Έκθεση Γ΄ Λυκείου: Τρεις εκθέσεις με θέμα την Παιδεία

Setsiri Silapasuwanchai

Έκθεση Γ΄ Λυκείου: Τρεις εκθέσεις με θέμα την Παιδεία

1. Θέμα έκθεσης:

Το σχολείο οφείλει να είναι ο χώρος ανάπτυξης της κοινωνικής κριτικής, τόσο απέναντι στα ψυχαγωγικά και ενημερωτικά προγράμματα της τηλεόρασης όσο και απέναντι στη διαφήμιση. Με ποιο τρόπο το σύγχρονο σχολείο θα βοηθήσει τους νέους να διαμορφώσουν τη δέουσα στάση απέναντι στους δύο αυτούς τομείς; Οι απόψεις σας να καταγραφούν σ’ ένα κείμενο 500-600 περίπου λέξεων που θα δημοσιευθεί.

«Το σχολείο ως θεμελιωτής της κριτικής σκέψης των νέων»

Με δεδομένο τον κυρίαρχο ρόλο των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης στη ζωή των πολιτών αποτελεί ζητούμενο καίριας σημασίας η ενίσχυση της κριτικής ικανότητας των νέων από το σχολείο, ώστε να έχουν τις κατάλληλες αντιστάσεις απέναντι, κυρίως, στην τηλεοπτική εικόνα. Η διαρκής επαφή με τα διαφημιστικά μηνύματα, η ψυχαγωγία χαμηλής ποιότητας, αλλά και η μη αντικειμενική ενημέρωση ενέχουν σημαντικούς κινδύνους για την υπό διαμόρφωση κοινωνική αντίληψη των νέων, καθώς και για τον τρόπο που αντιλαμβάνονται τη ζωή και τον εαυτό τους.  

Το γεγονός ότι κάθε νέος άνθρωπος βλέπει χιλιάδες διαφημίσεις από τα πρώτα κιόλας χρόνια της ζωής του, ασκεί τεράστια επίδραση στην ιεράρχηση των αξιών και των προτεραιοτήτων του, δίνοντας, ατυχώς, ένα σαφές προβάδισμα στο υλιστικό πρότυπο και τον καταναλωτισμό. Τα υλικά αγαθά ταυτίζονται, κατά τρόπο σχεδόν ασυνείδητο, με την ευδαιμονία και την κοινωνική καταξίωση, με αποτέλεσμα ο νέος να προσδιορίζει την ατομική του ταυτότητα με βάση, όχι τις ηθικές του ποιότητες, αλλά την αγοραστική του ικανότητα. Κρίνεται, άρα, αναγκαίο να δοθεί έμφαση στο πλαίσιο της σχολικής εκπαίδευσης σ’ εκείνες τις αξίες και αρχές που θα λειτουργούν ως οδηγός για το ποιες είναι οι πραγματικά θεμιτές επιδιώξεις στην πορεία της ζωής.

Το σχολείο, λοιπόν, οφείλει να θέσει εγκαίρως σ’ επιφυλακή τους νέους απέναντι στα κελεύσματα του καταναλωτισμού, καθιστώντας σαφές πως η ουσιαστική ευτυχία δεν προκύπτει μέσα από την απόκτηση και την πρόσκτηση υλικών αγαθών, αλλά μέσα από την ποιότητα των διαπροσωπικών σχέσεων και τη συνεχή προσωπική βελτίωση. Οι νέοι θα πρέπει, δηλαδή, να είναι σε θέση να σταθούν κριτικά απέναντι στη διαρκή διαφημιστική προβολή προϊόντων και υπηρεσιών, και ν’ αντιληφθούν πως η διαφήμιση οδηγεί επί της ουσίας σε μια αδιέξοδη διαδικασία συνεχών αγορών, που δεν προσφέρει τη βαθύτερη εκείνη ικανοποίηση που μπορούν να προσφέρουν άλλα ουσιαστικότερα στοιχεία του ανθρώπινου βίου.

