Αρχαία Ελληνικά: Ασκήσεις Συντακτικού – Γραμματικής και Αδίδακτο κείμενο στις Πανελλήνιες [2001-2007] | Σημειώσεις του Κωνσταντίνου Μάντη

Αρχαία Ελληνικά: Ασκήσεις Συντακτικού – Γραμματικής και Αδίδακτο κείμενο στις Πανελλήνιες [2001-2007]

Κωνσταντίνος Μάντης | Best Blogger Tips
Adam Romanowicz

Αρχαία Ελληνικά: Ασκήσεις Συντακτικού – Γραμματικής και Αδίδακτο κείμενο στις Πανελλήνιες

[Δείτε εδώ τα αντίστοιχα θέματα 2008-2014

Πανελλήνιες 2007

Πλάτων, λκιβιάδης Α΄ 133 Β−C

ΣΩΚΡ. φθαλμς ρ’ ε μέλλει δεν ατόν, ες φθαλμν ατ βλεπτέον, κα το μματος ες κενον τν τόπον ν τυγχάνει φθαλμο ρετ γγιγνομένη· στι δ τοτό που ψις; − ΑΛΚ. Οτως. ΣΩΚΡ. ρ’ ον, φίλε λκιβιάδη, κα ψυχ ε μέλλει γνώσεσθαι ατήν, ες ψυχν ατ βλεπτέον, κα μάλιστ’ ες τοτον ατς τν τόπον ν γγίγνεται ψυχς ρετή, σοφία, κα ες λλο τοτο τυγχάνει μοιον ν; − ΑΛΚ. μοιγε δοκε, Σώκρατες. ΣΩΚΡ. χομεν ον επεν τι στ τς ψυχς θειότερον τοτο, περ τ εδέναι τε κα φρονεν στιν; − ΑΛΚ. Οκ χομεν. ΣΩΚΡ. Τ θε ρα τοτ’ οικεν ατς, καί τις ες τοτο βλέπων κα πν τ θεον γνούς, θεόν τε κα φρόνησιν, οτω κα αυτν ν γνοίη μάλιστα.

Μετάφραση:
ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Άρα, αν ο οφθαλμός πρόκειται να δει τον εαυτό του, πρέπει να κοιτάξει αυτός σε άλλο οφθαλμό, και στο σημείο εκείνο του ματιού στο οποίο τυχαίνει να βρίσκεται η αρετή του ματιού· κι είναι ίσως αυτό η όραση;
ΑΛΚΙΒΙΑΔΗΣ: Έτσι.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Άραγε, λοιπόν, φίλε Αλκιβιάδη, και η ψυχή, αν πρόκειται να γνωρίσει τον εαυτό της, στην ψυχή θα πρέπει να κοιτάξει, και μάλιστα σε αυτό το σημείο της ψυχής, όπου ενυπάρχει η αρετή της ψυχής, η σοφία, και σε άλλο μέρος που τυχαίνει να είναι όμοιο με αυτό; 
ΑΛΚΙΒΙΑΔΗΣ: Σ’ εμένα έτσι φαίνεται, Σωκράτη.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Μπορούμε, λοιπόν, να πούμε ότι υπάρχει πιο θεϊκό σημείο της ψυχής πέρα από αυτό, στο οποίο εντοπίζεται η γνώση και η φρόνηση;
ΑΛΚΙΒΙΑΔΗΣ: Δεν μπορούμε.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Το σημείο της αυτό μοιάζει λοιπόν στη θεότητα, κι αν κάποιος κοιτάζει σε αυτό, κι αν γνωρίσει καθετί το θεϊκό, δηλαδή και το θεό και τη φρόνηση, έτσι θα μπορέσει να γνωρίσει καλύτερα και τον εαυτό του.

1α. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:

δεν: το δεύτερο ενικό πρόσωπο προστακτικής του ίδιου χρόνου της ίδιας φωνής.
= δέ
τυγχάνει: το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο οριστικής παρατατικού.
= τύγχανον
γνώσεσθαι: το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο προστακτικής αορίστου β΄.
= γνόντων – γνώτωσαν
εδέναι: το πρώτο πληθυντικό πρόσωπο υποτακτικής ενεστώτα.
= εδμεν
χομεν: το τρίτο ενικό πρόσωπο οριστικής παρακειμένου της ίδιας φωνής.
= σχηκε(ν)

1β. Να γρψετε τους ζητούμενους τπους για καθεμι απ τις παρακτω λξεις του κειμνου:

μματος: τη δοτικ του ενικού αριθμού.
= μματι
τοτον: την ονομαστική του πληθυντικού αριθμού του αρσενικού γένους.
= οτοι
μοιον: τη δοτική του πληθυντικού αριθμού του ουδέτερου γένους.
= μοίοις
πν: τη γενική ενικού αριθμού του θηλυκού γένους.
= πάσης
φρόνησιν: τη δοτική του πληθυντικού αριθμού.
= φρονήσεσι

2. Να προσδιορίσετε τη συντακτική θέση των παρακάτω λέξεων: δεν, γγιγνομένη, ατήν, μοιον, τ εδέναι.

δεν: Τελικό απαρέμφατο ως αντικείμενο στο ρήμα μέλλει. Το απαρέμφατο έχει το ίδιο υποκείμενο με το ρήμα (φθαλμς), καθώς υπάρχει ταυτοπροσωπία.
γγιγνομένη: Κατηγορηματική μετοχή στο υποκείμενο (ρετ) του ρήματος (τυγχάνει)
ατήν: Αντικείμενο του απαρεμφάτου γνώσεσθαι
μοιον: Κατηγορούμενο του υποκειμένου τοτο, μέσω του συνδετικού ν
τ εδέναι: Έναρθρο απαρέμφατο ως υποκείμενο του ρήματος στιν

3. «Τ θε . . . μάλιστα»: Να αναγνωρίσετε τον λανθάνοντα υποθετικό λόγο και να τον αναλύσετε.

Σύνθετος λανθάνων υποθετικός λόγος που δηλώνει την απλή σκέψη του λέγοντος. Η υπόθεση λανθάνει στις υποθετικές μετοχές βλέπων – γνούς και η απόδοση εκφέρεται με δυνητική ευκτική ν γνοίη.

Υπόθεση: Ε τις βλέποι και ε γνοίη
Απόδοση: ν γνοίη

Επαναληπτικές Πανελλήνιες 2007

∆ημοσθένους Πρς Σπουδίαν 23-24

λλ μήν, νδρες δικασταί, τοτό γε δεινν δήπου, ε πρς τ συγκεχωρημέν’ π’ ατν τούτων ξέσται νν ντιλέγειν, κα μηδν σημεον μν σται, διότι πάντες νθρωποι πρς τ μήτ’ ληθ μήτε δίκαια τν γκλημάτων ο κατασιωπν, λλ παραχρμ’ μφισβητεν εώθαμεν, μ ποιήσαντες δ τατα, ν στερον ντιδικσιν, πονηρο κα συκοφάνται δοκοσιν εναι. τατα μν τοίνυν Σπουδίας οδν ττον μο γιγνώσκων, λλ’ ομαι μν κα κριβέστερον, σ κα πυκνότερον νταυθο παρέρχεται, πσιν ναντία τος πεπραγμένοις ατ λέγων οκ ασχύνεται. καίτοι πολλάκις μες ν μόνον σκευώρημα συνιδόντες, τούτ κατ τν λλων τν γκαλουμένων χρήσασθε τεκμηρί.

Μετάφραση: Αλλά, όμως, κύριοι δικαστές, αυτό είναι βέβαια φοβερό, αν δηλαδή θα είναι δυνατό τώρα να διαφωνούν με αυτά που έχουν συμφωνηθεί από αυτούς τους ίδιους, κι εσείς να μην έχετε καμία απόδειξη, διότι όλοι οι άνθρωποι συνηθίζουμε να μη σωπαίνουμε μπροστά στις αναληθείς και τις άδικες κατηγορίες, αλλά αμέσως τις αμφισβητούμε· όσοι, όμως, δεν κάνουν αυτά, αν ύστερα είναι αντίδικοι, φαίνονται φαύλοι και συκοφάντες. Αυτά, λοιπόν, ο Σπουδίας τα γνωρίζει όχι λιγότερο από μένα, αλλά νομίζω και με μεγαλύτερη ακρίβεια, όσο συχνότερα, λοιπόν, έρχεται εδώ, δεν ντρέπεται να λέει σε όλους τα αντίθετα από αυτά που έχει κάνει. Κι όμως εσείς πολλές φορές, έχοντας αντιληφθεί μία μόνο απάτη, αυτή χρησιμοποιήσατε ως απόδειξη και για τους άλλους κατηγορούμενους.

1α. Να γρψετε τους ζητομενους τπους για καθεμι απ τις παρακτω λξεις του κειμνου:

ξέσται: το τρίτο ενικό πρόσωπο οριστικής παρατατικού.
= ξν
κατασιωπν: το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο υποτακτικής ενεστώτα της ίδιας φωνής.
= κατασιωπσι(ν)
μφισβητεν: το δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο οριστικής αορίστου της ίδιας φωνής.
= μφεσβητήσατε - μφισβητήσατε
ασχύνεται: το πρώτο πληθυντικό πρόσωπο ευκτικής παθητικού αορίστου.
= ασχυνθείημεν - ασχυνθεμεν
χρήσασθε: το τρίτο ενικό πρόσωπο οριστικής ενεστώτα.
= χρται

1β. Να γρψετε τους ζητούμενους τπους για καθεμι απ τις παρακτω λξεις του κειμνου:

νδρες: την κλητική ενικού αριθμού.
= νερ
μηδέν: τη δοτική πληθυντικού αριθμού, στο αρσενικό γένος.
= μηδέσι
τ ληθ: την αιτιατική ενικού αρσενικού γένους.
= τόν ληθ
ττον: την ονομαστική πληθυντικού αριθμού του αρσενικού γένους στον ίδιο βαθμό.
= ττονες - ττους
μο: τη γενική πληθυντικού αριθμού του ιδίου προσώπου.
= μν

2. Να προσδιορίσετε τη συντακτική θέση των παρακάτω λέξεων: δικασταί, ντιλέγειν, σημεον, τος πεπραγμένοις, ατ, τεκμηρί.

δικασταί: Επιθετικός προσδιορισμός στο νδρες
ντιλέγειν: Τελικό απαρέμφατο ως υποκείμενο στο απρόσωπο ρήμα ξέσται
σημεον: Υποκείμενο του ρήματος σται
τος πεπραγμένοις: Επιθετική μετοχή που λειτουργεί ως δοτική αντικειμενική μέσω του ναντία
ατ: Δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου στο τος πεπραγμένοις
τεκμηρί: Κατηγορούμενο του αντικειμένου (τούτ) του ρήματος χρήσασθε

3. ξέσται, ντιδικσιν: να γράψετε τις προτάσεις στις οποίες ανήκουν τα παραπάνω ρήματα και να τις αναγνωρίσετε ως προς το είδος τους.

- «ε πρς τ συγκεχωρημέν’ π’ ατν τούτων ξέσται νν ντιλέγειν»: Δευτερεύουσα αιτιολογική πρόταση, η οποία εισάγεται με τον σύνδεσμο ε καθώς εκφράζει αβέβαιη ή υποθετική αιτιολογία. Λειτουργεί ως επεξήγηση στο τοτο.

- «ν στερον ντιδικσιν»: Δευτερεύουσα υποθετική πρόταση (αν + υποτακτική), η οποία με απόδοση την κύρια «δοκοσιν εναι» σχηματίζει υποθετικό λόγο που εκφράζει την αόριστη επανάληψη στο παρόν και το μέλλον.

Πανελλήνιες 2006

Ξενοφώντος Συμπόσιον 2.10

Κα ντισθένης, Πς ον, φη, Σώκρατες, οτω γιγνώσκων ο κα σ παιδεύεις Ξανθίππην, λλ χρ γυναικ τν οσν, ομαι δ κα τν γεγενημένων κα τν σομένων, χαλεπωτάτ; τι, φη, ρ κα τος ππικος βουλομένους γενέσθαι ο τος επειθεστάτους λλ τος θυμοειδες ππους κτωμένους. νομίζουσι γάρ, ν τος τοιούτους δύνωνται κατέχειν, ῥᾳδίως τος γε λλοις πποις χρήσεσθαι. κγ δ βουλόμενος νθρώποις χρσθαι κα μιλεν ταύτην κέκτημαι, ε εδς τι ε ταύτην ποίσω, ῥᾳδίως τος γε λλοις πασιν νθρώποις συνέσομαι.

ππικς = ικανός ιππέας

Μετάφραση: Και ο Αντισθένης είπε: Πώς, λοιπόν, Σωκράτη, αφού γνωρίζεις τόσα δεν εκπαιδεύεις κι εσύ την Ξανθίππη, αλλά έχεις την πιο δύστροπη γυναίκα απ’ όσες υπάρχουν, και νομίζω απ’ όσες υπήρξαν και απ’ όσες θα υπάρξουν;
Επειδή, είπε, βλέπω και αυτούς που θέλουν να γίνουν ικανοί ιππείς, ότι δεν αποκτούν τα πιο υπάκουα, αλλά τα πιο ατίθασα άλογα. Γιατί θεωρούν πως αν μπορούν να έχουν τέτοια άλογα, θα μπορούν εύκολα να μεταχειρίζονται και τα άλλα άλογα. Κι εγώ, βέβαια, επειδή θέλω να συναναστρέφομαι και να μιλώ με τους ανθρώπους, απέκτησα αυτή, γνωρίζοντας καλά ότι αν ανεχτώ αυτή, εύκολα βέβαια θα μπορέσω να συναναστραφώ με όλους τους άλλους ανθρώπους. 

1α. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:

φη: το δεύτερο ενικό πρόσωπο προστακτικής ενεστώτα.
= φάθι
γιγνώσκων: το δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο οριστικής παρακειμένου στην ίδια φωνή.
= γνώκατε
ρ: το δεύτερο ενικό πρόσωπο παρατατικού στην ίδια φωνή.
= ώρας
νομίζουσι: το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο οριστικής μέλλοντα στην ίδια φωνή.
= νομιοσι
κατέχειν: το τρίτο ενικό πρόσωπο υποτακτικής αορίστου β΄ στην ίδια φωνή.
= κατάσχ

1β. Να γρψετε τους ζητούμενους τπους για καθεμι απ τις παρακτω λξεις του κειμνου:

σ: τη δοτικ πληθυντικο αριθμού του ίδιου προσώπου.
= μν
γυναικ: την κλητική ενικού αριθμού.
= γύναι
θυμοειδες: την ονομαστική ενικού αριθμού του ουδετέρου γένους.
= θυμοειδές
ππους: τη δοτική ενικού αριθμού.
= ππ
πασιν: τη γενική ενικού αριθμού του θηλυκού γένους.
= πάσης

2. Να προσδιορίσετε τη συντακτική θέση των παρακάτω λέξεων: γυναικί, τν οσν, κτωμένους, χρσθαι, ε, πασιν.

γυναικί: Αντικείμενο του ρήματος χρ
τν οσν: Επιθετική μετοχή ως γενική διαιρετική από το χαλεπωτάτ
κτωμένους: Κατηγορηματική μετοχή μέσω του ρ. Ως υποκείμενο της μετοχής τίθεται το υποκείμενο (τος βουλομένους) του ρήματος ρ.
χρσθαι: Τελικό απαρέμφατο ως αντικείμενο της μετοχής βουλόμενος. Ως υποκείμενο του απαρεμφάτου τίθεται το κγ (ταυτοπροσωπία).
ε: Επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο εδς
πασιν: Κατηγορηματικός προσδιορισμός στο νθρώποις

3. «τι, φη, ρ ... συνέσομαι»: Να βρεθούν οι υποθετικοί λόγοι του αποσπάσματος και να αναγνωριστεί το είδος τους.

Υπόθεση: «ν τος τοιούτους δύνωνται κατέχειν»
Απόδοση: «ῥᾳδίως τος γε λλοις πποις χρήσεσθαι»
Εξαρτημένος υποθετικός λόγος που δηλώνει το προσδοκώμενο.
ν δυνώμεθα – χρησόμεθα

Υπόθεση: «ε ταύτην ποίσω»
Απόδοση: «ῥᾳδίως τος γε λλοις πασιν νθρώποις συνέσομαι»
Εξαρτημένος υποθετικός λόγος που δηλώνει το πραγματικό με σημασία προσδοκώμενου.

Επαναληπτικές Πανελλήνιες 2006

Ξενοφώντος πομνημονεύματα Β ΙΙ 6-7

Κα οκ ρκε θρέψαι μόνον, λλ καί, πειδν δόξωσιν κανο εναι ο παδες μανθάνειν τι, μν ν ατο χωσιν ο γονες γαθ πρς τν βίον, διδάσκουσιν, δ’ ν οωνται λλον κανώτερον εναι διδάξαι, πέμπουσι πρς τοτον δαπανντες, κα πιμελονται πάντα ποιοντες πως ο παδες ατος γένωνται ς δυνατν βέλτιστοι. πρς τατα νεανίσκος επεν· λλά τοι ε κα πάντα τατα πεποίηκε κα λλα τούτων πολλαπλάσια, οδες ν δύναιτο ατς νασχέσθαι τν χαλεπότητα. κα Σωκράτης, Πότερα δέ, φη, οει θηρίου γριότητα δυσφορωτέραν εναι μητρός;

Μετάφραση: Και δεν αρκεί μόνο να τα αναθρέψουν, αλλά επιπλέον, κάθε φορά που τα παιδιά φαίνονται ότι είναι ικανά να μάθουν κάτι, όσα τυχόν καλά γνωρίζουν οι γονείς για τη ζωή, τα διδάσκουν, όσα, όμως, θεωρούν ότι κάποιος άλλος είναι ικανότερος να διδάξει, τα στέλνουν σε αυτόν πληρώνοντας, και φροντίζουν κάνοντας τα πάντα προκειμένου τα παιδιά τους να γίνουν όσο το δυνατόν καλύτερα. Σε αυτά ο νεαρός απάντησε: Αλλά, βέβαια, ακόμη κι αν έχει κάνει όλα αυτά και ακόμη περισσότερα από αυτά, κανείς δεν μπορεί να ανεχθεί τη σκληρότητα αυτής. Και ο Σωκράτης είπε: Ποια αγριότητα νομίζεις ότι είναι πιο ανυπόφορη, του θηρίου ή της μητέρας;  

1α. Να γρψετε τους ζητομενους τπους για καθεμι απ τις παρακτω λξεις του κειμνου:

θρέψαι: το απαρέμφατο παρακειμένου της ενεργητικής φωνής.
= τετροφέναι
μανθάνειν: το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο προστακτικής αορίστου β΄ της ίδιας φωνής.
= μαθόντων
δαπανντες: το δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο ευκτικής ενεστώτα της ίδιας φωνής.
= δαπαντε
δύναιτο: το τρίτο ενικό πρόσωπο υποτακτικής στον ίδιο χρόνο.
= δύνηται
νασχέσθαι: το δεύτερο ενικό πρόσωπο παρατατικού της ίδιας φωνής.
= νείχου

1β. Να γρψετε τους ζητούμενους τπους για καθεμι απ τις παρακτω λξεις του κειμνου:

παδες: την κλητική ενικού αριθμού.
= πα
γονες: τη δοτική πληθυντικού αριθμού.
= γονεσι
βέλτιστοι: τη γενική ενικού στο συγκριτικό βαθμό.
= βελτίονος
οδείς: την αιτιατική πληθυντικού αριθμού.
= οδένας
μητρός: τη γενική πληθυντικού αριθμού.
= μητέρων

2. Να προσδιορίσετε τη συντακτική θέση των παρακάτω λέξεων: θρέψαι, διδάξαι, δαπανντες, βέλτιστοι, τούτων, θηρίου.

θρέψαι: Τελικό απαρέμφατο ως υποκείμενο του οκ ρκε
διδάξαι: Απαρέμφατο της αναφοράς μέσω του κανώτερον
δαπανντες: Τροπική μετοχή συνημμένη στο υποκείμενο (ο γονες) του ρήματος πέμπουσι. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου.
βέλτιστοι: Κατηγορούμενο στο ο παδες μέσω του συνδετικού ρήματος γένωνται
τούτων: Γενική συγκριτική στο πολλαπλάσια
θηρίου: Γενική κτητική στο γριότητα

3. πειδάν… διδάσκουσιν: να γράψετε την υπόθεση και την απόδοση των υποθετικών λόγων που λανθάνουν στο απόσπασμα και να τους χαρακτηρίσετε ως προς το είδος τους.
Υπόθεση: «πειδν δόξωσιν κανο εναι ο παδες μανθάνειν τι»
Απόδοση: «διδάσκουσιν»
Λανθάνοντας υποθετικός λόγος που εκφράζει την αόριστη επανάληψη στο παρόν και το μέλλον. Η υπόθεσή του λανθάνει στη χρονικοϋποθετική πρόταση.

Υπόθεση: « μν ν ατο χωσιν ο γονες γαθ πρς τν βίον»
Απόδοση: «διδάσκουσιν»
Λανθάνοντας υποθετικός λόγος που εκφράζει την αόριστη επανάληψη στο παρόν και το μέλλον. Η υπόθεσή του λανθάνει στην αναφορικοϋποθετική πρόταση.

Πανελλήνιες 2005

Λυκούργου Κατά Λεωκράτους 20 83-84

Τοτο γρ χει μέγιστον πόλις μν γαθόν, τι τν καλν ργων παράδειγμα τος λλησι γέγονεν· σον γρ τ χρόν πασν στιν ρχαιοτάτη, τοσοτον ο πρόγονοι μν τν λλων νθρώπων ρετ διενηνόχασιν. π Κόδρου γρ βασιλεύοντος Πελοποννησίοις γενομένης φορίας κατ τν χώραν ατν δοξε στρατεύειν π τν πόλιν μν, κα μν τος προγόνους ξαναστήσαντας κατανείμασθαι τν χώραν. κα πρτον μν ες ∆ελφος ποστείλαντες τν θεν πηρώτων ε λήψονται τς θήνας· νελόντος δ’ ατος το θεο, τι τν πόλιν αρήσουσιν ἐὰν μ τν βασιλέα τν θηναίων {Κόδρον} ποκτείνωσιν, στράτευον π τς θήνας.

Μετάφραση: Γιατί η πόλη σας έχει αυτό ως μεγαλύτερο αγαθό, ότι δηλαδή έχει καταστεί παράδειγμα καλών έργων για τους άλλους Έλληνες· γιατί όσο είναι αρχαιότατη στο χρόνο, τόσο οι πρόγονοί μας διαφέρουν ως προς την αρετή από τους άλλους ανθρώπους. Διότι, όταν ο Κόδρος βασίλευε, στη χώρα των Πελοποννησίων υπήρχε ξηρασία, και φάνηκε σ’ αυτούς καλό να εκστρατεύσουν ενάντια στην πόλη μας, και αφού εκδιώξουν τους προγόνους μας να μοιράσουν τη χώρα. Και πρώτα, βέβαια, αφού έστειλαν στους Δελφούς ρωτούσαν τον θεό αν θα κατακτήσουν την Αθήνα· κι αφού τους απάντησε ο θεός ότι θα κυριεύσουν την πόλη, αν δεν σκοτώσουν τον βασιλιά των Αθηναίων, τον Κόδρο, εκστράτευσαν εναντίον της Αθήνας.

1α. Να γρψετε τους ζητομενους τπους για καθεμι απ τις παρακτω λξεις του κειμνου:

διενηνόχασιν: το τρίτο ενικό πρόσωπο οριστικής μέλλοντα της ίδιας φωνής.
= διοίσει
ποστείλαντες: το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο οριστικής μέλλοντα της ίδιας φωνής.
= ποστελοσι
πηρώτων: το τρίτο ενικό πρόσωπο ευκτικής ενεστώτα της ίδιας φωνής.
= περωτ
λήψονται: το δεύτερο ενικό πρόσωπο οριστικής παρακειμένου της ίδιας φωνής.
= εληφας
νελόντος: το δεύτερο ενικό πρόσωπο προστακτικής αορίστου β΄ της ίδιας φωνής.
= νελε

1β. Να γρψετε τους ζητούμενους τπους για καθεμι απ τις παρακτω λξεις του κειμνου:

τοτο: την ονομαστική πληθυντικού του αρσενικού γένους.
= οτοι
μέγιστον: τη δοτικ πληθυντικο του αρσενικού γνους στο συγκριτικό βαθμό.
= μείζοσι
πασν: τη δοτική ενικού του αρσενικού γένους.
= παντί
γενομένης: την ονομαστική πληθυντικού του θηλυκού γένους.
= γενόμεναι
τν βασιλέα: την κλητική του ενικού αριθμού.
= βασιλε

2. Να προσδιορίσετε τη συντακτική θέση των παρακάτω λέξεων: τν καλν, παράδειγμα, ρετ, π τν πόλιν, πρτον, ατος.

τν καλν: Επιθετικός προσδιορισμός στο ργων
παράδειγμα: Κατηγορούμενο στο πόλις μέσω του συνδετικού ρήματος γέγονεν
ρετ: Δοτική της αναφοράς στο διενηνόχασιν
π τν πόλιν: Εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της εχθρικής διάθεσης στο στρατεύειν
πρτον: Επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ποστείλαντες
ατος: Αντικείμενο της μετοχής νελόντος

3. Να βρεθεί ο υποθετικός λόγος του κειμένου· να αναγνωρισθεί το είδος του και να μετατραπεί σε υποθετικό λόγο που να δηλώνει την αόριστη επανάληψη στο παρόν και στο μέλλον.

Υπόθεση: «ἐὰν μ τν βασιλέα τν θηναίων {Κόδρον} ποκτείνωσιν»
Απόδοση: «τι τν πόλιν αρήσουσιν»
Εξαρτημένος υποθετικός λόγος που δηλώνει το προσδοκώμενο.

Αόριστη επανάληψη στο παρόν και στο μέλλον:
Υπόθεση: «ἐὰν μ τν βασιλέα τν θηναίων {Κόδρον} ποκτείνωσιν»
Απόδοση: «τι τν πόλιν αροσιν»

Επαναληπτικές Πανελλήνιες 2005

ντιφντος Περ το χορευτο 25

πστασθε δ, νδρες, τι α νγκαι αται σχυρταται κα μγιστα εσι τν ν νθρποις, κα λεγχοι κ τοτων σαφστατοι κα πισττατοι περ το δικαου, που εεν μν λεθεροι πολλο ο συνειδτες, εεν δ δολοι, κα ξεη μν τος λευθρους ρκοις κα πστεσιν ναγκζειν, τος λευθροις μγιστα κα περ πλεστου στν, ξεη δ τος δολους τραις νγκαις, φ’ ν κα ν μλλωσιν ποθανεσθαι κατειπντες, μως ναγκζονται τληθ λγειν. γρ παροσα νγκη κστ σχυροτρα στ τς μελλοσης σεσθαι.

Μετάφραση: Γνωρίζετε καλά, βέβαια, κύριοι, ότι οι εξαναγκασμοί αυτοί είναι οι πιο ισχυροί και οι πιο μεγάλοι που υπάρχουν στους ανθρώπους, και πως οι έλεγχοι μέσω αυτών είναι οι πιο σαφείς και οι πιο ακριβείς σχετικά με το δίκαιο, σε περίπτωση που οι περισσότεροι από αυτούς που γνωρίζουν καλά είναι ελεύθεροι ή δούλοι, και είναι δυνατόν αφενός τους ελεύθερους να εξαναγκάζουν με όρκους και έγγραφες διαβεβαιώσεις, τα οποία είναι τα πιο μεγάλα και πιο σπουδαία για τους ελεύθερους, αφετέρου είναι δυνατόν τους δούλους με άλλους εξαναγκασμούς, από τους οποίους, ακόμη κι αν πρόκειται να θανατωθούν αν διατυπώσουν κατηγορίες, εντούτοις αναγκάζονται να πουν την αλήθεια. Γιατί η παρούσα πίεση είναι για τον καθένα ισχυρότερη από εκείνη που πρόκειται να υπάρξει στο μέλλον.  

1α. Να γρψετε τους ζητομενους τπους για καθεμι απ τις παρακτω λξεις του κειμνου:

πίστασθε: το δεύτερο ενικό πρόσωπο της ευκτικής ενεστώτα.
= πίσταιο
συνειδότες: το απαρέμφατο ενεστώτα.
= συνειδέναι
ξείη: το τρίτο ενικό πρόσωπο οριστικής μέλλοντα.
= ξέσται
ποθανεσθαι: το δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο οριστικής αορίστου β΄.
= πεθάνετε
κατειπόντες: το δεύτερο ενικό πρόσωπο προστακτικής αορίστου β΄ της ενεργητικής φωνής.
= κάτειπε

1β. Να γρψετε τους ζητούμενους τπους για καθεμι απ τις παρακτω λξεις του κειμνου:

πολλοί: τη γενική πληθυντικού του αρσενικού γένους στο συγκριτικό βαθμό.
= πλειόνων – πλεόνων
πίστεσιν: τη δοτική του ενικού αριθμού.
= πίστει
: τη δοτική πληθυντικού του θηλυκού γένους.
= ας
σαφέστατοι: τη γενική ενικού του αρσενικού γένους στο θετικό βαθμό.
= σαφος
παροσα: την ονομαστική πληθυντικού του ουδετέρου γένους.
= παρόντα

2. Να προσδιορίσετε τη συντακτική θέση των παρακάτω λέξεων: περ το δικαίου, ρκοις, ναγκάζειν, μέγιστα, τληθ, τς μελλούσης.

περ το δικαίου: Εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της αναφοράς στο εσι
ρκοις: Δοτική του μέσου στο ναγκζειν
ναγκάζειν: Τελικό απαρέμφατο ως υποκείμενο στο απρόσωπο ξεη
μέγιστα: Κατηγορούμενο στο μέσω του συνδετικού στν
τληθ: Σύστοιχο αντικείμενο του απαρεμφάτου λγειν
τς μελλούσης: Επιθετική μετοχή ως γενική συγκριτική στο σχυροτρα

3. εσι, μέλλωσιν: να γράψετε τις προτάσεις στις οποίες ανήκουν τα παραπάνω ρήματα και να τις αναγνωρίσετε ως προς το είδος τους.

- «τι α νγκαι αται σχυρταται κα μγιστα εσι τν ν νθρποις»: Δευτερεύουσα ονοματική ειδική πρόταση ως αντικείμενο του ρήματος πστασθε. Εισάγεται με τον ειδικό σύνδεσμο τι και εκφέρεται με οριστική γιατί δηλώνει κάτι το πραγματικό.

- «κα ν μλλωσιν ποθανεσθαι κατειπντες»: Δευτερεύουσα παραχωρητική πρόταση. Εισάγεται με το κα ν για να δηλωθεί πως η παραχώρηση γίνεται προς κάτι που θεωρείται αβέβαιο ή μη πραγματικό. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός της παραχώρησης.

Πανελλήνιες 2004

Ξενοφντος Αποµνηµονεµατα Α,6,14 (14)

γ δ’ ον κα ατς, ντιφν, σπερ λλος τις ππ γαθ κυν ρνιθι δεται, οτω κα τι µλλον δοµαι φλοις γαθος, κα ἐάν τι χω γαθν, διδσκω, κα λλοις συνστηµι παρ’ ν ν γµαι φελσεσθα τι ατος ες ρετν· κα τος θησαυρος τν πλαι σοφν νδρν, ος κενοι κατλιπον ν βιβλοις γρψαντες, νελττων κοιν σν τος φλοις διρχοµαι, κα ν τι ρµεν γαθν, κλεγµεθα· κα µγα νοµζοµεν κρδος, ἐὰν λλλοις φλοι γιγνµεθα. µο µν δ τατα κοοντι δκει ατς τε µακριος εναι κα τος κοοντας π καλοκγαθαν γειν.

νελττων=ξετυλγοντας (το βιβλο που είχε µορφ κυλνδρου).

Μετάφραση: Εγώ, λοιπόν, ο ίδιος, Αντιφώντα, όπως ακριβώς κάποιος άλλος ευχαριστιέται με ένα ικανό άλογο ή σκύλο ή πουλί, έτσι και ακόμη περισσότερο ευχαριστιέμαι με τους καλούς φίλους, και αν έχω κάτι καλό, το διδάσκω, και τους ωθώ να συναναστρέφονται και με άλλους από τους οποίους θεωρώ ότι θα ωφεληθούν σε κάτι για την αρετή. Και τους θησαυρούς των παλαιών σοφών ανδρών, τους οποίους εκείνοι άφησαν καταγράφοντάς τους σε βιβλία, ξετυλίγοντας μαζί με τους φίλους εξετάζω, και αν δούμε κάτι καλό, το υιοθετούμε. Και το θεωρούμε σημαντικό κέρδος, αν γίνουμε φίλοι μεταξύ μας. Αφού άκουσα αυτά μου έδωσε την εντύπωση πως αυτός είναι ευτυχισμένος και πως εκείνους που τον ακούν τους ωθεί στην ευγένεια και την καλοσύνη.  

1α. Να γρψετε τους ζητοµενους τπους για καθεµι απ τις παρακτω λξεις του κειµνου:
ρµεν: το διο πρσωπο στην δια γκλιση και φων του αορστου β′
= δωμεν
γιγνµεθα: το δετερο ενικ πρσωπο προστακτικς αορστου β′
= γενο
φελσεσθαι: το απαρµφατο παρακειµνου ενεργητικς φωνς
= φεληκέναι
συνστηµι: το δετερο ενικ πρσωπο οριστικς αορστου της διας φωνς και τη γενικ ενικο αρσενικο γνους της µετοχς ενεσττα της διας φωνς
= συνέστησας / συνιστάντος

1β. Να γρψετε τους ζητούµενους τπους για καθεµι απ τις παρακτω λξεις του κειµνου:
ρνιθι: την αιτιατικ ενικο
= ρνιν
τι: τη δοτικ πληθυντικο του διου γνους
= τισί(ν)
σοφν: την αιτιατικ πληθυντικο θηλυκο γνους
= σοφάς
µγα: τα παραθετικ επιθτου στο γνος, τον αριθµ και την πτση που βρσκεται
= μεζον – μέγιστον
τατα: τη γενικ πληθυντικο θηλυκο γνους
= τούτων

2. «ν τι ρµεν γαθν, κλεγµεθα». Να αναγνωρσετε τον υποθετικ λγο και να τον µετατρψετε σε υποθετικ λγο του µη πραγµατικού.

Ο υποθετικός λόγος δηλώνει την αόριστη επανάληψη στο παρόν και το μέλλον, καθώς έχει στην υπόθεση ν + υποτακτική (ρµεν) και στην απόδοση οριστική ενεστώτα (κλεγµεθα).

Μη πραγματικό: ε τι ωρμεν γαθόν, ξελεγόμεθα ν [ε + οριστική ιστορικού χρόνου – δυνητική οριστική ιστορικού χρόνου]

3. Να αναγνωρσετε συντακτικ τα παρακτω: φλοις, ες ρετν, λλλοις, φλοι, κοοντι, εναι.

φλοις: Δοτική της αιτίας στο ρήμα δοµαι
ες ρετν: Εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει σκοπό στο απαρέμφατο φελσεσθα
λλλοις: Δοτική αντικειμενική μέσω του φίλοι
φλοι: Κατηγορούμενο στο εννοούμενο υποκείμενο του ρήματος γιγνώμεθα (μες)
κοοντι: Χρονική μετοχή με υποκείμενο το µο
εναι: Ειδικό απαρέμφατο ως αντικείμενο του ρήματος δκει

Επαναληπτικές Πανελλήνιες 2004

Λουκιανο «Περ το νυπνου» (10)

ν δ’ µο πεθ, πρτον µν σοι πολλ πιδεξω παλαιν νδρν ργα κα πρξεις θαυµαστς, κα λγους ατν παγγλλουσα κα πντων ς επεν µπειρον ποφανουσα, κα τν ψυχν, περ σου κυριτατν στι, κατακοσµσω πολλος κα γαθος κοσµµασι, σωφροσν, δικαιοσν, εσεβείᾳ, πρατητι, πιεικείᾳ, συνσει, καρτερίᾳ, τ τν καλν ρωτι, τ πρς τ σεµντατα ρµ· τατα γρ στιν τς ψυχς κρατος ς ληθς κσµος. Λσει δ σε οτε παλαιν οδν οτε νν γενσθαι δον, λλ κα τ µλλοντα προψει µετ’ µο, κα λως παντα, πσα στ, τ τε θεα τ τ’ νθρπινα, οκ ες µακρν σε διδξοµαι.

κρατος = αµιγς, αµλυντος, καθαρς.

Μετάφραση: Αν πεισθείς σ’ εμένα, αρχικά θα σου παρουσιάσω έργα και σπουδαίες πράξεις παλαιών ανδρών, και θα σου απαγγείλω τα λόγια τους και, για να το πω έτσι, θα σε κάνω γνώστη όλων, και την ψυχή, που είναι το σημαντικότερο για σένα, θα την κοσμήσω με πολλά και καλά κοσμήματα, με σωφροσύνη, με δικαιοσύνη, με ευσέβεια, με πραότητα, με επιείκεια, με σύνεση, με καρτερικότητα, με αγάπη για τα ωραία, με ορμή για τα πιο σεβαστά· γιατί αυτά είναι το αληθινά αμόλυντο κόσμημα της ψυχής. Δεν θα σου είναι άγνωστο ούτε κανένα από τα παλιά, ούτε κανένα από εκείνα που πρέπει να γίνουν τώρα, αλλά θα προβλέπεις μαζί μου και τα μελλούμενα, και θα σε διδάξω σύντομα όλα ανεξαιρέτως, όσα υπάρχουν, και τα θεία και τα ανθρώπινα.     

1α. Να γρψετε τους ζητοµενους τπους για καθεµία απ τις παρακτω λξεις του κειµνου:
πεθ: το διο πρσωπο στην δια γκλιση και φων του αορστου β′
= πίθ
παγγλλουσα: το τρτο πληθυντικ πρσωπο ευκτικς µλλοντα της διας φωνς
= παγγελοεν
λσει: το διο πρσωπο στην προστακτικ του ενεργητικο αορστου β′
= λαθέτω
προψει: το απαρµφατο στον ενεσττα της ενεργητικς φωνς
= προορν
στ: το δετερο ενικ πρσωπο οριστικς παρατατικο.
= σθα

1β. Να γρψετε τους ζητούµενους τπους για καθεµα απ τις παρακτω λξεις του κειµνου:
πρξεις: τη γενικ ενικο
= πράξεως
πρατητι: την ονοµαστικ ενικο
= πραότης
κρατος: την αιτιατικ ενικο του θηλυκο γνους
= κήρατον
ληθς: το συγκριτικ βαθµ του διου τπου
= ληθέστερον
οδν: τη δοτικ ενικο του θηλυκο γνους.
= οδεμι

2. «ν δ’ µο πεθ, [...] πιδεξω κα [...] κατακοσµσω [...]».
Να µετατρψετε τον υποθετικ λγο τσι, στε να δηλνει την απλ σκψη του λγοντος και την αριστη επανληψη στο παρν και στο µλλον.

Απλή σκέψη του λέγοντος: ε µο πεθοιο, πιδεξαιμι ν κα κατακοσµσαιμι ν
Αόριστη επανάληψη στο παρόν και στο μέλλον: ν µο πεθ, πιδείκνυμι και κατακοσμ

3. Να αναγνωρσετε συντακτικ τα παρακτω: νδρν, µπειρον, σου, συνσει, τατα, τ µλλοντα.

νδρν: Γενική κτητική (προσδιορίζει το ργα)
µπειρον: Κατηγορούμενο του εννοούμενου αντικειμένου (σε) της μετοχής ποφανουσα
σου: Γενική κτητική (προσδιορίζει το κυριτατον)
συνσει: Επεξήγηση στο κοσμήμασι
τατα: Υποκείμενο ρήματος στιν (αττική σύνταξη)
τ µλλοντα: Επιθετική μετοχή ως αντικείμενο του ρήματος προψει

Πανελλήνιες 2003

Ξενοφντος Αποµνηµονεµατα ∆. ΙV.16.

λλ µν κα µνοι γε µγιστν τε γαθν δοκε τας πλεσιν εναι κα πλειστκις ν ατας α τε γερουσαι κα ο ριστοι νδρες παρακελεονται τος πολταις µονοεν, κα πανταχο ν τ λλδι νµος κεται τος πολτας µνναι µονοσειν, κα πανταχο µνουσι τν ρκον τοτον· οµαι δ’ γ τατα γγνεσθαι οχ πως τος ατος χορος κρνωσιν ο πολται, οδ’ πως τος ατος αλητς παινσιν, οδ’ πως τος ατος ποιητς αρνται, οδ’ να τος ατος δωνται, λλ’ να τος νµοις πεθωνται. τοτοις γρ τν πολιτν µµενντων, α πλεις σχυρτατα τε κα εδαιµονσταται γγνονται· νευ δ µονοας οτ’ ν πλις ε πολιτευθεη οτ’ οκος καλς οκηθεη.

Μετάφραση: Αλλά όμως και η ομόνοια φαίνεται ότι είναι ένα πολύ σημαντικό αγαθό για τις πόλεις, και πολλές φορές η γερουσία και οι άριστοι άνδρες προτρέπουν τους πολίτες να ομονοούν, και παντού στην Ελλάδα υπάρχει νόμος να ορκίζονται οι πολίτες να ομονοούν, και παντού δίνουν τον όρκο αυτό. Εγώ νομίζω, βέβαια, πως αυτά γίνονται όχι για να κρίνουν οι πολίτες τους ίδιους χορούς, ούτε για να επαινούν τους ίδιους αυλητές, ούτε για να εξυμνούν τους ίδιους ποιητές, ούτε για να ευχαριστιούνται με τα ίδια πράγματα, αλλά για να πείθονται στους νόμους. Γιατί, αν οι πολίτες μένουν σταθεροί σε αυτούς, οι πόλεις γίνονται πιο δυνατές και πιο ευτυχείς· χωρίς, όμως, την ομόνοια ούτε οι πόλεις μπορούν να διακυβερνηθούν καλά, ούτε ένα σπίτι να διοικηθεί καλά. 

1α. Να µεταφρετε στο τετρδι σας τους παρακτω πνακες, στα κεν των οποων θα συµπληρσετε τους τπους που ζητονται. (Η αντωνυµα να γραφε στο γνος και στον αριθµ που βρσκεται ο τπος του κειµνου, που δνεται).

Επρρηµα                 Θετικς            Συγκριτικς
εδαιµονσταται      εδαιµόνως     εδαιµονστερον
Αντωνυµα               Γενικ              ∆οτικ         Κλητικ
τοτον                     τούτου              τούτ          () οτος

1β. Να γρψετε τους ζητούµενους τπους για καθεµι απ τις παρακτω λξεις του κειµνου:

αρνται: το δετερο ενικ πρσωπο της ευκτικς και της προστακτικς του αορστου β´ στη φων που βρσκεται.
= λοιο - λο
πεθωνται: τον διο τπο στον παθητικό αόριστο.
= πεισθσι
µµενντων: το δετερο ενικ πρσωπο της οριστικς του µλλοντα και του αορστου στη φων που βρσκεται.
= μμενες - νέμεινας

2. Να αναγνωρσετε συντακτικ τις παρακτω λξεις του κειµνου: γαθν, εναι, τατα, τοτοις, τν πολιτν.

γαθν: Κατηγορούμενο στο µνοια μέσω του συνδετικού εναι
εναι: Ειδικό απαρέμφατο ως αντικείμενο στο ρήμα δοκε
τατα: Υποκείμενο του απαρεμφάτου γίγνεσθαι, καθώς υπάρχει ετεροπροσωπία σε σχέση με το υποκείμενο του ρήματος της κύριας (οµαι - γ)
τοτοις: Αντικείμενο της μετοχής µµενντων
τν πολιτν: Υποκείμενο της γενικής απόλυτης μετοχής µµενντων

3. «ο ριστοι νδρες παρακελεονται τος πολταις µονοεν»: Να µεταφρετε τον πλγιο λγο σε ευθ και να δικαιολογσετε την απντησ σας.

Ευθύς λόγος: πολται µονοετε
Το τελικό απαρέμφατο µονοεν που εξαρτάται από το κελευστικό ρήμα επιθυμίας παρακελεονται προέρχεται από προστακτική έγκλιση που δηλώνει προτροπή.
Μεταξύ απαρεμφάτου και ρήματος κύριας έχουμε ετεροπροσωπία, καθώς ως υποκείμενο του απαρεμφάτου εννοείται η αιτιατική «τούς πολίτας», από την οποία και αντλείται στον ευθύ λόγο το υποκείμενο του ρήματος  µονοετε.

Επαναληπτικές Πανελλήνιες 2003

∆ίων Χρυσόστοµος, Λόγος VIII: ∆ιογένης περ ρετς, 28.

Περ δ το Πλοπος λεγον τι κα τν µον λεφντινον χοι, σπερ τι φελος νθρπου χρυσν χερα λεφαντνην χοντος φθαλµος δµαντος σµαργδου· τν δ ψυχν οκ γγνωσκον ατο ποαν τιν εχεν. τν δ ρακλα πονοντα µν κα γωνιζµενον λουν, κα φασαν ατν νθρπων θλιτατον· κα δι τοτο θλους κλουν τος πνους ατο κα τ ργα, ς τν ππονον βον θλιον ντα· ποθανντα δ πντων µλιστα τιµσι κα θεν νοµζουσι κα φασιν β συνοικεν, κα τοτ πντες εχονται, πως ατο µ σονται θλιοι, τ πλεστα θλσαντι.

Μετάφραση: Για τον Πέλοπα έλεγαν ότι είχε ώμο από ελεφαντόδοντο, σαν να έχει κάποιο όφελος ο άνθρωπος που έχει χέρι χρυσό ή από ελεφαντόδοντο ή μάτια αδαμάντινα ή από σμαράγδι. Για την ψυχή του, όμως, δεν γνώριζαν ποιας ποιότητας ήταν. Τον Ηρακλή που κόπιαζε και αγωνιζόταν τον ευσπλαχνίζονταν, και έλεγαν πως αυτός ήταν ο πιο άθλιος από τους ανθρώπους· και γι’ αυτό το λόγο αποκαλούσαν άθλους τους κόπους και τα έργα του, καθώς θεωρούσαν τον κοπιώδη βίο άθλιο. Από τη στιγμή που πέθανε τον τιμούν περισσότερο απ’ όλους και τον θεωρούν θεό και λένε πως συγκατοικεί με την Ήβη, και αυτό εύχονται όλοι σ’ αυτόν που αγωνίστηκε πολύ, να μη γίνουν οι ίδιοι άθλιοι.

1α. Να µεταφρετε στο τετρδι σας τους παρακτω πνακες, στα κεν των οποων θα συµπληρσετε τους τπους που ζητονται. (Η αντωνυµα να γραφε στον πληθυντικ αριθµ και στο διο γνος).

                       Θετικς                Συγκριτικς
µλιστα        μάλα                   μλλον
Αντωνυµα
                 Ονοµαστικ            Γενικ             ∆οτικ
τιν              τινές                   τινν             τισί(ν)

1β. Να γρψετε τους ζητούµενους τπους για καθεµι απ τις παρακτω λξεις του κειµνου:
λεγον: το δετερο ενικ πρσωπο της προστακτικς του αορστου β´ στη φων που βρσκεται.
= επέ
γωνιζµενον: το τρτο ενικ πρσωπο της οριστικς του παθητικο αορστου.
= γωνίσθη
κλουν: το δετερο πληθυντικ πρσωπο της ευκτικς ενεσττα της µσης φωνς.
= καλοσθε
νοµζουσι: το διο πρσωπο της υποτακτικς αορστου της διας φωνς.
= νομίσωσι
σονται: το τρτο ενικ πρσωπο της οριστικς του διου χρνου.
= σται

2. Να αναγνωρσετε συντακτικ τις παρακτω λξεις φρσεις του κειµνου: περ Πλοπος, δι τοτο, θλους, ντα, συνοικεν.

περ Πλοπος: Εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της αναφοράς στο ρήμα λεγον
δι τοτο: Εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο ρήμα κλουν
θλους: Κατηγορούμενο του αντικειμένου τος πνους μέσω του συνδετικού ρήματος κλουν
ντα: Αιτιατική απόλυτη επιρρηματική αιτιολογική μετοχή, υποκειμενικής αιτιολογίας (ς)
συνοικεν: Ειδικό απαρέμφατο ως αντικείμενο στο ρήμα φασιν

3. «Περ δ το Πλοπος λεγον τι κα τν µον λεφντινον χοι»: Να δικαιολογσετε τον τρπο εκφορς της δευτερεουσας πρτασης του χωρου αυτο και να µεταφρετε τον πλγιο λγο σε ευθ.

«τι κα τν µον λεφντινον χοι»
Δευτερεύουσα ονοματική ειδική πρόταση ως αντικείμενο στο ρήμα της κύριας πρότασης λεγον. Η πρόταση εκφέρεται με ευκτική του πλαγίου λόγου, καθώς εξαρτάται από ιστορικό χρόνο (λεγον). Λόγω της εκφοράς της αναφέρεται στο παρελθόν και δηλώνει κάτι το υποκειμενικό και αβέβαιο.

Ευθύς λόγος: Τν µον λεφντινον χει

Πανελλήνιες 2002

∆ηµοσθνης κατ Μειδου (169 - 170)

γ γρ οδ’ τι πολλο πολλ κγθ’ µς εσιν εργασµνοι, ο κατ τς Μειδου λτουργας, ο µν ναυµαχας νενικηκτες, ο δ πλεις εληφτες, ο δ πολλ κα καλ τ πλει στσαντες τρπαια· λλ’ µως οδεν πποτε τοτων δεδκατε τν δωρειν τατην οδ’ ν δοητε, ξεναι τος δους χθρος βρζειν ατν κστ, πτ’ ν βοληται κα ν ν δνηται τρπον. οδ γρ ρµοδίῳ κα ριστογετονι· τοτοις γρ δ µγισται δδονται δωρεια παρ’ µν κα πρ µεγστων. οδ’ ν νσχεσθ’, ε προσγραψ τις ν τ στλ «ξεναι δ κα βρζειν ατος ν ν βολωνται».

δωρει: δωρε, προνµιο.

Μετάφραση: Γιατί εγώ γνωρίζω ότι πολλοί έχουν προσφέρει σε εσάς πολλά και καλά, όχι σύμφωνα με τις υπηρεσίες του Μειδία, αλλά άλλοι έχουν νικήσει ναυμαχίες, άλλοι έχουν κυριεύσει πόλεις και άλλοι έχουν στήσει πολλά και καλά τρόπαια για χάρη της πόλης· εντούτοις ποτέ μέχρι τώρα δεν έχετε προσφέρει αυτό το προνόμιο σε κανέναν από αυτούς κι ούτε είναι δυνατό να το δώσετε, να τους είναι δηλαδή δυνατό να εξυβρίζουν τους προσωπικούς τους εχθρούς ο καθένας, όποτε θέλουν και με όποιον πιθανό τρόπο. Ούτε, βέβαια, στον Αρμόδιο και στον Αριστογείτονα·γιατί σε αυτούς έχουν, βέβαια, δοθεί από εσάς οι σημαντικότερες δωρεές και για τους σημαντικότερους λόγους. Ούτε θα μπορούσατε να το ανεχθείτε, αν κάποιος έγραφε στη στήλη «να επιτρέπετε σε αυτούς ακόμη και να εξυβρίζουν όποιον θέλουν».

1α. Να µεταφρετε στο τετρδι σας τους παρακτω πνακες, στα κεν των οποων θα συµπληρσετε τους τπους που ζητονται. (Το επθετο να γραφε στην πτση, στο γνος και στον αριθµ που βρσκεται ο τπος που δνεται).

Επρρηµα      Θετικς     Συγκριτικς      Υπερθετικς
καλ            καλς       κάλλιον            κάλλιστα
Επθετο        Θετικς      Συγκριτικς      Υπερθετικός
µεγστων      μεγάλων     μειζόνων         μεγίστων

1β. Να γρψετε τους ζητουµνους τπους για καθεµι απ τις παρακτω λξεις του κειµνου:
οδ(α): το τρτο ενικ πρσωπο της υποτακτικς και προστακτικς του διου χρνου.
= εδ - στω
δεδκατε: το διο πρσωπο της οριστικς του παρατατικο και του αορστου β´ της διας φωνς.
= δίδοτε - δοτε
δνηται: το διο πρσωπο της ευκτικς στο χρνο που βρσκεται.
= δύναιτο

2. «γ γρ οδ’ τι πολλο πολλ κγθ’ µς εσιν εργασµνοι»: Να γρψετε τη δευτερεουσα πρταση του χωρου αυτο, να δηλσετε το εδος της και να προσδιορσετε το συντακτικ της ρλο. Να µεταφρετε τον πλγιο λγο σε ευθ.

«τι πολλο πολλ κγθ’ µς εσιν εργασµνοι»
Δευτερεύουσα ονοματική ειδική πρόταση ως αντικείμενο του ρήματος της κύριας πρότασης οδα.

Ευθύς λόγος: Πολλο πολλ κγθ’ µς εσιν εργασµνοι.
[Εφόσον το ρήμα εξάρτησης ήταν σε αρκτικό χρόνο δεν υπήρχαν αλλαγές στην έγκλιση.]

3. Να αναγνωρσετε συντακτικ τις παρακτω λξεις φρσεις του κειµνου: κατ τς λτουργας, τ πλει, οδεν, βρζειν, πρ µεγστων.

κατ τς λτουργας: Εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της συμφωνίας στο ρήμα εσιν εργασµνοι
τ πλει: Δοτική προσωπική χαριστική στη μετοχή στήσαντες
οδεν: Έμμεσο αντικείμενο του ρήματος δεδώκατε
βρζειν: Τελικό απαρέμφατο ως υποκείμενο του απαρεμφάτου ξεναι (από το απρόσωπο ξεστι
πρ µεγστων: Εμπρόθετος επιρημματικός προσδιορισμός της αιτίας στο ρήμα δδονται

Πανελλήνιες 2001

Ξενοφντος λληνικ Α´ (γ´) 8 - 10

κ τοτου δ λκιβιδης µν χετο ες τν λλσποντον κα ες Χερρνησον χρµατα πρξων· ο δ λοιπο στρατηγο συνεχρησαν πρς Φαρνβαζον πρ Καλχηδνος εκοσι τλαντα δοναι θηναοις Φαρνβαζον κα ς βασιλα πρσβεις θηναων ναγαγεν, κα ρκους δοσαν κα λαβον παρ Φαρναβζου ποτελεν τν φρον Καλχηδονους θηναοις σονπερ εἰώθεσαν κα τ φειλµενα χρµατα ποδοναι, θηναους δ µ πολεµεν Καλχηδονοις, ως ν ο παρ βασιλως πρσβεις λθωσιν. λκιβιδης δ τος ρκοις οκ τγχανε παρν, λλ περ Σηλυµβραν ν.

Μετάφραση: Μετά από αυτό, λοιπόν, ο Αλκιβιάδης έφυγε για τον Ελλήσποντο και τη Χερσόνησο, για να εισπράξει χρήματα· οι υπόλοιποι στρατηγοί συμφώνησαν με τον Φαρνάβαζο να δώσει στους Αθηναίους ο Φαρνάβαζος είκοσι τάλαντα για την Καρχηδόνα και να οδηγήσει στο βασιλιά πρέσβεις των Αθηναίων, και έδωσαν και πήραν όρκους από τον Φαρνάβαζο να πληρώνουν οι Καρχηδόνιοι το φόρο υποτέλειας στους Αθηναίους, όσο συνήθιζαν και να ξεπληρώσουν τα οφειλόμενα χρήματα, οι Αθηναίοι, όμως, να μην πολεμούν με τους Καρχηδόνιους, μέχρι να έρθουν οι απεσταλμένοι από τον βασιλιά πρέσβεις. Ο Αλκιβιάδης έτυχε να μην είναι παρών κατά την ανταλλαγή όρκων, αλλά βρισκόταν κοντά στη Σηλυμβρία.

1.α συνεχρησαν, ποδοναι: Να κλνετε την προστακτικ των ρηµατικν αυτν τπων στο χρνο και τη φων που βρσκονται.

-
συγχ
ρησον
συγχωρησ
τω
-
συγχωρ
σατε
συγχωρησ
ντων/συγχωρηστωσαν

-   
πδος
ποδτω
-
πδοτε
ποδντων/ποδτωσαν

1.β λαβον: Να κλνετε στον ενικ αριθµ το αρσενικ γνος της µετοχς του ενεργητικο παρακειµνου.

εληφώς
το εληφότος
τ εληφότι
τόν εληφότα
() εληφώς

2. Να χαρακτηρσετε συντακτικς τις µετοχς: πρξων, παρν.

πράξων: Επιρρηματική Τελική μετοχή συνημμένη στο Υποκείμενο του ρήματος (χετο) λκιβιδης.

παρών: Κατηγορηματική μετοχή που αναφέρεται στο υποκείμενο του ρήματος (οκ τγχανε) λκιβιδης.

3. Να γρψετε την υπθεση και την απδοση του υποθετικο λγου που λανθνει στο κεµενο και και να τον χαρακτηρσετε.

Υπόθεση: Χρονικοϋποθετική πρόταση εκφερόμενη με υποτακτική: ως ν ο παρ βασιλως πρσβεις λθωσιν
Απόδοση: Τελικό απαρέμφατο (μελλοντική έκφραση): θηναους δ µ πολεµεν Καλχηδονοις

- Λανθάνοντας υποθετικός λόγος 3ου είδους που εκφράζει το προσδοκώμενο

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...