Λατινικά Γ΄ Λυκείου: Διαγώνισμα [Κείμενα: 11, 14, 20 & 21]

Magdalena Russocka

Λατινικά Γ΄ Λυκείου: Διαγώνισμα [Κείμενα: 11, 14, 20 & 21]  

Paulo post rumōre caedis exterritus prorepsit ad solarium proximum et inter vela praetenta foribus se abdidit. Discurrens miles pedes eius animadvertit; eum latentem adgnōvit; extractum imperatōrem eum salutāvit.

...

is Gallos iam abeuntes secūtus est: quibus interemptis aurum omne recēpit. Quod illic appensum civitāti nomen dedit: nam Pisaurum dicitur, quod illic aurum pensātum est.

...

Postquam XIV annos in Italiā complēvit, Carthaginienses eum in Africam revocavērunt. Ibi Hannibal bellum cum Rōmānis componere frustra cupīvit.

...

Existimāvit ad se venīre hominem ingentis magnitudinis et facie squalidā, similem effigiēi mortui. Quem simul aspexit Cassius, timōrem concēpit nomenque eius audīre cupīvit. Respondit ille se esse Orcum. Tum terror Cassium concussit et e somno eum excitāvit. Cassius servos inclamāvit et de homine eos interrogāvit.

Α1. Να μεταφράσετε τα παραπάνω αποσπάσματα.

Μονάδες 40

Β1.α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις:

proximum:                την αφαιρετική του συγκριτικού βαθμού στο ίδιο γένος και αριθμό

foribus:                      την αιτιατική του πληθυντικού αριθμού

eum:                           την ίδια πτώση του άλλου αριθμού στο ουδέτερο γένος

abeuntes:                  την κλητική ενικού αριθμού στο ίδιο γένος

omne:                        την αφαιρετική ενικού αριθμού του θηλυκού γένους

nomen:                      τη δοτική του πληθυντικού αριθμού

ingentis:                    την ίδια πτώση του ίδιου γένου στον άλλο αριθμό

magnitudinis:          την αιτιατική του πληθυντικού αριθμού

effigiei:                       την κλητική του ενικού αριθμού

mortui:                      την αφαιρετική του πληθυντικού αριθμού

Μονάδες 10

Β1.β. «Discurrens miles pedes eius animadvertit;» να μεταφέρετε τις λέξεις της παραπάνω πρότασης στον άλλον αριθμό.

Μονάδες 5

Β2. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους:

exterritus:     το α΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής παρατατικού στην ενεργητική φωνή

prorepsit:       το σουπίνο στην αφαιρετική

abdidit:          τη δοτική του γερουνδίου

animadvertit: τη γενική πληθυντικού αριθμού της μετοχής ενεστώτα στο θηλυκό γένος

latentem:      το α΄ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής ενεστώτα στην ίδια φωνή

adgnōvit:       το γερουνδιακό στην ονομαστική ενικού αριθμού στο αρσενικό γένος

extractum:    τη δοτική πληθυντικού αριθμού της μετοχής μέλλοντα στο  ουδέτερο γένος

salutāvit:       το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της προστακτικής μέλλοντα στην ίδια φωνή

abeuntes:      το γ΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής ενεστώτα στην ίδια φωνή

secūtus est:   το β΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής μέλλοντα στην ίδια φωνή

interemptis:  το α΄ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής παρατατικού στην άλλη φωνή

recēpit:           το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής ενεστώτα στην άλλη φωνή

appensum:    το απαρέμφατο του παρακειμένου στην άλλη φωνή

dedit:              το γ΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής συντελεσμένου μέλλοντα στην άλλη φωνή

dicitur:           το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής παρατατικού στην ίδια φωνή

Μονάδες 15

Γ1.α. «exterritus»: να αναλύσετε τη μετοχή σε δευτερεύουσα αιτιολογική πρόταση, που να δηλώνει αντικειμενική αιτιολογία, και σε δευτερεύουσα αιτιολογική πρόταση που να δηλώνει την αιτιολογία ως αποτέλεσμα εσωτερικής λογικής διεργασίας.

Μονάδες 4

Γ1.β.  «Cassius servos inclamāvit et de homine eos interrogāvit.»: να μετατρέψετε την

ενεργητική σύνταξη σε παθητική.

Μονάδες 4

Γ1.γ.  «nam Pisaurum dicitur, quod illic aurum pensātum est.»: να μετατρέψετε τη

δευτερεύουσα πρόταση σε μετοχική.

Μονάδες 3

Γ1.δ. Να διατυπωθούν οι ακόλουθες φράσεις με ισοδύναμο τρόπο: «Paulo post», «ingentis magnitudinis», «facie squalidā».

Μονάδες 3

Γ2.α. Να εντοπίσετε και να αναγνωρίσετε πλήρως τις δευτερεύουσες προτάσεις των παραπάνω αποσπασμάτων.

Μονάδες 6

Γ2.β. «quod illic aurum pensātum est.»: να μετατρέψετε την παθητική σύνταξη σε ενεργητική.

Μονάδες 2

Γ2.γ. «ingentis magnitudinis»: να αναπτύξετε τον επιθετικό προσδιορισμό σε   αναφορική πρόταση.

Μονάδες 2

Γ2.δ. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων και φράσεων: caedis, foribus, latentem, interemptis, facie, effigiēi.