Αντίστοιχη οφείλει να είναι η λειτουργία του σχολείου και σε ό,τι αφορά τον τρόπο αντιμετώπισης των ευτελών τηλεοπτικών ψυχαγωγικών προγραμμάτων. Η βάθυνση του αισθητικού και πνευματικού κριτηρίου των νέων συνιστά κρίσιμο αίτημα, ώστε να μην παρασύρονται από την ευκολία και, πιθανώς, την ανηθικότητα προγραμμάτων που αποσκοπούν στη υπονόμευση της αντιληπτικής ικανότητας των δεκτών μέσα από τη συνεχή τριβή με τηλεοπτικά προϊόντα χαμηλότατων απαιτήσεων. Είναι σημαντικό να μυηθούν οι νέοι στην υψηλή αισθητική απόλαυση και στην όξυνση της σκέψης που προκύπτει από την επαφή με απαιτητικά καλλιτεχνικά δημιουργήματα. Η ενασχόληση με τη λογοτεχνία, το θέατρο και τον ποιοτικό κινηματογράφο, είναι ίσως η κατάλληλη απάντηση στα υποπροϊόντα που προσφέρει αφειδώς η τηλεόραση.

Επιπλέον, εξαιρετικά κρίσιμος είναι ο ρόλος του σχολείου σε σχέση με την ενίσχυση της κριτικής ικανότητας, αλλά και των απαιτήσεων των νέων απέναντι στον βαρύνουσας σημασίας τομέα της ενημέρωσης. Οι νέοι θα πρέπει να συνειδητοποιούν εγκαίρως πως η μονόπλευρη ενημέρωση και η μη προσπάθεια διασταύρωσης των επιμέρους πληροφοριών, είναι ιδιαιτέρως επιζήμια, εφόσον δεν τους επιτρέπει να σχηματίζουν μια αντικειμενική και πλήρη εικόνα για την τρέχουσα κοινωνική, οικονομική και πολιτική πραγματικότητα. Το σχολείο οφείλει, επομένως, να επισημαίνει με κάθε τρόπο τη μέγιστη σπουδαιότητα της ορθής ενημέρωσης, αφού κάθε μελλοντική απόφαση των νέων ως ενεργών μελών της κοινωνίας θα βασίζεται στην εικόνα που θα έχουν σχηματίσει για τις επικρατούσες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες. Μια ελλιπής, άρα, ενημέρωση ή μια στρεβλή, λόγω της παραπληροφόρησης, αντίληψη της πραγματικότητας, μπορεί να οδηγήσει τους πολίτες σε λανθασμένες αποφάσεις σε κρίσιμους τομείς της κοινωνικής και πολιτικής πράξης τους.

Ο ρόλος του σχολείου, κατά συνέπεια, είναι απολύτως σημαντικός, εφόσον έχει τη δυνατότητα να καθοδηγήσει ορθά τους νέους από πολύ νωρίς, προκειμένου να στέκουν με κριτική ματιά απέναντι στο σύνολο του τηλεοπτικού περιεχομένου. Με πλήρη συνείδηση για την αξία της αντικειμενικής ενημέρωσης, θα αναζητούν πληροφορίες από ποικίλες πηγές και θα τις διασταυρώνουν∙ με γνώση για την αξία της πραγματικής ψυχαγωγίας θα απορρίπτουν την κακή αισθητική και την απουσία πνευματικών ερεθισμάτων της τηλεοπτικής διασκέδασης, και τέλος, έχοντας ένα σταθερό πλαίσιο αξιών, δεν θα παρασύρονται από τα θέλγητρα του υλιστικού προτύπου ζωής.

[Λέξεις: 627]

2. Θέμα έκθεσης:

Σε επιστολή σας, ως εκπρόσωπος του δεκαπενταμελούς συμβουλίου του σχολείου σας, στον Υπουργό παιδείας με αφορμή τις εξαγγελίες του για την εκπαίδευση, να περιγράψετε το ιδανικό για σας σχολείο (500-600 περίπου λέξεις).

Αξιότιμε κύριε Υπουργέ,

Με δεδομένη την πρόθεσή σας να προχωρήσετε σε ουσιώδεις αλλαγές στο χώρο της εκπαίδευσης, θα ήθελα -εκπροσωπώντας ως προς αυτό και τους συμμαθητές μου- να σας μεταφέρω κάποιες από τις δικές μας προτάσεις και προσδοκίες σχετικά με το πώς αναμένουμε να διαμορφωθεί το σχολείο. Προτάσεις, βέβαια, στις οποίες λαμβάνονται υπόψη τόσο οι ραγδαίες αλλαγές που έχουν επέλθει στον τομέα της τεχνολογίας, όσο και οι ειδικότερες οικονομικές συγκυρίες που ταλανίζουν τη χώρα μας.

Συνιστά, κατ’ αρχάς, αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα το γεγονός ότι οι συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί χάρη στην εξέλιξη και την εδραίωση των τεχνολογικών επιτευγμάτων έχουν διαφοροποιήσει τις δεξιότητες και τις ικανότητες που εκτιμώνται στην αγορά εργασίας. Πλέον καίρια εφόδια αποτελούν αφενός η ευχέρεια στη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών κι αφετέρου η δυνατότητα διαχείρισης του διαθέσιμου όγκου πληροφοριών, που συνεχώς αυξάνεται. Προκύπτει, άρα, η ανάγκη να υπάρξει ουσιαστική υιοθέτηση των ηλεκτρονικών υπολογιστών στην καθημερινή διδακτική πράξη, με σκοπό τόσο την καλύτερη εξοικείωση με τη χρήση τους, όσο και την αξιοποίησή τους σε ερευνητικές εργασίες, ώστε οι μαθητές να εξασκηθούν επαρκέστερα στην αναζήτηση και αξιολόγηση πληροφοριών.

Οι ερευνητικές εργασίες, άλλωστε, συνδέονται μ’ ένα ακόμη ζητούμενο του σύγχρονου σχολείου, το οποίο αφορά την ανανέωση στον τρόπο προσέγγισης της διδασκαλίας. Είναι σημαντικό να υπάρξει μια ολοένα και σαφέστερη αποδέσμευση από τη λογική της απομνημόνευσης πληροφοριών, με μια παράλληλη ενίσχυση της αυτενέργειας των μαθητών. Η απόκτηση γνώσεων δεν θα πρέπει να ταυτίζεται πλέον με την αποστήθιση και την παθητική διδασκαλία, αλλά να επιδιώκεται μέσα από την ενεργή συμμετοχή των μαθητών, οι οποίοι θα καλούνται να εκπονήσουν εργασίες σχετιζόμενες με τις επιμέρους διδακτικές ενότητες. Οι μαθητές θα έχουν, έτσι, τη δυνατότητα να αναζητήσουν το αναγκαίο υλικό, να αξιολογήσουν την ποιότητα των πληροφοριών και να συνθέσουν τη δική τους εργασία, με βάση τις πληροφορίες που θεωρούν πιο έγκυρες.  

Πέρα, πάντως, από τις επιζητούμενες αλλαγές στον τρόπο διδασκαλίας, ιδιαίτερη σημασία θα πρέπει να δοθεί και στους στόχους που επιδιώκονται μέσω αυτής. Ειδικότερα, παρά την ανάγκη σύνδεσης της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας, δεν θα πρέπει να παραγνωρίζεται το γεγονός ότι η παιδεία που παρέχεται στους νέους αποτελεί τη μόνη δυνατή απάντηση στα επώδυνα φαινόμενα της μισαλλοδοξίας και του ρατσισμού. Μια κοινωνία πολυπολιτισμική ή απλούστερα μια κοινωνία ανθρώπων με τη δική τους μοναδική προσωπικότητα και τα δικά τους ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, δεν μπορεί να είναι εχθρική απέναντι στη διαφορετικότητα. Πολύ περισσότερο, μάλιστα, δεν μπορεί ο χώρος του ίδιου του σχολείου να είναι ένας χώρος εχθρότητας και εκφοβισμού. Η έμφαση οφείλει, άρα, να παραμένει σ’ εκείνα τα ανθρωπιστικά μαθήματα που έχουν τη δυνατότητα να ενισχύσουν το σεβασμό και την αποδοχή απέναντι στους άλλους ανθρώπους.    

Παράλληλα, σημαντικός στόχος του σχολείου, προκειμένου αυτό να εκπληρώνει πληρέστερα την ιδιαίτερη αποστολή του, οφείλει να είναι η διαμόρφωση και η καλλιέργεια της κριτικής ικανότητας των μαθητών. Με τη σκέψη στραμμένη στην επόμενη μέρα, οπότε οι μαθητές θα σταθούν αυτόνομα ως πολίτες της κοινωνίας και θα κληθούν να λάβουν σημαντικές αποφάσεις, όχι μόνο για την ατομική τους ζωή, αλλά και για το σύνολο της πολιτείας, συνιστά αδήριτη ανάγκη το να είναι σε θέση να κρίνουν με επάρκεια τα κοινωνικοοικονομικά δεδομένα της πραγματικότητας. Το περιεχόμενο των μαθημάτων, επομένως, όπως και ο τρόπος προσέγγισής τους θα πρέπει να τείνει ακριβώς προς το ζητούμενο να οξυνθεί η αντιληπτική ικανότητα των μαθητών.

Είναι, φυσικά, σαφές πως οι οικονομικές δυνατότητες της χώρας δεν είναι τέτοιες που να επιτρέπουν δαπανηρές κινήσεις για τη βελτίωση του σχολείου, γι’ αυτό κι οι προτάσεις μας επικεντρώθηκαν κυρίως σε όσα μπορούν να γίνουν, χωρίς σημαντική επιβάρυνση. Η ευρύτερη υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών κι η αλλαγή στον τρόπο διδασκαλίας αποσκοπούν στο να αποκτήσουν οι μαθητές πιο ενεργή συμμετοχή στην αναζήτηση της γνώσης και συνδέονται με το αίτημα ενίσχυσης της κριτικής τους ικανότητας. Ενώ, η ανάγκη να δοθεί έμφαση στα ανθρωπιστικά μαθήματα προκύπτει από το γεγονός ότι η κοινωνία μας αποκτά ολοένα και περισσότερο έναν πολυπολιτισμικό χαρακτήρα, καθιστώντας την αποδοχή του συνανθρώπου ζητούμενο μέγιστης αξίας.     

Με εκτίμηση.

[Λέξεις: 640]

3. Θέμα έκθεσης:

Πολλοί υποστηρίζουν ότι με την είσοδο των Η/Υ στην εκπαίδευση υποβαθμίζεται ο ρόλος του εκπαιδευτικού. Σε άρθρο σας 500-600 περίπου λέξεων, σε σχολική εφημερίδα να παρουσιάσετε την άποψή σας για το θέμα και να περιγράψετε τις αλλαγές που θα επιφέρει η νέα πραγματικότητα τόσο για εκπαιδευτικούς όσο και για μαθητές.

«Οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές αλλάζουν ουσιωδώς το ρόλο του εκπαιδευτικού»

Η αξιοποίηση των ηλεκτρονικών υπολογιστών στο χώρο της εκπαίδευσης δημιουργεί εντελώς νέες συνθήκες, εφόσον ανατρέπεται ο παραδοσιακός ρόλος του εκπαιδευτικού, που παύει να αποτελεί πλέον τη βασική πηγή παροχής γνώσεων, και συνάμα, προσφέρεται στους μαθητές η δυνατότητα να έχουν μια πολύ πιο ενεργή συμμετοχή στην εκπαιδευτική διαδικασία. Το πλήθος των διαθέσιμων πληροφοριών, τα ποικίλα εκπαιδευτικά προγράμματα κι οι εν γένει εντυπωσιακές δυνατότητες της τεχνολογίας, όπως αυτές φανερώνονται στον εικονικό κόσμο των αναπαραστάσεων και προσομοιώσεων, προσφέρουν στους μαθητές μια δίχως προηγούμενο πρόσβαση στον κόσμο της γνώσης και της αυτομόρφωσης.

Πρόκειται για συνθήκες που εύλογα εγείρουν ερωτηματικά σε σχέση με τη θέση του εκπαιδευτικού στο νέο αυτό περιβάλλον και για το αν ο ρόλος του παραμένει εξίσου καίριος, όσο πριν. Ερωτηματικά που βρίσκουν την απάντησή τους, αν αναλογιστεί κανείς το κατά πόσο θα ήταν εφικτό στους μαθητές να προχωρήσουν σε τέτοιο σημείο αυτενέργειας, ώστε να οργανώνουν, να υλοποιούν και να ελέγχουν την πορεία της εκπαιδευτικής τους πορείας δίχως την καθοδήγηση και την παρώθηση ενός ενήλικα με ουσιαστικές γνώσεις και εμπειρία. Συνειδητοποιούμε, άρα, πως ο ρόλος του εκπαιδευτικού διατηρεί την ιδιαίτερη αξία του, οφείλει, ωστόσο, να επαναπροσδιοριστεί, ώστε να επιτρέπει τον αντίστοιχο μετασχηματισμό στην στάση των μαθητών, που έχουν πια τη δυνατότητα μιας μεγαλύτερης αυτονομίας.

Ο εκπαιδευτικός, λοιπόν, αποκτά πλέον έναν διαφορετικό ρόλο, εφόσον καλείται να λειτουργεί, όχι πια ως ο κύριος φορέας γνώσης, αλλά ως ο καθοδηγητής των μαθητών στη νέα αυτή εκπαιδευτική διαδικασία, όπου κάθε μαθητής μπορεί εύκολα να έχει πρόσβαση σε όσες και σε όποιες πληροφορίες επιθυμεί. Καίρια μέριμνά του είναι το να ενθαρρύνει την αναζήτηση της γνώσης, να ενεργοποιεί τους μαθητές του και να τους ωθεί στη λήψη πρωτοβουλιών. Προέχει, παράλληλα, γι’ αυτόν η κατά τέτοιο τρόπο οργάνωση της διδασκαλίας, ώστε βασικό της ζητούμενο να είναι η ενίσχυση της κριτικής ικανότητας και της υπευθυνότητας των μαθητών του. Επιδίωξη δεν αποτελεί πια η άγονη αποστήθιση πληροφοριών, αλλά η απόκτηση των κατάλληλων δεξιοτήτων για την αποτελεσματική διαχείριση από τους μαθητές του συνεχώς αυξανόμενου πληροφοριακού υλικού.  

Προκειμένου, βέβαια, να είναι σε θέση ο εκπαιδευτικός να λειτουργήσει ως ο ιδανικός εκείνος καθοδηγητής, που θα επιτρέψει στους μαθητές του να διατρέχουν με κριτική ματιά το πλήθος των πληροφοριών, χωρίς να αποπροσανατολίζονται και χωρίς να πέφτουν θύματα της παραπληροφόρησης, οφείλει πρωτίστως να εξοικειωθεί ο ίδιος με τη χρήση των νέων τεχνολογιών. Δεν μπορεί, δηλαδή, να παραμένει προσηλωμένος στις μεθόδους του παρελθόντος και να παραγνωρίζει το εκπληκτικό των δυνατοτήτων που προσφέρουν οι υπολογιστές και το διαδίκτυο. Μόνο, άλλωστε, αν ο ίδιος επιχειρήσει να γνωρίσει σε βάθος τις νέες αυτές προοπτικές στον τομέα της γνώσης, θα μπορέσει να προσφέρει με το παράδειγμά τους στους μαθητές το κατάλληλο κίνητρο, ώστε να θελήσουν κι εκείνοι να αξιοποιήσουν παραγωγικά όλο το εύρος των δυνατοτήτων που τίθεται στη διάθεσή τους.

Οι μαθητές κινητοποιούνται σαφώς πιο αποτελεσματικά μέσα από το παράδειγμα των εκπαιδευτικών τους, διότι όσο κι αν επαινείται ο νέος αυτός κόσμος της τεχνολογίας, δεν μπορεί να αναμένεται μια αυτόματη διαφοροποίηση στον τρόπο που προσεγγίζουν τη γνώση, χωρίς τη σχετική ενθάρρυνση. Είναι, βέβαια, προφανές πως το ενδιαφέρον των μαθητών για την εκπαιδευτική διαδικασία ενισχύεται σημαντικά χάρη στους υπολογιστές, δεν αρκεί όμως μόνο αυτό για να προκύψει η επιζητούμενη μεταστροφή σε μια πιο ώριμη και αυτόνομη στάση απέναντι στην αναζήτηση της γνώσης. Οι μαθητές χρειάζονται προσεκτική και συνεχή καθοδήγηση προκειμένου αφενός να συνειδητοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητες που τους προσφέρονται και αφετέρου να μην τις προσπεράσουν ως κάτι το δεδομένο. Επί της ουσίας η εκπαιδευτική πραγματικότητα αλλάζει έμπρακτα και επωφελώς για τους μαθητές μόνο στο βαθμό που το σχολείο και οι εκπαιδευτικοί είναι σε θέση να τους κατευθύνουν στην αποτελεσματική αξιοποίηση κάθε πιθανής νέας δυνατότητας.

Διαπιστώνουμε, λοιπόν, πως η είσοδος των ηλεκτρονικών υπολογιστών στην εκπαίδευση επιφέρει ουσιώδεις αλλαγές στο ρόλο του εκπαιδευτικού, μιας κι είναι εκείνος που οφείλει να διασφαλίσει το ομαλό πέρασμα των μαθητών σε μια πιο αυτόνομη και υπεύθυνη διαχείριση της εκπαιδευτικής τους πορείας. Οι μαθητές, από τη μεριά τους, έχουν πια τη δυνατότητα να εμπλουτίζουν σε εντυπωσιακό βαθμό τις γνώσεις τους, αρκεί να αποκτήσουν την κριτική εκείνη ικανότητα που θα τους επιτρέπει να αξιοποιούν ορθά τις ποικίλες πηγές πληροφοριών, χωρίς να παρασύρονται από τους φορείς παραπληροφόρησης και χωρίς να αποθαρρύνονται από τον όγκο των διαθέσιμων πληροφοριών.

[Λέξεις: 686]