Κική Δημουλά «Κονιάκ Μηδέν Αστέρων»
Με ποια εκφραστικά μέσα αποδίδεται η αίσθηση της ματαιότητας των ανθρώπινων πραγμάτων;
Η ποιήτρια θέλοντας να εκφράσει το αίσθημα της ματαιότητας για κάθε τι ανθρώπινο που την έχει κατακλύσει από τη στιγμή που έχασε το σύζυγό της, προχωρά στη σύνθεση ενός πολύ ιδιαίτερου ποιήματος, που κατορθώνει από τον τίτλο του κιόλας να αιχμαλωτίσει την προσοχή του αναγνώστη και με πολύ αποτελεσματικό τρόπο να του μεταδώσει το κυρίαρχο αίσθημα της δημιουργού του.
Ο τίτλος κονιάκ μηδέν αστέρων χρησιμοποιείται για να αποδώσει με μια πρωτότυπη μεταφορά το αίσθημα της κενότητας και της απουσίας οποιουδήποτε νοήματος στη ζωή της ποιήτριας. Ο τίτλος παράλληλα ενέχει και το στοιχείο της ειρωνείας καθώς ό,τι απέμεινε στην ποιήτρια μετά το θάνατο του συζύγου της δεν είναι παρά ένα άγευστο κονιάκ, μια ζωή χωρίς ουσία. Το κονιάκ μηδέν αστέρων μοιάζει μ’ ένα σαρκαστικό σχόλιο της ποιήτριας για την ίδια της τη ζωή.
«Χαμένα πάνε εντελώς τα λόγια των δακρύων.» Τα δάκρυα προσωποποιούνται, αποκτούν υπόσταση υποκειμένου κι επιχειρούν με τα λόγια τους να εκφράσουν τον πόνο.
«Όταν μιλάει η αταξία ή τάξη να σωπαίνει.» Οι προσωποποιήσεις συνεχίζονται με την αταξία και την τάξη, τις δύο αντιμαχόμενες καταστάσεις στη ζωή της ποιήτριας. Ο θάνατος του συντρόφου της προκάλεσε ένα γενικό αίσθημα χαμού και αποδιοργάνωσης, το οποίο παρέσυρε κάθε έννοια οργάνωσης και συνοχής στη ζωή της. Ο στίχος αυτός με την αρμονία του δεκαπεντασύλλαβου μπορεί να σταθεί και ως απόφθεγμα, αποκτώντας αυτονομία από το υπόλοιπο ποίημα. Παράλληλα αν τοποθετήσουμε τα δύο ημιστίχια το ένα πάνω από το άλλο διακρίνουμε το χιαστό που συσχετίζει τα αντίθετα μεταξύ τους, την αταξία με την τάξη και το μιλάει με το σωπαίνει:
Όταν μιλάει η αταξία
η τάξη να σωπαίνει.
«έχει μεγάλη πείρα ο χαμός». Στο στίχο αυτό προσωποποιείται ο χαμός, ο οποίος μάλιστα έχει όλο το κύρος που του παρέχει η πολυετής του πείρα στο να καταστρέφει τις ανθρώπινες ζωές.
«Τώρα πρέπει να σταθούμε στο πλευρό / του ανώφελου». Με μια ακόμη προσωποποίηση, αυτή του ανώφελου, η ποιήτρια δίνει υπόσταση σε κάθε αρνητική έννοια που κυριαρχεί πλέον στη ζωή της. Ζητά να σταθούμε, δίνοντας έτσι μια πιο γενικευμένη διάσταση στο θρήνο της και συμπεριλαμβάνοντας κάθε άνθρωπο σε αυτή τη διαδικασία πένθους που μας ενώνει όλους, καθώς κανείς μας δεν μπορεί να διαφύγει από την κοινή μοίρα της απώλειας και του πόνου.
«Σιγά – σιγά να ξαναβρεί το λέγειν της η μνήμη» Ο στίχος αυτός, όπως ο πρώτος και ο δεύτερος, είναι δεκαπεντασύλλαβος κι έρχεται σε αντίθεση στο αίσθημα αταξίας και αποδιοργάνωσης που έχει προκληθεί στη ζωή της ποιήτριας μετά το θάνατο του συζύγου της, που αποτελούσε το στήριγμα και το σημείο αναφοράς της.
Η μνήμη προσωποποιείται και καλείται «να δίνει ωραίες συμβουλές μακροζωίας / σε ό,τι έχει πεθάνει.» Το σχήμα που κυριαρχεί εδώ είναι το οξύμωρο που δημιουργείται από την σκέψη να δοθούν συμβουλές μακροζωίας σε ό,τι έχει ήδη πεθάνει. Έντονη είναι και η ειρωνεία στο χαρακτηρισμό ωραίες συμβουλές. Η ποιήτρια θα μπορούσε να χαρακτηρίσει τις συμβουλές μάταιες, αλλά προτιμά το ωραίες ώστε να διατηρήσει την αίσθηση της τραγικής ειρωνείας που διαπνέει το κάλεσμα στη μνήμη να δώσει συμβουλές μακροζωίας, να συντηρήσει δηλαδή στη ζωή όσα πλέον έχουν πεθάνει.
Με ποια εκφραστικά μέσα αποδίδεται η αίσθηση της ματαιότητας των ανθρώπινων πραγμάτων;
Η ποιήτρια θέλοντας να εκφράσει το αίσθημα της ματαιότητας για κάθε τι ανθρώπινο που την έχει κατακλύσει από τη στιγμή που έχασε το σύζυγό της, προχωρά στη σύνθεση ενός πολύ ιδιαίτερου ποιήματος, που κατορθώνει από τον τίτλο του κιόλας να αιχμαλωτίσει την προσοχή του αναγνώστη και με πολύ αποτελεσματικό τρόπο να του μεταδώσει το κυρίαρχο αίσθημα της δημιουργού του.
Ο τίτλος κονιάκ μηδέν αστέρων χρησιμοποιείται για να αποδώσει με μια πρωτότυπη μεταφορά το αίσθημα της κενότητας και της απουσίας οποιουδήποτε νοήματος στη ζωή της ποιήτριας. Ο τίτλος παράλληλα ενέχει και το στοιχείο της ειρωνείας καθώς ό,τι απέμεινε στην ποιήτρια μετά το θάνατο του συζύγου της δεν είναι παρά ένα άγευστο κονιάκ, μια ζωή χωρίς ουσία. Το κονιάκ μηδέν αστέρων μοιάζει μ’ ένα σαρκαστικό σχόλιο της ποιήτριας για την ίδια της τη ζωή.
«Χαμένα πάνε εντελώς τα λόγια των δακρύων.» Τα δάκρυα προσωποποιούνται, αποκτούν υπόσταση υποκειμένου κι επιχειρούν με τα λόγια τους να εκφράσουν τον πόνο.
«Όταν μιλάει η αταξία ή τάξη να σωπαίνει.» Οι προσωποποιήσεις συνεχίζονται με την αταξία και την τάξη, τις δύο αντιμαχόμενες καταστάσεις στη ζωή της ποιήτριας. Ο θάνατος του συντρόφου της προκάλεσε ένα γενικό αίσθημα χαμού και αποδιοργάνωσης, το οποίο παρέσυρε κάθε έννοια οργάνωσης και συνοχής στη ζωή της. Ο στίχος αυτός με την αρμονία του δεκαπεντασύλλαβου μπορεί να σταθεί και ως απόφθεγμα, αποκτώντας αυτονομία από το υπόλοιπο ποίημα. Παράλληλα αν τοποθετήσουμε τα δύο ημιστίχια το ένα πάνω από το άλλο διακρίνουμε το χιαστό που συσχετίζει τα αντίθετα μεταξύ τους, την αταξία με την τάξη και το μιλάει με το σωπαίνει:
Όταν μιλάει η αταξία
η τάξη να σωπαίνει.
«έχει μεγάλη πείρα ο χαμός». Στο στίχο αυτό προσωποποιείται ο χαμός, ο οποίος μάλιστα έχει όλο το κύρος που του παρέχει η πολυετής του πείρα στο να καταστρέφει τις ανθρώπινες ζωές.
«Τώρα πρέπει να σταθούμε στο πλευρό / του ανώφελου». Με μια ακόμη προσωποποίηση, αυτή του ανώφελου, η ποιήτρια δίνει υπόσταση σε κάθε αρνητική έννοια που κυριαρχεί πλέον στη ζωή της. Ζητά να σταθούμε, δίνοντας έτσι μια πιο γενικευμένη διάσταση στο θρήνο της και συμπεριλαμβάνοντας κάθε άνθρωπο σε αυτή τη διαδικασία πένθους που μας ενώνει όλους, καθώς κανείς μας δεν μπορεί να διαφύγει από την κοινή μοίρα της απώλειας και του πόνου.
«Σιγά – σιγά να ξαναβρεί το λέγειν της η μνήμη» Ο στίχος αυτός, όπως ο πρώτος και ο δεύτερος, είναι δεκαπεντασύλλαβος κι έρχεται σε αντίθεση στο αίσθημα αταξίας και αποδιοργάνωσης που έχει προκληθεί στη ζωή της ποιήτριας μετά το θάνατο του συζύγου της, που αποτελούσε το στήριγμα και το σημείο αναφοράς της.
Η μνήμη προσωποποιείται και καλείται «να δίνει ωραίες συμβουλές μακροζωίας / σε ό,τι έχει πεθάνει.» Το σχήμα που κυριαρχεί εδώ είναι το οξύμωρο που δημιουργείται από την σκέψη να δοθούν συμβουλές μακροζωίας σε ό,τι έχει ήδη πεθάνει. Έντονη είναι και η ειρωνεία στο χαρακτηρισμό ωραίες συμβουλές. Η ποιήτρια θα μπορούσε να χαρακτηρίσει τις συμβουλές μάταιες, αλλά προτιμά το ωραίες ώστε να διατηρήσει την αίσθηση της τραγικής ειρωνείας που διαπνέει το κάλεσμα στη μνήμη να δώσει συμβουλές μακροζωίας, να συντηρήσει δηλαδή στη ζωή όσα πλέον έχουν πεθάνει.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου