Ενδεικτικό Διαγώνισμα Νεοελληνικής Γλώσσας Α΄ Γυμνασίου

Leland D Howard

Ενδεικτικό Διαγώνισμα Νεοελληνικής Γλώσσας Α΄ Γυμνασίου

Το περιβάλλον: ο κόσμος μας, η ζωή μας!

Στο κατώφλι του 21ου αιώνα προβάλλει έντονη κι επιτακτική -όσο ποτέ άλλοτε- η ανάγκη για την προστασία του περιβάλλοντος. Η επιστήμη έχει αποδείξει, με πειστικά κριτήρια, ότι η ανθρωπότητα απειλείται από μεγάλες περιβαλλοντικές καταστροφές, με αιχμή του δόρατος, την επαπειλούμενη κλιματική αλλαγή. Η κρίση είναι πολυεπίπεδη και αγγίζει σχεδόν όλες τις πτυχές της καθημερινής ζωής του ανθρώπου.

Η αλματώδης εξέλιξη και πρόοδος της τεχνολογίας σε όλες σχεδόν τις πτυχές του ανθρωπίνου βίου, με τις βιομηχανοποιημένες ζώνες και τη βεβαρυμμένη ρύπανση της ατμόσφαιρας σε παγκόσμιο επίπεδο, τη συσσώρευση πληθυσμού στα ήδη μεγάλα αστικά κέντρα, τη ρύπανση των υπόγειων υδροφόρων, την υπεράντληση υδάτων και την εντατική χρήση λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων, την ύπαρξη χιλιάδων ανεξέλεγκτων χωματερών, που προσβάλλουν την αισθητική μας, τον πολιτισμό και την υγεία μας, τη διάβρωση του εδάφους που οδηγεί σταδιακά σε ερημοποίηση και τις ανεξέλεγκτες εξορύξεις που αλλοιώνουν το εδαφικό και υπεδαφικό τοπίο, οδηγούν στην αναγκαστική αναζήτηση προστασίας και διεξοδικών λύσεων.

Το περιβάλλον και η προστασία του έχουν αποτελέσει μερικά από τα φλέγοντα θέματα συζήτησης και σκέψης παγκοσμίως, τουλάχιστον στις ευκατάστατες κοινωνίες των αναπτυγμένων κρατών. Είναι σίγουρο ότι η ένταση των αποτελεσμάτων της υποβάθμισης του περιβάλλοντος επηρεάζει και θα εξακολουθεί να επηρεάζει με αρνητικό τρόπο τον καθημερινό μας βίο στο μέλλον.

Οι περισσότεροι συνάνθρωποί μας, όμως, σε ό,τι αφορά τις οικολογικές αλληλεξαρτήσεις μέχρι σήμερα και το μείζον ζήτημα της ρύπανσης του περιβάλλοντος σε παγκόσμιο επίπεδο, παραμένουν σε μία κατάσταση τρομακτικής άγνοιας. Σε αρκετούς, δεν έχει καταστεί εφικτή η αντίληψη ότι με τη συμπεριφορά τους απέναντι στο περιβάλλον, απέναντι στη Φύση, προδιαγράφουν το μέλλον του πλανήτη μας. Έχουν, ωστόσο, μεγάλη ευθύνη, καθώς οι πράξεις τους και οι επιλογές τους έχουν αντίκτυπο -θετικό ή αρνητικό- στο περιβάλλον, αλλά και σε εμάς τους ίδιους. Η μεγάλη πρόκληση για την ανθρωπότητα είναι να διατηρήσει μία αποδεκτή ποιότητα ζωής, προστατεύοντας παράλληλα τα φυσικά συστήματα, τα οποία μας παρέχουν τους αναγκαίους πόρους για τη διατήρηση της ζωής πάνω στη γη.

Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι πέρα από την ανγκαιότητα του φυσικού περιβάλλοντος για την επιβίωσή μας, η ομορφιά της φύσης προκαλεί τον θαυμασμό, την περιέργεια και τη φιλομάθεια, πλουτίζοντας κατά συνέπεια την σφαίρα των ανθρώπινων γνώσεων. Η φύση είναι, συνάμα, πηγή έμπνευσης και καλλιτεχνικής δημιουργίας, γιατί τα φυσικά φαινόμενα και τα απαράμιλλης ομορφιάς φυσικά τοπία, προκαλούν το θαυμασμό και το δέος στην ψυχή ενός καλλιτέχνη, τροφοδοτούν τη δημιουργική φαντασία και εμπνέουν στον άνθρωπο την αρμονία και την αναλογία, την ενότητα και την ποικιλία.

Σταμάτης-Στυλιανός Βλάχος, 26/8/2018 www.vimaonline.gr (διασκευασμένο άρθρο)

Θέματα

1. Να παρουσιάσετε με δικά σας λόγια τα προβλήματα και τους κινδύνους που αντιμετωπίζει στις μέρες μας το περιβάλλον.

Μονάδες 6

2.α. «Έχουν, ωστόσο, μεγάλη ευθύνη, καθώς οι πράξεις τους και οι επιλογές τους έχουν αντίκτυπο -θετικό ή αρνητικό- στο περιβάλλον.»

Να εξηγήσετε με δικά σας λόγια στο πλαίσιο μιας παραγράφου πώς αντιλαμβάνεστε την ευθύνη των ανθρώπων απέναντι στο περιβάλλον. Η παράγραφος που θα γράψετε να είναι πλήρης ως προς τα δομικά της στοιχεία.

Μονάδες 3

2.β. Να εντοπίσετε τρία επίθετα που συνοδεύουν ουσιαστικά και να τα αντικαταστήσετε με τα αντίθετά τους. Τι αλλάζει στις πληροφορίες που αντλούμε από το κείμενο για τα ουσιαστικά;

Μονάδες 3

3. Σ’ ένα άρθρο 200 λέξεων να καταγράψετε τα κύρια, κατά τη γνώμη σας, αίτια για τη μόλυνση του περιβάλλοντος, καθώς και πιθανούς τρόπους για την αποτελεσματική αντιμετώπιση αυτών των αιτιών.

Μονάδες 8

Ενδεικτικές απαντήσεις

Θέματα

1. Το περιβάλλον είναι αντιμέτωπο με ποικίλους κινδύνους εκ των οποίων η κλιματική αλλαγή αποτελεί τη σημαντικότερη απειλή για την ανθρωπότητα. Η εξέλιξη της τεχνολογίας, η ενίσχυση της βιομηχανίας, η ρύπανση της ατμόσφαιρας, η έντονη αστικοποίηση, η μόλυνση του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα, η αυξημένη άντληση υδάτων, η χρήση φυτοφαρμάκων, η πληθώρα χωματερών, η διάβρωση του εδάφους κι οι συνεχείς εξορύξεις, συνιστούν προβλήματα που καθιστούν αναγκαία την άμεση εξεύρεση αποτελεσματικών λύσεων.  

2.α. Κάθε άνθρωπος έχει μερίδιο ευθύνης για τα προβλήματα που έχουν προκύψει στο περιβάλλον, εφόσον ακόμη και θεωρητικά απλές καθημερινές επιλογές έχουν καθοριστική σημασία. Ο τρόπος που επιλέγει να κάνει τις μετακινήσεις του, τα προϊόντα και η ποσότητα προϊόντων που επιλέγει να καταναλώσει, το ενδιαφέρον που δείχνει για την ανακύκλωση, μπορούν να έχουν είτε θετικό αντίκτυπο είτε να λειτουργήσουν αρνητικά για το περιβάλλον. Οφείλουμε, επομένως, όλοι να λαμβάνουμε υπόψη τον αντίκτυπο που έχει κάθε επιλογή μας στο περιβάλλον και να μην θεωρούμε πως θα φροντίσουν άλλοι γι’ αυτό.

