Έκθεση Α΄ Λυκείου: Η σημασία του γέλιου στη ζωή μας

Αρκάς 

Έκθεση Α΄ Λυκείου: Η σημασία του γέλιου στη ζωή μας

Το γέλιο είναι δώρο, όπλο και φάρμακο για τον άνθρωπο. Μπορεί να επηρεάσει θετικά την υγεία μέσω της ευχάριστης συναισθηματικής κατάστασης την οποία δημιουργεί. Συγκεκριμένα, το γέλιο προκαλεί μεταβολές σε διάφορα συστήματα του οργανισμού, οι οποίες με τη σειρά τους ωφελούν την υγεία. Για παράδειγμα, έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να μειώσει έως και 20% τη χρήση παυσίπονων, λόγω της διέγερσης που προκαλεί στις φυσικές αντικαταθλιπτικές ουσίες του οργανισμού. Ακόμη, το έντονο γέλιο ενισχύει την άμυνα του οργανισμού. Επίσης, χαλαρώνει, κάνει καλό στην καρδιά και τονώνει την αναπνευστική λειτουργία.

Η παρουσία του γέλιου είναι ευεργετική και αντίθετα η απουσία του γίνεται δυσάρεστα αισθητή σε όλες σχεδόν τις εκδηλώσεις της κοινωνικής ζωής. Λέγεται ότι η ευαισθησία και ο συναισθηματικός κόσμος των μελών μιας κοινωνίας, η πνευματική τους στάθμη, η αισθητική τους καλλιέργεια, αλλά, ιδίως, η ποιότητα της μεταξύ τους επικοινωνίας μπορούν να προσδιοριστούν με ασφαλή τρόπο από τη συχνότητα του γέλιου και από την ποιότητα των μέσων που το προκαλούν.

Το χιούμορ, επίσης, διευκολύνει την κοινωνική ζωή των ανθρώπων. Αυτό συμβαίνει γιατί, πρώτον, είναι μια εμπειρία που μοιραζόμαστε με άλλους. Δεύτερον, διότι ενισχύει την εσωτερική συνοχή κάθε κοινωνικής ομάδας. Ακόμη, μπορεί να έχει «διπλωματική» χρήση, εφόσον, λόγω της έμφυτης ασάφειάς του, επιτρέπει να κινούμαστε μεταξύ σοβαρού και αστείου χωρίς τον κίνδυνο να παρεξηγηθούμε. Με άλλα λόγια, εκφράσεις και λόγια που διατυπώνονται με χιούμορ μεταφέρουν συναισθήματα και αλήθειες που θα ενοχλούσαν αν διατυπώνονταν με σοβαρό τρόπο. Επιπλέον το χιούμορ είναι ελκυστικό, καθώς εκείνοι που μπορούν να το προκαλούν είναι πιο ικανοί στην επικοινωνία και προκαλούν τη συμπάθεια των άλλων.

Εξάλλου, το γέλιο καταπολεμά το άγχος, ενώ το χιούμορ μπορεί έμμεσα να συμβάλει στην ευεξία, περιορίζοντας τις επιπτώσεις του άγχους στον οργανισμό. Η καλή αίσθηση του χιούμορ μπορεί να βοηθήσει τον άνθρωπο να αποστασιοποιηθεί από το πρόβλημα που τυχόν αντιμετωπίζει και να δρομολογήσει ευκολότερα τρόπους επίλυσής του. Ακόμη, με το χιούμορ και το γέλιο ο άνθρωπος μπορεί να αποκτήσει αίσθηση κυριαρχίας σε μια δύσκολη περίσταση και να αντιμετωπίσει πιο αποτελεσματικά το στρες. Αυτό επιτυγχάνεται με την αξιοποίηση της ικανότητας του ανθρώπου να διακρίνει το παράλογο σε μια κατάσταση και, αντί να καταβάλλεται από αυτήν, να γελά μαζί της. Έτσι, μπορεί να χαλαρώσει από καταστάσεις έντασης και να απελευθερωθεί από πιέσεις.

Ερευνητική Εργασία. Η σημασία του γέλιου στη ζωή μας, σχολ. έτος 2012-13. Από την ιστοσελίδα του 4ου ΓΕΛ Αθηνών (διασκευή).

ευεξία: καλή κατάσταση της υγείας

αποστασιοποιούμαι: απομακρύνομαι, αποδεσμεύομαι συναισθηματικά 

ΘΕΜΑΤΑ

Α1. Με ποια επιχειρήματα τεκμηριώνεται στο κείμενο η άποψη ότι το γέλιο και το χιούμορ ωφελούν την υγεία; (60-80 λέξεις)

Η άποψη ότι το γέλιο και το χιούμορ ωφελούν την υγεία τεκμηριώνεται με την αναφορά σε συγκεκριμένα πορίσματα ερευνών που έχουν γίνει από τους ειδικούς. Ειδικότερα, έχει διαπιστωθεί πως αφενός το γέλιο μπορεί να μειώσει τη χρήση παυσίπονων, διότι διεγείρει τις φυσικές αντικαταθλιπτικές ουσίες του οργανισμού κι αφετέρου πως ενισχύει την άμυνα του οργανισμού, τονώνει την αναπνευστική λειτουργία και ωφελεί την καρδιά. Προκύπτει, λοιπόν, εύλογα το συμπέρασμα ότι το γέλιο είναι σαν φάρμακο για τον άνθρωπο και, άρα, ένα δώρο, αφού επηρεάζει θετικά την υγεία, κυρίως χάρη στην ευχάριστη συναισθηματική κατάσταση που προκαλεί.   

Α1. Πώς το χιούμορ διευκολύνει την κοινωνική ζωή του ανθρώπου, σύμφωνα με το κείμενο; (60-80 λέξεις)

Το χιούμορ διευκολύνει την κοινωνική ζωή του ανθρώπου, εφόσον αποτελεί επί της ουσίας μια εμπειρία που τη μοιράζεται με άλλους. Επιπλέον, λειτουργεί ενισχυτικά στην εσωτερική συνοχή κάθε κοινωνικής ομάδας, αφού βασίζεται σε κοινά βιώματα και σε κοινές αντιλήψεις. Συνάμα, το χιούμορ επιτρέπει στους ανθρώπους να εκφράσουν μεταξύ τους ορισμένες «επώδυνες» αλήθειες που τους απασχολούν ή κάποια πιθανώς αρνητικά συναισθήματα, με τρόπο όμως ήπιο που δεν οδηγεί σε παρεξηγήσεις, εφόσον με τη σχετική του ασάφεια βρίσκεται πάντοτε κάπου μεταξύ σοβαρού και αστείου. Τέλος, το χιούμορ προσδίδει ελκυστικότητα στα άτομα που μπορούν να το αξιοποιούν αποτελεσματικά, μιας και φανερώνει την ικανότητά τους στην επικοινωνία.

Α1. Με ποιους τρόπους το γέλιο και το χιούμορ βοηθούν τον άνθρωπο να καταπολεμήσει το άγχος, σύμφωνα με το κείμενο; (60-80 λέξεις)

Το γέλιο και του χιούμορ βοηθούν τον άνθρωπο να καταπολεμήσει το άγχος εφόσον, έστω και έμμεσα, συμβάλουν στην ενίσχυση του αισθήματος ευεξίας, περιορίζοντας έτσι στις αρνητικές επιπτώσεις του άγχους στην υγεία. Το χιούμορ επιτρέπει στο άτομο να αντικρίσει πιο ψύχραιμα και με την αναγκαία αποστασιοποίηση τα προβλήματα που αντιμετωπίζει, εντοπίζοντας ευκολότερα τις κατάλληλες λύσεις. Επιπλέον, όταν πρόκειται για καταστάσεις ιδιαίτερης έντασης, το χιούμορ επιτρέπει στο άτομο να ανακτήσει την αίσθηση κυριαρχίας και να αντιμετωπίσει πιο αποτελεσματικά το άγχος της στιγμής. Επίτευξη που βασίζεται στην ικανότητα του ατόμου να εντοπίζει το παράλογο της συγκεκριμένης κατάστασης και, άρα, το αστείο σε αυτή, μη επιτρέποντάς της έτσι να τον καταβάλει. Το άτομο κατορθώνει να εκτονώνει τις περιττές εντάσεις και να αισθάνεται λιγότερο πιεσμένο.

Α2.α. Με ποιες διαρθρωτικές λέξεις επιτυγχάνεται η συνοχή στην τρίτη παράγραφο (Το χιούμορ... άλλων) του κειμένου;

Επίσης, γιατί, πρώτον, δεύτερον, διότι, ακόμη, εφόσον, με άλλα λόγια, επιπλέον, καθώς.

Α2.β. Να αιτιολογήσετε τη χρήση τους στο κείμενο.

Με τη λέξη «επίσης» δηλώνεται πως ακολουθούν συμπληρωματικές πληροφορίες, με τη λέξη «γιατί» δηλώνεται πως ακολουθεί αιτιολόγηση, με τις λέξεις «πρώτον» και « δεύτερον» γίνεται απαρίθμηση των αιτίων που καταγράφονται, με τη λέξη «διότι» δηλώνεται αιτιολόγηση, με τη λέξη «ακόμη» δηλώνεται προσθήκη, με τη λέξη «εφόσον» δηλώνεται αιτιολόγηση, με τη φράση «με άλλα λόγια» επιχειρείται μια επεξήγηση, με τη λέξη «επιπλέον» δηλώνεται προσθήκη, και με τη λέξη «καθώς» δηλώνεται αιτιολόγηση.

Α2. Ποια είναι τα δομικά στοιχεία της τέταρτης παραγράφου (Εξάλλου... πιέσεις) του κειμένου;

Θεματική περίοδος: Εξάλλου, το γέλιο καταπολεμά το άγχος, ενώ το χιούμορ μπορεί έμμεσα να συμβάλει στην ευεξία, περιορίζοντας τις επιπτώσεις του άγχους στον οργανισμό.

Σχόλια / Λεπτομέρειες: Η καλή αίσθηση του χιούμορ μπορεί να βοηθήσει τον άνθρωπο να αποστασιοποιηθεί από το πρόβλημα που τυχόν αντιμετωπίζει και να δρομολογήσει ευκολότερα τρόπους επίλυσής του. Ακόμη, με το χιούμορ και το γέλιο ο άνθρωπος μπορεί να αποκτήσει αίσθηση κυριαρχίας σε μια δύσκολη περίσταση και να αντιμετωπίσει πιο αποτελεσματικά το στρες. Αυτό επιτυγχάνεται με την αξιοποίηση της ικανότητας του ανθρώπου να διακρίνει το παράλογο σε μια κατάσταση και, αντί να καταβάλλεται από αυτήν, να γελά μαζί της.

Κατακλείδα: Έτσι, μπορεί να χαλαρώσει από καταστάσεις έντασης και να απελευθερωθεί από πιέσεις.

Β1. Να συντάξετε μία παράγραφο 60-80 λέξεων, στην οποία να χρησιμοποιήσετε τις λέξεις/φράσεις του κειμένου με την έντονη γραφή: συναισθηματικός κόσμος, καλλιέργεια, ποιότητα, μεταξύ σοβαρού και αστείου, διατυπώνονται.

Με τη βοήθεια του χιούμορ διατυπώνονται συχνά μεταξύ σοβαρού και αστείου λόγια και εκφράσεις που υπό άλλες συνθήκες θα προκαλούσαν μεγάλη ενόχληση. Χρειάζεται, βέβαια, οι άνθρωποι που καταφεύγουν σε αυτό να έχουν ικανή καλλιέργεια, ώστε το χιούμορ τους να διακρίνεται για την ποιότητά του και να μην είναι αγενές ή άσεμνο. Το χιούμορ, άλλωστε, λειτουργεί συχνά ως καθρέφτισμα του συναισθηματικού κόσμου του ανθρώπου και μέσω αυτού εκδηλώνονται ποικίλα συναισθήματα του ατόμου, όπως κάποτε είναι η χαρά, η αισιοδοξία, αλλά και αντιθέτως η πικρία και η αγανάκτηση.

Β1. Να δημιουργήσετε από μία πρόταση με μια συνώνυμη λέξη ή ισοδύναμη φράση των λέξεων με την έντονη γραφή, με βάση τη σημασία τους στο κείμενο: επηρεάσει, ενισχύει, συμβάλει, επιπτώσεις, χαλαρώσει.

- Το στενό του περιβάλλον επέδρασε καταλυτικά στην τελική επιλογή του.

- Η χώρα οφείλει με κάθε τρόπο να ισχυροποιήσει την άμυνά της.

- Η μετριοπαθής του στάση συντελεί στην επικράτηση κλίματος συνεργασίας.

- Δεν έχει αναλογιστεί τις συνέπειες των πράξεών του.

- Με την επέμβαση του διαιτητή τα πνεύματα ηρέμησαν.

Β1. Να συντάξετε μια παράγραφο 60-80 λέξεων, στην οποία να χρησιμοποιήσετε τις λέξεις/φράσεις του κειμένου με την έντονη γραφή, με βάση τη σημασία τους στο κείμενο: ευχάριστης συναισθηματικής κατάστασης, ενισχύει, ευεργετική, διευκολύνει, ικανοί στην επικοινωνία.

Το γέλιο διευκολύνει τις σχέσεις των ανθρώπων, εφόσον επιτρέπει την αμοιβαία βίωση μιας ευχάριστης συναισθηματικής κατάστασης και αποσοβεί τυχόν εντάσεις. Αποτελεί συνάμα ένδειξη πνευματικής καλλιέργειας και ευφυΐας, καθώς εκείνοι που μπορούν να το προκαλέσουν χωρίς να δημιουργήσουν περιττές ενοχλήσεις είναι συνήθως ιδιαίτερα ικανοί στην επικοινωνία. Επιπλέον, το γέλιο έχει ευεργετική επίδραση στην υγεία των ατόμων, μιας κι έχει διαπιστωθεί πως ενισχύει την άμυνα του οργανισμού.

Β2. α. Να επισημάνετε στο κείμενο δύο παραδείγματα μεταφορικής / συνυποδηλωτικής χρήσης της γλώσσας.

- όπλο και φάρμακο για τον άνθρωπο

- ενισχύει την άμυνα του οργανισμού

Β2. β. Να αιτιολογήσετε τη χρήση τους.

Η μεταφορική χρήση της γλώσσας προσδίδει ζωντάνια στο κείμενο και αποδίδει με μεγαλύτερη παραστατικότητα τα επιμέρους νοήματα. Για παράδειγμα, προκειμένου να αποδοθεί η μεγάλη συνεισφορά του χιούμορ στην υγεία των ανθρώπων αυτό χαρακτηρίζεται «όπλο και φάρμακο».

Β2. Να επισημάνετε στην πρώτη παράγραφο του κειμένου (Το γέλιο... λειτουργία) τρεις ειδικούς όρους που χρησιμοποιούνται σε μία επιστήμη (ειδικό λεξιλόγιο).

- παυσίπονων

- φυσικές αντικαταθλιπτικές ουσίες

- αναπνευστική λειτουργία

Οι όροι αυτοί έχουν αντληθεί από την ιατρική επιστήμη.

Β2. Να αντικαταστήσετε τις παρακάτω υπογραμμισμένες φράσεις που έχουν μεταφορική / συνυποδηλωτική σημασία με άλλες που έχουν κυριολεκτική / δηλωτική σημασία:

1. Ο άνθρωπος μπορεί να απελευθερωθεί από πιέσεις.

= Ο άνθρωπος μπορεί να απαλλαγεί από δύσκολες καταστάσεις.

2. Το έντονο γέλιο ενισχύει την άμυνα του οργανισμού.

= Το έντονο γέλιο ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού.

3. Το χιούμορ μπορεί να έχει «διπλωματική» χρήση.

= Το χιούμορ μπορεί να διευκολύνει την επικοινωνία.