Νέα ελληνικά: Αναλυτική κλίση ρήματος «μετανιώνω»

Pompeo Batoni

 
Νέα ελληνικά: Αναλυτική κλίση ρήματος «μετανιώνω»
 
Ενεστώτας
Οριστική
μετανιώνω, μετανιώνεις, μετανιώνει, μετανιώνουμε, μετανιώνετε, μετανιώνουν (ή μετανιώνουνε)
Υποτακτική
να μετανιώνω, να μετανιώνεις, να μετανιώνει, να μετανιώνουμε, να μετανιώνετε, να μετανιώνουν (ή να μετανιώνουνε)
Προστακτική
β΄ ενικό: μετάνιωνε – β΄ πληθυντικό: μετανιώνετε
Μετοχή
μετανιώνοντας
 
Παρατατικός
Οριστική
μετάνιωνα, μετάνιωνες, μετάνιωνε, μετανιώναμε, μετανιώνατε, μετάνιωναν ή μετανιώνανε
 
Αόριστος
Οριστική
μετάνιωσα, μετάνιωσες, μετάνιωσε, μετανιώσαμε, μετανιώσατε, μετάνιωσαν ή μετανιώσανε
Υποτακτική
να μετανιώσω, να μετανιώσεις, να μετανιώσει, να μετανιώσουμε, να μετανιώσετε, να μετανιώσουν (ή να μετανιώσουνε)
Προστακτική
β΄ ενικό: μετάνιωσε – β΄ πληθυντικό: μετανιώστε
 
Εξακολουθητικός Μέλλοντας
Οριστική
θα μετανιώνω, θα μετανιώνεις, θα μετανιώνει, θα μετανιώνουμε, θα μετανιώνετε, θα μετανιώνουν (ή θα μετανιώνουνε)
 
Συνοπτικός Μέλλοντας
Οριστική
θα μετανιώσω, θα μετανιώσεις, θα μετανιώσει, θα μετανιώσουμε, θα μετανιώσετε, θα μετανιώσουν (ή θα μετανιώσουνε)
 
Συντελεσμένος Μέλλοντας
Οριστική
θα έχω μετανιώσει, θα έχεις μετανιώσει, θα έχει μετανιώσει, θα έχουμε μετανιώσει, θα έχετε μετανιώσει, θα έχουν(ε) μετανιώσει
 
Παρακείμενος
Οριστική
έχω μετανιώσει, έχεις μετανιώσει, έχει μετανιώσει, έχουμε μετανιώσει, έχετε μετανιώσει, έχουν(ε) μετανιώσει
Υποτακτική
να έχω μετανιώσει, να έχεις μετανιώσει, να έχει μετανιώσει, να έχουμε μετανιώσει, να έχετε μετανιώσει, να έχουν(ε) μετανιώσει
Μετοχή
έχοντας μετανιώσει
Μετοχή παθητικού παρακειμένου
μετανιωμένος, μετανιωμένη, μετανιωμένο
 
Υπερσυντέλικος
Οριστική
είχα μετανιώσει, είχες μετανιώσει, είχε μετανιώσει, είχαμε μετανιώσει, είχατε μετανιώσει, είχαν(ε) μετανιώσει
 
Σημείωση: μετανιώνω – νιώθω. Στο παρελθόν η γραφή των δύο αυτών ρημάτων ποίκιλλε (π.χ. μετανιώνω – νιώθω – μετανοιώνω – νοιώθω) και αυτό οφειλόταν σε διαφορετικές απόψεις αναφορικά με την ετυμολογική τους προέλευση. Η γραφή μετανοιώνω (με -οι-) οφείλεται στην εσφαλμένη αναγωγή του ρήματος στη λέξη μετάνοια, ενώ η γραφή νοιώθω (με -οι-) εξηγείται από τη λανθασμένη σύνδεση του ρήματος με το αρχ. ἔννοια (μέσω αμαρτύρητου τύπου *ἐννοιῶ).
Η ετυμολογική έρευνα υποδεικνύει ως εγκυρότερη την αναγωγή του ρήματος μετανιώνω στους μεσαιωνικούς τύπους μεταγνώνω / μεταγνώθω (ανάγονται στο αρχ. μεταγιγνώσκω «αλλάζω γνώμη – μετανιώνω») και του νιώθω στον μεσαιωνικό τύπο νιώνω / (γ)νώθω (έχει την αφετηρία του στο αρχ. γιγνώσκω). Συνεπώς, οι ομόρριζες αυτές λέξεις πρέπει να ορθογραφούνται με τον απλούστερο τρόπο, ο οποίος είναι και ετυμολογικά σωστός: μετανιώνω – νιώθω (με -ι-).
 
Πηγή σημειώσεων: Γ. Μπαμπινιώτη, Λεξικό των δυσκολιών και των λαθών στη χρήση της ελληνικής, Κέντρο Λεξικολογίας