Σημειώσεις του Κωνσταντίνου Μάντη

Ιστορία Προσανατολισμού: Η αντίθεση μεταξύ Δ. Υψηλάντη και προκρίτων (πηγή)

Κωνσταντίνος Μάντης | Best Blogger Tips
Ansel Adams
 
Ιστορία Προσανατολισμού: Η αντίθεση μεταξύ Δ. Υψηλάντη και προκρίτων (πηγή)
 
Συνδυάζοντας τις ιστορικές σας γνώσεις με τις απαραίτητες πληροφορίες από το κείμενο που σας δίνεται, να παρουσιάσετε:
α. την άποψη του Δημητρίου Υψηλάντη, όταν έφτασε στην Πελοπόννησο κατά την έναρξη της Επανάστασης, για την οργάνωση της Επανάστασης και τη διοίκηση του νέου κράτους,
β. τις απόψεις των προκρίτων για το ίδιο θέμα.
 
ΚΕΙΜΕΝΟ Α
Παρουσιασθείς (ο ∆. Υψηλάντης) εις Ύδραν (το καλοκαίρι του 1821) ως πληρεξούσιος του Γενικού Επιτρόπου της Αρχής, υποδέχεται και αναγνωρίζεται υπό των προκρίτων· […] Τότε οι ολιγαρχικοί […] ζητούσι να επικυρώση την Γερουσίαν των, να διευθύνη δε τα πράγματα, και να κινή τα στρατεύματα, παρά των συγγενών και των οικείων των διοικούμενα, κατά τας αποφάσεις της Γερουσίας, ήτις έμελλε να ήναι το συμβούλιόν του· προ λίγου μάλιστα εφρόνουν να τον ψηφίσωσι και αυτόν απλούν µέλος, μίαν και μόνην ψήφον έχοντα εις τας αποφάσεις της. Ο δε Υψηλάντης κατά την έννοιαν του τίτλου, πληρεξούσιος του Γ. Επιτρόπου,[…] εννοεί να ήναι υπέρτατος άρχων και να διευθύνη τα τε πολιτικά και τα πολεμικά κατά τινάς όρους· να ήναι δε ο πληρεξούσιος αρχιστράτηγος της Ελλάδος και τα στρατεύματα να εξαρτώνται και να διευθύνωνται απολύτως από αυτόν.
 
Σπηλιάδη, Ν., «Απομνημονεύματα (Α΄ 203-213)», στο Θέματα Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας από τις Πηγές, ΟΕΔΒ, Αθήνα 1998, σ. 92-93.
 
ΚΕΙΜΕΝΟ Β
Είναι αξιοσημείωτος η προκήρυξις του ∆ημ. Υψηλάντου (6/18 Οκτωβρίου 1821) δι’ ης διετάχθησαν αι εκλογαί προς συγκρότησιν της Εθνοσυνελεύσεως (της Επιδαύρου), διότι εις αυτήν πλην άλλων τονίζεται ότι ο αγών διεξήγετο υπέρ της απελευθερώσεως του λαού από πάσης καταπιέσεως όχι μόνον από της δυναστικής των Τούρκων, αλλά και από της οικονομικής των Χριστιανών ισχυρών. «Ήλθον», έγραφεν ο Υψηλάντης, «να διεκδικήσω τα δίκαιά σας, την τιμήν την ζωήν, την περιουσίαν σας· ήλθον να σας δώσω νόμους δικαίου, δικαστήρια αμερόληπτα... Καιρός είναι να παύση πλέον η τυραννία όχι µόνο των Τούρκων, αλλά και η τυραννία των ατόμων εκείνων, τα οποία συμμεριζόμενα τα αισθήματα των Τούρκων, ζητούν να καταπιέζουν τον λαόν[…]».
 
Σβώλος, Α., Τα Ελληνικά Συντάγματα, 1822-1975/1986, Η συνταγματική Ιστορία της Ελλάδος, Στοχαστής, 1998, σ. 62.
 
α. Όσο οι Έλληνες ήταν υπόδουλοι, σε γενικές γραμμές τηρούσαν κοινή στάση απέναντι στον κατακτητή. Όταν άρχισε η εκδίωξη των Τούρκων, άρχισαν οι συγκρούσεις μεταξύ των μέχρι τότε ομονοούντων. Το βασικότερο ζήτημα αφορούσε το ποιος και πώς θα διαχειριζόταν την εξουσία. Μια σειρά γεγονότων, που σχετίζονται με τη διαμόρφωση διαφορετικών απόψεων για το ζήτημα αυτό, οδήγησαν σ’ ένα προστάδιο διαμόρφωσης των πρώτων πολιτικών κομμάτων. Τα γεγονότα αυτά συνδέονται με την κάθοδο του Δημητρίου Υψηλάντη στην επαναστατημένη Πελοπόννησο, ως πληρεξουσίου του αδελφού του Αλεξάνδρου, Γενικού Επιτρόπου της Φιλικής Εταιρείας, με σκοπό την ανάληψη της ηγεσίας της Επανάστασης. Όταν ο Δημ. Υψηλάντης έφτασε στην Ύδρα, οι Πελοποννήσιοι είχαν ήδη ορίσει από μόνοι τους κυβερνητικά όργανα τοπικής εμβέλειας. Ο Υψηλάντης θέλησε να επιβάλει ένα δικό του «Γενικό Οργανισμό της Πελοποννήσου», που θα του επέτρεπε να συγκεντρώσει τη στρατιωτική και πολιτική εξουσία στα χέρια του. Όπως διευκρινίζει ο Ν. Σπηλιάδης (Κείμενο Α), ο Δημήτριος Υψηλάντης, ως πληρεξούσιος του Γενικού Επιτρόπου ήθελε να είναι ο ανώτατος άρχοντας του επαναστατημένου τόπου. Ήθελε, δηλαδή, να διευθύνει υπό συγκεκριμένους όρους τόσο τα πολιτικά όσο και τα στρατιωτικά ζητήματα. Θεωρούσε, ειδικότερα, πως έπρεπε να είναι ο αρχιστράτηγος της Ελλάδας και, ως εκ τούτου, στρατεύματα να εξαρτώνται και να διοικούνται αποκλειστικά από τον ίδιο. Οι πρόκριτοι δεν το αποδέχθηκαν και με δυσκολία αποσοβήθηκε η σύρραξη. Η αντίθεση μεταξύ των δύο πλευρών δεν είχε ως αντικείμενο μόνο το ποιος θα κατείχε πραγματικά την εξουσία, αλλά αφορούσε και τη δομή τού υπό ίδρυση κρατικού οργανισμού. Οι απόψεις του Δ. Υψηλάντη αποσαφηνίζονται πληρέστερα με βάση τις πληροφορίες που παρέχει ο Α. Σβώλος (Κείμενο Α) σχετικά με το περιεχόμενο της προκήρυξης που συνέταξε τον Οκτώβριο του 1821 για τη διενέργεια των εκλογών, προκειμένου να συγκροτηθεί η Α΄ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου. Στο πλαίσιο αυτής της προκήρυξης ο Δ. Υψηλάντης τόνιζε, μεταξύ άλλων, πως ο επαναστατικός αγώνας διεξαγόταν όχι μόνο για την απελευθέρωση του ελληνικού λαού από τους Τούρκους, αλλά και από την οικονομική καταπίεση που υφίσταντο από τους ισχυρούς Έλληνες. Επιδίωξή του ήταν, όπως έγραφε ο ίδιος, να διεκδικήσει τα δίκαια δικαιώματα των Ελλήνων, την τιμή, τη ζωή και την περιουσία τους, να τους διασφαλίσει νόμους δικαίου και αμερόληπτα δικαστήρια. Ήταν, κατά τον Δ. Υψηλάντη, καιρός να τερματιστεί η τυραννική εξουσία όχι μόνο των Τούρκων, αλλά κι εκείνων που υιοθετούσαν τη λογική των Τούρκων και καταπίεζαν τον ελληνικό λαό.
Ο Υψηλάντης πρότεινε, έτσι, τη δημιουργία συγκεντρωτικού συστήματος διακυβέρνησης, ώστε να εξασφαλιστούν οι οικονομικοί πόροι για τη συνέχιση του αγώνα και η πειθαρχία στο στράτευμα. Θεωρούσε ότι οι τοπικιστικές τάσεις αποτελούσαν εμπόδιο για την οργάνωση του Αγώνα.
 
β. Οι Πελοποννήσιοι πρόκριτοι έχοντας ήδη ορίσει από μόνοι τους κυβερνητικά όργανα τοπικής εμβέλειας ζήτησαν, σύμφωνα με τον Ν. Σπηλιάδη (Κείμενο Α), από τον Δημήτριο Υψηλάντη, όταν εκείνος έφτασε στην Ύδρα του καλοκαίρι του 1821 να επικυρώσει την τοπική τους Γερουσία και να αποδεχτεί πως αυτή θα είχε την αρμοδιότητα να διευθύνει την εξέλιξη των πολιτικών και στρατιωτικών υποθέσεων. Τα στρατεύματα, μάλιστα, θα διοικούνταν από τους συγγενείς και τους φίλους των προκρίτων, σύμφωνα με τις αποφάσεις της Γερουσίας, η οποία θα συνίστατο από το συμβούλιο των προκρίτων. Σκέφτονταν, επιπροσθέτως, οι πρόκριτοι να αναγνωρίσουν τον Δ. Υψηλάντη ως απλό μέλος της Γερουσίας, παρέχοντάς του μία και μόνο ψήφο στη λήψη των αποφάσεων της Γερουσίας. Έτσι, αν και οι πρόκριτοι αναγνώριζαν πως ο Δημήτριος Υψηλάντης ήταν πληρεξούσιος του Γενικού Επιτρόπου της Φιλικής Εταιρείας δεν ήθελαν να του παραχωρήσουν την πρωτοκαθεδρία. Οι πρόκριτοι, έχοντας διαφορετικές επιδιώξεις, ήθελαν να είναι όλοι υπεύθυνοι για όλα.
 
«Το θέμα προέρχεται και αντλήθηκε από την πλατφόρμα της Τράπεζας Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας που αναπτύχθηκε (MIS5070818-Tράπεζα θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, Γενικό Λύκειο-ΕΠΑΛ) και είναι διαδικτυακά στο δικτυακό τόπο του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.) στη διεύθυνση (http://iep.edu.gr/el/trapeza-thematon-arxiki-selida)».

Ιστορία Προσανατολισμού: Σ.Ε.Κ.Ε.: Ίδρυση & εξέλιξη (επεξεργασία πηγών)

Κωνσταντίνος Μάντης | Best Blogger Tips

Lourry Legarde

 
Ιστορία Προσανατολισμού: Σ.Ε.Κ.Ε.: Ίδρυση & εξέλιξη (επεξεργασία πηγών)
 
Συνδυάζοντας τις ιστορικές σας γνώσεις με τις απαραίτητες πληροφορίες από τα κείμενα που σας δίνονται:
α. να αναφερθείτε στην ανάπτυξη του εργατικού και σοσιαλιστικού κινήματος στην Ελλάδα  από την ενσωμάτωση της Θεσσαλονίκης στον ελληνικό εθνικό κορμό μέχρι και την ίδρυση του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος Ελλάδος (Σ.Ε.Κ.Ε.)
β. να παρουσιάσετε την εξέλιξη του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος Ελλάδος  (Σ.Ε.Κ.Ε) από την ίδρυσή του μέχρι και το 1924 και να επισημάνετε τις προγραμματικές του θέσεις  γύρω από το ζήτημα της προστασίας της εργατικής τάξης και της ανόρθωσης των οικονομικών της χώρας
 
ΚΕΙΜΕΝΟ Α
Αντίθετα, για το χώρο της πολιτικής αριστεράς και του εργατικού κινήματος, η περίοδος αυτή [1917-1918] είναι μία από τις πιο σημαντικές. Οι μικρές σοσιαλιστικές ομάδες της «Παλαιάς Ελλάδας», μετά την προσάρτηση των «Νέων Χωρών», είχαν σημαντικά ενισχυθεί από τη «Σοσιαλιστική Ομοσπονδία» (Federation) της Θεσσαλονίκης, που, όπως προαναφέρθηκε, είχε κατορθώσει να εκλέξει και δύο βουλευτές στις εκλογές της 31ης Μαΐου 1915. Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος με τις ειδικές συνθήκες που είχε δημιουργήσει στην οικονομία και την κοινωνία και το παράδειγμα της μπολσεβικικής επαναστάσεως του Οκτωβρίου 1917 στη Ρωσία ενίσχυσαν ακόμη περισσότερο το μέχρι τότε ασθενές σοσιαλιστικό κίνημα στην Ελλάδα, σε σημείο ώστε να καταστεί δυνατή το Νοέμβριο του 1918 η σύγκληση στον Πειραιά του Α΄ Πανελλαδικού Σοσιαλιστικού Συνεδρίου, που απέληξε στην ίδρυση του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος Ελλάδος (Σ.Ε.Κ.Ε.).
 
Οικονόμου, Ν., «Από την άφιξη του Βενιζέλου στην Αθήνα ως το τέλος του πολέμου», ΙΕΕ, τ. ΙΕ, 1978, σ. 50.
 