Μονάδες 6

Απαντήσεις

Α1. Λίγο αργότερα τρομοκρατημένος από τα νέα της σφαγής, σύρθηκε προς το πιο κοντινό λιακωτό και κρύφτηκε ανάμεσα στα παραπετάσματα που κρεμόνταν στην πόρτα. Ένας στρατιώτης ενώ έτρεχε εδώ κι εκεί πρόσεξε τα πόδια του∙ τον αναγνώρισε που κρυβόταν∙ αφού τον τράβηξε έξω, τον προσαγόρευσε αυτοκράτορα.

....

Αυτός ακολούθησε τους Γαλάτες ενώ έφευγαν∙ αφού τους εξολόθρευσε, πήρε πίσω όλο το χρυσάφι. Αυτό επειδή ζυγίστηκε εκεί, έδωσε το όνομά του στην πολιτεία∙ ονομάζεται δηλαδή Πίσαυρο, επειδή εκεί ζυγίστηκε το χρυσάφι.

....

Αφού συμπλήρωσε 14 χρόνια στην Ιταλία, οι Καρχηδόνιοι τον ανακάλεσαν στην Αφρική. Εκεί ο Αννίβας μάταια επιδίωξε να τελειώσει με συνθήκη τον πόλεμο εναντίον των Ρωμαίων.

....

Νόμισε ότι ερχόταν προς το μέρος του ένας άνθρωπος με πελώριο ανάστημα και βρώμικο πρόσωπο, όμοιος με είδωλο νεκρού. Μόλις τον είδε ο Κάσσιος, τον έπιασε φόβος και θέλησε να πληροφορηθεί το όνομά του. Εκείνος απάντησε πως ήταν ο Πλούτωνας. Τότε τρόμος συντάραξε τον Κάσσιο και τον σήκωσε από τον ύπνο του. Ο Κάσσιος φώναξε τους δούλους και τους ρώτησε για τον άνθρωπο.

Β1.α.

propiore

fores / foris

ea

abiens

omni

nominibus

ingentium

magnitudines

effigies

mortuis

Β1.β. Discurrentes milites pedem eorum animadverterunt (animadvertere).

Β2.

exterreremus

proreptu

abdendo

animadvertentium

lateam

adgnoscendus

extracturis

salutanto

abit

sequemini

interimerem

recipere

appendisse

datus-a-um erit

dicerentur

Γ1.α.

quod exterritus erat (Εκφέρεται με Οριστική Υπερσυντελίκου -προτερόχρονο-, προκειμένου να δηλωθεί αντικειμενική αιτιολογία.)

cum exterritus esset (Εκφέρεται με Υποτακτική Υπερσυντελίκου -προτερόχρονο-, προκειμένου η αιτιολογία να δηλωθεί ως αποτέλεσμα εσωτερικής λογικής διεργασίας.)

Γ1.β.

Παθητική σύνταξη: «A Cassio servi inclamati sunt et de homine ei interrogati sunt.»

Γ1.γ. «auro illic pensato» [Μετοχική πρόταση με απόλυτη αφαιρετική]

Γ1.δ.

post paulum

ingenti magnitudine (αφαιρετική της ιδιότητας)

faciei squalidae (γενική της ιδιότητας)

Γ2.α.

quod illic aurum pensatum est: δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση, ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο ρήμα της κύριας πρότασης (dicitur). Εισάγεται με τον αιτιολογικό σύνδεσμο quod και εκφέρεται με οριστική, γιατί εκφράζει αντικειμενική αιτιολογία.

Postquam XIV annos in Italiā complēvit: Δευτερεύουσα χρονική πρόταση. Εισάγεται με το χρονικό σύνδεσμο postquam, καθώς δηλώνει το προτερόχρονο, εκφέρεται με οριστική, διότι εκφράζει το χρόνο και τίποτα άλλο. Ειδικότερα, οριστική Παρακειμένου, μιας και αναφέρεται στο παρελθόν. Η δευτερεύουσα λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο περιεχόμενο της κύριας πρότασης που ακολουθεί.

Quem simul aspexit Cassius: Δευτερεύουσα χρονική πρόταση ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στις δύο κύριες προτάσεις που ακολουθούν. Εισάγεται με το χρονικό σύνδεσμο simul, εκφέρεται με οριστική, καθώς εκφράζει μόνο το χρόνο και τίποτε άλλο· χρόνου Παρακειμένου, μιας και δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν σε σχέση με τις προσδιοριζόμενες προτάσεις.

Γ2.β.

Ενεργητική σύνταξη: «Quod illic aurum pensaverunt (εννοούμενο υποκείμενο: illi)»

Γ2.γ. magnitudinis, quae ingens erat

Γ2.δ.

caedis: Γενική αντικειμενική στο rumōre.

foribus: Αντικείμενο μετοχής praetenta σε δοτική λόγω του prae.

latentem: Κατηγορηματική μετοχή στο αντικείμενο του ρήματος (eum), εκφράζει το σύγχρονο.

interemptis: ιδιάζουσα αφαιρετική απόλυτη, επιρρηματική χρονική μετοχή, που εκφράζει το προτερόχρονο.

facie: Αφαιρετική της ιδιότητας.

effigiēi: Δοτική αντικειμενική στο similem.