Ν. Γλώσσα Β΄ Λυκείου: Κριτήρια επιλογής επαγγέλματος

Jenny Newland 
 
Ν. Γλώσσα Β΄ Λυκείου: Κριτήρια επιλογής επαγγέλματος
 
Κριτήρια επιλογής επαγγέλματος
 
     Η επιλογή επαγγέλματος θεωρείται ως μία από τις κρισιμότερες καμπές στη ζωή μας, διότι καθορίζει, σε μεγάλο βαθμό, τη μετέπειτα επιτυχία και ευτυχία μας. Έχει, λοιπόν, μεγάλη σημασία η επαγγελματική επιλογή να γίνεται με τα κατάλληλα κριτήρια.
     Ξεκινώντας από την οικογένεια και θεωρώντας την ως τον πιο σημαντικό φορέα κοινωνικοποίησης που ασκεί ίσως τη μεγαλύτερη επίδραση στους νέους, θα λέγαμε ότι ο ρόλος της είναι ιδιαίτερα σημαντικός. Όταν οι γονείς ανακαλύπτουν και ενισχύουν τα ταλέντα των παιδιών τους δίνουν τις σωστές κατευθυντήριες ως προς την επιλογή επαγγέλματος. Πολλές φορές όμως, οι προσωπικές τους φιλοδοξίες και η ασυνείδητη ανάγκη τους να δουν τους απογόνους τους σαν μια πιο επιτυχημένη εκδοχή του εαυτού τους (συχνότατα όχι μόνο στον τομέα του επαγγέλματος) τους οδηγούν στο να λειτουργούν ακυρωτικά απέναντι στις προτιμήσεις των παιδιών και να τους υποδεικνύουν λάθος δρόμους, μη συμβατούς με την ιδιοσυγκρασία τους.
     Επιπλέον, ο κοινωνικός περίγυρος (συνομήλικοι, συγγενείς, φίλοι κ.λπ.), πολλές φορές, ασκεί πίεση μέσα από διάφορες στερεοτυπικές αντιλήψεις από τις οποίες εμφορείται και επιβάλλει στα παιδιά κάποια πρότυπα π.χ. τα χειρωνακτικά επαγγέλματα αντιμετωπίζονται υποτιμητικά, όταν συγκρίνονται με πνευματικά επαγγέλματα ή άλλα που είναι «του συρμού» ή κάποια που προσφέρουν μεγάλες οικονομικές απολαβές, δόξα ή κοινωνική προβολή. Κι εδώ οι νέοι θα πρέπει να σκεφτούν σοβαρά πριν αποφασίσουν για το μελλοντικό επάγγελμά τους, να δουν πρώτα αν ταιριάζει στους ίδιους, να μην δράσουν παρορμητικά και να μην παρασυρθούν από τις όποιες κοινωνικές ιεραρχήσεις και τα πρότυπα που προβάλλονται μέσα από ΜΜΕ ή άλλους κοινωνικούς φορείς, και συνήθως αποσκοπούν στην κάλυψη των εκάστοτε κοινωνικών αναγκών.
     Επίσης, είναι σημαντικό οι νέοι να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στις δυνατότητες που έχει το κάθε επάγγελμα για απορρόφηση του προσφερόμενου εργατικού δυναμικού. Γι’ αυτόν τον λόγο, θα πρέπει να συμβουλεύονται ανθρώπους ιδιαίτερα ενήμερους πάνω τα εργασιακά θέματα, που λαμβάνουν υπόψη τους τα νέα δεδομένα της αγοράς και που έχουν διεξάγει έρευνες που καταλήγουν σε μακροπρόθεσμα συμπεράσματα (με άξονα τουλάχιστον δεκαετίας).
     Ωστόσο, το πιο σημαντικό κριτήριο επιλογής επαγγέλματος παραμένει η αυτογνωσία και ο βαθμός ωριμότητας των ατόμων. Όταν κάποιος γνωρίζει ποιος είναι και τι αναζητά, ποια είναι τα «δυνατά του χαρτιά» και πώς θα τα αξιοποιήσει, οδηγεί τον εαυτό του στη σωστή επιλογή. Έτσι διασώζεται από τους διάφορους σκοπέλους που συναντά στον δρόμο του και διαλέγει συνειδητά το επάγγελμα που του ταιριάζει και θα τον κάνει στη ζωή του χαρούμενο και δημιουργικό.
     Χρειάζεται, άλλωστε, να τονιστεί ότι ο πιο επιτυχημένος στη ζωή (άρα και στο επάγγελμα) άνθρωπος είναι εκείνος που οικοδομεί μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα. Για να το πετύχει αυτό, δεν αρκεί η στεγνή γνώση των δεξιοτήτων του επαγγέλματος που επιθυμεί να ασκήσει αλλά η γενικότερη γνώση του εαυτού του.
 
