Λυσίας «Υπέρ Μαντιθέου» Λεξιλογικές ασκήσεις [Διήγηση – Απόδειξη 7-8]

Joshua Malik

Λυσίας «Υπέρ Μαντιθέου» Λεξιλογικές ασκήσεις  [Διήγηση – Απόδειξη 7-8]

1.α) Να συνδέσετε κάθε λέξη του κειμένου (Α΄ στήλη) με τη συνώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν):

Α΄ ΣΤΗΛΗ              Β΄ ΣΤΗΛΗ

1. γιγνώσκω               α) πείθομαι

2. ὁρῶ                         β) θέλω

3. ἡγοῦμαι                  γ) ἐπίσταμαι

4. βούλομαι               δ) ἀγνοῶ

5. πιστεύω                 ε) ὠφελῶ

στ) οἴομαι

ζ) βλέπω

γιγνώσκω = ἐπίσταμαι

ὁρῶ = βλέπω

ἡγοῦμαι = οἴομαι

βούλομαι = θέλω

πιστεύω = πείθομαι

β) σχήμα, εμπιστοσύνη, αδόκιμος, κατάχρηση, ατολμία: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια.

σχήμα: ἔχοντας

εμπιστοσύνη: πιστεύοιτε

αδόκιμος: δοκιμάζεσθαι

κατάχρηση: χρωμένους

ατολμία: ἐτόλμησάν

3. ἀνάβηθι, καταβαλόντα, πεποιηκώς, ἠξίουν, χρωμένους: Να γράψετε για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις ένα ομόρριζο ουσιαστικό στη νέα ελληνική γλώσσα και να σχηματίσετε με αυτό μία πρόταση.

ἀνάβηθι: αναβάτης [Στις ιπποδρομίες του Άσκοτ παίρνουν μέρος οι καλύτεροι αναβάτες της Αγγλίας.]

καταβαλόντα: προκαταβολή [Ο ιδιοκτήτης ζητούσε προκαταβολή δύο νοίκια.]

πεποιηκώς: ποιητής [Ο Κωνσταντίνος Καβάφης είναι ένας από τους σημαντικότερους Νεοέλληνες ποιητές.]

ἠξίουν: αξίωμα [Η θέση και το αξίωμα του πρωθυπουργού είναι αιρετά.]

χρωμένους: χρήματα [Τα χρήματα, όπως λένε, δεν αγοράζουν την ευτυχία.]

4. Να αντιστοιχίσετε τα ομόρριζα προς τις λέξεις του κειμένου ἀνάβηθι και ἵππευσα ουσιαστικά (Α΄ στήλη): ἀνάβασις, ἀναβάτης, βάθρον, ἱππάριον και ἵππευμα με την κατηγορία στην οποία ανήκουν (Β΄ στήλη):

Α΄ ΣΤΗΛΗ              Β΄ ΣΤΗΛΗ

1. ἱππάριον                α) ενέργεια ή κατάσταση

2. βάθρον                  β) υποκοριστικό

3. ἀνάβασις               γ) αποτέλεσμα ενέργειας

4. ἵππευμα                 δ) τόπος

5. ἀναβάτης               ε) πρόσωπο που ενεργεί

ἱππάριον = υποκοριστικό

βάθρον = τόπος

ἀνάβασις = ενέργεια ή κατάσταση

ἵππευμα = αποτέλεσμα ενέργειας

ἀναβάτης = πρόσωπο που ενεργεί

5.α) ἐξαλειφθῆναι, φυλάρχων, στρατηγούς, καταψεύσασθαι, ἀνάβηθι: Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους.

ἐξαλειφθῆναι: ἐκ + ἀλείφομαι

φυλάρχων: φυλή + ἄρχω

στρατηγούς: στρατός + ἄγω

καταψεύσασθαι: κατά + ψεύδομαι

ἀνάβηθι: ἀνά + βαίνω

β) Να απαντήσετε στα παρακάτω ζητούμενα:

πεποιηκώς: να σχηματίσετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας με την κατάληξη -ις.

= ποίησις

ἀπολογία: να σχηματίσετε ένα ομόρριζο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας.

= ἀπολογοῦμαι

δικαιότερον: να γράψετε μία αντώνυμη λέξη της αρχαίας ελληνικής γλώσσας.

= ἀδικώτερον

γιγνώσκω: να γράψετε ένα συνώνυμο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας.

= ἐπίσταμαι

ἀποδείξειεν: να αναλύσετε τη σύνθετη λέξη στα συνθετικά της.

= ἀπό + δείκνυμι

6. α) Να συνδέσετε κάθε λέξη του κειμένου (Α΄ στήλη) με την αντώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν):

Α΄ ΣΤΗΛΗ              Β΄ ΣΤΗΛΗ

1. πολύ                        α) ἐγγράφω

2. ῥᾴδιον                    β) καλῶς

3. δικαιότερον          γ) χαλεπόν

4. ἐξαλείφω               δ) διαγράφω

5. κακῶς                     ε) ὀλίγον

                                     στ) πλεῖον

ζ) ἀδικώτερον

πολύ / ὀλίγον

ῥᾴδιον / χαλεπόν

δικαιότερον / ἀδικώτερον

ἐξαλείφω / ἐγγράφω

κακῶς / καλῶς

β) γνώστης, αποζημίωση, πάθος, χρήστης, παράβαση: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια.

γνώστης: γνῶναι

αποζημίωση: ζημιοῦσθαι

πάθος: πέπονθε

χρήστης: χρωμένους

παράβαση: Ἀνάβηθι

7. α.) Να συνδέσετε τις λέξεις-εκφράσεις του κειμένου, στην Α΄ στήλη, με τη σημασία τους στη Β΄ στήλη (δύο στοιχεία στη Β΄ στήλη περισσεύουν).

Α΄ ΣΤΗΛΗ              Β΄ ΣΤΗΛΗ

1. ἀποφέρομαι           α) οι κατάλογοι (των φυλάρχων)

2. σύνδικος                β) κακοποιούμαι

3. τὰ γράμματα         γ) αναζητώ

4. κακῶς πάσχω       δ) συνήγορος δημοσίου

5. ζημιοῦμαι              ε) δικαστής

στ) τιμωρούμαι

ζ) αναφέρομαι

ἀποφέρομαι = αναφέρομαι

σύνδικος = συνήγορος δημοσίου

τὰ γράμματα = οι κατάλογοι (των φυλάρχων)

κακῶς πάσχω = κακοποιούμαι

ζημιοῦμαι = τιμωρούμαι

β) παραδοθέντα, συνδίκοις, ἐξαλειφθῆναι, φυλάρχων, ἀνάβηθι: Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους.

παραδοθέντα: παρά + δίδομαι  

συνδίκοις: σύν + δίκη

ἐξαλειφθῆναι: ἐκ + ἀλείφομαι

φυλάρχων: φυλή + ἄρχω

ἀνάβηθι: ἀνά + βαίνω

8. α) ἀποδείξειεν, ἀνάβηθι, παραδοθέντα, καταβαλόντα, ζημιοῦσθαι: Να γράψετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό, απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου.

ἀποδείξειεν: ἀπόδειξις, ἔνδειξις, παράδειγμα

ἀνάβηθι: ἀνάβασις, αναβάτης, αναβαθμός

παραδοθέντα: παράδοσις, προδοσία, προδότης

καταβαλόντα: αντικαταβολή, προκαταβολή, μεταβολή

ζημιοῦσθαι: ζημιά

β) Να σχηματίσετε από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους του κειμένου ένα ομόρριζο ουσιαστικό, απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, χρησιμοποιώντας την κατάληξη που σας δίνεται:

ρηματικοί τύποι   κατάληξη     ομόρριζα ουσιαστικά

γνῶναι                         -η                    γνώση, γνώμη

πεποιηκώς                 -ής                   ποιητής

ἠξίουν                         -μα                  ἀξίωμα

πέπονθε                     -ος                   πάθος, πένθος

δοκιμάζεσθαι            -ία                   δοκιμασία

9. βουλή, πολίτης, γνώμη, στρατηγός, ἀπολογία: Να γράψετε για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου ένα ομόρριζο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας.

βουλή: βουλεύομαι

πολίτης: πολιτεύομαι

γνώμη: γνωματεύω, γιγνώσκω,

στρατηγός: στρατηγῶ

ἀπολογία: ἀπολογοῦμαι

10. α) Να σχηματίσετε από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους του κειμένου ένα ομόρριζο ουσιαστικό, απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, χρησιμοποιώντας την κατάληξη που σας δίνεται:

ρηματικοί τύποι   κατάληξη     ομόρριζα ουσιαστικά

ἔχοντας                      -ις                    ἕξις, σχέσις

χρωμένους                 -της                 χρήστης

ἡγεῖσθε                       -μών                ἡγεμών

καταψεύσασθαι       -ος                   ψεῦδος

μαρτύρησον              -ία                   μαρτυρία

β) παράδειγμα, ανήφορος, καταστατικό, πρόβλημα, διηνεκής: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια.

παράδειγμα: ἀποδείξειεν

ανήφορος: ἀπενεχθῆναι

καταστατικό: καταστάσεις

πρόβλημα: καταβαλόντα.

διηνεκής: ἀπενεχθέντα

11. Να συνδέσετε κάθε λέξη του κειμένου (Α΄ στήλη) με τη συνώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν):

Α΄ ΣΤΗΛΗ              Β΄ ΣΤΗΛΗ

1. γιγνώσκω               α) βλάπτομαι

2. ὁρῶ                         β) θέλω

3. ἡγοῦμαι                  γ) ἐπίσταμαι

4. βούλομαι               δ) ἀγνοῶ

5. ζημιοῦμαι              ε) ὠφελῶ

στ) οἴομαι

ζ) βλέπω

γιγνώσκω = ἐπίσταμαι

ὁρῶ = βλέπω

ἡγοῦμαι = οἴομαι

βούλομαι = θέλω

ζημιοῦμαι = βλάπτομαι