Λατινικά Γ Λυκείου: Ασκήσεις σχολικού βιβλίου (Μαθήματα 21-23-24-25-27)

Platon

Λατινικά Γ Λυκείου: Ασκήσεις σχολικού βιβλίου (Μαθήματα 21-23-24-25-27)

Μάθημα 21 (XXI)

1. Να μετατραπούν οι προτάσεις που έχουν πλάγια γράμματα σε μετοχικές με απόλυτη αφαιρετική∙ να δηλωθεί το ποιητικό αίτιο όπου χρειάζεται.

Galli pecuniam acceperunt; Galli abierunt

= Pecunia accepta Galli abierunt (Οι Γαλάτες, αφού πήραν τα χρήματα, έφυγαν)

Galli legiones deleverunt; Galli urbem Romam everterunt

= Legionibus deletis Galli urbem Romam everterunt (Οι Γαλάτες, αφού εξολόθρευσαν τις λεγεώνες, κατέστρεψαν εντελώς την πόλη Ρώμη)

Camillus Gallos interemit; Camillus aurum recepit

Gallis interemptis Camillus aurum recepit (Ο Κάμιλλος, αφού εξολόθρευσε τους Γαλάτες, πήρε πίσω το χρυσάφι)

Antonius Catilinam vicit; Roma servata est

Catilina victo ab Antonio Roma servata est (Αφού ο Κατιλίνας νικήθηκε από τον Αντώνιο, η Ρώμη διασώθηκε)

Miles pedes animadvertit; Miles Claudium extraxit

Pedibus animadversis miles Claudium extraxit (Ο στρατιώτες, αφού παρατήρησε τα πόδια, τράβηξε έξω τον Κλαύδιο

Hercules Cacum interfecit; Incolae Herculem honoraverunt

Caco interfecto incolae Herculem honoraverunt (Οι κάτοικοι τιμούν τον Ηρακλή, αφού σκότωσε τον Κάκο)

2. Να μετατραπούν οι προτάσεις που έχουν πλάγια γράμματα, στην ιδιόμορφη απόλυτη αφαιρετική.

Cicero et Antonius consules erant. Catilinam contra patriam coniuravit.

Cicerone et Antonio consulibus Catilina contra patriam coniuravit (Όταν ήταν ύπατοι ο Κικέρωνας και ο Αντώνιος, ο Κατιλίνας συνωμότησε ενάντια στην πατρίδα)

Caesar imperator erat. Bellum Gallicum gestum est.

Caesare imperatore bellum Gallicum gestum est (Όταν ήταν στρατηγός ο Καίσαρας διεξήχθη ο γαλατικός πόλεμος)

Cato vivus erat. Bellum cum Perse gestum est.

Catone vivo bellum cum Perse gestum est (Όταν ήταν ζωντανός ο Κάτωνας, διεξήχθη ο πόλεμος με τον Περσέα)

Juno invita erat. Aeneas in Italiam navigavit.

Junone invita Aeneas in Italiam navigavit (Παρά τη θέληση της Ήρας, ο Αινείας έπλευσε στην Ιταλία)

Pater inscius erat. Filius domo abiit.

Patre inscio filius domo abiit (Χωρίς να το γνωρίζει ο πατέρας, ο γιος έφυγε από το σπίτι)

3. Να χαρακτηριστούν από συντακτική άποψη όλες οι μετοχές του κειμένου (αιτιολογικές, χρονικές κτλ)

deletis = Νόθη Αφαιρετική Απόλυτη Χρονική Μετοχή, που δηλώνει το Προτερόχρονο σε σχέση με το ρήμα εξάρτησης everterunt. (Υποκείμενο της μετοχής είναι το legionibus)

divisam = Επιθετική Μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο praedam που είναι και το υποκείμενό της. Η μετοχή δηλώνει το προτερόχρονο σε σχέση με το ρήμα εξάρτησης fuerat.

absens = Εναντιωματική Μετοχή συνημμένη στο Υποκείμενο (Camillus) του ρήματος factus est. Η μετοχή δηλώνει το σύγχρονο.

abeuntes = Χρονική Μετοχή συνημμένη στο Αντικείμενο (Gallos) του ρήματος secutus est. Η μετοχή δηλώνει το σύγχρονο.

interemptis = Νόθη Αφαιρετική Απόλυτη Χρονική Μετοχή, που δηλώνει το Προτερόχρονο σε σχέση με το ρήμα εξάρτησης recepit. (Υποκείμενο της μετοχής είναι το quibus)

appensum = Αιτιολογική Μετοχή συνημμένη στο Υποκείμενο (quod) του ρήματος dedit. Η μετοχή δηλώνει το προτερόχρονο σε σχέση με την ενέργεια του ρήματος.

rogatus = Χρονική Μετοχή συνημμένη στο Υποκείμενο (Camillus) του ρήματος reversus est. Η μετοχή δηλώνει το προτερόχρονο σε σχέση με την ενέργεια του ρήματος.

4. Να μεταφραστούν στα λατινικά οι προτάσεις:

Αφού πέρασε τα βόδια στη σπηλιά (αφ. απόλυτη), ο Κάκος κρύφτηκε (me abdo).

Bubus (bobus) tractis in speluncam Cacus se abdidit

Αφού νίκησε τους Γαλάτες, ο Κάμιλλος ξαναγύρισε στην εξορία.

Gallis victis Camillus in exilium rediit

Μάθημα 23 (ΧΧΙΙΙ)

1. Να συμπληρωθούν οι σωστοί τύποι της υποτακτικής του παρατατικού (ενεργητικού και παθητικού). Προσοχή στον τονισμό!

Rogabat pater, quid faceret filius (facio) [Ο πατέρας ρωτούσε τι έκανε ο γιος]

Rogabat pater, ubi esset filius (sum) [Ο πατέρας ρωτούσε που ήταν ο γιος]

Rogabat pater, quid ego amico darem (do) [Ο πατέρας ρωτούσε τι έδινα εγώ στον φίλο]

Rogabat pater, num filii quiescerent (quiesco) [Ο πατέρας ρωτούσε αν οι γιοι αναπαύονταν]

Rogabat pater, num cena pararetur (paror) [Ο πατέρας ρωτούσε αν το δείπνο ετοιμαζόταν]

Rogabat pater, num filius sequeretur (sequor) [Ο πατέρας ρωτούσε αν ο γιος ακολουθούσε]

2. Να αναγνωριστεί και να κλιθεί στον ίδιο χρόνο ο τύπος ascensurus erat.

Πρόκειται για το γ΄ ενικό πρόσωπο της Οριστικής Παρατατικού της Ενεργητικής Περιφραστικής Συζυγίας, του ρήματος ascendo-ascendi-ascensum-ascendere της 3ης συζυγίας.

ascensurus-a-um eram

ascensurus-a-um eras

ascensurus-a-um erat

ascensuri-ae-a eramus

ascensuri-ae-a eratis

ascensuri-ae-a erant

3. Να αναγνωριστούν συντακτικά οι παρακάτω λέξεις και φράσεις: vivere, interroganti, cohibitae, se dolori dabat, occiso Scriboniano

vivere: Ειδικό Απαρέμφατο ως αντικείμενο στο ρήμα simulabat. Υποκείμενο του απαρεμφάτου είναι το filium

interroganti: Επιθετική Μετοχή συνημμένη στο αντικείμενο (marito) του ρήματος respondebat. Η μετοχή δηλώνει κάτι το σύγχρονο.

cohibitae: Επιθετική Μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο υποκείμενο (lacrimae) του ρήματος vincerent. Η μετοχή που είναι συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος δηλώνει κάτι το προτερόχρονο.

se dolori dabat: dabat το ρήμα της κύριας πρότασης κρίσης, dolori το έμμεσο αντικείμενο του ρήματος σε πτώση δοτική, se το άμεσο αντικείμενο του ρήματος. Με το se έχουμε άμεση αυτοπάθεια, καθώς η αντωνυμία που λειτουργεί αυτοπαθώς αναφέρεται στο υποκείμενο του ρήματος της πρότασης στην οποία ανήκει.

4. Να αναγνωριστούν γραμματικά και να κλιθούν οι τύποι: funus, ingentem, navem

funus: Αιτιατική ενικού του ουδετέρου της γ κλίσης funus – funeris

ingentem: Αιτιατική ενικού του θηλυκού του τριτόκλιτου επιθέτου ingens, ingens, ingens. Το επίθετο είναι τριγενές μονοκατάληκτο.

navem: Αιτιατική ενικού του θηλυκού της γ κλίσης navis – navis

funus               funera                          navis                naves

funeris             funerum                       navis                navium

funeri               funeribus                     navi                 navibus

funus               funera                          navem              naves -is

funus               funera                          navis                naves

funere              funeribus                     nave –i             navibus

ingens              ingentes

ingentis            ingentium

ingenti             ingentibus

ingentem         ingentes –is

ingens              ingentes

ingenti             ingentibus

5. Να γίνει χρονική αντικατάσταση του τύπου conduxit  [conduco, conduxi, conductum, conducere]

ΕΝΣ                conducit

ΠΡΤ                 conducebat

ΜΕΛ               conducet

ΠΡΚ                conduxit

ΥΠΕΡ             conduxerat

Σ.ΜΕΛ            conduxerit

6. Να μεταφραστούν στα λατινικά οι προτάσεις:

Η Αρρία ρωτούσε με δάκρυα αν ζούσε ο γιος της.

Arria cum lacrimis rogabat, num filius suus viveret

Η Αρρία ακολούθησε τον άντρα της με ένα ψαροκάικο.

Arria maritum suum piscatoria navicula secuta est

Μάθημα 24 (XXIV)

1. Να συμπληρωθούν οι σωστοί τύποι της υποτακτικής του παρακειμένου (ενεργητικού και παθητικού). Προσοχή στον τονισμό!