Μόσχου Δ. Καλλιόπη, Διδάκτωρ Συμβουλευτικής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
 
ΘΕΜΑ 1
1^η άσκηση
Να αποδώσετε συνοπτικά (40-50 λέξεις) το περιεχόμενο της 2^ης παραγράφου του κειμένου.
Μονάδες 10
 
Η οικογένεια λόγω της πρωτοκαθεδρίας της ως φορέας κοινωνικοποίησης διαδραματίζει καίριο ρόλο στην καθοδήγηση του νέου στην επιλογή επαγγέλματος. Όταν η καθοδήγηση αυτή βασίζεται στον εντοπισμό και την ενίσχυση των δεξιοτήτων του νέου είναι θετική. Όταν, όμως, οι γονείς παραβλέπουν τις προτιμήσεις του νέου και προτάσσουν την κάλυψη δικών τους φιλοδοξιών, τότε επενεργούν αρνητικά.
 
2^η άσκηση
α) Να δηλώσετε πώς επιτυγχάνεται η συνοχή ανάμεσα στην 4^η και την 5^η παράγραφο.
β) Να καταγράψετε μία διαρθρωτική λέξη στην 5^η παράγραφο, η οποία να συνέχει περιόδους της παραγράφου, και να επισημάνετε το νόημά της.
Μονάδες 10
 
α. Η συνοχή μεταξύ των δύο αυτών παραγράφων επιτυγχάνεται με τη χρήση της διαρθρωτικής λέξης «ωστόσο». Αξιοποιείται, δηλαδή, ως μέσο συνοχής η σύζευξη. Ειδικότερα, με τη χρήση του αντιθετικού συνδέσμου «ωστόσο» η γράφουσα επιχειρεί να τονίσει πως πέρα από κάθε άλλο πιθανό κριτήριο για την επιλογή επαγγέλματος εκείνο που έχει τη μεγαλύτερη σημασία είναι η αυτογνωσία. Με τη δήλωση αντίθεσης, επομένως, παρουσιάζει πιο εμφατικά το κριτήριο επιλογής που θεωρείται κρισιμότερο.
 
β. Στο πλαίσιο της 5^ης παραγράφου αξιοποιείται ως διαρθρωτική λέξη το επίρρημα «έτσι», το οποίο στην περίπτωση αυτή δηλώνει το αποτέλεσμα των παραγόντων που έχουν προηγηθεί. Δημιουργείται κατ’ αυτό τον τρόπο ένα εννοιολογικό σχήμα αιτίου – αποτελέσματος μέσω του οποίου διασφαλίζεται η συνοχή στο εσωτερικό της παραγράφου. Η αυτογνωσία του ατόμου και η επίγνωση τόσο του τι επιδιώκει όσο και των δεξιοτήτων του έχει ως αποτέλεσμα την ορθή επιλογή επαγγέλματος.  
 
