Σχεδιάγραμμα Έκθεσης: Αδέσποτα ζώα

Σχεδιάγραμμα Έκθεσης: Αδέσποτα ζώα

Ένα από τα φαινόμενα που προδίδουν την απουσία επαρκούς ευαισθητοποίησης τόσο των πολιτών όσο και της πολιτείας είναι αυτό των αδέσποτων ζώων στα αστικά κέντρα. Πρόκειται κυρίως για σκύλους και γάτες που κυκλοφορούν ελεύθερα στους δρόμους των πόλεων, παραμένοντας συνήθως χωρίς τον αναγκαίο εμβολιασμό, αλλά και χωρίς την απαραίτητη για την επιβίωσή τους τροφή. Ένα συχνά οδυνηρό θέαμα -εφόσον αρκετά από τα ζώα αυτά είτε λιμοκτονούν και αποστεώνονται είτε νοσούν- που υποδεικνύει πως δεν υπάρχει η κατάλληλη κρατική μέριμνα για τη φροντίδα και την προφύλαξη των ζώων αυτών.  

[Αδέσποτο ζώο συντροφιάς είναι κάθε ζώο συντροφιάς, το οποίο είτε δεν έχει κατοικία είτε βρίσκεται έξω από τα όρια της κατοικίας του ιδιοκτήτη, του κατόχου, του συνοδού ή του φύλακά του και δεν τελεί υπό την άμεση επίβλεψη και τον έλεγχό τους.]

Πτυχές του φαινομένου

- Τα αδέσποτα ζώα βρίσκονται συνεχώς έκθετα στις βίαιες ή και φονικές διαθέσεις των κατοίκων της πόλης -ενηλίκων και ανηλίκων- με αποτέλεσμα είτε να πέφτουν θύματα κακοποίησης είτε να θανατώνονται -με δηλητήριο ή και με ακόμη πιο ακραίους τρόπους- από ανθρώπους που τα θεωρούν ενοχλητικά ή επικίνδυνα.

Δεν θα πρέπει, ωστόσο, να μας διαφεύγει πως η βίαιη συμπεριφορά απέναντι στα ζώα είναι δηλωτική της ψυχικής νοσηρότητας του δράστη, ο οποίος είναι πιθανό να εκδηλώσει μετέπειτα αντίστοιχα βίαιες συμπεριφορές και απέναντι σε ανθρώπους.

[Άρθρο 16 / ΝΟΜΟΣ 4039/2012

Απαγορεύεται ο βασανισμός, η κακοποίηση, η κακή και βάναυση μεταχείριση οποιουδήποτε είδους ζώου, καθώς και οποιαδήποτε πράξη βίας κατ’ αυτού, όπως ιδίως η δηλητηρίαση, το κρέμασμα, ο πνιγμός, το κάψιμο, η σύνθλιψη και ο ακρωτηριασμός.

Η στείρωση του ζώου καθώς και κάθε άλλη κτηνιατρική πράξη µε θεραπευτικό σκοπό, δεν θεωρείται ακρωτηριασμός.]

- Τα αδέσποτα ζώα εφόσον δεν λαμβάνουν τον απαραίτητο εμβολιασμό καταλήγουν συχνά να νοσούν από κάποια μεταδοτική ασθένεια που τα οδηγεί αναιτίως σε πρόωρο ή και επώδυνο θάνατο. Πολλές φορές, μάλιστα, καθίστανται φορείς μεταδοτικών ασθενειών επικίνδυνων και για τη ζωή των ανθρώπων.  

- Σε περίπτωση που τα αδέσποτα δεν έχουν πρόσβαση σε τροφή περιέρχονται συχνά σε κατάσταση ασιτίας που τα εξασθενεί και τους προκαλεί δυσφορία και ανυπόφορο πόνο.

- Σε περιόδους ακραίων καιρικών φαινομένων τα αδέσποτα αδυνατούν να προφυλαχθούν γεγονός που σημαίνει πως είτε μένουν εκτεθειμένα σε ιδιαιτέρως χαμηλές θερμοκρασίες είτε αναζητούν μάταια για νερό και δροσιά τις ημέρες του καύσωνα.

- Τα περιστατικά κακοποίησης δημιουργούν αισθήματα φόβου στα ζώα αυτά με αποτέλεσμα να καθίσταται δύσκολη η προσπάθεια των εθελοντών που επιχειρούν να τα περισυλλέξουν προκειμένου να τα μεταφέρουν σε κάποιο καταφύγιο, αφού τα ζώα τρέπονται σε φυγή. Ενώ, κάποτε, οι οδυνηρές αυτές εμπειρίες τα εξωθούν σε βίαιες συμπεριφορές και τα καθιστούν εν δυνάμει επικίνδυνα.

- Τα αδέσποτα ζώα ξεκινούν κάποτε την πορεία τους ως ζώα συντροφιάς μόνο και μόνο για να εγκαταλειφθούν στη συνέχεια από τους ιδιοκτήτες τους, οι οποίοι τα είχαν αρχικώς αποκτήσει χωρίς να λάβουν υπόψη τους τις υποχρεώσεις και τις απαιτήσεις που εγείρει η φροντίδα ενός κατοικίδιου.

Η εγκατάλειψη αυτή -ιδίως για τους σκύλους- είναι μια τραυματική εμπειρία, καθώς τα ζώα αυτά αναπτύσσουν έντονα συναισθήματα αφοσίωσης και αγάπης για τον ιδιοκτήτη τους.

Τρόποι αντιμετώπισης του φαινομένου

[Στη Διεύθυνση Πληροφορικής του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων δημιουργείται Διαδικτυακή Ηλεκτρονική Βάση σήμανσης και καταγραφής των ζώων συντροφιάς και των ιδιοκτητών τους. Στη Διαδικτυακή Ηλεκτρονική Βάση καταχωρίζονται από τους κτηνιάτρους, που έχουν πιστοποιηθεί, τα στοιχεία, που αφορούν στην αναγνώριση των δεσποζόµενων ζώων συντροφιάς (όπως φύλο, χρώμα, ράτσα, απώλεια, παράδοση σε άλλον ιδιοκτήτη, θάνατος) και τα στοιχεία αναγνώρισης του ιδιοκτήτη τους (όπως ονοματεπώνυμο, διεύθυνση, τηλέφωνο και αριθμός ταυτότητας).]

- Προκειμένου να υπάρξει η προοπτική αντιμετώπισης του φαινομένου αυτού απαιτείται σε πρώτο επίπεδο η απόφαση της Πολιτείας να φροντίσει αφενός για τη συστηματική ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών και αφετέρου για την διασφάλιση των αναγκαίων οικονομικών πόρων, ώστε να καταστεί εφικτή η παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης για τα αδέσποτα ζώα, όπως κι η δημιουργία κατάλληλων χώρων φύλαξης.

Σήμερα, σε μεγάλο ποσοστό, η όποια φροντίδα για τα αδέσποτα ζώα βασίζεται στη δράση μεμονωμένων εθελοντών -ανθρώπων που δαπανούν δικά τους χρήματα για την αγορά τροφής και φαρμάκων- καθώς και στη δράση μη κρατικών φιλοζωικών εταιρειών που λειτουργούν χάρη στις προσφορές και τις χορηγίες φιλόζωων πολιτών. Ενώ, σε νομικό επίπεδο, την ευθύνη για την περισυλλογή και τη διαχείριση των αδέσποτων ζώων συντροφιάς την έχουν οι Δήμοι, έστω κι αν είτε λόγω ελλιπούς ενημέρωσης ή ενδιαφέροντος είτε λόγω ελλιπούς χρηματοδότησης δεν κατορθώνουν πάντοτε να είναι συνεπείς ως προς τις υποχρεώσεις που τους αναλογούν.  

- Είναι αναγκαίο, με τη συνδρομή του σχολείου και των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, να καλλιεργηθούν στους νέους συναισθήματα φιλοζωίας, ώστε οι μαθητές από νωρίς να μαθαίνουν να εκτιμούν, να σέβονται και να προστατεύουν τα ζώα συντροφιάς. Η μέριμνα, άλλωστε, για τα αδέσποτα ζώα δεν μπορεί να επιτευχθεί μόνο από τους λίγους αφοσιωμένους εθελοντές ή από ορισμένες δημοτικές υπηρεσίες. Τα ζώα συντροφιάς που υποφέρουν από την πείνα ή από κάποια ασθένεια έχουν ανάγκη το ενδιαφέρον όλων των πολιτών.

- Βασικό βήμα για την προστασία των αδέσποτων είναι η δημιουργία κατάλληλων υπηρεσιών που θα αναλαμβάνουν την καταγραφή και σήμανσή τους, την παροχή των αναγκαίων εμβολίων, τη στείρωσή τους και πιθανά την αναζήτηση κάποιου χώρου εγκατάστασης.

Η απουσία, πάντως, επαρκών χώρων φύλαξης -ασύλων- για τα αδέσποτα ζώα εξαναγκάζει τις φιλοζωικές εταιρείες ή τις υπηρεσίες των Δήμων να τα αφήνουν εκ νέου στους δρόμους αφού τα έχουν εμβολιάσει, με αποτέλεσμα να βρίσκονται και πάλι εκτεθειμένα σε πλείστους κινδύνους.

- Με δεδομένη την αδυναμία των Δήμων -οι οποίοι και φέρουν την ευθύνη για τα αδέσποτα- να δημιουργήσουν χώρους για τη φύλαξη αυτών των ζώων, είναι σημαντική η ευαισθητοποίηση των πολιτών, ώστε, σε περίπτωση που επιθυμούν κάποιο κατοικίδιο, να επιλέγουν την υιοθεσία αδέσποτων ζώων. Επιλογή, βέβαια, που θα πρέπει να συνοδεύεται από το αναγκαίο αίσθημα ευθύνης απέναντι στο φιλοξενούμενο ζώο και σαφή επίγνωση των υποχρεώσεων που αναλαμβάνει όποιος υιοθετεί ένα ζώο συντροφιάς.

- Πέρα από τη εθελοντική δράση των φιλόζωων πολιτών που με αίσθημα αυταπάρνησης αφιερώνουν τον προσωπικό τους χρόνο για τη φροντίδα των αδέσποτων ζώων, σημαντική κρίνεται κι η ανάληψη εθελοντικών πρωτοβουλιών από κτηνιάτρους, είτε για την επείγουσα ιατρική φροντίδα πληγωμένων ζώων, είτε για τη στείρωση αδέσποτων.

[Αν διαπιστωθεί από την κτηνιατρική εξέταση ότι τα ζώα συντροφιάς είναι επικίνδυνα ή ότι πάσχουν από ανίατη ασθένεια ή ότι είναι πλήρως ανίκανα να αυτοσυντηρηθούν λόγω γήρατος ή αναπηρίας και η διατήρησή τους στη ζωή είναι πρόδηλα αντίθετη µε τους κανόνες ευζωίας τους, και αρνηθούν τα φιλοζωικά σωματεία της περιοχής να αναλάβουν τη φροντίδα, εποπτεία και τη διαδικασία υιοθεσίας τους, υποβάλλονται σε ευθανασία.]