποιον βαθμό είχαν πετύχει οι απελευθερωμένοι από τους Κορίνθιους Κερκυραίοι τον σκοπό τους.
Μονάδες 10
 
«Οι ταραχές, στην Κέρκυρα, είχαν αρχίσει από τότε που είχαν γυρίσει οι Κερκυραίοι που είχαν αιχμαλωτιστεί από τους Κορινθίους στις ναυτικές επιχειρήσεις γύρω απ’ την Επίδαμνο. Τυπικά τους είχαν απελευθερώσει επειδή οι πρόξενοι είχαν δώσει εγγυήσεις οκτακόσια τάλαντα, στην πραγματικότητα, όμως, επειδή τους είχαν πείσει οι Κορίνθιοι να επιχειρήσουν να κάνουν την Κέρκυρα σύμμαχο της Κορίνθου. Άρχισαν αυτοί να ενεργούν πλησιάζοντας τους πολίτες και προσπαθώντας να τους πείσουν ότι έπρεπε η Κέρκυρα ν’ αποσπαστεί από την αθηναϊκή συμμαχία.»
Θουκυδίδη Ιστορία, Βιβλίο 3 Κεφ. 70
 
Οι απελευθερωμένοι από τους Κορίνθιους Κερκυραίοι συνέβαλαν αποφασιστικά στα γεγονότα της σφαγής του Πειθία και των άλλων δημοκρατικών βουλευτών, οδηγώντας έτσι στην κατάληψη της εξουσίας από την ολιγαρχική παράταξη. Κατ’ αυτό τον τρόπο στάθηκε εφικτό να επιβληθεί η απόφαση της ουδετερότητας των Κερκυραίων και κατ’ επέκταση η ακύρωση της αμυντικής συμμαχίας της νήσου με την Αθήνα. Υπ’ αυτό το πρίσμα οι Κερκυραίοι που ήταν αιχμάλωτοι στην Κόρινθο κατορθώνουν εν μέρει την αποστολή τους, εφόσον επηρεάζουν αρκετά τους ολιγαρχικούς, προκειμένου να πάρουν τον έλεγχο του νησιού και να διαμορφώσουν ένα διπλωματικό πλαίσιο που λειτουργεί υπέρ των συμφερόντων της Κορίνθου και της Σπάρτης. Δεν κατορθώνουν, ωστόσο, πλήρως την αποστολή τους -τη σύναψη συμμαχίας με την Κόρινθο-, εφόσον ήδη η επιβολή ουδετερότητας βασίστηκε σε εγκληματικές πράξεις, οι οποίες θα προκαλούσαν δεδομένα την αντίδραση των Αθηναίων, οπότε μια περαιτέρω κίνηση, αυτή της ανοιχτής συμμαχίας με την Κόρινθο θα ήταν ένα εξαιρετικά προκλητικό βήμα που θα επέσπευδε την παρέμβαση της Αθήνας.   
 
5. Να γράψετε μία απλή ή σύνθετη ομόρριζη λέξη της Νέας Ελληνικής, για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: ξυγκαλέσαντες, εἶπον, γένηται, κατέλαβον, ᾤκουν.
Μονάδες 10
 
ξυγκαλέσαντες: σύγκληση, προσκλητήριο, κάλεσμα
εἶπον: έπος, επικός, καλλιέπεια
γένηται: γονιός, απόγονος, γενιά
κατέλαβον: προκατάληψη, λάφυρο, λαβή
ᾤκουν: κατοικία, πολυκατοικία, οίκος
 
6.α. Να γράψετε τους τύπους των ακόλουθων ουσιαστικών που σας ζητούνται:
1. τριήρους: Δοτική πληθυντικού:
2. νυκτὸς: Αιτιατική πληθυντικού:
3. λιμένα: Δοτική ενικού:
4. πλῆθος: Δοτική ενικού:
5. δούλους: Δοτική ενικού
Μονάδες 5
 
1. ταῖς τριήρεσι 2. τάς νύκτας 3. τῷ λιμένι 4. τῷ πλήθει 5. τῷ δούλῳ
 
β. Να γράψετε τους τύπους των ακόλουθων ρημάτων που σας ζητούνται:
1. εἴη: β΄ ενικό πρόσωπο, προστακτικής Ενεστώτα:
2. εἶπον: γ΄ ενικό πρόσωπο, οριστικής Παρατατικού:
3. πράττειν: α΄ ενικό πρόσωπο, ευκτικής Αορίστου:
4. ἔπεισαν: α΄ πληθυντικό πρόσωπο, οριστικής Μέλλοντα:
5. εἶχον: α΄ ενικό πρόσωπο, υποτακτικής Αορίστου Β΄:
Μονάδες 5
 
1. ἴσθι, 2. ἔλεγε, 3. πράξαιμι 4. πείσομεν 5. σχῶ
 
7. Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τις ακόλουθες λέξεις ή φράσεις. Σε περίπτωση ρηματικού τύπου να προσδιορίσετε το υποκείμενο του και το αντικείμενό του (αν υπάρχει).
1. Δράσαντες. 2. εἴη 3. περί τῶν πεπραγμένων 4. πράσσειν 5. ἐλθούσης
Μονάδες 10
 
1. Δράσαντες: Χρονική μετοχή, συνημμένη στο εννοούμενο υποκείμενο (οὗτοι) του ρήματος εἶπον. τοῦτο: Αντικείμενο μετοχής.
2. εἴη: Ρήμα. ταῦτα: Υποκείμενο ρήματος (αττική σύνταξη).
3. περί τῶν πεπραγμένων: Εμπρόθετος προσδιορισμός της αναφοράς.
4. πράσσειν: Τελικό απαρέμφατο, ως έμμεσο αντικείμενο στην τελική μετοχή πείσοντας. Ως υποκείμενο του απαρεμφάτου λειτουργεί η επιθετική μετοχή (τοὺς καταπεφευγότας). μηδὲν: Σύστοιχο αντικείμενο του απαρεμφάτου.
5. ἐλθούσης: Γενική απόλυτη χρονική μετοχή. τριήρους: Υποκείμενο της μετοχής.
 
8. Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω διατυπώσεις ως Σωστές (Σ) ή Λανθασμένες (Λ):
Ο Θουκυδίδης
α. είχε εξοικειωθεί με τη μέθοδο και την έκφραση των μεγάλων σοφιστών.
β. πίστευε, κατά την έναρξη του Πελοποννησιακού πολέμου, στη μεγάλη αξία του Περικλή και στην ορθότητα των βασικών αρχών του πολεμικού του σχεδιασμού. 
γ. ακολούθησε τον τρόπο χρονολογικής έκθεσης των γεγονότων που χρησιμοποιούσαν οι Αθηναίοι. 
δ. ολοκλήρωσε το ιστορικό έργο του με την καταγραφή των γεγονότων της Σικελικής εκστρατείας στο 6ο βιβλίο.
ε. έγραψε στη λεγόμενη «αρχαία αττική» του 5ου αι. π. Χ.
Μονάδες 10
 
α. Σωστό, β. Σωστό, γ. Λάθος, δ. Λάθος, ε. Σωστό