2.β. αλματώδης εξέλιξη, παγκόσμιο επίπεδο, αρνητικό τρόπο

Με την αντικατάσταση του επιθέτου, διαφοροποιείται και το νόημα των πληροφοριών που σχετίζονται με τα ουσιαστικά, έτσι:

σταδιακή εξέλιξη: Η εξέλιξη της τεχνολογίας παρουσιάζεται να ακολουθεί μια σταδιακή κλιμάκωση κι όχι μια γοργή, αλματώδη ανάπτυξη.

τοπικό επίπεδο: Η ρύπανση της ατμόσφαιρας εμφανίζεται να έχει αντίκτυπο σε περιορισμένο, τοπικό επίπεδο.

θετικό τρόπο: Η υποβάθμιση του περιβάλλοντος παρουσιάζεται να επηρεάζει με θετικό πια τρόπο την καθημερινή μας ζωή.

3. «Ποιος απειλεί το περιβάλλον;»

Το φυσικό περιβάλλον συνιστά όχι μόνο το χώρο μέσα στον οποίο κινούνται και διαβιούν οι άνθρωποι, αλλά και το χώρο από τον οποίο αντλούν πολύτιμους πόρους για την καθημερινή τους δράση και επιβίωση. Παρά την αδιαμφισβήτητη αξία του για την ίδια μας την ύπαρξη, ωστόσο, είτε αδιαφορούμε γι’ αυτό, είτε το βλάπτουμε συνειδητά.

Η βιομηχανική παραγωγή, αλλά και πλήθος άλλων δραστηριοτήτων που αποσκοπούν στο οικονομικό κέρδος, πραγματοποιούνται συχνά χωρίς καμία μέριμνα ή με ελλιπή φροντίδα για τις επιπτώσεις στο περιβάλλον. Συνεπακόλουθο του ισχύοντος υπερκαταναλωτικού πνεύματος είναι η ανάγκη αυξημένης παραγωγής, έστω κι αν αυτή γίνεται εις βάρος της ποιότητας ζωής, αλλά και της μελλοντικής προοπτικής των ανθρώπων.

Συνάμα, η θεαματική αύξηση του πληθυσμού σε παγκόσμιο επίπεδο οδηγεί σε ολοένα και μεγαλύτερες ανάγκες κατανάλωσης πρώτων υλών και τροφίμων. Προκύπτει, έτσι, μια δίχως προηγούμενο απαίτηση ενίσχυσης των καλλιεργειών, της κτηνοτροφίας, του πόσιμου ύδατος, αλλά και της βιομηχανικής παραγωγής· στοιχεία που συνθέτουν ένα ασφυκτικό πλαίσιο για τις περιορισμένες δυνατότητες παροχής σημαντικών φυσικών πόρων.

Βασικός στόχος μας, εντούτοις, οφείλει να είναι η βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος, η προστασία της ανθρώπινης υγείας κι η συνετή και ορθολογική χρήση των φυσικών πόρων. Ένα σημαντικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση αποτελεί η ευαισθητοποίηση των πολιτών, ώστε μέσω των καταναλωτικών τους επιλογών και συνηθειών, να ενισχύσουν τις εταιρείες εκείνες που σέβονται το περιβάλλον και αντιστοίχως να απομακρυνθούν από τα προϊόντα εκείνα που το επιβαρύνουν.

       Αποτελεί, μάλιστα, αναγκαία συνειδητοποίηση πως προτεραιότητά μας είναι πλέον η πρόληψη των προβλημάτων κι όχι η εκ των υστέρων προσπάθεια αποκατάστασής τους. Υπ’ αυτή την έννοια κάθε πολίτης οφείλει να αντιληφθεί πως κάθε του επιλογή μπορεί να έχει ουσιώδη αντίκτυπο στο περιβάλλον.