Ερωτήσεις σχολικού για το "Μελαγχολία του Ιάσωνος Κλεάνδρου": Με ποιους εκφραστικούς τρόπους επιτυγχάνεται η επικοινωνία του ποιητή με την Τέχνη της Ποίησης;

Rebekah Slusher

Με ποιους εκφραστικούς τρόπους επιτυγχάνεται η επικοινωνία του ποιητή με την Τέχνη της Ποίησης; Ποιο είναι το κλίμα της επικοινωνίας αυτής;

Εις σε προστρέχω Τέχνη της Ποιήσεως: Ο ποιητής προσωποποιεί την Τέχνη της Ποίησης, σ’ αυτόν τον στίχο, όπου έχουμε επίσης αποστροφή και προσφώνηση, καθώς ο ποιητής στρέφεται προς αυτήν και της απευθύνει το λόγο. Ο Καβάφης προσωποποιεί την τέχνη του, καθώς τη θεωρεί ως απόλυτα πολύτιμο μέρος της ζωής του και πιστεύει πως η ποίηση, στην οποία έχει αφιερωθεί στο μέγιστο βαθμό, είναι ικανή να τον συντρέξει τώρα που ο ίδιος βιώνει ένα τόσο έντονο συναισθηματικό πόνο. Η επικοινωνία του ποιητή με την ποίηση, γίνεται με τη μορφή μιας ικεσίας, κατά την οποία ο δημιουργός ζητά τη βοήθεια της τέχνης του. Εμφανής είναι, βέβαια, η αίσθηση οικειότητας που υπάρχει στη μεταξύ τους επικοινωνία, μιας και ο ποιητής αντιλαμβάνεται την τέχνη του ως προέκταση της ίδιας του της υπόστασης, γι’ αυτό, άλλωστε και ζητά τη συνδρομή της. Ο ποιητής σε δεύτερο πρόσωπο απευθύνει το λόγο στην Τέχνη του, στην οποία προστρέχει ζητώντας την καίρια βοήθειά της, αισθητοποιώντας έτσι την ιδιαίτερη σχέση που έχει δημιουργηθεί ανάμεσα στον ποιητή και στην τέχνη που για χρόνια υπηρετεί με απόλυτη αφοσίωση. Ο διάλογος που δημιουργείται στα πλαίσια του ποιήματος είναι σαφώς ατελής, υπό την έννοια πως το ποιητικό υποκείμενο δεν λαμβάνει απάντηση, μιας κι επί της ουσίας έχουμε την έκφραση των προσωπικών του σκέψεων, έναν εσωτερικό δηλαδή μονόλογο.

νάρκης του άλγους δοκιμές, εν Φαντασία και Λόγω: Στο στίχο αυτό έχουμε αναστροφή, υπερβατό και προσωποποιήσεις.
Η αναστροφή γίνεται άμεσα εμφανής καθώς είναι σαφές ότι ο ποιητής έχει αλλάξει τη φυσική σειρά των λέξεων, ώστε να τοποθετήσει πρώτη τη λέξη “νάρκη” και να δώσει έτσι έμφαση στην έννοια του κατευνασμού και της απάλυνσης του πόνου που θα επιχειρηθεί μέσω της ποιήσεως.

Λόγω της αναστροφής, της αλλαγής δηλαδή που έχει γίνει στην κανονική σειρά των λέξεων, παρουσιάζεται και το σχήμα υπερβατό, καθώς ανάμεσα στη λέξη “νάρκης” και στη λέξη “δοκιμές”, που έχουν μεταξύ τους στενή σχέση τόσο συντακτική όσο και νοηματική, έχει παρεμβληθεί η λέξη άλγος.

Προσωποποιήσεις έχουμε στις έννοιες της Φαντασίας και του Λόγου, που αποκτούν έτσι ενεργή συμμετοχή στην προσπάθεια του ποιητή να βρει παραμυθία από τον πόνο που του προκαλεί το γήρασμα της μορφής του.

Είναι πληγή από φρικτό μαχαίρι: Ο στίχος αυτός αποτελεί επανάληψη του δεύτερου στίχου του ποιήματος κι έχουμε επομένως τους ίδιους εκφραστικούς τρόπους: υπαλλαγή και μεταφορές.

Το σχήμα της υπαλλαγής εντοπίζεται στο γεγονός ότι το επίθετο “φρικτός” που θα έπρεπε να προσδιορίζει ως επιθετικός προσδιορισμός τη λέξη πληγή, και να εκφράζει ορθότερα το νόημα, ότι είναι δηλαδή μια “φρικτή πληγή”, έχει ακολουθήσει ως προς το γένος, τον αριθμό και την πτώση το ουσιαστικό μαχαίρι και έχει γίνει δικός του επιθετικός προσδιορισμός “φρικτό μαχαίρι”. Με το σχήμα αυτό ο ποιητής μετατοπίζει την προσοχή του αναγνώστη στη λέξη μαχαίρι ώστε να γίνει περισσότερο αντιληπτός ο πόνος που αισθάνεται ως φρικτή μαχαιριά.

Οι μεταφορές που υπάρχουν στον στίχο αυτό εντοπίζονται στις λέξεις πληγή και μαχαίρι, καθώς ο ποιητής τις χρησιμοποιεί εδώ μεταφορικά για να εκφράσει τον ψυχικό που αισθάνεται πιο παραστατικά παρομοιάζοντάς τον με το σωματικό πόνο που θα του προκαλούσε μια μαχαιριά.

Τα φάρμακά σου φέρε Τέχνη της Ποιήσεως: Στο στίχο αυτό έχουμε επανάληψη της προσφώνησης «Τέχνη της Ποιήσεως».

Δείτε επίσης:

Κωνσταντίνος Καβάφης "Μελαγχολία του Ιάσωνος Κλεάνδρου": Γιατί νομίζετε ότι χαρακτηρίζονται τα φάρμακα της ποίησης ως δοκιμές;