ΚΕΙΜΕΝΟ Β
Το πρόγραµµα που ψηφίζεται στο ιδρυτικό συνέδριο (του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόµµατος – Σ.Ε.Κ.Ε.) τον Νοέµβριο του 1918 [...] ζητά σε ό,τι αφορά το πεδίο της οικονοµίας: «την δια νόµου καθιέρωσιν οκταώρου και Κυριακής αργίας» την «ίδρυσιν υπό του κράτους ταµείων και συντάξεως και [...] δωρεάν παροχήν της ιατρικής περιθάλψεως και φαρµάκων [...]». Ζητά επίσης την «κατάργησιν των εµµέσων φόρων [...]», προοδευτική φορολογία στο εισόδηµα και στα κεφάλαια, «συµµετοχή του κράτους εις τα κέρδη των µεγάλων µονοπωλίων», «εθνικοποίηση των συγκοινωνιών, των Τραπεζών, των µεταλλείων και «συµµετοχή των εργατών εις την διοίκησιν [...]» καθώς και την «εθνικοποίησιν των τσιφλικιών και των µοναστηριακών κτηµάτων και την παραχώρησίν των εις τας κοινότητας [...]».
 
Μοσκώφ, Κ. Εισαγωγικά στην ιστορία του κινήματος της εργατικής τάξης, Η διαμόρφωση της εθνικής και κοινωνικής συνείδησης στην Ελλάδα, Θεσσαλονίκη 1979, σ. 413-414.
 
Ενδεικτική απάντηση
 
α. Οι διαφορές του αγροτικού προβλήματος στην Ελλάδα, σε σχέση με γειτονικές ή άλλες ευρωπαϊκές χώρες, οφείλονταν στις ιστορικές ιδιομορφίες της ελληνικής ανάπτυξης. Το ίδιο ισχύει και για το εργατικό κίνημα. Η ενσωμάτωση της Θεσσαλονίκης στην Ελλάδα, μιας πόλης με σημαντικό -για τα μέτρα της περιοχής- βιομηχανικό υπόβαθρο και με κοσμοπολίτικο χαρακτήρα, αποτέλεσε σημείο αναφοράς για το εργατικό κίνημα. Όπως επισημαίνει ο Ν. Οικονόμου (Κείμενο Α), οι ολιγομελείς σοσιαλιστικές ομάδες της Παλαιάς Ελλάδας ενισχύθηκαν μετά την ενσωμάτωση στην Ελλάδα των «Νέων Χωρών». Σε αυτό είχε βοηθήσει ιδιαίτερα η «Σοσιαλιστική Ομοσπονδία», η επονομαζόμενη «Federation». Η μεγάλη πολυεθνική εργατική οργάνωση της πόλης, η Φεντερασιόν, με πρωτεργάτες σοσιαλιστές από την ανοιχτή σε νέες ιδέες εβραϊκή κοινότητα της πόλης, αποτέλεσε σημαντικό δίαυλο για τη διάδοση σοσιαλιστικής και εργατικής ιδεολογίας στη χώρα. Σύμφωνα, μάλιστα, με τον Ν. Οικονόμου (Κείμενο Α), η Φεντερασιόν είχε συμμετάσχει στις εκλογές της 31ης Μαΐου 1915, εκλέγοντας δύο βουλευτές.
Στη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, οι πιέσεις που δέχτηκε η ελληνική κοινωνία, η εμπλοκή της σε διεθνείς υποθέσεις και ο αντίκτυπος της ρωσικής επανάστασης οδήγησαν το εργατικό και το σοσιαλιστικό κίνημα σε ταχύτατη ωρίμανση. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Ν. Οικονόμου (Κείμενο Α), ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος παρά τις εύλογες αρνητικές του συνέπειες αποτέλεσε μια ιδιαίτερης σημασίας περίοδο για τον χώρο της αριστέρας. Τόσο οι επιπτώσεις του στην οικονομία και στο κοινωνικό σύνολο όσο και η μπολσεβικική επανάσταση που διενεργήθηκε στη Ρωσία κατά τη διάρκειά του, τον Οκτώβριο του 1917, λειτούργησαν ενισχυτικά για το ελληνικό σοσιαλιστικό κίνημα, το οποίο μέχρι τότε έβρισκε χαμηλή ανταπόκριση. Προς το τέλος του πολέμου ιδρύθηκε η Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδος (ΓΣΕΕ) που συμπεριέλαβε κλαδικά και τοπικά σωματεία και το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα της Ελλάδος (ΣΕΚΕ). 
 
β. Οι υψηλοί δείκτες ανεργίας και οι άθλιες συνθήκες εργασίας και διαβίωσης των εργατών οδήγησαν σε έντονη πολιτικοποίησή τους, κατά τη δεύτερη δεκαετία του 20ού αιώνα. Οι συνθήκες έδιναν την εντύπωση ότι οι πλούσιοι γίνονταν πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι. Το 1918 ιδρύθηκε το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδος (Σ.Ε.Κ.Ε.) από συνέδριο σοσιαλιστών. Ειδικότερα, η ίδρυσή του έγινε τον Νοέμβριο του 1918, σύμφωνα με τον Ν. Οικονόμου (Κείμενο Α), καθώς η ενισχυμένη αριστερά κατόρθωσε να συγκαλέσει στον Πειραιά το Α΄ Πανελλαδικό Σοσιαλιστικό Συνέδριο, το οποίο είχε ως αποτέλεσμα να ιδρυθεί το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα της Ελλάδος (ΣΕΚΕ). Το Σ.Ε.Κ.Ε. ήταν το πιο αυστηρά οργανωμένο κόμμα, που λίγο αργότερα προσχώρησε στην Τρίτη Κομμουνιστική Διεθνή και το 1924 μετονομάστηκε σε Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος. Έως το 1919 ήταν υπέρ της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Σταδιακά απομακρύνθηκε από αυτή, υιοθετώντας την αρχή της δικτατορίας του προλεταριάτου. Βασικές θέσεις του προγράμματος του Σ.Ε.Κ.Ε., όπως αυτό ψηφίστηκε τον Νοέμβριο του 1918, στο ιδρυτικό συνέδριο του κόμματος, σύμφωνα με τον Κ. Μοσκώφ (Κείμενο Β), ήταν δημοκρατία, παροχή εκλογικού δικαιώματος στις γυναίκες, αναλογικό εκλογικό σύστημα, εθνικοποίηση των μεγάλων πλουτοπαραγωγικών πηγών. Επιπροσθέτως, σύμφωνα με τις συμπληρωματικές πληροφορίες που παρέχει ο Κ. Μοσκώφ (Κείμενο Β), το Σ.Ε.Κ.Ε. ζητούσε να καθιερωθεί με νόμο η οκτάωρη εργασία και να χαρακτηριστεί η Κυριακή μέρα αργίας, να ιδρυθούν από το κράτος ασφαλιστικά ταμεία, ώστε να παρέχεται στους εργαζόμενους σύνταξη γήρατος, να παρέχεται στους πολίτες δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, να καταργηθούν οι έμμεσοι φόροι, να φορολογείται το εισόδημα των πολιτών, αλλά και των κεφαλαιούχων προοδευτικά, ώστε να είναι δικαιότερο το φορολογικό σύστημα, να λαμβάνει το κράτος μέρος των κερδών που προκύπτουν από τα μονοπώλια, να εθνικοποιηθούν βασικές επιχειρήσεις, όπως αυτές των συγκοινωνιών, των Τραπεζών, καθώς και των μεταλλείων, αλλά και να συμμετέχουν οι εργαζόμενοι στη διοίκησή τους. Ζητούσε, επίσης, να εθνικοποιηθούν οι μεγάλες ιδιόκτητες εκτάσεις γης, τα τσιφλίκια δηλαδή, καθώς και τα κτήματα των μοναστηριών, προκειμένου να αποδοθούν τα καλλιεργήσιμα αυτά εδάφη στις επιμέρους τοπικές κοινότητες. Σχετικά με την εξωτερική πολιτική, ζητούσε ειρήνη, χωρίς προσάρτηση εδαφών, βασισμένη στο δικαίωμα αυτοδιάθεσης των λαών. Τα προβλήματα που αφορούσαν διαμφισβητούμενα εδάφη, θα λύνονταν με δημοψηφίσματα.  
 