Rogat Paulus, quid ancilla dixerit (dico) [Ο Παύλος ρωτά τι είπε η υπηρέτρια]

Rogat Paulus, quid nos fecerimus (facio) [Ο Παύλος ρωτά τι κάναμε εμείς]

Rogat Paulus, quid ego responderim (respondeo) [Ο Παύλος ρωτά τι απάντησα εγώ]

Rogat Paulus, quid tu audiveris (audio) [Ο Παύλος ρωτά τι άκουσες εσύ]

Rogat Paulus, quid illi paraverint (paro) [Ο Παύλος ρωτά τι ετοίμασαν εκείνοι]

Rogat Paulus, num Arria egressa sit (egredior) [Ο Παύλος ρωτά αν η Αρρία βγήκε έξω]

Rogat Paulus, num Paetus Romam tractus sit (trahor) [Ο Παύλος ρωτά αν ο Παίτος οδηγήθηκε σιδηροδέσμιος στη Ρώμη]

Rogat Paulus, num vos domi fueritis (sum) [Ο Παύλος ρωτά αν εσείς είστε σπίτι]

2. Να συμπληρωθούν οι σωστοί τύποι της υποτακτικής του υπερσυντελίκου (ενεργητικού και παθητικού). Προσοχή στον τονισμό!

Rogabat Paulus, quid ancilla dixisset (dico)

Rogabat Paulus, quid nos fecissemus (facio)

Rogabat Paulus, quid ego respondissem (respondeo)

Rogabat Paulus, quid tu audivisses (audio)

Rogabat Paulus, quid illi paravissent (paro)

Rogabat Paulus, num Arria egressa esset (egredior)

Rogabat Paulus, num Paetus Romam tractus esset (trahor)

Rogabat Paulus, num vos domi fuissetis (sum)

3. Να αντικατασταθούν οι απόλυτες αφαιρετικές από τον ιστορικό cum με υποτακτική του υπερσυντελίκου.

π.χ. Caco interfecto Hercules ex Italia discessit = Cum Hercules Cacum interficisset, ex Italia discessit

Deletis legionibus Galli Romam everterunt = Cum Galli legiones delevissent, Romam everterunt [Αφού οι Γαλάτες εξολόθρευσαν τις λεγεώνες, κατέστρεψαν εντελώς τη Ρώμη]

Gallis interemptis Camillus autum recepit = Cum Camillus Gallos interemisset, aurum recepit [Αφού ο Κάμιλλος εξόντωσε τους Γαλάτες, πήρε πίσω το χρυσάφι]

Pedibus animadversis miles Claudium extraxit = Cum miles pedes animadvertisset, Claudium extraxit [Όταν ο στρατιώτης παρατήρησε τα πόδια, τράβηξε έξω τον Κλαύδιο]

Catilina victo Antonius urbem servavit = Cum Antonius Catilinam vicisset, urbem servavit [Αφού ο Αντώνιος νίκησε τον Κατιλίνα, έσωσε την πόλη]

4. Να δικαιολογηθεί ο χρόνος των προτάσεων του κειμένου quid... fecerit και quid... responderit με βάση τους κανόνες της ακολουθίας.

quid postea Nasica fecerit: Η δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική πρόταση εκφέρεται με Υποτακτική Παρακειμένου, καθώς εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου (accipe: Προστακτική Ενεστώτα) και δηλώνει το προτερόχρονο στο παρόν.

quid Nasica responderit: Η δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική πρόταση εκφέρεται με Υποτακτική Παρακειμένου, καθώς εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου (visne scire: vis Οριστική Ενεστώτα, scire Απαρέμφατο Ενεστώτα) και δηλώνει το προτερόχρονο στο παρόν.

Μάθημα 25 (XXV)

1. Να αναγνωριστούν οι προστακτικές του κειμένου.

scitote: β΄ πληθυντικό πρόσωπο της προστακτικής Ενεστώτα ενεργητικής φωνής του ρήματος της 4ης συζυγίας scio, scivi, scitum, scire

cavete: β΄ πληθυντικό πρόσωπο της προστακτικής Ενεστώτα ενεργητικής φωνής του ρήματος της 2η συζυγίας caveo, cavi, cautum, cavere

tutamini: β΄ πληθυντικό πρόσωπο της προστακτικής Ενεστώτα του αποθετικού ρήματος της 1η συζυγίας tutor, tutatus sum, tutatum, tutari

nolite: β΄ πληθυντικό πρόσωπο της προστακτικής Ενεστώτα ενεργητικής φωνής του ανώμαλου ρήματος nolo, nolui, nolle

deponite: β΄ πληθυντικό πρόσωπο της προστακτικής Ενεστώτα ενεργητικής φωνής του ρήματος της 3ης συζυγίας depono, deposui, depositum, deponere

mementote: β΄ πληθυντικό πρόσωπο της προστακτικής του ελλειπτικού ρήματος memini, meminisse (το ρήμα είναι χρόνου Παρακειμένου με σημασία Ενεστώτα)

2. Να συμπληρωθούν και να τονιστούν οι σωστοί τύποι της προστακτικής του ενεστώτα.

(Tu) Dic mihi, quid faciat dominus tuus! (dico) [Πες μου τι κάνει ο κύριός σου!]

(Vos) Intrate in cubiculum! (intro) [Μπείτε στην κρεβατοκάμαρα!]

(Tu) Accipe quid fecerit Nasica! (accipio) [Μάθε τι έκανε ο Νασικάς!]

(Vos) Confidite opibus urbis! (confido) [Να έχετε εμπιστοσύνη στις δυνάμεις της πόλης!]

(Vos) Consulite rei publicae! (consulo) [Να φροντίζετε για την πολιτεία!]

(Vos) Imitamini virtutem Camilli! (imitor) [Να μιμείστε την αρετή του Κάμιλλου!]

3. Να αναγνωριστούν οι γραμματικοί τύποι: ostendens, decerptam esse, consulturum esse, consulueritis

ostendens: Ονομαστική ενικού αριθμού του αρσενικού γένους της μετοχής Ενεστώτα ostendens – ostendentis του ρήματος της 3ης συζυγίας ostendo, ostendi, ostentum (ostensum), ostendere

decerptam esse: Απαρέμφατο Παρακειμένου παθητικής φωνής του ρήματος της 3ης συζυγίας decerpo, decerpsi, decerptum, decerpere

consulturum esse: Απαρέμφατο Μέλλοντα ενεργητικής φωνής του ρήματος της 3ης συζυγίας consulo, consului, consultum, consulere

consulueritis: β΄ πληθυντικό πρόσωπο της Υποτακτικής του Παρακειμένου ενεργητικής φωνής του ρήματος της 3ης συζυγίας consulo, consului, consultum, consulere

4. Να δικαιολογηθεί με βάση τους κανόνες της ακολουθίας ο χρόνος της πρότασης: quando... putetis (πλάγια ερώτηση).

quando hanc ficum decerptam esse putetis ex arbore: Η δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική εκφέρεται με Υποτακτική Ενεστώτα (putetis), καθώς εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου (interrogo Οριστική Ενεστώτα) και δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν.

5. Να αναγνωριστούν από συντακτική άποψη οι τύποι: decerptam esse, consulturum esse, fuisse

decerptam esse: Ειδικό απαρέμφατο που λειτουργεί ως αντικείμενο του ρήματος putetis. Υποκείμενο του απαρεμφάτου είναι η λέξη ficum, έχουμε δηλαδή ετεροπροσωπία.

consulturum esse: Ειδικό απαρέμφατο που λειτουργεί ως αντικείμενο του ρήματος crediteritis. Υποκείμενο του απαρεμφάτου είναι το neminem, έχουμε δηλαδή ετεροπροσωπία.

fuisse: Ειδικό απαρέμφατο που λειτουργεί ως αντικείμενο του ρήματος mementote. Υποκείμενο του απαρεμφάτου είναι το rem publicam, έχουμε δηλαδή ετεροπροσωπία.

6. Να μεταφραστούν στα λατινικά οι προτάσεις:

Μην έχεις εμπιστοσύνη στα λόγια του! (verba)

Noli confidere verbis eius!

Κόψτε το σύκο από (ex + αφ.) το δέντρο!

Decerpite ficum ex arbore!

Μάθημα 27 (XXVII)

1. Να αναγνωριστούν όλα τα επίθετα συγκριτικού βαθμού του κειμένου.

minor: Ονομαστική ενικού αριθμού αρσενικού γένους του συγκριτικού βαθμού του δευτερόκλιτου επιθέτου parvus, parva, parvum. Υπερθετικός βαθμός minimus-a-um

duriora: Αιτιατική πληθυντικού αριθμού ουδέτερου γένους του συγκριτικού βαθμού του δευτερόκλιτου επιθέτου durus, dura, durum. Υπερθετικός βαθμός durissimus-a-um

acerbiora: Αιτιατική πληθυντικού αριθμού ουδέτερου γένους του συγκριτικού βαθμού του δευτερόκλιτου επιθέτου acerbus, acerba, acerbum. Υπερθετικός βαθμός acerbissimus-a-um

meliora: Αιτιατική πληθυντικού αριθμού ουδέτερου γένους του συγκριτικού βαθμού του δευτερόκλιτου επιθέτου bonus, bona, bonum. Υπερθετικός βαθμός optimus-a-um

2. poma acerbiora: να κλιθούν μαζί και στους δυο αριθμούς.

pomum acerbius                      poma acerbiora

pomi acerbioris                        pomorum acerbiorum

pomo acerbiori                        pomis acerbioribus

pomum acerbius                      poma acerbiora

pomum acerbius                      poma acerbiora

pomo acerbiore                        pomis acerbioribus

3. Να συμπληρωθούν τα κενά με τον κατάλληλο τύπο του παραθετικού ή του επιρρήματος από τα επίθετα που βρίσκονται σε παρένθεση.

Apud antiquos Romanos concordia maxima sed minima avaritia etat (magnus, parvus) [Στους αρχαίους Ρωμαίους υπήρχε πάρα πολύ μεγάλη ομόνοια και ελάχιστη πλεονεξία]

Puer bene quievit, libenter cibum sumpsit (bonus, επίρρ.) [Το παιδί αναπαύτηκε καλά, έφαγε την τροφή με όρεξη]

Catilina fuit nobilissimi generis vir sed ingenii pravissimi (nobilis, pravus) [Ο Κατιλίνας ήταν άνδρας από πολύ αριστοκρατική γενιά, αλλά με πολύ διεφθαρμένο χαρακτήρα]

Id esse optimum putemus, quod est rectissimum (bonus, rectus) [Ας θεωρούμε ότι είναι άριστο αυτό, το οποίο είναι το πιο σωστό]

Claudius prorepsit ad solarium proximum (prope) [Ο Κλαύδιος σύρθηκε στο πιο κοντινό λιακωτό]

Ea puella nihil erat festivius, nihil amabilius (festivus, amabilis) [Τίποτε δεν ήταν πιο πρόσχαρο από αυτό το κορίτσι, τίποτε πιο αξιαγάπητο]

4. Να αναγνωριστούν οι γραμματικοί τύποι: lēgit (διαφορά από το lӗgit) και idem

Το lēgit με το e μακρόχρονο είναι γ΄ ενικό οριστικής Παρακειμένου του ρήματος της 3ης συζυγίας lego, legi, lectum, legere.

Ενώ το lӗgit με το e βραχύχρονο είναι γ΄ ενικό οριστικής Ενεστώτα του ίδιου ρήματος.

idem: Αιτιατική ενικού ουδέτερου γένους της οριστικής αντωνυμίας idem, eadem, idem

5. Να μεταφραστούν στα λατινικά οι προτάσεις:

Ο Πακούβιος ήταν μεγαλύτερος στην ηλικία από τον Άκκιο

Pacuvius maior natu erat Accio (η σύγκριση με αφαιρετική) ή Pacuvius maior natu erat quam Accius (η σύγκριση με quam + ονομαστική)

Οι τραγωδίες μου θα είναι καλύτερες από αυτήν

Tragoediae meae meliores erunt hac ή Tragoediae meae meliores erunt quam haec

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ Μαθήματα XX-XXIV (20-24)

1. Να μετατραπεί η πρώτη από τις δύο προτάσεις της κάθε περιόδου σε πρόταση εισαγόμενη με τον ιστορικό cum (+ υποτ.).

Scribonianus occisus erat et Paetus Romam tractus est

= Cum Scribonianus occisus esset, Paetus Romam tractus est [Αφού σκοτώθηκε ο Σκριβωνιανός, ο Παίτος οδηγήθηκε σιδηροδέσμιος στη Ρώμη]

Arria conduxit piscatoriam naviculam et navem secuta est

= Cum Arria piscatoriam naviculam conduxisset, navem secuta est [Αφού η Αρρία νοίκιασε ένα ψαράδικο καραβάκι, ακολούθησε το πλοίο]

Cicero Catilinam ex urbe expulit et socios eius deprehendit

= Cum Cicero Catilinam ex urbe expulisset, socios eius deprehendit [Αφού ο Κικέρωνας έδιωξε τον Κατιλίνα από την πόλη, συνέλαβε τους συντρόφους του]

Hercules gregem aspexit et partem abesse sensit

= Cum Hercules gregem aspexisset, partem abesse sensit [Όταν ο Ηρακλής παρατήρησε το κοπάδι, κατάλαβε ότι έλειπε ένα κομμάτι]

Hercules vestigia foras versa vidit et confusus discedere coepit

= Cum Hercules vestigia foras versa vidisset, confusus discedere coepit [Όταν ο Ηρακλής είδε τα ίχνη των βοδιών στραμμένα προς τα έξω, επειδή βρέθηκε σε αμηχανία άρχισε να απομακρύνεται]

2. Στα ίδια παραδείγματα η πρώτη από τις δύο προτάσεις να μετατραπεί σε απόλυτη αφαιρετική.

Scribonianus occisus erat et Paetus Romam tractus est

= Occiso Scriboniano Paetus Romam tractus est

Arria conduxit piscatoriam naviculam et navem secuta est

= Piscatoria navicula conducta Arria navem secuta est

Cicero Catilinam ex urbe expulit et socios eius deprehendit

= Expulso Catilina ex urbe Cicero socios eius deprehendit

Hercules gregem aspexit et partem abesse sensit

= Grege aspecto Hercules partem abesse sensit

Hercules vestigia foras versa vidit et confusus discedere coepit

= Vestigiis visis foras versis Hercules confusus discedere coepit

3. Να μετατραπούν οι προτάσεις με τα μαύρα γράμματα σε μετοχικές με συνημμένη μετοχή και να συμπτυχθούν οι δύο προτάσεις σε μία.

Claudius in castra delatus est et imperator factus est

= Claudius in castra delatus (χρον. μτχ) imperator factus est [Αφού μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο ο Κλαύδιος ανακηρύχθηκε αυτοκράτορας]

Gallus legatus Pauli erat, qui bellum adverus Persen gerebat

= Gallus legatus Pauli erat bellum adversus Persen gerentis (επιθ. μτχ που προσδιορίζει το Pauli) [Ο Γάλλος ήταν ύπαρχος του Παύλου που διεξήγαγε τον πόλεμο εναντίον του Περσέα]

Species Cassium terrore concussit et e somno eum excitavit

= Species Cassium terrore concussum (αιτιολ. μτχ) e somno excitavit [Το θέαμα συντάραξε από τρόμο τον Κάσσιο και τον ξύπνησε]

Galli Romam occupaverunt et deleverunt

= Galli Romam occupatam (χρον. μτχ) deleverunt [Οι Γαλάτες αφού κατέλαβαν τη Ρώμη την κατέστρεψαν]

Camillus Gallos, qui abituri erant, secutus est

= Camillus Gallos abituros (επιθ. μτχ) secutus est [Ο Κάμιλλος καταδίωξε τους Γαλάτες που έφευγαν]

Vidi imperatorem milites adhortari

= Vidi imperatorem milites adhortantem (κατηγ. μτχ) [Είδα το στρατηγό να προτρέπει τους στρατιώτες]

4. Να συμπληρωθούν οι σωστοί τύποι της υποτακτικής (ενεργητικής ή παθητικής) του ενεστώτα ή του παρατατικού. Να δικαιολογηθεί ο χρόνος με βάση τους κανόνες της ακολουθίας των χρόνων.

Rogat Paulus, num Caligula excludatur ab insidiatoribus (excludo). Έχουμε Υποτακτική Ενεστώτα, καθώς η πλάγια ερωτηματική εξαρτάται από αρκτικό χρόνο και δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν. Στην πρόταση έχουμε παθητική σύνταξη. [Ο Παύλος ρωτά αν ο Καλιγούλας καταδιώκεται από τους δολοφόνους]

Rogabat Paulus, num Caligula se abderet (me abdo). Έχουμε Υποτακτική Παρατατικού, καθώς η πλάγια ερωτηματική εξαρτάται από ιστορικό χρόνο και δηλώνει το σύγχρονο στο παρελθόν. [Ο Παύλος ρωτούσε αν ο Καλιγούλας κρυβόταν]

Rogat Paulus, num equitatus appropinquet (appropinquo). Έχουμε Υποτακτική Ενεστώτα, καθώς η πλάγια ερωτηματική εξαρτάται από αρκτικό χρόνο και δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν. [Ο Παύλος ρωτά αν πλησιάζει το ιππικό]

Rogabat Paulus, num hostes fugerent (fugio). Έχουμε Υποτακτική Παρατατικού, καθώς έχουμε εξάρτηση από ιστορικό χρόνο και δηλώνεται έτσι το σύγχρονο στο παρελθόν. [Ο Παύλος ρωτούσε αν οι εχθροί έφευγαν]

Rogat Paulus, num dux Arvernorum capiatur (capior). Έχουμε Υποτακτική Ενεστώτα, καθώς έχουμε εξάρτηση από αρκτικό χρόνο και δηλώνεται έτσι το σύγχρονο στο παρόν. [Ο Παύλος ρωτά αν ο αρχηγός των Αρβέρνων συλλαμβάνεται]

Rogabat Paulus, num arma proiecerunt (proicior). Έχουμε Υποτακτική Παρατατικού, καθώς έχουμε εξάρτηση από ιστορικό χρόνο και δηλώνεται έτσι το σύγχρονο στο παρελθόν. [Ο Παύλος ρωτούσε αν κατατίθενται τα όπλα]

Rogat Paulus, num nos lacte nutriamur (nutrior). Έχουμε Υποτακτική Ενεστώτα, καθώς έχουμε εξάρτηση από αρκτικό χρόνο και δηλώνεται έτσι το σύγχρονο στο παρόν. [Ο Παύλος ρωτά αν τρεφόμαστε με γάλα]

Rogabat Paulus, num vos in fluminibus lavaremini (lavor). Έχουμε Υποτακτική Παρατατικού, καθώς έχουμε εξάρτηση από ιστορικό χρόνο και δηλώνεται έτσι το σύγχρονο στο παρελθόν. [Ο Παύλος ρωτούσε αν πλενόσασταν στα ποτάμια]

5. Να συμπληρωθούν οι σωστοί τύποι της υποτακτικής (ενεργητικής ή παθητικής) του παρακειμένου ή του υπερσυντελίκου. Να δικαιολογηθεί ο χρόνος με βάση του κανόνες της ακολουθίας των χρόνων.

Rogat Paulus, num Galli legiones Romanas deleverint (deleo). Έχουμε Υποτακτική Παρακειμένου, καθώς έχουμε εξάρτηση από αρκτικό χρόνο και δηλώνεται έτσι το προτερόχρονο στο παρόν. [Ο Παύλος ρωτά αν οι Γαλάτες κατέστρεψαν τις ρωμαϊκές λεγεώνες]

Rogavit Paulus, num urbs Roma eversa esset (evertor). Έχουμε Υποτακτική Υπερσυντελίκου, καθώς έχουμε εξάρτηση από ιστορικό χρόνο και δηλώνεται έτσι το προτερόχρονο στο παρελθόν. [Ο Παύλος ρώτησε αν είχε καταστραφεί τελείως η πόλη της Ρώμης]

Rogat Paulus, num Camillus Gallos secutus sit (sequor). Έχουμε Υποτακτική Παρακειμένου, καθώς έχουμε εξάρτηση από αρκτικό χρόνο και δηλώνεται έτσι το προτερόχρονο στο παρόν. [Ο Παύλος ρωτά αν ο Κάμιλλος καταδίωξε τους Γαλάτες]

Rogavit Paulus, num Camillus Gallos secutus esset (sequor). Έχουμε Υποτακτική Υπερσυντελίκου, καθώς έχουμε εξάρτηση από ιστορικό χρόνο και δηλώνεται έτσι το προτερόχρονο στο παρελθόν. [Ο Παύλος ρώτησε αν ο Κάμιλλος είχε καταδιώξει τους Γαλάτες]

Rogat Paulus, num Scribonianus arma moverit (moveo). Έχουμε Υποτακτική Παρακειμένου, καθώς έχουμε εξάρτηση από αρκτικό χρόνο και δηλώνεται έτσι το προτερόχρονο στο παρόν. [Ο Παύλος ρωτά αν ο Σκριβωνιανός στασίασε]

Rogavit Paulus, num Scribonianus occisus esset (occidor). Έχουμε Υποτακτική Υπερσυντελίκου, καθώς έχουμε εξάρτηση από ιστορικό χρόνο και δηλώνεται έτσι το προτερόχρονο στο παρελθόν. [Ο Παύλος ρώτησε αν ο Σκριβωνιανός είχε σκοτωθεί]

Rogat Paulus, num Arria naviculam conduxerit (conduco). Έχουμε Υποτακτική Παρακειμένου, καθώς έχουμε εξάρτηση από αρκτικό χρόνο και δηλώνεται έτσι το προτερόχρονο στο παρόν. [Ο Παύλος ρωτά αν η Αρρία νοίκιασε πλοιάριο]

Rogavit Paulus, num filius cibum sumpsisset (sumo). Έχουμε Υποτακτική Υπερσυντελίκου, καθώς έχουμε εξάρτηση από ιστορικό χρόνο και δηλώνεται έτσι το προτερόχρονο στο παρελθόν. [Ο Παύλος ρώτησε αν ο γιος είχε φάει το φαγητό]

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ Μαθήματα XXV-XXVII (25-27)

1. Να συμπληρωθεί ο σωστός τύπος της προστακτικής του ενεστώτα.

(Vos) hominem investigate (investigo, 1) summaque diligentia eum Romam mittite! (mitto, 3) [Αναζητήστε τα ίχνη του ανθρώπου και με πάρα πολύ μεγάλη φροντίδα στείλτε τον στη Ρώμη!]

(Tu) armis bene utere! (utor, αποθ. 3) [Να χρησιμοποιείς τα όπλα σωστά!]

(Vos) armis bene utimini! (utor) [Να χρησιμοποιείτε τα όπλα σωστά!]

(Vos) amicum paternum complectimini! (complector, αποθ. 3) [Να αγκαλιάζετε τους πατρικούς φίλους!]

(Tu) veritatem dic! (dico, 3) [Πες την αλήθεια!]

(Tu) captivos ad imperatorem duc! (duco, 3) [Οδήγησε τους αιχμαλώτους στον στρατηγό!]

(Tu) mihi tragoediam tuam lege! (lego, 3) [Διάβασέ μου την τραγωδία σου!]

(Tu) cibum patri fer! (fero, 3) [Φέρε το φαγητό στον πατέρα!]

2 a. Να συμπληρωθεί ο σωστός τύπος της προστακτικής του nolo, για να δηλωθεί η απαγόρευση.

(Vos) nolite hominem comprehendere! [Να μη συλλάβετε τον άνθρωπο!]

(Tu) noli marito tuo respondere! [Να μην απαντήσεις στο σύζυγό σου!]

(Vos) nolite in cubiculum redire! [Να μην επιστρέψετε στην κρεβατοκάμαρα!]

(Vos) nolite aurum recipere! [Να μην πάρετε πίσω το χρυσάφι!]

(Tu) noli inter vela te abdere! [Να μην κρύβεσαι ανάμεσα στις κουρτίνες!]

b. Στις παραπάνω φράσεις να αντικατασταθεί ο τύπος noli (nolite) + απαρέμφατο από το ne + υποτακτική του παρακειμένου του αντίστοιχου ρήματος.

(Vos) hominen ne comprehenderis!

(Tu) marito tuo ne responderis!

(Vos) in cubiculum ne redieritis!

(Vos) aurum ne receperitis!

(Tu) inter vela ne te abdideris!

3. Να σχηματιστούν τα επιρρήματα από τα παρακάτω επίθετα και έπειτα να σχηματιστούν τα παραθετικά των επιρρημάτων: frigidus, ferox, nobilis, impudens, humilis, acer.

frigide / frigidius / frigidissime

ferociter / ferocius / ferocissime

nobiliter / nobilius / nobilissime

impudenter / impudentius / impudentissime

humiliter / humilius / humillime

acriter / acrius / acerrime

4. Να συμπληρωθούν τα κενά με το συγκριτικό και τον υπερθετικό βαθμό του επιθέτου που βρίσκεται μέσα στην παρένθεση.

Arria maiorem / maximam (magnam) navem secuta est.

Post mortem Marcellae mater erat tristior / tristissima (tristis), pater erat miserior / miserrimus (miser), ambo (και οι δύο) erant infeliciores / infelicissimi (infelix).

Mater oculis siccioribus / sicissimis (siccis) redibat.

Quae deinceps scribam meliora / optima (bona) erunt.

Quae dura nascuntur, postea fiunt mitiora / mitissima (mitia).

Verba amici iucundiora / iucundissima (iucunda) mihi videbantur.

5. Να συμπληρωθεί ο β΄ όρος σύγκρισης και με τους δύο τρόπους εκφοράς. (Με απρόθετη αφαιρετική ή με το quam και ομοιόπτωτα με τον α΄ όρο σύγκρισης)

Minicia erat amabilior  Tullia / quam Tullia (Tullia).

Accius minor natu erat Pacuvio / quam Pacuvius (Pacuvius).

Pacuvios maior natu erat Accio / quam Accius (Accius).

Puto Licinum audaciorem fuisse Trogo / quam Trogum (Trogus).

Dicunt Zenonem felicius vixisse Platone / quam Platonem (Plato).

6. Να συμπληρωθεί ο προσδιορισμός του χρόνου.

Bello Punico secundo (bellum Punicum secundum) Hannibal Alpes transiit. [Ο Αννίβας διέσχισε τις Άλπεις την εποχή του δεύτερου καρχηδονιακού πολέμου]

Accius paucos dies (pauci dies) Tarenti apud Pacuvium remansit. [Ο Άκκιος παρέμεινε για λίγες μέρες στον Τάραντα κοντά στον Πακούβιο]

Ovidius multos annos (multi anni) in terra Pontica exulavit. [Ο Οβίδιος ήταν εξόριστος για πολλά χρόνια στην περιοχή του Πόντου]

Illis temporibus (illa tempora) Carthagine Dido imperium tenebat. [Εκείνη την εποχή στην Καρχηδόνα την εξουσία κατείχε η Διδώ]

Cassio nocte (nox) apparuit species horrenda. [Τη νύχτα εμφανίστηκε στον Κάσσιο ένα φριχτό θέαμα]

Germani hieme (hiems) in fluminibus lavantur. [Οι Γερμανοί το χειμώνα κάνουν μπάνιο στα ποτάμια]

Multi Cannensi pugna (Cannensis pugna) vitam amiserunt. [Πολλοί έχασαν τη ζωή του στη μάχη των Καννών]

Romani in bello (bellum) pericula audacia propulsabant. [Οι Ρωμαίοι στον πόλεμο απομάκρυναν τους κινδύνους με τόλμη]

Hannibal post paucos dies / paucis post diebus (post + pauci dies) Alpes transiit. [Μετά από λίγες μέρες ο Αννίβας διέσχισε τις Άλπεις]

Catilina Cicerone et Antonio consulibus (Cicero et Antonius consules) contra rem publicam coniuravit. [Όταν ήταν ύπατοι ο Κικέρωνας και ο Αντώνιος, ο Κατιλίνας συνωμότησε εναντίον της πολιτείας]

7. Να συμπληρωθεί ο προσδιορισμός του τόπου.

(Roma) Romae illo anno duo consules creati sunt. [Στα ουσιαστικά πρώτης και δεύτερης κλίσης ενικού αριθμού που δηλώνουν όνομα πόλης ή μικρού νησιού, η στάση σε τόπο δηλώνεται με γενική]

Cicero Arpini (Arpinum-i) natus est. [Γενική δευτερόκλιτου ουσιαστικού για τη στάση σε τόπο]

(Thebae-arum) Thebis templum Herculis erat. [Για ονόματα τρίτης κλίσης ή πληθυντικού αριθμού, η στάση σε τόπο δηλώνεται με απλή αφαιρετική]

Apollo Deli (Delus-i) colebatur. [Γενική για να δηλωθεί η στάση σε τόπο]

Illa aestate in Creta (Creta-ae) cum amicis fui. [Η στάση σε τόπο δηλώνεται με in + αφαιρετική]

Dicunt amicum tuum Neapoli (Neapolis-is) natum esse. [Για ονόματα τρίτης κλίσης ή πληθυντικού αριθμού, η στάση σε τόπο δηλώνεται με απλή αφαιρετική]

Cassius ex Italia (Italia) in Graeciam (Graecia) confugit. [Η απομάκρυνση δηλώνεται με ex + αφαιρετική. Η κίνηση σε τόπο, όταν αφορά ονόματα χωρών, δηλώνεται με in + αιτιατική]

Cras Tullius Delo (Delus) abibit et Thebas (Thebae-arum) veniet. [Όταν ο προσδιορισμός τόπου αναφέρεται σε ονόματα πόλεων ή μικρών νησιών η κίνηση από τόπο δηλώνεται με απλή αφαιρετική. Ενώ, η κίνηση σε τόπο δηλώνεται με απλή αιτιατική]

Cicero Arpinum (Arpinum-i) confugere volebat. [Απλή αιτιατική για να δηλωθεί η κίνηση σε τόπο]

Legati Ithacam (Ithaca-ae) missi sunt. [Απλή αιτιατική για να δηλωθεί η κίνηση σε τόπο, όταν ο προσδιορισμός αναφέρεται σε ονόματα πόλεων ή μικρών νησιών]