Γιώργος Ιωάννου "Το μέντιουμ" Συλλογή: Η μόνη κληρονομιά | Σημειώσεις του Κωνσταντίνου Μάντη

Γιώργος Ιωάννου "Το μέντιουμ" Συλλογή: Η μόνη κληρονομιά

Κωνσταντίνος Μάντης | Best Blogger Tips
Η φωτογραφία είναι από τη νύχτα του βομβαρδισμού της Θεσσαλονίκης που περιγράφει ο Ιωάννου στο διήγμα "Το μέντιουμ"

Το μέντιουμ

Περίληψη του κειμένου: Μια συγγενική οικογένεια του συγγραφέα έρχεται στη Θεσσαλονίκη αναζητώντας το γιο τους, το Νίκο, ο οποίος είχε συμμετάσχει στην προσπάθεια του ελληνικού στρατού να αντισταθεί στη γερμανική επίθεση. Η οικογένεια του Ιωάννου θεωρεί βέβαιο ότι ο Νίκος, όπως και πολλοί άλλοι νέοι, έχει σκοτωθεί στη μάχη, αλλά δεν ξέρουν πως να πουν κάτι τέτοιο στους γονείς του νεαρού, οι οποίοι τον αναζητούν απεγνωσμένα. Μία από τις προσπάθειες αναζήτησης θα καταλήξει σ’ ένα μέντιουμ το οποίο θα προβλέψει ότι ο ερχομός του Νίκου θα γίνει μετά από μια μεγάλη πυρκαγιά. Η πυρκαγιά θα προκύψει μετά τους βομβαρδισμούς της Θεσσαλονίκης από τους Άγγλους, ενάντια γερμανικών στόχων, αλλά ο Νίκος δε θα φανεί ούτε τότε. 

Ø Στο διήγημα αυτό ο Ιωάννου αναφέρεται στην ελπίδα που είχαν πολλοί άνθρωποι την εποχή του πολέμου με τους Γερμανούς ότι τα παιδιά τους επέζησαν των πολεμικών συγκρούσεων. Με αφορμή την σταθερή πίστη που διατηρούσαν κάποιοι συγγενείς του ότι ο γιος τους θα επιστρέψει από το πεδίο των μαχών, ο Ιωάννου μας δείχνει παραστατικά πόσο δύσκολο είναι στους ανθρώπους να αποδεχτούν την πραγματικότητα και πόσο είναι ικανοί να διατηρούν για πολύ καιρό την ελπίδα τους, βασιζόμενοι ακόμη και σε ανυπόστατα στοιχεία, όπως είναι οι προβλέψεις από καφετζούδες και μέντιουμ.
Ø Η αφήγηση των γεγονότων γίνεται από το συγγραφέα με εσωτερική εστίαση μιας και ο Ιωάννου είναι ένα από τα πρόσωπα της ιστορίας αυτής.
Ø Οι σφαγές στη Δράμα και το Δοξάτο έγιναν στις 29 Σεπτεμβρίου 1941 από τους Βουλγάρους που ως σύμμαχοι των Γερμανών είχαν καταλάβει την Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη. Εξαιτίας της σκληρότητας των Βουλγάρων πολλοί Έλληνες της Θράκης και της Ανατολικής Μακεδονίας κατέφυγαν σε μεγάλα αστικά κέντρα και ιδίως στη Θεσσαλονίκη. Στόχος, άλλωστε, των Βουλγάρων ήταν να εκδιώξουν τους Έλληνες από τις περιοχές αυτές και να τις προσαρτήσουν στο δικό τους κράτος.
Ø Οι συγγενείς του Ιωάννου ήρθαν στην Θεσσαλονίκη από την πόλη Σαρί Σαμπάν, τη σημερινή δηλαδή Χρυσούπολη, που βρίσκεται στο Νομό Καβάλας.
Ø Τα Οχυρά στα οποία γίνεται αναφορά είναι τα οχυρά που φτιάχτηκαν στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα επί της δικτατορίας του Ιωάννη Μεταξά, με σκοπό την προφύλαξη της χώρας μας από επιθετικές ενέργειες των Βουλγάρων. Οι εργασίες για την κατασκευή τους άρχισαν στη λίμνη Κερκίνη το 1936. Στη περιοχή αυτή, «Γραμμή Μεταξά», δόθηκε ο κύριος αγώνας της Ελλάδας εναντίον των Γερμανών, ο οποίος έμεινε γνωστός με το όνομα «Μάχη των Οχυρών». Τη «Γραμμή Μεταξά», αποτελούσαν είκοσι ένα (21) Οχυρά. Το πιο γνωστό από αυτά είναι το οχυρό Ρούπελ.
Ø «Δεν ξέραμε πώς να τους συμμαζέψουμε και πώς να τους δώσουμε να καταλάβουν την αλήθεια.» Αν και η οικογένεια του Ιωάννου θεωρούσε βέβαιο ότι ο γιος των συγγενών τους είχε πεθάνει κατά τη γερμανική επίθεση, δεν ήξεραν πώς να τους πουν κάτι τόσο άσχημο. Σε μια ταραγμένη περίοδο πολέμου, που οι γονείς δεν είχαν τη δυνατότητα να αντικρίσουν το σώμα του χαμένου παιδιού τους, μπορούσαν να ελπίζουν για χρόνια ότι το παιδί τους είναι ζωντανό και ότι θα επιστρέψει. Αν είχαν δει το νεκρό παιδί τους θα είχαν από νωρίς μπει δε διαδικασία πένθους και δε θα συντηρούσαν για τόσα πολλά χρόνια άδικα τις ελπίδες τους.
Ø Το χωριό Λαγκαδάς (σήμερα πλέον είναι πόλη) απέχει 20 χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη και βρίσκεται κοντά στη λίμνη Κορώνεια.
Ø Οι απελπισμένοι γονείς του χαμένου στρατιώτη αναγκάζονται να καταφύγουν στις γυναίκες που «έλεγαν» τον καφέ, αφού πρώτα προσπάθησαν μάταια να πάρουν πληροφορίες από άλλους στρατιώτες που γύριζαν από το πολεμικό μέτωπο και αφού στράφηκαν στην εκκλησία και τους αγίους.
Ø Οι «φλυτζανούδες» (οι γυναίκες που διάβαζαν το μέλλον στο φλιτζάνι του καφέ) δεν κατόρθωσαν να τους δώσουν ουσιαστικές πληροφορίες, γι’ αυτό και στράφηκαν στην αναζήτηση ενός μέντιουμ.
Ø Το μέντιουμ ορθά βλέπει ότι το όνομα του χαμένου είναι Νίκος και προβλέπει ότι με το τέλος της κατοχής (του κακού), θα επιστρέψει. Τους λέει ότι το κακό θα τελειώσει μετά από μια μεγάλη φωτιά, η οποία συμπτωματικά προέκυψε το ίδιο βράδυ, γεγονός που έκανε τον πατέρα του Ιωάννου να αμφιβάλλει για την εγκυρότητα της πρόβλεψης, όπως θα μας αναφέρει ο συγγραφέας στη συνέχεια. Επειδή, βέβαια, η πρόβλεψη του μέλλοντος είναι αδύνατη και με δεδομένο το γεγονός ότι η επίθεση των Άγγλων εκδηλώθηκε την ίδια μέρα με την πρόβλεψη του μέντιουμ, είναι πιθανό να είχε κυκλοφορήσει η φήμη μιας επικείμενης επίθεσης των συμμάχων και το μέντιουμ να βασίστηκε απλά σε αυτή τη φήμη για να προβλέψει τη μεγάλη φωτιά.
Ø Το μέντιουμ επίσης τοποθετεί το Νίκο στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, αξιοποιώντας προφανώς τις πληροφορίες ότι η κυβέρνηση καθώς και μεγάλο τμήμα του ελληνικού στρατού είχε καταφύγει στην Αίγυπτο για να ανασυνταχθεί.
Ø Οι γονείς του Ιωάννου μαζί με τους συγγενείς που αναζητούν το γιο τους ετοιμάζουν γλέντι για να γιορτάσουν την ευχάριστη είδηση που τους έφερε ο Ιωάννου και η ξαδέλφη του από το μέντιουμ. Παρά τις ελλείψεις σε τρόφιμα και παρά το γεγονός ότι θα πρέπει να τηρούν τους αυστηρούς κανόνες για τη συσκότιση, οι δύο οικογένειες δε διστάζουν να τραγουδήσουν και να χαρούν για τα νέα της υποτιθέμενης επιστροφής.
Ø Οι ελληνικές πόλεις, το τελευταίο κυρίως διάστημα, της γερμανικής κατοχής όφειλαν να παραμένουν συσκοτισμένες για να μην είναι ορατές από τα συμμαχικά αεροπλάνα. Όταν γινόταν κάποια αεροπορική επίθεση στην πόλη ηχούσε συναγερμός και οι κάτοικοι έπρεπε να μαζευτούν στα υπόγεια των σπιτιών και των πολυκατοικιών για να γλιτώσουν από τους βομβαρδισμούς.
Ø Το φρούριο του μεγάλου Καράμπουρνου, στο δήμο Μηχανιώνας της Θεσσαλονίκης, αποτελεί οχυρωματικές κατασκευές της τελευταίας περιόδου της Τουρκοκρατίας. Υπολογίζεται ότι ολοκληρώθηκε λίγο πριν από το 1900.
Ø Στο φρούριο του μεγάλου Καράμπουρνου οι Γερμανοί είχαν τοποθετήσει τα αντιαεροπορικά πολυβόλα που είχαν φέρει από τη γραμμή Μαζινό, από τις εγκαταστάσεις δηλαδή των Γάλλων στα σύνορα Γαλλίας – Γερμανίας.
Ø Στις 21 προς 22 Σεπτεμβρίου 1944 οι Άγγλοι βομβαρδίζουν γερμανικούς στόχους στη Θεσσαλονίκη. Η πόλη θα απελευθερωθεί τελικά από τους Γερμανούς στις 30 Οκτωβρίου 1944.
Ø Τα επιτιθέμενα αεροπλάνα για να αποφύγουν τα χτυπήματα από τα αντιαεροπορικά πολυβόλα διενεργούσαν τις επιχειρήσεις του τη νύχτα. Τη νύχτα, όμως, στις πόλεις λόγω της συσκότισης δεν ήταν εύκολο να εντοπιστούν οι στόχοι, για να μπορέσουν επομένως να φωτίσουν την πόλη έριχναν φωτοβολίδες μεγάλης ισχύος.
Ø Ο βομβαρδισμός της Θεσσαλονίκης πέρα από την εξουδετέρωση σημαντικών στόχων είχε και την αρνητική του πλευρά, καθώς γκρεμίστηκαν ή κάηκαν πολλά σημαντικά κτίρια της πόλης αλλά και πολλά σπίτια.
Ø Βαρδάρης. Άνεμος που προέρχεται από τα βόρεια Βαλκάνια και εισβάλλει στην Ελλάδα από την κοιλάδα του Αξιού. Είναι άνεμος ψυχρός και ξερός. Πνέει με εξαιρετική δύναμη, γι' αυτό δεν επιτρέπει την καλλιέργεια ευαίσθητων φυτών στην περιοχή του Αξιού.
Ø Η φωτιά που ξέσπασε στην πόλη θυμίζει σε κάποιους κατοίκους τη μεγάλη πυρκαγιά του 1917, που είχε κατακάψει μεγάλο μέρος της πόλης, ενώ σε κάποιους που είχαν έρθει πρόσφυγες από τη Σμύρνη, θυμίζει τη φωτιά που είχαν βάλει οι Τούρκοι εισβάλοντας στη Σμύρνη τον Αύγουστο του 1922. Στις Σέρρες επίσης είχε επέλθει μεγάλη καταστροφή από τη φωτιά που είχαν βάλει οι Βούλγαροι τον Ιούνιο του 1913 όταν αποχωρούσαν από την πόλη, έχοντας ηττηθεί κατά το Β Βαλκανικό πόλεμο.
Ø Όταν ο πατέρας του συγγραφέα ακούει ότι το μέντιουμ είχε αναφερθεί σε μια μεγάλη φωτιά, σχολίασε υπαινικτικά: «Τώρα είμαι πιο βέβαιος.» Ο πατέρας του Ιωάννου ήταν πιο βέβαιος ότι το μέντιουμ δεν είχε δει τον ερχομό του Νίκου και ότι απλά τους μετέδιδε πληροφορίες με βάση τις φήμες για την κατάρρευση του γερμανικού μετώπου και την επερχόμενη αντεπίθεση των συμμάχων.
Ø Για τους γονείς του Ιωάννου ήταν πιο εύκολο να αντιληφθούν και να αποδεχτούν την πραγματικότητα σχετικά με το θάνατο του Νίκου, γι’ αυτό και ήταν λογικό να δυσπιστούν απέναντι στις δήθεν προβλέψεις.
Η πρώτη και η δεύτερη μεγάλη φωτοβολίδα την ώρα του συναγερμού και της έναρξης του μεγάλου βομβαρδισμού. Διακρίνονται οι φωτεινές τροχιές των γερμανικών τροχιοδεικτικών βλημάτων που βοηθούν την σκόπευση των αντιαεροπορικών προς τα αεροπλάνα.
Ø Η πόλη φλέγεται και ο Ιωάννου κοιτάζει με θαυμασμό το θέαμα της φωτιάς που καίει τα κτίρια στο πέρασμά της. Παρά το γεγονός ότι η φωτιά αυτή ήταν καταστρεπτική για την πόλη, δεν έπαυε να αποτελεί ένα εντυπωσιακό θέαμα.
Ø Την επόμενη μέρα οι κάτοικοι της Θεσσαλονίκης, παρά τις μεγάλες καταστροφές, είναι χαρούμενοι γιατί αισθάνονται επιτέλους ότι το τέλος της κατοχής πλησιάζει.
Ø Τα Τάγματα Ασφαλείας, (οι ταγματασφαλίτες) ήταν αστυνομική δύναμη από Έλληνες, που είχαν συγκροτήσει οι Γερμανοί σε συνεργασία με την υποτυπώδη κατοχική ελληνική κυβέρνηση. Οι ταγματασφαλίτες είχαν ως κύριο στόχο τους κομμουνιστές αντάρτες και συνεργάζονταν απόλυτα με τις δυνάμεις της γερμανικής κατοχής, γεγονός που τους είχε καταστήσει μισητούς στον ελληνικό λαό.

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...