«Το θέμα προέρχεται και αντλήθηκε από την πλατφόρμα της Τράπεζας Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας που αναπτύχθηκε (MIS5070818-Tράπεζα θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, Γενικό Λύκειο-ΕΠΑΛ) και είναι διαδικτυακά στο δικτυακό τόπο του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.) στη διεύθυνση (http://iep.edu.gr/el/trapeza-thematon-arxiki-selida)».

Αρχαία ελληνικά: Αναλυτική κλίση ρήματος «τέρπω»

Κωνσταντίνος Μάντης | Best Blogger Tips

Naxart Studio 

 
Αρχαία ελληνικά: Αναλυτική κλίση ρήματος «τέρπω»
 
(τέρπω = ευφραίνω, χαροποιώ)
 
Ενεργητική Φωνή
 
Ενεστώτας
Οριστική
τέρπω, τέρπεις, τέρπει, τέρπομεν, τέρπετε, τέρπουσι(ν)
Υποτακτική
τέρπω, τέρπς, τέρπ, τέρπωμεν, τέρπητε, τέρπωσι(ν)
Ευκτική
τέρποιμι, τέρποις, τέρποι, τέρποιμεν, τέρποιτε, τέρποιεν
Προστακτική
---, τέρπε, τερπέτω, ---, τέρπετε, τερπόντων (ή τερπέτωσαν)
Απαρέμφατο
τέρπειν
Μετοχή
τέρπων, τέρπουσα, τέρπον
 
Παρατατικός
Οριστική
τερπον, τερπες, τερπε, τέρπομεν, τέρπετε, τερπον
 
Μέλλοντας
Οριστική
τέρψω, τέρψεις, τέρψει, τέρψομεν, τέρψετε, τέρψουσι(ν)
Ευκτική
τέρψοιμι, τέρψοις, τέρψοι, τέρψοιμεν, τέρψοιτε, τέρψοιεν
Απαρέμφατο
τέρψειν
Μετοχή
τέρψων, τέρψουσα, τέρψον
 
Αόριστος
Οριστική
τερψα, τερψας, τερψε(ν), τέρψαμεν, τέρψατε, ερψαν
Υποτακτική
τέρψω, τέρψς, τέρψ, τέρψωμεν, τέρψητε, τέρψωσι(ν)
Ευκτική
τέρψαιμι, τέρψαις ή τέρψειας, τέρψαι ή τέρψειε(ν), τέρψαιμεν, τέρψαιτε, τέρψαιεν ή τέρψειαν
Προστακτική
---, τέρψον, τερψάτω, ---, τέρψατε, τερψάντων (ή τερψάτωσαν)
Απαρέμφατο
τέρψαι
Μετοχή
τέρψας, τέρψασα, τέρψαν
 
Μέση Φωνή
 
Ενεστώτας
Οριστική
τέρπομαι, τέρπ ή τέρπει, τέρπεται, τερπόμεθα, τέρπεσθε, τέρπονται
Υποτακτική
τέρπωμαι, τέρπ, τέρπηται, τερπώμεθα, τέρπησθε, τέρπωνται
Ευκτική
τερποίμην, τέρποιο, τέρποιτο, τερποίμεθα, τέρποισθε, τέρποιντο
Προστακτική
---, τέρπου, τερπέσθω, ---, τέρπεσθε, τερπέσθων ή τερπέσθωσαν
Απαρέμφατο
τέρπεσθαι
Μετοχή
τερπόμενος
τερπομένη
τερπόμενον
 
Παρατατικός
Οριστική
τερπόμην, τέρπου, τέρπετο, τερπόμεθα, τέρπεσθε, τέρποντο
 
Μέλλοντας
Οριστική
τέρψομαι, τέρψ ή τέρψει, τέρψεται, τερψόμεθα, τέρψεσθε, τέρψονται
Ευκτική
τερψοίμην, τέρψοιο, τέρψοιτο, τερψοίμεθα, τέρψοισθε, τέρψοιντο
Απαρέμφατο
τέρψεσθαι
Μετοχή
τερψόμενος
τερψομένη
τερψόμενον
 
Αόριστος
Οριστική
τερψάμην, τέρψω, τέρψατο, τερψάμεθα, τέρψασθε, τέρψαντο
Υποτακτική
τέρψωμαι, τέρψ, τέρψηται, τερψώμεθα, τέρψησθε, τέρψωνται
Ευκτική
τερψαίμην, τέρψαιο, τέρψαιτο, τερψαίμεθα, τέρψαισθε, τέρψαιντο
Προστακτική
---, τέρψαι, τερψάσθω, ---, τέρψασθε, τερψάσθων ή τερψάσθωσαν
Απαρέμφατο
τέρψασθαι
Μετοχή
τερψάμενος
τερψαμένη
τερψάμενον
 
Αόριστος Β΄
Οριστική
τερπόμην, τέρπου, τέρπετο, τερπόμεθα, τέρπεσθε, τέρποντο
Υποτακτική
τέρπωμαι, τέρπ, τέρπηται, τερπώμεθα, τέρπησθε, τέρπωνται
Ευκτική
τερποίμην, τέρποιο, τέρποιτο, τερποίμεθα, τέρποισθε, τέρποιντο
Προστακτική
---, τέρπου, τερπέσθω, ----, τέρπεσθε, τερπέσθων
Απαρέμφατο
τέρπεσθαι
Μετοχή
τερπόμενος, τερπομένη, τερπόμενον
 
Παθητικός Αόριστος Α΄
Οριστική
τέρφθην, τέρφθης, τέρφθη, τέρφθημεν, τέρφθητε, τέρφθησαν
Υποτακτική
τερφθ, τερφθς, τερφθ, τερφθμεν, τερφθτε, τερφθσι(ν)
Ευκτική
τερφθείην, τερφθείης, τερφθείη, τερφθείημεν ή τερφθεμεν, τερφθείητε ή τερφθετε, τερφθείησαν ή τερφθεεν
Προστακτική
---, τέρφθητι, τερφθήτω, ---, τέρφθητε, τερφθέντων ή τερφθήτωσαν
Απαρέμφατο
τερφθναι
Μετοχή
τερφθείς
τερφθεσα
τερφθέν
 
Παθητικός Αόριστος Β΄
Οριστική
τάρπην, τάρπης, τάρπη, τάρπημεν, τάρπητε, τάρπησαν
Υποτακτική
ταρπ, ταρπς, ταρπ, ταρπμεν, ταρπτε, ταρπσι(ν)
Ευκτική
ταρπείην, ταρπείης, ταρπείη, ταρπείημεν ή ταρπεμεν, ταρπείητε ή ταρπετε, ταρπείησαν ή ταρπεεν
Προστακτική
---, τάρπητι, ταρπήτω, ---, τάρπητε, ταρπέντων ή ταρπήτωσαν
Απαρέμφατο
ταρπναι
Μετοχή
ταρπείς
ταρπεσα
ταρπέν

Ιστορία Προσανατολισμού: Οικονομία & Κόμματα [Διαγώνισμα]

Κωνσταντίνος Μάντης | Best Blogger Tips

Sven Andersen 

 
Ιστορία Προσανατολισμού: Οικονομία & Κόμματα [Διαγώνισμα]
 
ΘΕΜΑ Α1
Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων ιστορικών όρων:
 
α. Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδος (ΓΣΕΕ)
Στη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, οι πιέσεις που δέχτηκε η ελληνική κοινωνία, η εμπλοκή της σε διεθνείς υποθέσεις και ο αντίκτυπος της ρωσικής επανάστασης οδήγησαν το εργατικό και το σοσιαλιστικό κίνημα σε ταχύτατη ωρίμανση. Προς το τέλος του πολέμου ιδρύθηκε η Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδος (ΓΣΕΕ) που συμπεριέλαβε κλαδικά και τοπικά σωματεία.
 
β. ΟΥΛΕΝ
Οι ραγδαίες αλλαγές, τις οποίες προκάλεσαν στη χώρα οι συνέπειες του Μικρασιατικού πολέμου, ανέδειξαν την ανάγκη για σημαντικές επενδύσεις στις υποδομές της χώρας. Το πολεοδομικό συγκρότημα της Αθήνας, για παράδειγμα, ξεπέρασε, με την έλευση των προσφύγων, το 1.000.000 κατοίκους και, φυσικά, δεν μπορούσε πλέον να υδρεύεται με το χρονολογούμενο από τους ρωμαϊκούς χρόνους Αδριάνειο Υδραγωγείο. Τη λύση του ζητήματος ανέλαβε το 1925 η αμερικανική εταιρεία ΟΥΛΕΝ, με την κατασκευή του φράγματος και της τεχνητής λίμνης στο Μαραθώνα.
 
γ. Εθνικό Κόμμα (Κ. Μαυρομιχάλη)
Από τα αντιβενιζελικά κόμματα, πιο αδιάλλακτα ήταν τα κόμματα του Δημητρίου Ράλλη και του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη, ενώ το κόμμα του Γεωργίου Θεοτόκη ήταν πιο διαλλακτικό. Το Εθνικό Κόμμα του Κ. Μαυρομιχάλη δεν διέφερε από το ραλλικό. Οι εκπρόσωποι του προσπαθούσαν να εκμεταλλευτούν τη συμμετοχή του αρχηγού τους στα πολιτικά πράγματα μετά το κίνημα του 1909. Υποστήριζαν την «Ανόρθωση», που κατά την εκτίμησή τους δεν μπόρεσαν να υλοποιήσουν οι Βενιζελικοί.
Μονάδες 15
 
ΘΕΜΑ Α2
Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας το γράμμα που αντιστοιχεί στην κάθε πληροφορία και δίπλα του τη λέξη Σωστό, αν η πληροφορία είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν η πληροφορία είναι λανθασμένη:
α. Η αλλαγή των δεδομένων για την ελληνική βιομηχανία ήρθε μετά την προσάρτηση των Επτανήσων (1864) και της Θεσσαλίας (1881).
β. Με το Σύνταγμα του 1844 κατοχυρώθηκε το πολίτευμα της βασιλευόμενης δημοκρατίας.
γ. Στη Β ́ Εθνοσυνέλευση του Άστρους συγκροτήθηκαν δύο ισχυρά κόμματα, των προκρίτων και των κλεφτοκαπεταναίων.
δ. Η Τράπεζα της Ελλάδος πολύ γρήγορα, μετά τη λειτουργία της, πέτυχε σταθερές ισοτιμίες της δραχμής με τα ξένα νομίσματα.
ε. Η ικανοποίηση των αιτημάτων των απομάχων του πολέμου ήταν η μόνη σαφής διεκδίκηση στο πλαίσιο του προγράμματος του γαλλικού κόμματος.
Μονάδες 10
 
α. Λάθος. β. Λάθος. γ. Σωστό. δ. Σωστό. ε. Σωστό
 
ΘΕΜΑ Β1
Ποιος ήταν ο στόχος και ποια τα προβλήματα που αντιμετώπισε το κόμμα των Φιλελευθέρων την περίοδο 1923-1928;
Μονάδες 11
 
Και κατά την περίοδο αυτή, βασικός προγραμματικός στόχος των Φιλελευθέρων ήταν, όπως και κατά το παρελθόν, ο εκσυγχρονισμός της χώρας, σύμφωνα με ευρωπαϊκά πρότυπα. Στηρίγματα των Φιλελευθέρων ήταν οι αστοί επιχειρηματίες, (οι οποίοι αναζητούσαν συνθήκες σταθερότητας, σύγχρονους και αποτελεσματικούς θεσμούς), οι πρόσφυγες και οι αγρότες στους οποίους είχε παραχωρηθεί γη.
Στην πολιτική πρακτική οι Φιλελεύθεροι ήταν αντιμέτωποι με δύο χρόνια προβλήματα: τη σχέση της πολιτικής εξουσίας με τους αξιωματικούς, και το καθεστωτικό. Η διαρκής αντιπαράθεση στο εσωτερικό του κόμματος για τα ζητήματα αυτά προκάλεσε αντιφατικές επιλογές. Σχετικά με το καθεστωτικό, άλλοι οπαδοί ήταν υπέρ της αβασίλευτης και άλλοι υπέρ της βασιλευομένης δημοκρατίας. Όσον αφορά τη σχέση του κόμματος με τους αξιωματικούς, από τη μια μεριά γινόταν κατανοητό ότι η πολιτικοποίησή τους δημιουργούσε κινδύνους για το πολίτευμα, από την άλλη όμως το φαινόμενο είχε αποκτήσει τέτοια δυναμική, ώστε δεν μπορούσαν να το αρνηθούν, καθώς υπήρχε κίνδυνος προσεταιρισμού των αξιωματικών από την αντίπαλη παράταξη.
 
ΘΕΜΑ Β2
Ποιοι ήταν οι στόχοι και ποια τα αποτελέσματα της αγροτικής μεταρρύθμισης το 1917 από την κυβέρνηση Βενιζέλου;
Μονάδες 14
 
Το αποφασιστικό βήμα προς την ολοκλήρωση της αγροτικής μεταρρύθμισης έγινε στα ταραγμένα χρόνια του Α' Παγκοσμίου πολέμου και του «εθνικού διχασμού». Το 1917 η κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη αποφάσισε την ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης. Ο στόχος ήταν διπλός: αφενός η στήριξη και ο πολλαπλασιασμός των ελληνικών ιδιοκτησιών γης στις νεοαποκτηθείσες περιοχές και αφετέρου η αποκατάσταση των προσφύγων και η πρόληψη κοινωνικών εντάσεων στον αγροτικό χώρο. Με βάση αυτά τα νομοθετήματα η απαλλοτρίωση των μεγάλων αγροτικών ιδιοκτησιών έγινε δυνατή στα αμέσως μετά τον πόλεμο χρόνια, όταν η ανάγκη αποκατάστασης των προσφύγων βρέθηκε στο επίκεντρο του κρατικού ενδιαφέροντος.
Η αναδιανομή που έγινε έφτασε στο 85% των καλλιεργήσιμων εκτάσεων στη Μακεδονία και στο 68% στη Θεσσαλία. Στο σύνολο της καλλιεργήσιμης γης της χώρας το ποσοστό αυτό ανήλθε σε 40%. Μετά από λίγα χρόνια, κάτω από την πίεση του προσφυγικού προβλήματος, η αγροτική μεταρρύθμιση ολοκληρώθηκε και οδήγησε την αγροτική οικονομία της χώρας σε καθεστώς μικροϊδιοκτησίας. Με τη σειρά της η νέα κατάσταση δημιούργησε νέα προβλήματα. Οι μικροκαλλιεργητές δυσκολεύονταν να εμπορευματοποιήσουν την παραγωγή τους και έπεφταν συχνά θύματα των εμπόρων. Για να αντιμετωπιστεί αυτή η κατάσταση προωθήθηκε η ίδρυση της Αγροτικής Τράπεζας, κρατικών οργανισμών παρέμβασης και παραγωγικών συνεταιρισμών. Το αγροτικό ζήτημα απέκτησε έτσι νέο περιεχόμενο, χωρίς να προκαλέσει τις εντάσεις που γνώρισαν άλλα κράτη της Ευρώπης (Ισπανία, Βουλγαρία, Ρουμανία κ.λπ.).
 
ΘΕΜΑ Γ1
Συνδυάζοντας τις ιστορικές σας γνώσεις και τις πληροφορίες από τα κείμενα που σας δίνονται, να αναφέρετε:
α. ποια κρατικά έσοδα τέθηκαν υπό τον έλεγχο του ΔΟΕ (μονάδες 11)
β. ποια υπήρξαν τα αποτελέσματα του ΔΟΕ στο οικονομικό επίπεδο και ποιες οι συνέπειές του στον πολιτικό τομέα (μονάδες 14) 
Μονάδες 25
 
Κείμενο Α
Σε περίπτωση που δε θα επαρκούσαν οι πρόσοδοι από τα μονοπώλια προβλέπονταν ως επικουρικές εγγυήσεις τα έσοδα των τελωνείων Λαυρίου, Πατρών, Βόλου και Κέρκυρας, τα οποία συγκεντρωτικά ανέρχονταν στα 7.200.000 δραχμές. Ο οικονομικός έλεγχος που επιβλήθηκε στην Ελλάδα ήταν ιδιαίτερα βαρύς, αλλά, αποβλέποντας πάντα στο συμφέρον των ομολογιούχων, είχε και ορισμένες ευνοϊκές επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία. Ο νόμος για τη λειτουργία του Δ.Ο.Ε. περιείχε διατάξεις που περιόριζαν την αναγκαστική κυκλοφορία και έτσι βοηθούσαν τη νομισματική σταθερότητα και τη βελτίωση της εξωτερικής αξίας της δραχμής.
 
Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος ΙΔ, Εκδοτική Αθηνών
 
Κείμενο Β
Η επιβολή του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου για την αποπληρωμή των δανείων θεωρήθηκε από τους Έλληνες προσβλητική και ιδιαιτέρως επικίνδυνη γιατί καταστρατηγούσε ουσιαστικά την ανεξαρτησία της χώρας. Όχι μόνο η κυβέρνηση αλλά ολόκληρο το κοινοβουλευτικό σύστημα αρχίζει να αμφισβητείται πλέον ανοιχτά από τον λαό. Παρά το γεγονός όμως ότι η χώρα μπαίνει σε βαθιά πολιτική κρίση, και παρά τη γενικευμένη καταστροφολογία και ηττοπάθεια, η δραχμή παίρνει την ανιούσα και οι τιμές σταθεροποιούνται. Η επέμβαση του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου μπορεί να ήταν προσβλητική και εντέλει εκμεταλλευτική, αλλά φαίνεται πως απέτρεψε την προχειρότητα στον δημόσιο δανεισμό και ανεξαρτητοποίησε το πτωχευμένο κράτος από τους παλιούς κερδοσκόπους δανειστές του. Κατά την έκφραση του Γιώργου Δερτιλή «η ξενική εξάρτηση αποδείχθηκε οικονομικότερη από την εγχώρια».
 
Λένα Διβάνη, Η «ύπουλος θωπεία»: Ελλάδα και ξένοι, 1821-1940, Εκδόσεις Καστανιώτη
 
α. Τα οικονομικά του ελληνικού κράτους οδηγήθηκαν το 1898 σε καθεστώς Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου (ΔΟΕ). Εκπρόσωποι έξι δυνάμεων (Αγγλία, Γαλλία, Αυστρία, Γερμανία, Ρωσία, Ιταλία) ανέλαβαν τη διαχείριση βασικών κρατικών εσόδων. Επρόκειτο για τα έσοδα των μονοπωλίων αλατιού, φωτιστικού πετρελαίου, σπίρτων, παιγνιόχαρτων, χαρτιού σιγαρέτων, τα έσοδα από την εξόρυξη της σμύριδας της Νάξου, το φόρο καπνού, τα λιμενικά δικαιώματα του Πειραιά, το φόρο χαρτοσήμου κ.λπ. Το ύψος αυτών των εσόδων ανερχόταν σε 28.000.000 έως 30.000.000 δραχμές. Παραλλήλως, όπως επισημαίνεται στην Ιστορία του Ελληνικού Έθνους (Κείμενο Α), υπήρχε πρόβλεψη για την αξιοποίηση πρόσθετων εγγυήσεων σε περίπτωση που τα προαναφερθέντα έσοδα δεν επαρκούσαν. Ειδικότερα, ο ΔΟΕ μπορούσε να θέσει υπό τον έλεγχό του τα έσοδα των τελωνείων του Λαυρίου, της Πάτρας, του Βόλου και της Κέρκυρας, το σύνολο των οποίων ανερχόταν στα 7.200.000 δραχμές.
 
β. Τα αποτελέσματα ήταν θετικά και έγιναν ορατά λίγα χρόνια αργότερα. Η εγγύηση των Δυνάμεων αύξησε την πιστοληπτική ικανότητα του κράτους, ενώ ο έλεγχος απάλλαξε τους δημοσιονομικούς μηχανισμούς από δυσλειτουργίες του παρελθόντος. Όπως επισημαίνεται στην Ιστορία του Ελληνικού Έθνους (Κείμενο Α), ο διεθνής οικονομικός έλεγχος, ο οποίος αποσκοπούσε πρωτίστως στο όφελος των δανειστών της Ελλάδας επέφερε ορισμένες θετικές συνέπειες στην ελληνική οικονομία. Μια πρώτη θετική επενέργεια ήταν πως στο πλαίσιο του νόμου που καθόριζε τη λειτουργία του ΔΟΕ υπήρχε νομική πρόβλεψη για τον περιορισμό της αναγκαστικής κυκλοφορίας του εθνικού νομίσματος, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα να ενισχυθεί η νομισματική σταθερότητα και να αυξηθεί η εξωτερική αξία της δραχμής. Αντιστοίχως, η Λένα Διβάνη (Κείμενο Β) τονίζει πώς πέρα από την αύξηση που γνώρισε η αξία της δραχμής και τη σταθεροποίηση των τιμών, ο διεθνής οικονομικός έλεγχος διαμόρφωσε ένα αυστηρότερο και πιο τυπικό πλαίσιο στον δανεισμό του ελληνικού κράτους, διασφαλίζοντας έτσι την αποδέσμευσή του από τους παλαιότερους δανειστές του, οι οποίοι λειτουργούσαν αμιγώς κερδοσκοπικά. Γινόταν κατ’ αυτό τον τρόπο αντιληπτό πως η οικονομική εξάρτηση από τους ευρωπαίους δανειστές ήταν λιγότερο επιβαρυντική σε σύγκριση με την εξάρτηση από ελληνικούς οικονομικούς παράγοντες. Μια διαπίστωση που ερχόταν σε αντίθεση με τη διαδεδομένη εντύπωση πως ο ΔΟΕ θα λειτουργήσει «καταστροφικά» για την Ελλάδα. Έτσι, το 1910, παρά τα προβλήματα στο εξωτερικό ισοζύγιο πληρωμών εξαιτίας της σταφιδικής κρίσης και παρά το γεγονός ότι η αποπληρωμή των δανείων εξακολουθούσε να απορροφά το 1/3 των εθνικών εσόδων, τα δημόσια οικονομικά μπορούσαν να χαρακτηριστούν υγιή, οι προϋπολογισμοί ήταν ελαφρώς πλεονασματικοί και οι οικονομικές δυνατότητες του κράτους σαφώς αυξημένες. Αυτή η θετική εξέλιξη επέτρεψε τις μεταρρυθμίσεις των πρώτων κυβερνήσεων του Ελευθερίου Βενιζέλου, την πολεμική προετοιμασία και τη συμμετοχή στους Βαλκανικούς πολέμους, χωρίς τις δραματικές επιπτώσεις που είχαν στο οικονομικό πεδίο οι πολεμικές κινητοποιήσεις του παρελθόντος. Βραχυπρόθεσμα, ωστόσο, όπως αυτό δηλώνεται από τη Λένα Διβάνη (Κείμενο Β), στον πολιτικό τομέα η επιβολή του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου προκάλεσε μια περίοδο έντονης κρίσης, διότι τόσο η κυβέρνηση όσο και γενικότερα οι πολιτικοί της χώρας έγιναν αποδέκτες δημόσιας αμφισβήτησης από τους πολίτες. Το γεγονός αυτό ήταν απότοκο της πεποίθησης αφενός πως ο διεθνής έλεγχος καταπατούσε την ανεξαρτησία της χώρας, κι αφετέρου πως επρόκειτο για μια κατάσταση προσβλητική για την Ελλάδα. Η αρχική αποδοχή, άλλωστε, της εξέλιξης αυτής ήταν αρνητική, καθώς οι Έλληνες αισθάνονταν ταπεινωμένοι και επέρριπταν την ευθύνη για ό,τι συνέβη στους πολιτικούς τους.
 
ΘΕΜΑ Δ1
Συνδυάζοντας τις ιστορικές σας γνώσεις και τις πληροφορίες από τα κείμενα που σας δίνονται να παρουσιάσετε:
α. το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού του Τρικούπη και να εξηγήσετε που απέβλεπε μέσω αυτού (μονάδες 10)
β. τις συνέπειες που επέφερε ο εκχρηματισμός της οικονομίας μετά τη δεκαετία του 1870 (μονάδες 15) 
Μονάδες 25
 
Κείμενο Α
Ο Τρικούπης αντέτασσε ότι το ελληνικό κράτος δεν θα μπορέσει ποτέ να ολοκληρωθεί εθνικά, αν προηγουμένως δεν έχει επιτευχθεί η οικονομική και κοινωνική ανάπτυξή του. Επομένως, ο εκσυγχρονισμός και η ανάπτυξη του κράτους προηγούνταν της εθνικής ολοκλήρωσης και αποτελούσαν μέσα επίτευξής της. […] Φαίνεται, λοιπόν, ότι στην τρικουπική δεκαπενταετία το αλυτρωτικό ζήτημα παραμένει κυρίαρχο, αλλά η επίλυσή του επιδιώκεται μέσω της ανορθωτικής προσπάθειας του κράτους. Η συγκρότηση ενός σύγχρονου και ισχυρού κράτους θα προκαλούσε, αναπόφευκτα, το διεθνή σεβασμό και θα αποθάρρυνε τις διαθέσεις των Μεγάλων Δυνάμεων για κηδεμόνευσή του και για μεθόδευση και έλεγχο των αποφάσεών του.
 
Σπύρος Τζόκας, Ο Χαρίλαος Τρικούπης και η συγκρότηση του νεοελληνικού κράτους, Εκδόσεις Θεμέλιο
 
Κείμενο Β
Αν λοιπόν ο κυρίαρχα αντιπαραγωγικός χαρακτήρας της νεοελληνικής κοινωνικο-επαγγελματικής συνθέσεως αποτελεί μόνιμο γνώρισμά της, ο τομέας αυτός υφίσταται ουσιαστικότερες διαφοροποιήσεις γύρω στο 1880. Από την εποχή αυτή η κυρίαρχη θέση της διοικήσεως και των προσωπικών υπηρεσιών υποχωρεί, για να αυξηθούν θεαματικά το εμπόριο, η πίστη και οι συγκοινωνίες, καθώς και τα ελεύθερα επαγγέλματα. Με άλλα λόγια, δίπλα στο κράτος, που αποτελούσε για τα πρώτα 50 χρόνια το βασικό πόλο έλξεως του μη αγροτικού πληθυσμού εμφανίζονται βαθμιαία και άλλοι τομείς απασχολήσεως. […] Η άνοδος του Χαρίλαου Τρικούπη συμπίπτει με την πρώτη σύμπηξη αστικών στρωμάτων που λειτουργούσαν έξω από τον κρατικό μηχανισμό και που αντιπαραθέτονταν προς την κυρίαρχη κρατική αστική τάξη. Όπως γράφει το 1885 ο Βλάσης Γαβριηλίδης: «Τ ντι μία κοινωνική επανάστασις συμβαίνει παρά τ λληνικ λα… Ποιος φερε την πανάστασιν ατήν; Ο κ. Τρικούπης; Βεβαίως οχί! Ο χρόνος και ο πολιτισμός. Ο κ. Τρικούπης εναι κπρόσωπος και προσωποποίησις της παναστάσεως…».
 
Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος ΙΔ΄, Εκδοτική Αθηνών
 
α. Το τρικουπικό κόμμα ήδη από το 1875 παρουσίασε ένα συστηματικό πρόγραμμα εκσυγχρονισμού της χώρας, αρκετά κοντά στις αντιλήψεις του Κουμουνδούρου, το οποίο προέβλεπε: συγκρότηση κράτους δικαίου∙ εξορθολογισμό της διοίκησης, κυρίως με τον καθορισμό των προσόντων των δημοσίων υπαλλήλων, ώστε να περιοριστεί η ευνοιοκρατία∙ ανάπτυξη της οικονομίας και κυρίως ενίσχυση της γεωργίας∙ βελτίωση της άμυνας και της υποδομής, κατά κύριο λόγο του συγκοινωνιακού δικτύου της χώρας. Σύμφωνα με τα στοιχεία που καταγράφει ο Σπύρος Τζόκας (Κείμενο Α), η ευρύτερη εκσυγχρονιστική και ανορθωτική προσπάθεια του Τρικούπη αποσκοπούσε στην εθνική ολοκλήρωση του ελληνικού κράτους. Σε αντίθεση, άλλωστε, με άλλους πολιτικούς ο Τρικούπης θεωρούσε πως έπρεπε να προηγηθεί η ανάπτυξη του κράτους κι έπειτα να ακολουθήσει η επιδίωξη απελευθέρωσης των αλύτρωτων περιοχών. Παρέμενε, έτσι, η εδαφική διεύρυνση της Ελλάδας βασικό ζητούμενο καθ’ όλη την περίοδο της πολιτικής κυριαρχίας του Τρικούπη, επιδιωκόταν, ωστόσο, μέσω του κρατικού εκσυγχρονισμού. Η ισχυροποίηση του ελληνικού κράτους θα διασφάλιζε, κατά την άποψη του Τρικούπη, τον σεβασμό σε διεθνές επίπεδο για την Ελλάδα και, συνάμα, θα απέτρεπε τους όποιους σχεδιασμούς των Μεγάλων Δυνάμεων να χειραγωγήσουν και να θέσουν υπό τον έλεγχό τους το ελληνικό κράτος.  
 
β. Μέχρι τη δεκαετία του 1870 το κράτος αποτελούσε τον κύριο εργοδότη, που εξασφάλιζε θέσεις εργασίας στο δημόσιο και δυνατότητα κοινωνικής ανέλιξης, εφόσον στους ανώτατους λειτουργούς του εξασφάλιζε εισόδημα που σχεδόν ξεπερνούσε το εισόδημα όλων των άλλων μελών της κοινωνίας. Μεγάλος αριθμός ανθρώπων απευθύνονταν στο κράτος για την κατοχή μιας θέσης στο δημόσιο. Η πληροφορία αυτή επιβεβαιώνεται από την Ιστορία του Ελληνικού Έθνους (Κείμενο Β), όπου πρόσθετα επισημαίνεται πως ενώ για τα πρώτα πενήντα χρόνια της ύπαρξής του το ελληνικό κράτος λειτουργούσε ως μέσο επαγγελματικής εξασφάλισης για όσους δεν απασχολούνταν στον αγροτικό τομέα, σταδιακά, κατά το 1880, αναδύθηκαν νέες επαγγελματικές επιλογές. Κατ’ αυτό τον τρόπο διακόπηκε ο αντιπαραγωγικός χαρακτήρας της ελληνικής κοινωνίας που βασιζόταν σε εργασίες διοικητικού χαρακτήρα και προσωπικών υπηρεσιών, εφόσον πλέον οι πολίτες στρέφονταν σε εργασίες σχετιζόμενες με το εμπόριο, τις συγκοινωνίες, τον χρηματοπιστωτικό τομέα, καθώς και στα ελεύθερα επαγγέλματα. Με τις νέες συνθήκες που προέκυψαν, άρα, από τον εκχρηματισμό της οικονομίας δημιουργήθηκαν κοινωνικά στρώματα τα οποία δεν ζητούσαν διορισμό αλλά τη λήψη μέτρων που θα ευνοούσαν την προώθηση των συμφερόντων τους. Φορέας των αιτημάτων αυτών ήταν ο Χαρίλαος Τρικούπης. Όπως ειδικότερα αναφέρεται στην Ιστορία του Ελληνικού Έθνους (Κείμενο Β), η επικράτηση του Τρικούπη στον πολιτικό τομέα συνέβη όταν άρχισαν να συγκροτούνται για πρώτη φορά αστικά στρώματα, τα οποία δεν βάσιζαν την οικονομική τους άνοδο στο κράτος και λειτουργούσαν, έτσι, ως αντίρροπη δύναμη απέναντι στους αστούς που κατείχαν κρατικές θέσεις ή πλούτιζαν μέσω του κράτους. Σε δημοσιογραφικό άρθρο, μάλιστα, του 1885 διευκρινίζεται πως η αλλαγή αυτή που συντελέστηκε στην ελληνική κοινωνία δεν ήταν αποτέλεσμα της πολιτικής του Τρικούπη, αλλά της εξέλιξης που είχε προηγηθεί. Ως εκ τούτου, ο Τρικούπης αναγνωριζόταν μεν ως εκπρόσωπος της κοινωνικής αυτής αλλαγής, αλλά όχι ως εκείνος που την προκάλεσε.
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...