Mihnea Turcu
Έκθεση
Α΄ Λυκείου: Οι νέοι δίπλα στην τρίτη ηλικία
Κείμενο 1
Οι νέοι δίπλα στην τρίτη ηλικία
Το 1990 ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών
(ΟΗΕ) ανακήρυξε την 1η Οκτωβρίου ως την Παγκόσμια Ημέρα των Ηλικιωμένων και ένα
χρόνο αργότερα όρισε πέντε βασικές αρχές για τους ηλικιωμένους, οι οποίες
στοχεύουν στο να διασφαλίσουν ότι θα δοθεί προτεραιότητα στην τρίτη ηλικία από
όλες τις κυβερνήσεις του κόσμου. Αυτές οι αρχές είναι η ανεξαρτησία, η
συμμετοχή των ηλικιωμένων στα κοινά, η δυνατότητα εκπλήρωσης των προσωπικών
στόχων, η φροντίδα και η αξιοπρέπεια. Ο πολιτισμός μιας κοινωνίας
κρίνεται μεταξύ άλλων από τη στάση των μελών της απέναντι στην τρίτη ηλικία.
Παρότι η οικογένεια αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους θεσμούς στην Ελλάδα,
οι αριθμοί από έρευνες παρουσιάζουν μια ιδιαίτερα θλιβερή εικόνα: ένας στους
τρεις ηλικιωμένους, δηλαδή 1.000.000 συνάνθρωποί μας, υποφέρουν από μοναξιά.
Εμείς, και κυρίως οι νέοι, έχουμε βαθιά
υποχρέωση να αντιμετωπίσουμε με σεβασμό και πραγματική βούληση τα
προβλήματα των συνανθρώπων μας της τρίτης ηλικίας και να τους βοηθήσουμε στη
διασφάλιση μιας αξιοπρεπούς καθημερινότητας. Οφείλουμε λοιπόν να τους
προσφέρουμε την ανεξαρτησία, την αυτοεκτίμηση και τις δυνατότητες για αξιοπρεπή
διαβίωση και συμμετοχή στην κοινωνία, παρέχοντας υψηλές υπηρεσίες υγείας και
φροντίδας. Οφείλουμε να είμαστε στο πλευρό τους, για όσα μας έχουν προσφέρει
απλόχερα, γιατί έχουν συμβάλει σημαντικά στο να διαμορφώσουμε τους χαρακτήρες
μας και να γίνουμε χρήσιμοι άνθρωποι στην κοινωνία. Έτσι, όχι μόνο θα
νοηματοδοτηθεί η διακήρυξη του ΟΗΕ, αλλά και θα έχουμε κάνει το προσωπικό μας
καθήκον απέναντι στην τρίτη ηλικία.
Α. Σιώκας - Γ. Κρικρής, από την ηλ. εφ.
Μοσχάτο Ταύρος.gr, 29.4.2014 (διασκευή).
Κείμενο 2
[Η κοινωνικοποίηση της τρίτης ηλικίας]
Ας πάρουμε την περίπτωση των ανθρώπων
της τρίτης ηλικίας. Οι περισσότεροι άνθρωποι σε αυτήν την ηλικία ίσως έχουν για
πρώτη φορά στη ζωή τους αρκετό ελεύθερο χρόνο, για να τον χρησιμοποιήσουν, όπως
επιθυμούν. Θα μπορούσαν, όμως, όλοι να περάσουν ευχάριστα τον χρόνο τους σε μια
πλατεία; Σίγουρα κάποιοι και κάποιες το κάνουν. Μάλλον όσοι και όσες έχουν ήδη
ένα κύκλο γνωστών βρίσκονται μεταξύ τους στις πλατείες. Κάποιος παππούς όμως ή
κάποια γιαγιά που δεν έχει έναν τέτοιο κύκλο, πόσο εύκολο είναι να
κοινωνικοποιηθεί σε μια πλατεία, να γνωρίσει άλλους ανθρώπους και να αναπτύξει
σχέσεις φιλίας;
Η Πολιτεία θα μπορούσε να συμβάλει ώστε
να ξεπεραστεί η αμηχανία από έναν παππού ή μια γιαγιά που δεν έχει πολλούς
γνωστούς ή φίλους στη γειτονιά του, να έχει ένα λόγο να πάει στην κοντινή
πλατεία του σπιτιού του και έτσι να κοινωνικοποιηθεί. Όπως οι Λέσχες Φιλίας των
Δήμων προσφέρουν παραπάνω από έναν καφέ ή τάβλι, λόγω των προγραμμάτων
(γυμναστικής, αυτοάμυνας, διατροφολογίας, ομάδες συζητήσεων, εποχιακές
εκδηλώσεις κ.ά.), που καθημερινά παρακολουθούν όσοι ηλικιωμένοι είναι μέλη,
έτσι και οι πλατείες θα μπορούσαν να μετατραπούν κατά καιρούς σε υπαίθριες
λέσχες φιλίας, προσφέροντας στους κατοίκους κάτι παραπάνω από μια βόλτα.
Παρόλο που όλα τα παραπάνω προφανώς δεν
μπορούν να αντιστρέψουν εντελώς τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει η σύγχρονη
κοινωνία τους ηλικιωμένους, τους οποίους στην ουσία οδηγεί σε κοινωνικό
αποκλεισμό, ωστόσο, θα μπορούσαν να συντελέσουν στη βελτίωση της θέσης τους
στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις. Αφιερώνοντας κάποιες μέρες του χρόνου τις
πλατείες μας στους ηλικιωμένους εφιστούμε την προσοχή και στους
νεότερους πως η πόλη δεν ανήκει μόνο στα νιάτα, αλλά οφείλουμε να την κάνουμε φιλόξενη
και για την τρίτη ηλικία.
Έ. Κοσκώση, από την ηλεκτρονική
εφημερίδα Oikopress, 23. 1. 2013 (διασκευή).
ΘΕΜΑΤΑ
Α1. Πώς αντιμετωπίζουν οι συγγραφείς των
παραπάνω κειμένων τους ηλικιωμένους. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (60-80 λέξεις)
Οι συγγραφείς των δύο κειμένων
επισημαίνουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι άνθρωποι, και
κυρίως αυτό της μοναξιάς, αποκαλύπτοντας έτσι την ευαισθησία που έχουν απέναντι
στην ευπαθή αυτή ομάδα. Σύμφωνα, άλλωστε, με τα στοιχεία που καταγράφονται στο
πρώτο κείμενο το πρόβλημα της μοναξιάς είναι ιδιαίτερα έντονο στην Ελλάδα, αφού
ένας στους τρεις ηλικιωμένους το βιώνει σε έντονο βαθμό. Προκύπτει, άρα, η
ανάγκη να υιοθετήσουν τόσο η πολιτεία όσο και οι νεότεροι άνθρωποι ένα πιο
ενεργό ενδιαφέρον απέναντι στα άτομα της τρίτης ηλικίας, προκειμένου να υπάρξουν
οι κατάλληλες προϋποθέσεις για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων τους σε μια
αξιοπρεπή και όσο γίνεται πιο γεμάτη ζωή.
Α1. Ποιες ενέργειες, σύμφωνα με τους
συγγραφείς των δύο κειμένων, θα μπορούσαν να συντελέσουν στη βελτίωση της θέσης
των ηλικιωμένων; (60-80
λέξεις)
Με βάση τις αρχές που έχει ορίσει ο ΟΗΕ
για τα άτομα της τρίτης ηλικίας, το ζητούμενο είναι να διασφαλίζεται η
ανεξαρτησία τους, η συμμετοχή τους στα κοινά, η δυνατότητα να εκπληρώσουν τους
προσωπικούς τους στόχους, η φροντίδα και η αξιοπρέπειά τους. Σε συμφωνία προς
αυτούς τους θεμελιώδεις όρους οι συγγραφείς τονίζουν πως πρέπει να προσφέρονται
υψηλές υπηρεσίες φροντίδας και υγείας στους ηλικιωμένους, αλλά και να γίνεται
κάθε προσπάθεια από τους νεότερους πολίτες, προκειμένου να εκφραστεί το αίσθημα
της ευγνωμοσύνης απέναντι σ’ αυτούς τους ανθρώπους που έχουν ήδη προσφέρει τόσα
πολλά στη ζωή τους. Συνάμα, με στόχο την αντιμετώπιση της μοναξιάς των
ηλικιωμένων, προτείνεται να δημιουργούνται κατά καιρούς υπαίθριες λέσχες φιλίας
στις πλατείας, ώστε να διευκολύνεται η δυνατότητα κοινωνικοποίησης των ατόμων
της τρίτης ηλικίας.
Α1. Ποιες προτροπές διατυπώνουν οι
συγγραφείς των παραπάνω κειμένων προς τους πολίτες και την Πολιτεία; (60-80 λέξεις)
Οι συγγραφείς των δύο κειμένων
προτρέπουν τους πολίτες να αντιμετωπίσουν με σεβασμό, αλλά και πραγματική
διάθεση προσφοράς τα προβλήματα των ανθρώπων της τρίτης ηλικίας, και να
βοηθήσουν ώστε να διασφαλιστεί γι’ αυτούς μια αξιοπρεπής καθημερινότητα. Είναι,
όπως τονίζεται, σωστό να ανταποδώσουν οι νεότεροι τη μεγάλη συνεισφορά των
ηλικιωμένων ανθρώπων, προσφέροντάς τους υψηλές υπηρεσίες υγείας και φροντίδας,
καθώς και το δικαίωμα ενεργούς συμμετοχής στην κοινωνία. Αντιστοίχως,
προτρέπουν την Πολιτεία να συνδράμει στη σημαντική αυτή προσπάθεια με
πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση της μοναξιάς που βιώνουν οι ηλικιωμένοι
άνθρωποι. Προτείνεται, μάλιστα, να δημιουργηθούν υπαίθριες λέσχες φιλίας στις
πλατείας, ώστε οι ηλικιωμένοι να έχουν την ευκαιρία να κοινωνικοποιηθούν και να
συνάψουν νέες σχέσεις φιλίας.
Α2. Ποια είναι τα δομικά στοιχεία της
δεύτερης παραγράφου (Εμείς... ηλικία) του πρώτου κειμένου;
Θεματική
περίοδος: Εμείς, και κυρίως
οι νέοι, έχουμε βαθιά υποχρέωση να αντιμετωπίσουμε με σεβασμό και πραγματική
βούληση τα προβλήματα των συνανθρώπων μας της τρίτης ηλικίας και να τους
βοηθήσουμε στη διασφάλιση μιας αξιοπρεπούς καθημερινότητας.
Σχόλια
/ Λεπτομέρειες: Οφείλουμε
λοιπόν να τους προσφέρουμε την ανεξαρτησία, την αυτοεκτίμηση και τις
δυνατότητες για αξιοπρεπή διαβίωση και συμμετοχή στην κοινωνία, παρέχοντας
υψηλές υπηρεσίες υγείας και φροντίδας. Οφείλουμε να είμαστε στο πλευρό τους,
για όσα μας έχουν προσφέρει απλόχερα, γιατί έχουν συμβάλει σημαντικά στο να
διαμορφώσουμε τους χαρακτήρες μας και να γίνουμε χρήσιμοι άνθρωποι στην
κοινωνία.
Κατακλείδα: Έτσι, όχι μόνο θα νοηματοδοτηθεί η
διακήρυξη του ΟΗΕ, αλλά και θα έχουμε κάνει το προσωπικό μας καθήκον απέναντι στην
τρίτη ηλικία.
Α2. Να δώσετε από ένα πλαγιότιτλο σε κάθε
παράγραφο και των δύο κειμένων.
1ο Κείμενο
1η παράγραφος: Οι 5 βασικές
αρχές του ΟΗΕ για τους ηλικιωμένους.
2η παράγραφος: Η βαθιά
υποχρέωση των νεότερων απέναντι στους ηλικιωμένους.
2ο Κείμενο
1η παράγραφος: Ο ελεύθερος
χρόνος δεν είναι εξίσου ευχάριστος για όλους τους ηλικιωμένους.
2η παράγραφος: Η δυνατότητα
της Πολιτείας να διευκολύνει την κοινωνικοποίηση των ατόμων της τρίτης ηλικίας.
3η παράγραφος: Πώς οι πόλεις
μπορούν να γίνουν φιλόξενες και για τα άτομα της τρίτης ηλικίας.
Α2. Ποια είναι η συλλογιστική πορεία
(επαγωγική ή παραγωγική) που ακολουθεί η συγγραφέας στην πρώτη παράγραφο (Ας
πάρουμε... φιλίας;) του δεύτερου κειμένου; Να αιτιολογήσετε
την απάντησή σας.
Η συγγραφέας ακολουθεί παραγωγική
συλλογιστική πορεία, διότι ενώ ξεκινά με μια ευρύτερη διαπίστωση για τους
ανθρώπους της τρίτης ηλικίας, προχωρά σε μια πιο ειδική περίπτωση, αναφερόμενη
σ’ εκείνους τους ηλικιωμένους που δεν έχουν έναν κύκλο γνωστών.
Β1. Να δημιουργήσετε από μία πρόταση με κάθε αντώνυμο των
παρακάτω λέξεων των κειμένων με έντονη γραφή: αξιοπρέπεια, σεβασμό,
χρήσιμοι, προσοχή, φιλόξενη.
- Η
συμπεριφορά του απέναντι στους άλλους φανερώνει ξεκάθαρα την αναξιοπρέπεια
του χαρακτήρα του.
- Η συμπεριφορά
του συγκεκριμένου βουλευτή αποτελεί ασέβεια προς το Κοινοβούλιο.
- Άχρηστοι
άνθρωποι, ούτε μια δουλειά δεν μπορούν να κάνουν σωστά.
- Η απροσεξία
του οδηγού προκάλεσε σοβαρό ατύχημα.
- Θεωρούνται
δικαιολογημένα αφιλόξενος λαός.
Β1. Να συντάξετε μία παράγραφο 50-60
λέξεων στην οποία να χρησιμοποιήσετε τις λέξεις με έντονη γραφή, με βάση
τη σημασία τους στο κείμενο: αξιοπρέπεια, σεβασμό, χρήσιμοι, προσοχή,
φιλόξενη.
Οι
ηλικιωμένοι άνθρωποι αξίζουν αφενός τον σεβασμό των νεότερων κι αφετέρου έχουν
το απαραβίαστο δικαίωμα να ζήσουν το υπόλοιπο της ζωής τους με αξιοπρέπεια.
Αποτελεί, άρα, ευθύνη τόσο των μελών της οικογένειάς τους να τους φροντίζουν
δείχνοντας προσοχή στις ανάγκες και στις επιθυμίες τους, αλλά και να τους
επιτρέπουν να αισθάνονται ακόμη χρήσιμοι, αναθέτοντάς τους τη διεκπεραίωση
μικρών υποχρεώσεων, όσο και της κοινωνίας να διασφαλίσει τις αναγκαίες
προϋποθέσεις, ώστε οι ηλικιωμένοι να απολαμβάνουν πλήρως τα δικαιώματά τους στη
ζωή και συνάμα να αισθάνονται πως κάθε πόλη είναι φιλόξενη γι’ αυτούς, κι όχι
ένας χώρος απ’ τον οποίο οι ίδιοι είναι αποκλεισμένοι.
Β1. «Ο πολιτισμός μιας κοινωνίας
κρίνεται μεταξύ άλλων από τη στάση των μελών της απέναντι στην τρίτη ηλικία».
Χρησιμοποιώντας την παραπάνω πρόταση,
να δημιουργήσετε μια παράγραφο 50-60 λέξεων.
Ο πολιτισμός μιας
κοινωνίας κρίνεται μεταξύ άλλων από τη στάση των μελών της απέναντι στην τρίτη
ηλικία. Το ενεργό ενδιαφέρον όλων των πολιτών και η συμμετοχή τους στην
προσπάθεια να διασφαλιστούν οι αναγκαίες προϋποθέσεις, ώστε οι ηλικιωμένοι να
έχουν τη δυνατότητα να ζήσουν με αξιοπρέπεια και με την απαιτούμενη αίσθηση
ανεξαρτησίας, φανερώνει το ήθος των μελών της κοινωνίας και την προθυμία τους
να αναγνωρίσουν το πόσα χρωστούν στους ανθρώπους της τρίτης ηλικίας.
Οποιαδήποτε άλλη στάση εκφράζει αγνωμοσύνη και αδιαφορία απέναντι σ’ εκείνους
που μόχθησαν σ’ όλη τους τη ζωή για να προσφέρουν ό,τι περισσότερο μπορούσαν
στις νεότερες γενιές.
Β2.α. Να επισημάνετε δύο λέξεις ή φράσεις του
πρώτου κειμένου με μεταφορική / συνυποδηλωτική σημασία.
- είμαστε στο πλευρό τους
- κύκλο γνωστών
Β2.β. Να αιτιολογήσετε τη χρήση τους στο
κείμενο.
Η μεταφορική χρήση της γλώσσας
προσδίδει στο κείμενο παραστατικότητα, αφού επιτρέπει την πιο εναργή έκφραση
των νοημάτων. Για παράδειγμα, με τη μεταφορικά φράση «είμαστε στο πλευρό τους»,
δηλαδή στεκόμαστε πλάι τους, υποδηλώνεται η οφειλόμενη πρόθεση των υπόλοιπων
πολιτών να προσφέρουν κάθε βοήθεια στους ηλικιωμένους ανθρώπους, σαν να
βρίσκονται συνεχώς πλάι τους και να τους στηρίζουν.
Β2. Σε ποιες από τις ακόλουθες φράσεις /
προτάσεις των κειμένων η γλώσσα χρησιμοποιείται κυριολεκτικά / δηλωτικά και σε
ποιες μεταφορικά / συνυποδηλωτικά;
1. «είμαστε στο πλευρό τους»
= Μεταφορική
2. «κύκλο γνωστών»
= Μεταφορική
3. «σύγχρονη κοινωνία»
= Κυριολεκτική
Β2.α. Να δώσετε έναν δικό σας κυριολεκτικό /
δηλωτικό τίτλο στο πρώτο κείμενο.
- Οι βασικές
αρχές του ΟΗΕ για τους ηλικιωμένους.
Β2.β. Να δώσετε έναν δικό σας μεταφορικό /
συνυποδηλωτικό τίτλο στο δεύτερο κείμενο.
- Οι «πλατείες» στη μάχη για την
καταπολέμηση της μοναξιάς των ηλικιωμένων.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου