Ο πόλεμος και η κατοχή στα διηγήματα του Ιωάννου

Ally Benbrook 

Ο πόλεμος και η κατοχή στα διηγήματα του Ιωάννου

Ο Ιωάννου από μικρός έζησε την εμπειρία του πολέμου, καθώς στα χρόνια της εφηβείας του ξεκίνησε ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος, ο οποίος στην Ελλάδα ακολουθήθηκε από τα χρόνια της κατοχής αλλά και τον εμφύλιο. Οι δύσκολες αυτές εμπειρίες επηρέασαν σε πολύ μεγάλο βαθμό το συγγραφέα κι αυτό αποτυπώνεται στα διηγήματά του.
Ο Ιωάννου φροντίζει να μας δώσει μια ποικιλία εικόνων από τα χρόνια του πολέμου. Μια από αυτές συναντάμε στο διήγημα «Ο θείος Βαγγέλης» όπου παρακολουθούμε την ιστορία ενός ανθρώπου που ξεκινά από το πεδίο της μάχης στον πόλεμο με την Ιταλία και καταλήγει να εκφωνεί τους επικήδειους λόγους στον εμφύλιο. Ο θείος Βαγγέλης ενώ στην αρχή του πολέμου νοιάζεται για την ανθρώπινη ζωή στην πορεία συνηθίζει τόσο πολύ τους θανάτους γύρω του, ώστε αντιμετωπίζει τις κηδείες των στρατιωτών ως μια βαρετή εργασία.
Παράλληλα, ο Ιωάννου μας δίνει και πιο προσωπικές του εμπειρίες, όπως για παράδειγμα στο διήγημα «Τα λεμόνια ήταν ακριβά» όπου μας αναφέρει μια εξαιρετικά ταπεινωτική στιγμή της ζωής του. Στα χρόνια της κατοχής που οι Έλληνες πέθαιναν από την πείνα, μια ομάδα Γερμανών αξιωματικών για να διασκεδάσουν πετάνε λεμόνια στους περαστικούς, οι οποίοι πέφτουν στο δρόμο για να τα μαζέψουν. Ο συγγραφέας αισθάνεται ταπεινωμένος από αυτή την εμπειρία και πιστεύει ότι θα πρέπει να θυμόμαστε τέτοια περιστατικά για να μαθαίνουμε από το επώδυνο παρελθόν μας.
Ο Ιωάννου μας δίνει επίσης εικόνες από την περίοδο που πλησίαζε το τέλος της κατοχής για να μας μεταφέρει τη χαρά που ένιωθαν τότε. Στο διήγημα «Το μέντιουμ» ο συγγραφέας αναφέρεται στην περίοδο που οι Άγγλοι βομβάρδιζαν τη Θεσσαλονίκη για να χτυπήσουν τις γερμανικές δυνάμεις. Η πόλη καίγεται, τα κτίρια καταστρέφονται αλλά οι Έλληνες ενθουσιάζονται καθώς σκέφτονται ότι η μέρα της απελευθέρωσης πλησιάζει. Εκείνες τις μέρες ο πόνος των Ελλήνων για όσους χάθηκαν συνδυαζόταν με τη χαρά ότι σύντομα θα είναι ελεύθεροι.
Βλέπουμε λοιπόν ότι ο Ιωάννου επιχειρεί να μας παρουσιάσει μια συνολική εικόνα της επώδυνης εμπειρίας του πολέμου καλύπτοντας τα εμπόλεμα χρόνια μέχρι και τον εμφύλιο. Μας δίνει εικόνες πολεμικών συγκρούσεων, θανάτου, κατοχής, πείνας και ταπείνωσης, θέλοντας να μας προσφέρει μια πλήρη θέαση της πολεμικής εμπειρίας όπως ο ίδιος τη βίωσε.

Λέξεις 350