Κωνσταντίνος Καβάφης: Μελαγχολία του Ιάσωνος Κλεάνδρου, ποιητού εν Κομμαγηνή· 595 μ.Χ.
Ποια επίδραση έχει το γήρας στην όψη και την ψυχική διάθεση του Ιάσωνος;
Το γήρασμα του σώματος και του προσώπου (μορφής) δημιουργεί στον Ιάσονα Κλεάνδρου έναν τόσο έντονο ψυχικό πόνο που μόνο με τον πόνο που θα του προκαλούσε μια δυνατή μαχαιριά μπορεί να τον παρομοιάσει. Η ένταση επομένως του πόνου που αισθάνεται ο ποιητής υποδηλώνει ότι το ανήκεστο της φθοράς που επιφέρει η πάροδος του χρόνου στο σώμα και στο πρόσωπό του τον οδηγεί σε απόγνωση. Ο ίδιος δηλώνει ότι «δεν έχω εγκαρτέρηση καμιά», κι αυτό είναι ενδεικτικό της απελπισίας που αισθάνεται, κυρίως γιατί γνωρίζει ότι δεν υπάρχει τρόπος να αντιμετωπίσει το γήρας και δεν μπορεί επί της ουσίας να αναστρέψει την αλλοίωση της μορφής του. Το μόνο που μπορεί να ελπίζει ο ποιητής είναι ότι θα ξεχαστεί για λίγο, τις στιγμές που θα είναι αφοσιωμένος στην ποιητική του τέχνη.
Η ψυχική διάθεση του Ιάσονα Κλεάνδρου είναι πολύ άσχημη όχι γιατί έχει γεράσει και πλησιάζει προς το τέλος της ζωής του, αλλά κυρίως γιατί τα γηρατειά έχουν φθείρει το σώμα του και έχουν ασχημίσει το πρόσωπό του. Σ’ αυτή τη διαπίστωση μπορούμε εύκολα να αναγνωρίσουμε τον αισθητιστή Καβάφη, ο οποίος θεωρεί την ομορφιά της νεότητας ως μία ύψιστη αξία και ο οποίος δεν μπορεί παρά να θλίβεται όταν βλέπει την παρακμή της δικής του μορφής. Τη σκέψη αυτή, άλλωστε, τη διατυπώνει ο Καβάφης και στο ποίημά του Πολύ σπανίως, στο οποίο παρουσιάζει έναν γέρο ποιητή που σπεύδει κάθε φορά να μπει στο σπίτι του για να κρύψει «τα χάλια και τα γηρατειά του». Ο Καβάφης απελπίζεται με το γήρασμα της μορφής του γιατί αντιλαμβάνεται ότι τώρα πια δε θα έχει κανένα δικαίωμα να διεκδικεί την προσοχή των άλλων και δε θα έχει την ευκαιρία να βιώσει τον έρωτα, όπως ο ίδιος τον επιθυμεί, υπό την έννοια ότι ο έρωτας μπορεί να εμπνευστεί από ένα νεανικό πρόσωπο και μπορεί να βρει την απόλυτη έκφρασή του σε ένα νεανικό κορμί, και όχι σ’ ένα γερασμένο πρόσωπο κι ένα φθαρμένο σώμα.
Η μελαγχολία του Ιάσονα Κλεάνδρου, δηλαδή του Κωνσταντίνου Καβάφη, οφείλεται αφενός στο γεγονός ότι είναι αναγκασμένος πλέον να αντικρίζει τη γερασμένη και ως εκ τούτου άσχημη μορφή του κι αφετέρου ότι δε θα μπορεί πλέον να διεκδικεί τον έρωτα ή τουλάχιστον την προσοχή της όμορφης νεότητας.
Ποια επίδραση έχει το γήρας στην όψη και την ψυχική διάθεση του Ιάσωνος;
Το γήρασμα του σώματος και του προσώπου (μορφής) δημιουργεί στον Ιάσονα Κλεάνδρου έναν τόσο έντονο ψυχικό πόνο που μόνο με τον πόνο που θα του προκαλούσε μια δυνατή μαχαιριά μπορεί να τον παρομοιάσει. Η ένταση επομένως του πόνου που αισθάνεται ο ποιητής υποδηλώνει ότι το ανήκεστο της φθοράς που επιφέρει η πάροδος του χρόνου στο σώμα και στο πρόσωπό του τον οδηγεί σε απόγνωση. Ο ίδιος δηλώνει ότι «δεν έχω εγκαρτέρηση καμιά», κι αυτό είναι ενδεικτικό της απελπισίας που αισθάνεται, κυρίως γιατί γνωρίζει ότι δεν υπάρχει τρόπος να αντιμετωπίσει το γήρας και δεν μπορεί επί της ουσίας να αναστρέψει την αλλοίωση της μορφής του. Το μόνο που μπορεί να ελπίζει ο ποιητής είναι ότι θα ξεχαστεί για λίγο, τις στιγμές που θα είναι αφοσιωμένος στην ποιητική του τέχνη.
Η ψυχική διάθεση του Ιάσονα Κλεάνδρου είναι πολύ άσχημη όχι γιατί έχει γεράσει και πλησιάζει προς το τέλος της ζωής του, αλλά κυρίως γιατί τα γηρατειά έχουν φθείρει το σώμα του και έχουν ασχημίσει το πρόσωπό του. Σ’ αυτή τη διαπίστωση μπορούμε εύκολα να αναγνωρίσουμε τον αισθητιστή Καβάφη, ο οποίος θεωρεί την ομορφιά της νεότητας ως μία ύψιστη αξία και ο οποίος δεν μπορεί παρά να θλίβεται όταν βλέπει την παρακμή της δικής του μορφής. Τη σκέψη αυτή, άλλωστε, τη διατυπώνει ο Καβάφης και στο ποίημά του Πολύ σπανίως, στο οποίο παρουσιάζει έναν γέρο ποιητή που σπεύδει κάθε φορά να μπει στο σπίτι του για να κρύψει «τα χάλια και τα γηρατειά του». Ο Καβάφης απελπίζεται με το γήρασμα της μορφής του γιατί αντιλαμβάνεται ότι τώρα πια δε θα έχει κανένα δικαίωμα να διεκδικεί την προσοχή των άλλων και δε θα έχει την ευκαιρία να βιώσει τον έρωτα, όπως ο ίδιος τον επιθυμεί, υπό την έννοια ότι ο έρωτας μπορεί να εμπνευστεί από ένα νεανικό πρόσωπο και μπορεί να βρει την απόλυτη έκφρασή του σε ένα νεανικό κορμί, και όχι σ’ ένα γερασμένο πρόσωπο κι ένα φθαρμένο σώμα.
Η μελαγχολία του Ιάσονα Κλεάνδρου, δηλαδή του Κωνσταντίνου Καβάφη, οφείλεται αφενός στο γεγονός ότι είναι αναγκασμένος πλέον να αντικρίζει τη γερασμένη και ως εκ τούτου άσχημη μορφή του κι αφετέρου ότι δε θα μπορεί πλέον να διεκδικεί τον έρωτα ή τουλάχιστον την προσοχή της όμορφης νεότητας.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου