Αρχαία Ελληνικά: Ασκήσεις Συντακτικού – Γραμματικής και Αδίδακτο κείμενο στις Πανελλήνιες [2008-2014] | Σημειώσεις του Κωνσταντίνου Μάντη

Αρχαία Ελληνικά: Ασκήσεις Συντακτικού – Γραμματικής και Αδίδακτο κείμενο στις Πανελλήνιες [2008-2014]

Κωνσταντίνος Μάντης | Best Blogger Tips
David Smith

Αρχαία Ελληνικά: Ασκήσεις Συντακτικού – Γραμματικής και Αδίδακτο κείμενο στις Πανελλήνιες [2008-2014] 


Πανελλήνιες 2014

’Ισοκράτους ρχίδαμος, 103-105

Ομαι γρ μς οκ γνοεν, τι πολλα πράξεις δη τοιαται γεγόνασιν, ς ν ρχ μν παντες πέλαβον εναι συμφοράς, κα τος παθοσι συνηχθέσθησαν, στερον δ τς ατς ταύτας γνωσαν μεγίστων γαθν ατίας γεγενημένας. Κα τί δε τ πόρρω λέγειν; λλ κα νν τς πόλεις τάς γε πρωτευούσας, λέγω δ τν θηναίων κα Θηβαίων, εροιμεν ν οκ κ τς ερήνης μεγάλην πίδοσιν λαβούσας, λλ’ ξ ν ν τ πολέμ προδυστυχήσασαι πάλιν ατς νέλαβον, κ δ τούτων τν μν γεμόνα τν λλήνων καταστσαν, τν δ’ ν τ παρόντι τηλικαύτην γεγενημένην, σην οδες πώποτ’ σεσθαι προσεδόκησεν· α γρ πιφάνειαι κα λαμπρότητες οκ κ τς συχίας λλ’ κ τν γώνων γίγνεσθαι φιλοσιν.

συνάχθομαι: συμπονώ, συμπάσχω

Μετάφραση: Γιατί νομίζω ότι εσείς γνωρίζετε καλά ότι έχουν ήδη συμβεί πολλά τέτοια περιστατικά, τα οποία στην αρχή όλοι τα εξέλαβαν ως συμφορές, και λυπόντουσαν μαζί με αυτούς που τους συνέβησαν, ύστερα όμως αντιλήφθηκαν πως αυτά τα ίδια είχαν γίνει αιτία για τα μεγαλύτερα οφέλη. Και γιατί πρέπει να μιλήσω για τα μακρινά; Αλλά και τώρα οι σημαντικότερες πόλεις, αναφέρομαι στην πόλη των Αθηναίων και των Θηβαίων, μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι προόδευσαν όχι εξαιτίας της ειρήνης, αλλά εξαιτίας των ατυχιών κατά τον πόλεμο τις οποίες εκμεταλλεύτηκαν και χάρη στις οποίες κατόρθωσαν να επανορθωθούν. Από αυτές, μάλιστα, η μία έγινε ηγεμόνας των υπόλοιπων Ελλήνων, ενώ η άλλη έχει γίνει τόσο μεγάλη σήμερα, όσο κανείς ποτέ δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι θα γίνει. Γιατί οι διακρίσεις και οι δόξες συνήθως δεν αποκτώνται με την ησυχία, αλλά με τους αγώνες.  

1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον τύπο που ζητείται για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις:

μς: την αιτιατική ενικού αριθμού στο γ΄ πρόσωπο
=
πόρρω: τον υπερθετικό βαθμό
= πορρωτάτω
γαθν: το επίρρημα στον θετικό βαθμό
= ε
ατς: τη γενική πληθυντικού αριθμού στο β΄ πρόσωπο στο ίδιο γένος
= μν ατν
γεμόνα: τη δοτική πληθυντικού αριθμού
= γεμόσι(ν)
ομαι: το γ΄ ενικό πρόσωπο του παρατατικού
= ετο
πέλαβον: το απαρέμφατο του παρακειμένου στην παθητική φωνή
= πειλφθαι
τος παθοσι: τον ίδιο τύπο στον μέλλοντα
= τος πεισομένοις
γνωσαν: το γ΄ ενικό πρόσωπο της ευκτικής στον ίδιο χρόνο
= γνοίη
καταστσαν: το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής στον ίδιο χρόνο και στην ίδια φωνή.
= κατάστηθι

2. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω τύπων: μς, συμφοράς, τος παθοσι, τί, λαβούσας, γεμόνα.

μς: Υποκείμενο του ειδικού απαρεμφάτου γνοεν σε αιτιατική πτώση καθώς έχουμε ετεροπροσωπία εφόσον υποκείμενο του ρήματος είναι το γώ
συμφοράς: Κατηγορούμενο στο υποκείμενο του απαρεμφάτου εναι (ς)
τος παθοσι: Επιθετική μετοχή (με υποκείμενο το άρθρο της) ως αντικείμενο στο ρήμα συνηχθέσθησαν
τί: Απρόθετη αιτιατική της αιτίας στο δε
λαβούσας: Κατηγορηματική μετοχή στο αντικείμενο (πόλεις) μέσω του ρήματος εροιμεν ν
γεμόνα: Κατηγορούμενο στο «τν μν» μέσω της μετοχής καταστσαν

3. «α γρ πιφάνειαι κα λαμπρότητες οκ κ τς συχίας λλ’ κ τν γώνων γίγνεσθαι φιλοσιν»: Να μεταφέρετε την παραπάνω πρόταση στον πλάγιο λόγο, και με τους δύο τρόπους, με εξάρτηση από τη φράση: « ήτωρ επεν».

Πλάγιος λόγος:
- ήτωρ επεν τι α γρ πιφάνειαι κα λαμπρότητες οκ κ τς συχίας λλ’ κ τν γώνων γίγνεσθαι φιλοεν.

-   ήτωρ επεν τας γρ πιφανείας κα λαμπρότητας οκ κ τς συχίας λλ’ κ τν γώνων γίγνεσθαι φιλεν.

Πανελλήνιες 2013

Θουκυδίδου στοριν Ζ 28

Μηνύεται ον π μετοίκων τέ τινων κα κολούθων περ μν τν ρμν οδέν, λλων δ γαλμάτων περικοπαί τινες πρότερον π νεωτέρων μετ παιδις κα ονου γεγενημέναι, κα τ μυστήρια μα ς ποιεται ν οκίαις φ’ βρει· ν κα τν λκιβιάδην πτιντο. κα ατ πολαμβάνοντες ο μάλιστα τ λκιβιάδ χθόμενοι μποδν ντι σφίσι μ ατος το δήμου βεβαίως προεστάναι, κα νομίσαντες, ε ατν ξελάσειαν, πρτοι ν εναι, μεγάλυνον κα βόων ς π δήμου καταλύσει τ τε μυστικ κα τν ρμν περικοπ γένοιτο κα οδν εη ατν τι ο μετ’ κείνου πράχθη, πιλέγοντες τεκμήρια τν λλην ατο ς τ πιτηδεύματα ο δημοτικν παρανομίαν.

μεγαλύνω: μεγαλοποιώ
δημοτική: δημοκρατική

Μετάφραση: Καταγγέλλεται, λοιπόν, από κάποιους μετοίκους και υπηρέτες, όχι κάτι για τις στήλες του Ερμή, αλλά για κάποιους ακρωτηριασμούς αγαλμάτων που είχαν γίνει παλαιότερα από νεαρούς για χάρη παιχνιδιού και λόγω μέθης, και συγχρόνως πως τελούνται μυστήρια στα σπίτια προς γελοιοποίηση· γι’ αυτά κατηγορούσαν και τον Αλκιβιάδη. Κι αυτά υιοθετώντας εκείνοι που περισσότερο μισούσαν τον Αλκιβιάδη, επειδή θεωρούσαν πως τους εμπόδιζε από το να ηγηθούν της δημοκρατικής παράταξης, κι επειδή θεωρούσαν πως, αν τον έδιωχναν, θα γίνονταν πρώτοι, μεγαλοποιούσαν και φώναζαν ότι με σκοπό την κατάλυση της δημοκρατίας γίνονταν οι τελετές και ο ακρωτηριασμός των Ερμών, και πως τίποτε από αυτά δεν θα μπορούσε να γίνει χωρίς εκείνον, προσθέτοντας ως αποδείξεις τις άλλες μη δημοκρατικές παρανομίες στον τρόπο ζωής του.      

1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον τύπο που ζητείται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:

τινων: την αιτιατική ενικού στο θηλυκό γένος
= τινά
βρει: την αιτιατική ενικού
= βριν
ντι: τη δοτική πληθυντικού στον ίδιο τύπο
= οσιν
μάλιστα: τον θετικό βαθμό του ιδίου τύπου
= μλα
πτιντο: το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ενεστώτα στην ίδια φωνή
= παιτι
πολαμβάνοντες: τη δοτική πληθυντικού της μετοχής του αορίστου της παθητικής φωνής στο ίδιο γένος
= ποληφθεσι
ξελάσειαν: το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της ευκτικής του μέλλοντα στην ίδια φωνή
= ξελεν
βόων: το απαρέμφατο του ενεστώτα στην ίδια φωνή
= βον
εη: το γ΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του μέλλοντα
= σται 
πράχθη: το γ΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του παρακειμένου στην ίδια φωνή
= πεπράχθω

2. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω τύπων και φράσεων: περ τν ρμν, π νεωτέρων, τ μυστήρια, τν λκιβιάδην, δήμου (το δεύτερο στο κείμενο), ατο.

περ τν ρμν: Εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της αναφοράς στο ρήμα μηνύεται
π νεωτέρων: Εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του ποιητικού αιτίου στη μετοχή γεγενημέναι
τ μυστήρια: Υποκείμενο του ρήματος ποιεται
τν λκιβιάδην: Αντικείμενο του ρήματος πτιντο
δήμου: Γενική αντικειμενική στο ρήμα καταλύσει
ατο: Γενική υποκειμενική στο παρανομίαν

3. Να γράψετε τον υποθετικό λόγο του κειμένου και να τον χαρακτηρίσετε ως προς το είδος του.

Εξαρτημένος υποθετικός λόγος: Υπόθεση: ε ατν ξελάσειαν – Απόδοση: πρτοι ν εναι
Ο υποθετικός λόγος δηλώνει την απλή σκέψη του λέγοντος, και σε ευθύ λόγο θα είχε την ακόλουθη μορφή: ε ατν ξελάσαιμεν - πρτοι ν εημεν (εμεν)

Πανελλήνιες 2012

Θουκυδίδου στοριν VII, 61

νδρες στρατιται θηναίων τε κα τν λλων ξυμμάχων, μν γν μέλλων μοίως κοινς πασιν σται περί τε σωτηρίας κα πατρίδος κάστοις οχ σσον τος πολεμίοις· ν γρ κρατήσωμεν νν τας ναυσίν, στι τ τν πάρχουσάν που οκείαν πόλιν πιδεν. θυμεν δ ο χρ οδ πάσχειν περ ο πειρότατοι τν νθρώπων, ο τος πρώτοις γσι σφαλέντες πειτα δι παντς τν λπίδα το φόβου μοίαν τας ξυμφορας χουσιν. λλ’ σοι τε θηναίων πάρεστε, πολλν δη πολέμων μπειροι ντες, κα σοι τν ξυμμάχων, ξυστρατευόμενοι αεί, μνήσθητε τν ν τος πολέμοις παραλόγων

Μετάφραση: Άνδρες στρατιώτες των Αθηναίων και των άλλων συμμάχων, ο μελλοντικός αγώνας θα είναι παρόμοια κοινός για όλους και για τη σωτηρία και για την πατρίδα του καθένα, όχι λιγότερο απ’ ό,τι για τους εχθρούς. Γιατί αν νικήσουμε τώρα με τα πλοία, θα είναι δυνατόν στον καθένα να δει ξανά την πόλη του που κάπου υπάρχει. Δεν πρέπει, όμως, να δυσανασχετείτε, ούτε να παθαίνετε το ίδιο με τους πιο άπειρους από τους ανθρώπους, οι οποίοι αφού αποτύχουν στους πρώτους αγώνες, έπειτα έχουν συνεχώς την προσδοκία του φόβου παρόμοιων συμφορών. Αλλά όσοι από τους Αθηναίους είστε παρόντες, καθώς έχετε ήδη την εμπειρία πολλών πολέμων, και όσοι από τους συμμάχους, που εκστρατεύετε συνέχεια μαζί μας, θυμηθείτε τα παράδοξα των πολέμων.    

1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον τύπο που ζητείται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:

γν: την αιτιατική πληθυντικού
= γνας
ναυσίν: την κλητική ενικού
= να
περ: τη δοτική πληθυντικού στο θηλυκό γένος
= ασπερ
πρώτοις: τον ίδιο τύπο στον συγκριτικό βαθμό
= προτέροις
σφαλέντες: τη δοτική πληθυντικού στο ίδιο γένος
= σφαλεσι
κρατήσωμεν: το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ενεστώτα στην ίδια φωνή
= κράτει
πιδεν: το απαρέμφατο του ενεστώτα στην ίδια φωνή
= φορν
πάσχειν: το γ΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του μέλλοντα
= πείσεται
χουσιν: το α΄ ενικό πρόσωπο της ευκτικής του αορίστου β΄ στην ίδια φωνή
= σχοίην
μνήσθητε: το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του ίδιου χρόνου.
= μνήσθησαν

2. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω τύπων: στρατιται, τ, θυμεν, τν νθρώπων, τας ξυμφορας, τν παραλόγων.

στρατιται: Επιθετικός προσδιορισμός στο νδρες
τ: Δοτική προσωπική στο απρόσωπο ρήμα στι 
θυμεν: Τελικό απαρέμφατο ως υποκείμενο στο απρόσωπο ρήμα χρη. Ως υποκείμενο του απαρεμφάτου εννοείται το μς, εφόσον υπάρχει ετεροπροσωπία.
τν νθρώπων: Γενική διαιρετική στο ο πειρότατοι
τας ξυμφορας: Δοτική αντικειμενική στο μοίαν
τν παραλόγων: Αντικείμενο στο ρήμα μνήσθητε

3. «ν κρατήσωμεν τας ναυσίν, στι τ τν πάρχουσάν που οκείαν πόλιν πιδεν»: να μεταφέρετε το παραπάνω χωρίο στον πλάγιο λόγο (και με τους δύο τρόπους) εξαρτώντας το από τη φράση « Νικίας επεν».

Πλάγιος λόγος:
- Νικίας επεν τι, ε κρατήσαιεν (-σειαν) τας ναυσίν, εη τ τήν πάρχουσάν που οκείαν πόλιν πιδεν.

- Νικίας επεν, ε κρατήσαιεν (-σειαν) τας ναυσίν, εναι τ τήν πάρχουσάν που οκείαν πόλιν πιδεν

Στην πρώτη περίπτωση η κύρια πρόταση τρέπεται σε ειδική, ενώ στη δεύτερη σε ειδικό απαρέμφατο. Λόγω εξάρτησης από ιστορικό χρόνο οι εγκλίσεις των προτάσεων (ειδικής και υποθετικής) τρέπονται σε ευκτική του πλαγίου λόγου.

Επαναληπτικές Πανελλήνιες 2012

Ξενοφντος λληνικ Στ΄ ΙV, 6-7

μν δ Κλεόμβροτος τατα κούων παρωξύνετο πρς τ μάχην συνάπτειν. τν δ’ α Θηβαίων ο προεσττες λογίζοντο ς ε μ μαχοντο, ποστήσοιντο μν α περιοικίδες ατν πόλεις, ατο δ πολιορκήσοιντο· ε δ μ ξοι δμος Θηβαίων τπιτήδεια, τι κινδυνεύσοι κα πόλις ατος ναντία γενέσθαι. τε δ κα πεφευγότες πρόσθεν πολλο ατν λογίζοντο κρεττον εναι μαχομένους ποθνσκειν πάλιν φεύγειν. πρς δ τούτοις παρεθάρρυνε μέν τι ατος κα χρησμς λεγόμενος ς δέοι νταθα Λακεδαιμονίους ττηθναι νθα τ τν παρθένων ν μνμα, α λέγονται δι τ βιασθναι π Λακεδαιμονίων τινν ποκτεναι αυτάς.

Μετάφραση: Ο Κλεόμβροτος, λοιπόν, ακούγοντας αυτά παρακινούνταν να πολεμήσει. Από την άλλη πάλι οι αρχηγοί των Θηβαίων σκέφτονταν πως αν δεν πολεμήσουν, θα αποστατήσουν οι γειτονικές τους πόλεις, ενώ οι ίδιοι θα πολιορκηθούν. Αν, μάλιστα, οι πολίτες της Θήβας δεν μπορούσαν να έχουν τα αναγκαία, υπήρχε κίνδυνος να γίνει και η πόλη εχθρική σε αυτούς. Επειδή, λοιπόν, πολλοί από αυτούς είχαν και παλαιότερα εξοριστεί, σκέφτονταν πως είναι καλύτερο να πεθάνουν πολεμώντας, παρά να εξοριστούν πάλι. Επιπλέον τους ενθάρρυνε και ο χρησμός που έλεγε πως έπρεπε οι Λακεδαιμόνιοι να ηττηθούν εδώ που βρισκόταν ο τάφος των παρθένων, οι οποίες λέγεται ότι αυτοκτόνησαν επειδή βιάσθηκαν από κάποιους Λακεδαιμόνιους.

1. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:

παρωξύνετο: το α΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του παρακειμένου στην ίδια φωνή
= παρωξύμμεθα
συνάπτειν: το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του αορίστου στην ίδια φωνή
= σύναψον
προεσττες: την ονομαστική ενικού στο θηλυκό γένος
= προεστσα
πεφευγότες: το απαρέμφατο του αορίστου β΄ στην ίδια φωνή
= φυγεν
πολλοί: τον ίδιο τύπο στον υπερθετικό βαθμό
= πλεστοι
κρεττον: τη δοτική πληθυντικού στο ίδιο γένος και στον ίδιο βαθμό
= κρείττοσι
δέοι: το γ΄ ενικό πρόσωπο του παρατατικού
= δοι
ττηθναι: το γ΄ ενικό πρόσωπο της ευκτικής του ενεστώτα
= τττο
μνμα: τη δοτική ενικού
= μνήματι
αυτάς: τον ίδιο τύπο στο α΄ πρόσωπο.
= μς ατάς

2. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων και φράσεων: τατα, ατος, ατν (το δεύτερο στο κείμενο), μαχομένους, ποθνσκειν, πρς τούτοις, Λακεδαιμονίους.

τατα: Αντικείμενο της μετοχής κούων
ατος: Δοτική αντικειμενική στο ναντία
ατν: Γενική διαιρετική στο πολλο
μαχομένους: Τροπική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του απαρεμφάτου ποθνσκειν (τούτους)
ποθνσκειν: Τελικό απαρέμφατο ως υποκείμενο της απρόσωπης έκφρασης κρεττον εναι
πρς τούτοις: Εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της προσθήκης στο ρήμα παρεθάρρυνε
Λακεδαιμονίους: Υποκείμενο του απαρεμφάτου ττηθναι

3. «τν δ’ α Θηβαίων ... ατν πόλεις»: να μετατρέψετε τον πλάγιο λόγο σε ευθύ.

Ευθύς λόγος: Ε μή μαχούμεθα, ποστήσονται μν α περιοικίδες μν πόλεις

Πανελλήνιες 2011

Ξενοφντος Συμπόσιον Ι, 11-12

κενοι μν ον σιωπ δείπνουν, σπερ τοτο πιτεταγμένον ατος π κρείττονός τινος. Φίλιππος δ’ γελωτοποις κρούσας τν θύραν επε τ πακούσαντι εσαγγελαι στις τε εη κα δι’ τι κατάγεσθαι βούλοιτο, συνεσκευασμένος τε παρεναι φη πάντα τ πιτήδεια στε δειπνεν τλλότρια, κα τν παδα δ φη πάνυ πιέζεσθαι διά τε τ φέρειν μηδν κα δι τ νάριστον εναι. ον Καλλίας κούσας τατα επεν· λλ μέντοι, νδρες, ασχρν στέγης γε φθονσαι· εσίτω ον. κα μα πέβλεψεν ες τν Ατόλυκον, δλον τι πισκοπν τί κείν δόξειε τ σκμμα εναι.

νάριστος = ο νηστικός

Μετάφραση: Εκείνοι, λοιπόν, δειπνούσαν σιωπηλά, σαν να τους είχε επιβληθεί αυτό από κάποιον ανώτερο. Ο Φίλιππος, ο γελωτοποιός, αφού χτύπησε την πόρτα, είπε σε αυτόν που του απάντησε να αναγγείλει ποιος ήταν και για ποιο λόγο επιθυμούσε να μπει μέσα∙ είπε, επίσης, ότι είχε έρθει έχοντας όλα τα αναγκαία για να δειπνήσει με ξένα φαγητά, και πως το παιδί στενοχωριόταν πολύ γιατί δεν είχε μαζί του τίποτε και γιατί ήταν νηστικό. Ο Καλλίας, λοιπόν, όταν άκουσε αυτά, είπε∙ αλλά, βέβαια, φίλοι μου, είναι ντροπή να του αρνηθούμε την είσοδο στο σπίτι∙ ας περάσει λοιπόν μέσα. Και συγχρόνως έστρεψε το βλέμμα του στον Αυτόλυκο, εξετάζοντας φανερά πώς είχε φανεί σ’ εκείνον το αστείο.

1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον τύπο που ζητείται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:

κρείττονος: την αιτιατική πληθυντικού του ίδιου βαθμού στο θηλυκό γένος
= κρείττονας – κρείττους
τι: τη γενική ενικού του ίδιου γένους
= οτινος - του
φη: το τρίτο ενικό πρόσωπο της ευκτικής του ενεστώτα
= φαίη
πάντα: τη δοτική πληθυντικού στο ίδιο γένος
= τος πσι(ν)
φέρειν: το απαρέμφατο αορίστου β΄ στην ίδια φωνή
= νεγκεν
τατα: την ονομαστική πληθυντικού του θηλυκού γένους
= αται
νδρες: την κλητική του ενικού
= νερ
ασχρόν: τη δοτική ενικού του συγκριτικού βαθμού στο ίδιο γένος
= τ ασχίονι
εσίτω: το δεύτερο ενικό πρόσωπο στην ίδια έγκλιση στον ίδιο χρόνο
= εσιθι
δόξειε: το τρίτο ενικό πρόσωπο της οριστικής του ίδιου χρόνου
= δοξε(ν)

2. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων και φράσεων: ατος, τ πακούσαντι, δι τ φέρειν, νάριστον, φθονσαι, κείν

ατος: Αντικείμενο στη μετοχή πιτεταγμένον
τ πακούσαντι: Επιθετική μετοχή (με υποκείμενο το άρθρο της), ως έμμεσο αντικείμενο του ρήματος επε
δι τ φέρειν: Έναρθρο απαρέμφατο, το οποίο μαζί με την πρόθεση διά, δημιουργεί έναν εμπρόθετο επιρρηματικό προσδιορισμό της αιτίας
νάριστον: Κατηγορούμενο στη λέξη  τν παδα μέσω του συνδετικού απαρεμφάτου εναι
φθονσαι: Τελικό απαρέμφατο, ως υποκείμενο στην απρόσωπη έκφραση ασχρν (στί). Υποκείμενο του απαρεμφάτου εννοείται σε αιτιατική πτώση, λόγω ετεροπροσωπίας, η αντωνυμία μς
κείνΔοτική προσωπική του κρίνοντος προσώπου μέσω του δοξαστικού ρήματος δόξειε

3. «επε τ πακούσαντι εσαγγελαι στις εη»: Να μετατρέψετε τον πλάγιο λόγο σε ευθύ. Να ληφθεί υπόψη ότι ο πλάγιος λόγος εξαρτάται από το «επε τ πακούσαντι».

Ευθύς λόγος: Εσάγγειλον στις εμί
Το τελικό απαρέμφατο αορίστου εσαγγελαι θα μετατραπεί σε προστακτική αορίστου, ώστε να εκφραστεί η έννοια της επιθυμίας. Ενώ, η ευκτική του πλαγίου λόγου της πλάγιας ερωτηματικής θα τραπεί σε Οριστική, μιας και εξαρτάται πλέον από αρκτικό χρόνο (η προστακτική αορίστου είναι αρκτικός χρόνος).

Επαναληπτικές Πανελλήνιες 2011

Θουκυδίδου στοριν Β 54

Τοιούτ μν πάθει ο θηναοι περιπεσόντες πιέζοντο, νθρώπων τ’ νδον θνσκόντων κα γς ξω δουμένης. ν δ τ κακ οα εκς νεμνήσθησαν κα τοδε το πους, φάσκοντες ο πρεσβύτεροι πάλαι δεσθαι «ξει ∆ωριακς πόλεμος κα λοιμς μ’ ατ». γένετο μν ον ρις τος νθρώποις μ λοιμν νομάσθαι ν τ πει π τν παλαιν, λλ λιμόν, νίκησε δ π το παρόντος εκότως λοιμν ερσθαι· ο γρ νθρωποι πρς πασχον τν μνήμην ποιοντο. ν δέ γε ομαί ποτε λλος πόλεμος καταλάβ ∆ωρικς τοδε στερος κα ξυμβ γενέσθαι λιμόν, κατ τ εκς οτως σονται.

δόω-δῃῶ = καταστρέφω
τ πος = ο στίχος

Μετάφραση: Αφού, λοιπόν, οι Αθηναίοι έπεσαν σε τέτοια συμφορά ταλαιπωρούνταν, επειδή πέθαιναν άνθρωποι μέσα στην πόλη και έξω τα κτήματά τους καταστρέφονταν. Μέσα στο κακό, όπως ήταν φυσικό, θυμήθηκαν και αυτόν εδώ τον στίχο, που έλεγαν οι γεροντότεροι ότι τον τραγουδούσαν παλαιότερα «θα έρθει Δωρικός πόλεμος και αρρώστια μαζί με αυτόν». Έγινε, λοιπόν, διαμάχη μεταξύ των ανθρώπων πως στο στίχο δεν λεγόταν αρρώστια από τους παλιούς, αλλά πείνα, επικράτησε, όμως, λόγω της παρούσας κατάστασης, να λέγεται αρρώστια, διότι οι άνθρωποι θυμούνται ανάλογα με το τι παθαίνουν. Νομίζω πως αν έρθει κάποτε άλλος Δωρικός πόλεμος ύστερα από αυτόν και συμβεί να προκύψει πείνα, έτσι θα το τραγουδήσουν, όπως είναι φυσικό.

1. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:

περιπεσόντες: τη δοτική πληθυντικού της μετοχής του παρακειμένου στο αρσενικό γένος
= περιπεπτωκόσι
δουμένης: το τρίτο ενικό πρόσωπο της υποτακτικής του ενεστώτα στην ενεργητική φωνή
= δο
κακ: τη δοτική πληθυντικού του συγκριτικού βαθμού στο θηλυκό γένος
= κακίοσι - χείροσι
νεμνήσθησαν: το πρώτο ενικό πρόσωπο της ευκτικής αορίστου στην παθητική φωνή
= ναμνησθείην
τοδε: την ονομαστική πληθυντικού του αρσενικού γένους
= οδε
φάσκοντες: τη δοτική πληθυντικού του ίδιου γένους
= φάσκουσι
πάλαι: τον υπερθετικό βαθμό
= παλαίτατα
ρις: την αιτιατική ενικού
= ριν
πασχον: το δεύτερο ενικό πρόσωπο της οριστικής μέλλοντα
= πείσ - πεσει
ξυμβ: το δεύτερο ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ίδιου χρόνου
= ξύμβηθι

2. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων και φράσεων:
νδον, θνσκόντων, το πους, π τν παλαιν, τοδε (μετά τη λέξη ∆ωρικός), γενέσθαι.

νδον: Επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει τόπο στη μετοχή θνσκόντων
θνσκόντων: Γενική απόλυτη αιτιολογική μετοχή με υποκείμενο το νθρώπων
το πους: Αντικείμενο του ρήματος νεμνήσθησαν
π τν παλαιν: Εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του ποιητικού αιτίου στο νομάσθαι
τοδε: Γενική συγκριτική μέσω του επιθέτου στερος
γενέσθαι: Τελικό απαρέμφατο ως υποκείμενο στο απαρέμφατο ξυμβ

3. «Τοιούτ πάθει ο θηναοι περιπεσόντες πιέζοντο»: Να μετατρέψετε τη φράση σε πλάγιο λόγο με όλους τους δυνατούς τρόπους, εξαρτώντας την από το «οτος επεν».

Πλάγιος λόγος:
- Οτος επεν τι τοιούτ πάθει ο θηναοι περιπεσόντες πιέζοντο.

- Οτος επεν τοιούτ πάθει τος θηναίους περιπεσόντας πιέζεσθαι.

Πανελλήνιες 2010

Ξενοφντος πομνημονεύματα Βιβλίο ∆, κεφ. VIII, § 8-9

Ε δ βιώσομαι πλείω χρόνον, σως ναγκαον σται τ το γήρως πιτελεσθαι κα ρν τε κα κούειν ττον κα διανοεσθαι χερον κα δυσμαθέστερον ποβαίνειν κα πιλησμονέστερον, κα ν πρότερον βελτίων ν, τούτων χείρω γίγνεσθαι· λλ μν τατά γε μ ασθανομέν μν βίωτος ν εη βίος, ασθανόμενον δ πς οκ νάγκη χερόν τε κα ηδέστερον ζν; λλ μν ε γε δίκως ποθανομαι, τος μν δίκως μ ποκτείνασιν ασχρν ν εη τοτο· ε γρ τ δικεν ασχρόν στι, πς οκ ασχρν κα τ δίκως τιον ποιεν;

τ το γήρως πιτελομαι = υφίσταμαι τα βάρη του γήρατος

Μετάφραση: Αν ζήσω περισσότερο χρόνο, ίσως να είναι αναγκαίο να υφίσταμαι τα βάρη του γήρατος και να βλέπω και να ακούω λιγότερο και να σκέφτομαι χειρότερα και να μαθαίνω πιο δύσκολα και να ξεχνώ πιο εύκολα, και από εκείνους που πρώτα ήμουν καλύτερος, από αυτούς να γίνομαι χειρότερος. Αλλά, αν όμως δεν αντιλαμβάνομαι αυτά η ζωή μου θα γίνει αβίωτη, ενώ αν αντιλαμβάνομαι πώς δεν θα ζω κατ’ ανάγκη χειρότερα και πιο δυσάρεστα; Αλλά, αν βέβαια πεθάνω άδικα, για εκείνους που με θανάτωσαν άδικα αυτό θα είναι ντροπιαστικό· γιατί, αν το να διαπράττεις αδικίες είναι ντροπή, πώς και το να πράττεις οτιδήποτε άδικα δεν είναι ντροπή;

1. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:

πλείω: τη δοτικ του πληθυντικού του αρσενικού γένους στον θετικό βαθμό.
= πολλος
γήρως: τη δοτική του ενικού.
= γήρ
δυσμαθέστερον: την αιτιατική του ενικού του θηλυκού γένους στον θετικό βαθμό.
= δυσμαθ
τατα: την αιτιατική του πληθυντικού στο αρσενικό γένος.
= τούτους
μ: τη γενική πληθυντικού δευτέρου προσώπου.
= μν
ρν: το τρίτο ενικό πρόσωπο παρατατικού στην ίδια φωνή.
= ώρα
ποβαίνειν: το δεύτερο ενικό πρόσωπο προστακτικής αορίστου δευτέρου στην ίδια φωνή.
= πόβηθι
γίγνεσθαι: το πρώτο πληθυντικό πρόσωπο ευκτικής αορίστου δευτέρου.
= γενοίμεθα
ασθανόμενον: το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο οριστικής παρακειμένου στην ίδια φωνή.
= σθηνται
δικεν: το απαρέμφατο αορίστου στην ίδια φωνή.
= δικσαι

2. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων: πιτελεσθαι, πρότερον, τούτων, βίωτος, μ, τιον.

πιτελεσθαι: Τελικό απαρέμφατο ως υποκείμενο της απρόσωπης έκφρασης ναγκαον σται. Ως υποκείμενο του απαρεμφάτου, λόγω ετεροπροσωπίας, τίθεται το μέ.
πρότερον: Επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ρήμα ν
τούτων: Γενική συγκριτική στο χείρω
βίωτος: Κατηγορούμενο στο υποκείμενο ( βίος) του συνδετικού ρήματος ν εη
μ: Αντικείμενο της μετοχής τος ποκτείνασιν
τιον: Σύστοιχο αντικείμενο απαρεμφάτου ποιεν

3. «λλ μν τατά γε μ ασθανομέν μν βίωτος ν εη βίος»: να αναγνωρίσετε τον λανθάνοντα υποθετικό λόγο και να τον αναλύσετε.

Ο υποθετικός λόγος που λανθάνει στην υποθετική μετοχή ασθανομέν και έχει ως απόδοση τη δυνητική ευκτική (ν εη) δηλώνει την απλή σκέψη του λέγοντος.
Υπόθεση: ε μή ασθανοίμην γώ
Απόδοση: ν εη

Επαναληπτικές Πανελλήνιες 2010

Ασχίνου, Περ παραπρεσβείας 80

Χρ δέ, νδρες θηναοι, τος μν πρέσβεις θεωρεν πρς τν καιρν καθ’ ν πρέσβευον, τος δ στρατηγος πρς τς δυνάμεις ν γοντο. κα γρ τς εκόνας στατε, κα τς προεδρίας κα τος στεφάνους κα τς ν πρυτανεί σιτήσεις δίδοτε, ο τος τν ερήνην παγγείλασιν, λλ τος τν μάχην νικήσασιν. ε δ’ σονται τν πολέμων α μν εθυναι τν πρέσβεων, α δ δωρεα τν στρατηγν, σπόνδους κα κηρύκτους τος πολέμους ποιήσετε˙ οδες γρ θελήσει πρεσβεύειν.

α εκόνες = τα αγάλματα
α προεδρίαι = οι τιμητικές θέσεις, η πρωτοκαθεδρία

Μετάφραση: Θα πρέπει, άνδρες Αθηναίοι, να εξετάζετε τους πρεσβευτές σε σχέση με το χρόνο που ήταν πρεσβευτές, ενώ τους στρατηγούς σε σχέση με τις δυνάμεις που διοικούσαν. Και να στήνετε αγάλματα, και να προσφέρετε τις τιμητικές θέσεις, τα στεφάνια και τις δωρεάν διατροφές στο πρυτανείο, όχι σ’ εκείνους που ανήγγειλαν την ειρήνη, αλλά σ’ εκείνους που κέρδισαν τη μάχη. Αν, όμως, η απόδοση ευθυνών για τους πολέμους ανήκει στους πρεσβευτές, ενώ οι δωρεές στους στρατηγούς, θα κάνετε τους πολέμους να μην έχουν ανακωχή και απροειδοποίητους· γιατί κανείς δεν θα θέλει να γίνεται πρεσβευτής. 

1. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:

τος πρέσβεις: την αιτιατική ενικού.
= τόν πρεσβευτήν
θεωρεν: το δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του παρατατικού στην ίδια φωνή.
= θεωρετε
ν: τη δοτική πληθυντικού στο θηλυκό γένος.
= ας
πρέσβευον: το απαρέμφατο παρακειμένου στην ίδια φωνή.
= πεπρεσβευκέναι
τς δυνάμεις: την κλητική ενικού.
= δύναμι
στατε: το τρίτο ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ενεστώτα στη μέση φωνή.
= στάσθω
παγγείλασιν: το πρώτο πληθυντικό πρόσωπο ευκτικής του μέλλοντα στην ίδια φωνή.
= παγγελομεν
νικήσασιν: τη γενική ενικού της μετοχής του ενεστώτα στο αρσενικό γένος.
= νικντος
σονται: το δεύτερο ενικό πρόσωπο της οριστικής του παρατατικού.
= σθα
δωρεα: τη γενική πληθυντικού.
= δωρεν

2. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων και φράσεων: θηναοι, θεωρεν, πρς τν καιρόν, τος παγγείλασιν, τν πρέσβεων, κηρύκτους.

θηναοι: Επιθετικός προσδιορισμός στο νδρες
θεωρεν: Τελικό απαρέμφατο ως υποκείμενο στο απρόσωπο ρήμα χρη. Ως υποκείμενο του απαρεμφάτου, λόγω ετεροπροσωπίας, εννοείται το μς
πρς τν καιρόν: Εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της αναφοράς στο απαρέμφατο θεωρεν
τος παγγείλασιν: Επιθετική μετοχή ως έμμεσο αντικείμενο του ρήματος δίδοτε
τν πρέσβεων: Γενική κατηγορηματική κτητική μέσω του συνδετικού σονται στο α εθυναι
κηρύκτους: Κατηγορούμενο του αντικειμένου «τος πολέμους» του ρήματος ποιήσετε

3. «οδες γρ θελήσει πρεσβεύειν»: Να μετατρέψετε την πρόταση σε πλάγιο λόγο με όλους τους δυνατούς τρόπους, με εξάρτηση από το «Οτος λεγεν».

Πλάγιος λόγος:
- Οτος λεγεν τι οδες γρ θελήσοι πρεσβεύειν
- Οτος λεγεν οδένα γρ θελήσειν πρεσβεύειν

Πανελλήνιες 2009

Θουκυδίδου Ιστοριών Ε 115

Κα ργεοι κατ τν χρόνον τν ατν σβαλόντες ς τν Φλειασίαν κα λοχισθέντες πό τε Φλειασίων κα τν σφετέρων φυγάδων διεφθάρησαν ς γδοήκοντα. κα ο κ τς Πύλου θηναοι Λακεδαιμονίων πολλν λείαν λαβον· κα Λακεδαιμόνιοι δι’ ατ τς μν σπονδς οδ’ ς φέντες πολέμουν ατος, κήρυξαν δ ε τις βούλεται παρ σφν θηναίους λζεσθαι. κα Κορίνθιοι πολέμησαν δίων τινν διαφορν νεκα τος θηναίοις· ο δ’ λλοι Πελοποννήσιοι σύχαζον. ελον δ κα ο Μήλιοι τν θηναίων το περιτειχίσματος τ κατ τν γορν προσβαλόντες νυκτός, κα νδρας τε πέκτειναν κα σενεγκάμενοι στόν τε κα σα πλεστα δύναντο χρήσιμα ναχωρήσαντες σύχαζον.

λοχίζομαι = πέφτω σε ενέδρα
ς = με αυτόν τον τρόπο
λζομαι = λαφυραγωγώ, ληστεύω

Μετάφραση: Και οι Αργείοι, κατά το ίδιο χρονικό διάστημα, αφού εισέβαλαν στη Φλειασία και έπεσαν σε ενέδρα από Φλειάσιους και δικούς τους εξόριστους, έχασαν περίπου ογδόντα. Και οι Αθηναίοι από την Πύλο πήραν πολλά λάφυρα από τους Λακεδαιμόνιους· οι Λακεδαιμόνιοι, όμως, ούτε με αυτό τον τρόπο παραβίασαν την ανακωχή, ούτε τους πολεμούσαν, κήρυξαν, όμως, εάν κάποιος επιθυμεί εκ μέρους τους να ληστεύει τους Αθηναίους. Και οι Κορίνθιοι πολέμησαν με τους Αθηναίους εξαιτίας προσωπικών τους διαφορών· ενώ οι άλλοι Πελοποννήσιοι παρέμεναν ήσυχοι. Οι Μήλιοι, αφού έκαναν επίθεση κατά τη διάρκεια της νύχτας, κατέλαβαν το τμήμα του τείχους προς το μέρος της αγοράς, και σκότωσαν άνδρες, και αφού μετέφεραν σιτάρι και όσα περισσότερα χρήσιμα μπορούσαν, αποχώρησαν ήσυχοι.

1α. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:

λαβον: το απαρέμφατο παρακειμένου στην ίδια φωνή.
= εληφέναι
πολέμουν: το δεύτερο ενικό πρόσωπο προστακτικής αορίστου στην ίδια φωνή.
= πολέμησον
κήρυξαν: το τρίτο ενικό πρόσωπο ευκτικής μέλλοντα στην ίδια φωνή.
= κηρύξοι
ελον: το δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο υποτακτικής ενεστώτα στη μέση φωνή.
= αρσθε
προσβαλόντες: το δεύτερο ενικό πρόσωπο οριστικής του ίδιου χρόνου.
= προσέβαλες

1β. Να γρψετε τους ζητούμενους τπους για καθεμι απ τις παρακτω λξεις του κειμνου:

φυγάδων: τη δοτικ ενικού.
= φυγάδι
πολλήν: το επίρρημα στον θετικό βαθμό.
= πολ
σπονδάς: την αιτιατική ενικού.
= σπονδν
τινν: την αιτιατική πληθυντικού στο ίδιο γένος.
= τινς
περιτειχίσματος: τη γενική πληθυντικού.
= περιτειχισμάτων

2. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων και φράσεων: π Φλειασίων, δι’ ατό, ατος, δίων, νυκτός, ναχωρήσαντες.

π Φλειασίων: Εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του ποιητικού αιτίου στη μετοχή λοχισθέντες
δι’ ατό: Εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο ρήμα πολέμουν
ατος: Αντικείμενο στο ρήμα πολέμουν
δίων: Επιθετικός προσδιορισμός στο διαφορν
νυκτός: Γενική του χρόνου στο προσβαλόντες
ναχωρήσαντες: Επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο (ο Μήλιοι) του ρήματος σύχαζον. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ρήμα.

3. Να μετατρέψετε την περίοδο «κα ο κ τς Πύλου ... λαβον» σε πλάγιο λόγο, χρησιμοποιώντας απαρεμφατική σύνταξη, με εξάρτηση από την πρόταση «οτοι λεγον».

Πλάγιος λόγος: Οτοι λεγον κα τος κ τς Πύλου θηναίους Λακεδαιμονίων πολλν λείαν λαβεν.

Επαναληπτικές Πανελλήνιες 2009

Ξενοφντος πομνημονεύματα IV, ii 25-27

Oτως μοιγε δοκε, φη, μ εδς τν ατο δύναμιν γνοεν αυτόν. κενο δ ο φανερόν, φη, τι δι μν τ εδέναι αυτος πλεστα γαθ πάσχουσιν νθρωποι, δι δ τ ψεσθαι αυτν πλεστα κακά; ο μν γρ εδότες αυτος τά τε πιτήδεια αυτος σασι κα διαγιγνώσκουσιν τε δύνανται κα μή· κα μν πίστανται πράττοντες πορίζονταί τε ν δέονται κα ε πράττουσιν, ν δ μ πίστανται πεχόμενοι ναμάρτητοι γίγνονται κα διαφεύγουσι τ κακς πράττειν· δι τοτο δ κα τος λλους νθρώπους δυνάμενοι δοκιμάζειν κα δι τς τν λλων χρείας τά τε γαθ πορίζονται κα τ κακ φυλάττονται.

Μετάφραση: Έτσι, σε μένα τουλάχιστον, είπε, όποιος δεν γνωρίζει τη δύναμή του αγνοεί τον εαυτό του. Δεν είναι, όμως, φανερό εκείνο, είπε, ότι δηλαδή οι άνθρωποι με το να γνωρίζουν τον εαυτό τους αποκομίζουν πολλά καλά, ενώ με το να μη γνωρίζουν τον εαυτό τους, παθαίνουν πολλά κακά. Γιατί όσοι έχουν αυτογνωσία γνωρίζουν ποια είναι τα απαραίτητα για τον εαυτό τους και διακρίνουν ποια μπορούν και ποια όχι. Και κάνοντας εκείνα που γνωρίζουν κερδίζουν εκείνα που χρειάζονται και ευτυχούν, ενώ απέχοντας από εκείνα που δεν γνωρίζουν, δεν κάνουν σφάλματα και γλιτώνουν από τη δυστυχία. Γι’ αυτό και επειδή είναι ικανοί να αξιολογήσουν τους άλλους ανθρώπους και ζητώντας τη βοήθεια των άλλων αποκτούν τα καλά και αποφεύγουν τα δεινά.

1α. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:

φη: το πρώτο πληθυντικό πρόσωπο οριστικής ενεστώτα.
= φαμέν 
εδέναι: το τρίτο ενικό πρόσωπο ευκτικής του ίδιου χρόνου.
= εδείη
πάσχουσιν: το δεύτερο ενικό πρόσωπο ευκτικής μέλλοντα.
= πείσοιο
ψεσθαι: το δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο οριστικής υπερσυντελίκου.
= ψευσθε
διαγιγνώσκουσιν: το δεύτερο ενικό πρόσωπο προστακτικής αορίστου β΄ στην ίδια φωνή.
= διάγνωθι

1β. Να γρψετε τους ζητούμενους τπους για καθεμι απ τις παρακτω λξεις του κειμνου:

τν δύναμιν: την κλητική ενικού.
= δύναμι
πλεστα: την αιτιατική ενικού του αρσενικού γένους στον θετικό βαθμό.
= πολύν
ο εδότες: τη δοτική πληθυντικού.
= τος εδόσι
: τη δοτική ενικού στο ίδιο γένος.
=
κακς: τον υπερθετικό βαθμό.
= κάκιστα – χείριστα

2. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων και φράσεων: γνοεν, δι τ ψεσθαι, αυτος, ν (το πρώτο κατά σειρά), ναμάρτητοι, τν λλων.

γνοεν: Ειδικό απαρέμφατο ως αντικείμενο στο ρήμα δοκε
δι τ ψεσθαι: Εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο πάσχουσιν
αυτος: Δοτική αντικειμενική στη λέξη πιτήδεια
ν: Αντικείμενο του ρήματος δέονται
ναμάρτητοι: Κατηγορούμενο στο εννοούμενο υποκείμενο (οτοι) του ρήματος γίγνονται
τν λλων: Γενική αντικειμενική στη λέξη χρείας

3. «τι δι μν τ εδέναι … νθρωποι», «κα μν πίστανται»: να αναγνωρίσετε το είδος και τον συντακτικό ρόλο των προτάσεων.

«τι δι μν τ εδέναι … νθρωποι»: Δευτερεύουσα ονοματική ειδική πρόταση ως επεξήγηση στο κενο

«κα μν πίστανται: Δευτερεύουσα ονοματική αναφορική πρόταση ως αντικείμενο της μετοχής πράττοντες

Πανελλήνιες 2008

Λυσίου, Κατ λκιβιάδου Α 144, 46-47

γ μν ον ς δυνάμην ριστα κατηγόρηκα, πίσταμαι δ’ τι ο μν λλοι τν κροωμένων θαυμάζουσιν, πως ποθ’ οτως κριβς δυνήθην ξευρεν τ τούτων μαρτήματα, οτος δέ μου καταγελ, τι οδ πολλοστν μέρος ερηκα τν τούτοις παρχόντων κακν. μες ον κα τ ερημένα κα τ παραλελειμμένα ναλογισάμενοι πολ μλλον ατο καταψηφίσασθε, νθυμηθέντες τι νοχος μέν στι τ γραφ, μεγάλη δ’ ετυχία τ τοιούτων πολιτν παλλαγναι τ πόλει. νάγνωθι δ’ ατος τος νόμους κα τος ρκους κα τν γραφήν.

οδ πολλοστόν: ούτε το ελάχιστο

Μετάφραση: Εγώ, λοιπόν, διατύπωσα τις κατηγορίες, όσο καλύτερα μπορούσα, γνωρίζω καλά, όμως, ότι ενώ οι υπόλοιποι από τους ακροατές απορούν πώς κατόρθωσα να εντοπίσω με τόση ακρίβεια τα δικά τους σφάλματα, αυτός με κοροϊδεύει, διότι ούτε το ελάχιστο μέρος των κακών που υπάρχουν σε αυτούς δεν ανέφερα. Εσείς, λοιπόν, και αυτά που ειπώθηκαν και αυτά που παραλείφθηκαν αφού λάβετε υπόψη, πολύ περισσότερο να καταδικάσετε αυτόν, αφού αναλογιστείτε ότι αφενός είναι ένοχος σε σχέση με την έγγραφη καταγγελία, κι αφετέρου πως είναι μεγάλη ευτυχία για την πόλη να απαλλάσσεται από τέτοιους πολίτες. Διάβασε, λοιπόν, για χάρη αυτών τους νόμους και τους όρκους και την έγγραφη καταγγελία.  

1α. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:

καταγελ: το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο ευκτικής του ίδιου χρόνου στην ίδια φωνή.
= καταγελεν
ερηκα: το δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο οριστικής αορίστου β΄ στην ίδια φωνή.
= επετε
ξευρεν: το απαρέμφατο ενεστώτα στην ίδια φωνή.
= ξευρίσκειν
καταψηφίσασθαι: το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο οριστικής μέλλοντα στην ίδια φωνή.
= καταψηφιονται
παραλελειμμένα: το τρίτο ενικό πρόσωπο οριστικής του ίδιου χρόνου στην ίδια φωνή.
= παραλέλειπται

1β. Να γρψετε τους ζητούμενους τπους για καθεμι απ τις παρακτω λξεις του κειμνου:

τούτων: τη δοτικ πληθυντικού του θηλυκού γένους.
= ταύταις
μαρτήματα: τη δοτική πληθυντικού.
= µαρτήµασι
μλλον: τον θετικό βαθμό.
= µάλα
μεγάλη: την αιτιατική πληθυντικού του υπερθετικού βαθμού στο ίδιο γένος.
= µεγίστας
πόλει: την κλητική ενικού.
= πόλι

2. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων: τν κροωμένων, ξευρεν, τούτων, ατο, νθυμηθέντες, τοιούτων.

τν κροωμένων: Επιθετική μετοχή ως γενική διαιρετική στο ο λλοι. Ως υποκείμενο της μετοχής λειτουργεί το άρθρο της.
ξευρεν: Τελικό απαρέμφατο ως αντικείμενο του ρήματος δυνήθην. Ως υποκείμενο του απαρεμφάτου τίθεται το γ (ταυτοπροσωπία)
τούτων: Γενική υποκειμενική στο μαρτήματα
ατο: Αντικείμενο του ρήματος καταψηφίσασθε
νθυμηθέντες: Επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο εννοούμενο υποκείμενο (μες) του ρήματος καταψηφίσασθε. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ρήμα.
τοιούτων: Επιθετικός προσδιορισμός στο πολιτν

3. δυνήθην, ερηκα: Να γράψετε τις προτάσεις στις οποίες ανήκουν τα παραπάνω ρήματα και να τις αναγνωρίσετε πλήρως συντακτικά (είδος, εισαγωγή, εκφορά, λειτουργία).

- «πως ποθ’ οτως κριβς δυνήθην ξευρεν τ τούτων μαρτήματα»: Δευτερεύουσα ονοματική πλάγια ερωτηματική πρόταση, μερικής αγνοίας, που εισάγεται με το ερωτηματικό επίρρημα πως και εκφέρεται με οριστική γιατί δηλώνει κάτι το πραγματικό. Λειτουργεί ως αντικείμενο του ρήματος θαυμάζουσιν

- «τι οδ πολλοστν μέρος ερηκα τν τούτοις παρχόντων κακν»: Δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση. Εισάγεται με τον αιτιολογικό σύνδεσμο τι, που δηλώνει αντικειμενική αιτιολογία, και εκφέρεται με οριστική γιατί δηλώνει κάτι το πραγματικό. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο ρήμα καταγελ.

Επαναληπτικές Πανελλήνιες 2008

∆ημοσθένους Κατ’ ριστοκράτους 209-210

Νν δ’ ο μν τ κοιν διοικοντες κ πτωχν εποροι κα πολλο χρόνου τροφν φθονόν εσιν τοιμασμένοι· μν δ’ οδ μις μέρας φόδι’ στν ν τ κοιν, λλ’ μα δε τι ποιεν, κα πόθεν οκ χετε. Τότε μν γρ δμος ν δεσπότης τν πολιτευομένων, νν δ’ πηρέτης. Ατιοι δ’ ο τ τοιατα γράφοντες, κα συνεθίζοντες μς μν μν ατν καταφρονεν, να δ’ δύο θαυμάζειν νθρώπους. Εθ’ οτοι κληρονομοσι τς μετέρας δόξης κα τν γαθν, μες δ’ οδ’ τιον πολαύετε, λλ μάρτυρές στε τν τέρων γαθν, οδενς λλου μετέχοντες το ξαπατσθαι.

Μετάφραση: Τώρα αυτοί που διαχειρίζονται τις δημόσιες υποθέσεις έχουν γίνει  πλούσιοι από φτωχοί κι είναι προετοιμασμένοι με άφθονη τροφή για πολύ χρόνο· σ’ εσάς όμως δεν υπάρχουν ούτε καν τρόφιμα μιας μέρας στο κοινό ταμείο, αλλά συγχρόνως πρέπει κάτι να κάνετε, και δεν έχετε από που να διασφαλίσετε τα μέσα. Γιατί τότε ο λαός ήταν κυρίαρχος των πολιτικών, τώρα όμως υπηρέτης. Υπεύθυνοι είναι αυτοί που προτείνουν τέτοια, και σας συνηθίζουν να περιφρονείτε τον εαυτό σας και να θαυμάζετε ένα ή δύο ανθρώπους. Έπειτα αυτοί κληρονομούν τη δική σας δόξα και τα αγαθά σας, ενώ εσείς δεν απολαμβάνετε τίποτα, αλλά είστε μάρτυρες των αγαθών των άλλων, χωρίς να συμμετέχετε σε τίποτε άλλο παρά στην εξαπάτησή σας.  

1. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:

διοικοντες: το πρώτο ενικό πρόσωπο παρατατικού στην ίδια φωνή.
= δικουν
τοιμασμένοι: το τρίτο ενικό πρόσωπο υπερσυντελίκου στην ίδια φωνή.
= τοίμαστο
γράφοντες: το δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο υποτακτικής παθητικού αορίστου β΄.
= γραφτε
συνεθίζοντες: το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο οριστικής μέλλοντα στην ίδια φωνή.
= συνεθιοσι
μετέχοντες: το δεύτερο ενικό πρόσωπο προστακτικής αορίστου β΄ στην ίδια φωνή.
= μετάσχες

1β. Να γρψετε τους ζητούμενους τπους για καθεμι απ τις παρακτω λξεις του κειμνου:

δεσπότης: την κλητική ενικού.
= δέσποτα
φθονον: την αιτιατική πληθυντικού στο θηλυκό γένος.
= φθόνους
γαθν: το επίρρημα στον θετικό βαθμό.
= ε
τι: τη δοτική πληθυντικού του ιδίου γένους.
= τισί(ν)
τοιατα: τη γενική πληθυντικού του θηλυκού γένους.
= τοιούτων

2. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων: εποροι, μν, μέρας, καταφρονεν, τιον.

εποροι: Κατηγορούμενο στο διοικοντες
μν: Δοτική προσωπική κτητική στο στν
μέρας: Γενική της ιδιότητας στο φόδια
καταφρονεν: Τελικό απαρέμφατο ως αντικείμενο στη μετοχή συνεθίζοντες. Ως υποκείμενο του απαρεμφάτου τίθεται το μς
τιον: Σύστοιχο αντικείμενο στο πολαύετε

3. Τότε μν γρ … νν δ’ πηρέτης: να μετατρέψετε την περίοδο σε πλάγιο λόγο χρησιμοποιώντας απαρεμφατική σύνταξη με εξάρτηση από την πρόταση «Οτοι επον».


Πλάγιος λόγος: Οτοι επον τότε μν γρ τόν δμον εναι δεσπότην τν πολιτευομένων, πειτα δ’ πηρέτην.

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...