3^η άσκηση
α) Να αναφέρετε τον τρόπο ανάπτυξης της 1^ης παραγράφου και να εξηγήσετε τι επιδιώκει η γράφουσα με την αξιοποίησή του. (μονάδες 8)
β) Να αιτιολογήσετε τη χρήση οριστικής έγκλισης στην πρώτη περίοδο της 1^ης παραγράφου. (μονάδες 7)
Μονάδες 15
 
α. Η γράφουσα αξιοποιεί ως τρόπο ανάπτυξης την αιτιολόγηση προκειμένου να τεκμηριώσει τη διαπίστωσή της πως η επιλογή επαγγέλματος θεωρείται κρίσιμη καμπή στη ζωή κάθε ατόμου. Από την επιλογή αυτή, άλλωστε, καθορίζεται η μετέπειτα επιτυχία και ευτυχία του ατόμου, γι’ αυτό και οφείλει να επιλέξει το μελλοντικό του επάγγελμα με τα κατάλληλα κριτήρια.
 
β. Η γράφουσα καταγράφει τις εισαγωγικές της διαπιστώσεις με τη χρήση οριστικής έγκλισης, καθώς συνιστούν μια πραγματική και αληθή κατάσταση. Υπ’ αυτή την έννοια η διαπίστωσή της σχετικά με την κρισιμότητα της επιλογής επαγγέλματος αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα, εφόσον δεν αποτελεί κάτι το υποθετικό, αλλά κάτι το βέβαιο.
 
ΘΕΜΑ 2
Σε ένα άρθρο για τη μαθητική εφημερίδα του σχολείου σας να αναφερθείτε στον ρόλο που διαδραματίζουν αφενός οι γονείς σας και αφετέρου οι αντιλήψεις του κοινωνικού σας περίγυρου στην επικείμενη απόφασή σας σχετικά με το επάγγελμα που θα ακολουθήσετε. Να αναφερθείτε, επίσης, στα κριτήρια επιλογής επαγγέλματος που έχουν τη μεγαλύτερη βαρύτητα για εσάς και να εξηγήσετε τη σημασία τους. (350-400 λέξεις)
Μονάδες 30
 
Μία επιλογή, πολλές απόψεις…
 
     Η εφηβική περίοδος πέρα από τις ποικίλες άλλες απαιτήσεις της μάς φέρνει αντιμέτωπους με μια ιδιαιτέρως κρίσιμη επιλογή. Προτού καν γνωρίσουμε πλήρως τον εαυτό μας καλούμαστε να επιλέξουμε την κατεύθυνση σπουδών που θα μας οδηγήσει στο μελλοντικό μας επάγγελμα. Κατά τη διάρκεια, μάλιστα, της απαιτητικής αυτής διαδικασίας οφείλουμε να λάβουμε υπόψη και να σταθμίσουμε τόσο τις απόψεις των δικών μας όσο και την επιρροή που δεχόμαστε από το άμεσο περιβάλλον μας.
     Σε ό,τι με αφορά οφείλω να αναγνωρίσω πως οι γονείς μου σέβονται πλήρως το γεγονός πως η απόφαση αυτή είναι προσωπική και έχουν εκφράσει την πρόθεσή τους να με στηρίξουν σε ό,τι κι αν επιλέξω. Έχουν, άλλωστε, φροντίσει ήδη από τα προηγούμενα χρόνια να με βοηθήσουν να δοκιμάσω τις δυνατότητές μου σε διάφορες δραστηριότητες προκειμένου να γνωρίσω καλύτερα τις κλίσεις και τις αδυναμίες μου. Έχουν, ως εκ τούτου, διαμορφώσει για μένα ένα ενθαρρυντικό περιβάλλον προκειμένου να προσεγγίσω αποτελεσματικότερα τη ζητούμενη αυτογνωσία.
     Την ίδια στιγμή, βέβαια, τόσο η επαγγελματική ενασχόληση των γονιών μου όσο και οι επαγγελματικές επιλογές του άμεσου κοινωνικού μου περιβάλλοντος, αποτελούν βασικό στοιχείο κατανόησης των απαιτήσεων του εργασιακού βίου. Μέσα από τις εμπειρίες -είτε θετικές είτε όχι- συγγενικών και φιλικών προσώπων έχω τη δυνατότητα να διαμορφώσω μια ικανοποιητική εικόνα σχετικά με τους εργασιακούς όρους που θα ήθελα να πληροί το μελλοντικό μου επάγγελμα. Μέσα από τις εμπειρίες τους, μάλιστα, έχω αντιληφθεί πως ορισμένα επαγγέλματα -αν και φαινομενικώς όχι τόσο περιζήτητα- διασφαλίζουν πολύ σημαντικά οικονομικά οφέλη.
     Το κατά πόσο, άλλωστε, ένα επάγγελμα θεωρείται «περιζήτητο» ή «καταξιωμένο» δεν με απασχολεί, εφόσον είναι πια προφανές πως πολλά τέτοια επαγγέλματα δεν οδηγούν εγκαίρως στην εργασιακή αποκατάσταση. Κατά τη δική μου άποψη ό,τι προέχει είναι το επάγγελμα που θα επιλέξω να έχει υψηλές προοπτικές απορρόφησης στην αγορά εργασίας. Θα θεωρούσα βιαστική ή έστω ελλιπή μια επιλογή που έχει γίνει χωρίς τη διερεύνηση των πραγματικών αναγκών στην εγχώρια αγορά εργασίας, εφόσον πρώτιστο ζητούμενο για τη γενιά μας είναι η γοργή αποκατάσταση.
     Προφανώς, ωστόσο, το ζήτημα της ανταπόκρισης στην υπάρχουσα εργασιακή ζήτηση συνδέεται με την ανάγκη να καλύπτει το επιλεχθέν επάγγελμα τις προσωπικές μας κλίσεις. Κι αυτό είναι, κατά τη γνώμη μου, το πλέον απαιτητικό ζητούμενο. Το πώς, δηλαδή, θα επιλέξουμε ένα επάγγελμα, το οποίο όχι μόνο θα μας διασφαλίσει εργασιακή απασχόληση, αλλά θα ανταποκρίνεται κιόλας στις προσωπικές μας προτιμήσεις και δεξιότητες. Γι’ αυτό τον λόγο, άλλωστε, θεωρώ πως χρειάζεται να διατρέξουμε πλήθος πιθανών επιλογών μέχρι να εντοπίσουμε εκείνη που μάς καλύπτει πληρέστερα.
     Εκείνο που χρειάζεται να έχουμε κατά νου είναι πως όποιο επάγγελμα επιλέξουμε θα κληθούμε να το υπηρετήσουμε εμείς οι ίδιοι και όχι οι γονείς ή οι φίλοι μας. Οφείλουμε, επομένως, να ελέγξουμε κυρίως και πρωτίστως κατά πόσο κάθε πιθανή επιλογή ανταποκρίνεται στις δικές μας ανάγκες και στις δικές μας προσδοκίες.
 
Κείμενο 2
Κώστας Μόντης «Νύχτες»
 
Το ποίημα είναι του Κώστα Μόντη από τη συλλογή «Τα τραγούδια της ταπεινής ζωής» (Λευκωσία 1954).
 
Καλά, θ’ απορροφήσουν κάτι από την έγνοια σου
η μέρα, η κίνηση, η δουλειά σου, οι φίλοι,
και θα μπορέσεις ύστερα να πας
σε κάνα θέατρο ή κέντρον ή όπου αλλού.
Όμως όταν τελειώσουν όλα
τα θέατρα και τα κέντρα κλείσουν,
και πουν οι φίλοι καληνύχτα,
και πρέπει να γυρίσεις πια στο σπίτι, τι θα γίνει;
Το ξέρεις πως σκληρή, αδυσώπητη
σε περιμένει στο κρεβάτι σου η έγνοια.
Θα ’σαι μονάχος.
Και τότες θα λογαριαστείτε.
Θες ή δε θες θα μπουν κάτω όλα, να λογαριαστείτε.
Θα ‘σαι μονάχος
κι ανυπεράσπιστος απ’ τα θέατρα και τα κέντρα,
κι απ’ τη δουλειά σου και τους φίλους.
Σε περιμένει στο κρεβάτι σου η έγνοια.
Θά ’ρθεις, δεν γίνεται. Είν’ τόσο σίγουρη γι’ αυτό, και περιμένει.
Είναι στο σπίτι και σε περιμένει.
 
ΘΕΜΑ 3 (μονάδες 20)
Για ποιο λόγο, κατά τη γνώμη σας, το ποιητικό υποκείμενο αξιοποιεί το β΄ ενικό ρηματικό πρόσωπο;
 
Με τη χρήση του β΄ ενικού προσώπου το ποιητικό υποκείμενο σκοπίμως δημιουργεί την αίσθηση ενός διαλόγου προκειμένου να προσελκύσει δραστικότερα την προσοχή του αναγνώστη. Το θέμα, άλλωστε, της αναμέτρησης με την «έγνοια» είναι οικείο στους περισσότερους ανθρώπους, εφόσον είναι κάτι που το έχουν βιώσει. Αξίζει, ωστόσο, να προσεχθεί πως ο υποτιθέμενος αυτός διάλογος είναι πολύ πιθανό να συνιστά μια εσωτερική συζήτηση του ποιητικού υποκειμένου με τον ίδιο του τον εαυτό. Εκείνος, οπότε, που καλείται να αποδεχτεί το αναπόφευκτο της αναμέτρησης με την έγνοια που επιμελώς αποφεύγει δεν είναι άλλος από το ίδιο το ποιητικό υποκείμενο.
 
ΘΕΜΑ 4 (μονάδες 15)
Η ποιητική φωνή προειδοποιεί τον αναγνώστη για μια αναμέτρηση που τον περιμένει. Τι είδους αναμέτρηση είναι αυτή, σύμφωνα με το περιεχόμενο του Κειμένου 2, και πόσο εύκολη φαίνεται να είναι; Να οργανώσεις σε 120 – 150 λέξεις την απάντησή σου.
 
Η ποιητική φωνή προειδοποιεί τον αναγνώστη για την επικείμενη αναμέτρησή του με την έγνοια («Το ξέρεις πως σκληρή, αδυσώπητη σε περιμένει»). Πολύ εύστοχα το ποιητικό υποκείμενο αποφεύγει να συγκεκριμενοποιήσει την «έγνοια» που κατατρύχει τον άνθρωπο, αφήνοντας έτσι ανοιχτή την ερμηνεία της και άρα την πρόσληψη του ποιήματος. Η έγνοια μπορεί ν’ αφορά κάποιο προσωπικό πρόβλημα, μια υπαρξιακή ανησυχία, ένα επαγγελματικό ζήτημα ή μια σειρά προβλημάτων που προκαλούν αναστάτωση στον άνθρωπο και κρατούν δέσμια τη σκέψη του. Εκείνο, άλλωστε, που κυρίως επιθυμεί να τονίσει το ποιητικό υποκείμενο είναι η γενικευμένη τάση που υπάρχει στους ανθρώπους ν’ αποφεύγουν, όσο περισσότερο μπορούν, την αντιμετώπιση των προβλημάτων τους («θα μπορέσεις ύστερα να πας σε κάνα θέατρο ή κέντρον ή όπου αλλού»). Προτιμούν να κάνουν οτιδήποτε για να ξεχαστούν, για να κρατήσουν τη σκέψη τους μακριά απ’ την πηγή της ανησυχίας τους, παρά ν’ αντικρίσουν το πρόβλημά τους∙ κάτι που θ’ απαιτούσε ίσως μια αυστηρή αυτοκριτική και μια γενναία παραδοχή των σφαλμάτων και των ελλείψεών τους. Το ποιητικό υποκείμενο, ωστόσο, δεν αφήνει κανένα περιθώριο διαφυγής απ’ το άγχος και την έγνοια («Θες ή δε θες θα μπουν κάτω όλα»), θέλοντας να τονίσει στον αποδέκτη των λόγων του πως δεν υπάρχει κανένας άλλος τρόπος να γλιτώσει από τις ανησυχίες του, πέρα από την αποφασιστική και αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος που γεννά την έγνοια του.