Θουκυδίδη Ιστορία, Βιβλίο 3. Κεφάλαιο 74 [Συντακτική ανάλυση]

Christophe Kiciak

Θουκυδίδη Ιστορία, Βιβλίο 3. Κεφάλαιο 74 [Συντακτική ανάλυση]

Δείτε επίσης: Ουσιαστικά τρίτης κλίσης στα κείμενα του Θουκυδίδη  Κεφάλαια 71-73 & 74 [Ερμηνευτικές ερωτήσεις] Κλίση ουσιαστικών & επιθέτων κεφ. 74 Κλίση ουσιαστικών & επιθέτων κεφ. 71-73 Συντακτική ανάλυση κεφ. 71-73 Λεξιλογικές ασκήσεις

 
[1] Διαλιπούσης δ᾽ ἡμέρας μάχη αὖθις γίγνεται
Κύρια πρόταση
γίγνεται: Ρήμα. μάχη: Υποκείμενο ρήματος. αὖθις: Επιρρηματικός προσδιορισμός χρόνου. Διαλιπούσης: Γενική απόλυτη χρονική μετοχή. ἡμέρας: Υποκείμενο μετοχής.
 
καὶ νικᾷ ὁ δῆμος χωρίων τε ἰσχύι καὶ πλήθει προύχων·
Κύρια πρόταση
νικᾷ: Ρήμα. ὁ δῆμος: Υποκείμενο. ἰσχύι: Δοτική της αιτίας. χωρίων: Γενική υποκειμενική στο ἰσχύι. προύχων: Αιτιολογική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος. πλήθει: Δοτική της αναφοράς στο προύχων.
 
αἵ τε γυναῖκες αὐτοῖς τολμηρῶς ξυνεπελάβοντο βάλλουσαι ἀπὸ τῶν οἰκιῶν τῷ κεράμῳ καὶ παρὰ φύσιν ὑπομένουσαι τὸν θόρυβον.
Κύρια πρόταση
ξυνεπελάβοντο: Ρήμα. αἵ γυναῖκες: Υποκείμενο ρήματος. αὐτοῖς: Αντικείμενο ρήματος. τολμηρῶς: Επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου. βάλλουσαι: Τροπική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος. ἀπὸ τῶν οἰκιῶν: Εμπρόθετος προσδιορισμός της προέλευσης. τῷ κεράμῳ: Δοτική του οργάνου. ὑπομένουσαι: Τροπική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος. τὸν θόρυβον: Αντικείμενο της μετοχής ὑπομένουσαι. παρὰ φύσιν: Εμπρόθετος προσδιορισμός της εναντίωσης.
 
[2] Γενομένης δὲ τῆς τροπῆς περὶ δείλην ὀψίαν, δείσαντες οἱ ὀλίγοι ἐμπιπρᾶσι τὰς οἰκίας τὰς ἐν κύκλῳ τῆς ἀγορᾶς καὶ τὰς ξυνοικίας, φειδόμενοι οὔτε οἰκείας οὔτε ἀλλοτρίας,
Κύρια πρόταση
ἐμπιπρᾶσι: Ρήμα. οἱ ὀλίγοι: Υποκείμενο. τὰς οἰκίας καὶ τὰς ξυνοικίας: Αντικείμενα ρήματος. τὰς ἐν κύκλῳ: Επιθετικός προσδιορισμός στο τὰς οἰκίας. τῆς ἀγορᾶς: Γενική της αφετηρίας. δείσαντες: Αιτιολογική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος. φειδόμενοι: Τροπική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος.  οἰκίας: Εννοείται ως αντικείμενο της μετοχής. οἰκείας, ἀλλοτρίας: Επιθετικοί προσδιορισμοί στο αντικείμενο της μετοχής. [Αν δεν εννοηθεί το αντικείμενο, τότε οι επιθετικοί προσδιορισμοί λειτουργούν ως αντικείμενα της μετοχής.]
Γενομένης: Γενική απόλυτη χρονική μετοχή. τῆς τροπῆς: Υποκείμενο της μετοχής. περὶ δείλην: Εμπρόθετος προσδιορισμός του χρόνου. ὀψίαν: Επιθετικός προσδιορισμός στο δείλην.
 
μὴ αὐτοβοεὶ ὁ δῆμος τοῦ τε νεωρίου κρατήσειεν ἐπελθὼν
Δευτερεύουσα ενδοιαστική πρόταση ως αντικείμενο της μετοχής δείσαντες
κρατήσειεν: Ρήμα. ὁ δῆμος: Υποκείμενο ρήματος. τοῦ νεωρίου: Αντικείμενο ρήματος. αὐτοβοεὶ: Επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου. ἐπελθὼν: Χρονικο-υποθετική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος.
 
καὶ σφᾶς διαφθείρειεν,
Δευτερεύουσα ενδοιαστική πρόταση ως αντικείμενο της μετοχής δείσαντες
διαφθείρειεν: Ρήμα. ὁ δῆμος: Εννοείται ως υποκείμενο ρήματος. σφᾶς: Αντικείμενο ρήματος.
 
ὅπως μὴ ᾖ ἔφοδος,
Δευτερεύουσα τελική πρόταση
ᾖ: Ρήμα. ἔφοδος: Υποκείμενο ρήματος.
 
ὥστε καὶ χρήματα πολλὰ ἐμπόρων κατεκαύθη
Δευτερεύουσα συμπερασματική πρόταση
κατεκαύθη: Ρήμα. χρήματα: Υποκείμενο ρήματος (αττική σύνταξη). πολλά: Επιθετικός προσδιορισμός στο χρήματα. ἐμπόρων: Γενική κτητική.
 
καὶ ἡ πόλις ἐκινδύνευσε πᾶσα διαφθαρῆναι,
Δευτερεύουσα συμπερασματική πρόταση
ἐκινδύνευσε: Ρήμα. ἡ πόλις: Υποκείμενο ρήματος. διαφθαρῆναι: Αντικείμενο ρήματος, τελικό απαρέμφατο. Ως υποκείμενο του απαρεμφάτου τίθεται το ἡ πόλις (ταυτοπροσωπία). πᾶσα: Κατηγορηματικός προσδιορισμός στο υποκείμενο.
 
εἰ ἄνεμος ἐπεγένετο τῇ φλογὶ ἐπίφορος ἐς αὐτήν.
Δευτερεύουσα υποθετική πρόταση
ἐπεγένετο: Ρήμα. ἄνεμος: Υποκείμενο ρήματος. τῇ φλογὶ: Αντικείμενο ρήματος. ἐπίφορος: Επιρρηματικό κατηγορούμενο τόπου. ἐς αὐτήν: Εμπρόθετος προσδιορισμός της κατεύθυνσης σε τόπο.
 
[3] Καὶ οἱ μὲν παυσάμενοι τῆς μάχης ὡς ἑκάτεροι ἡσυχάσαντες τὴν νύκτα ἐν φυλακῇ ἦσαν·
Κύρια πρόταση
ἦσαν: Ρήμα. οἱ μὲν: Υποκείμενο ρήματος. ἐν φυλακῇ: Εμπρόθετος προσδιορισμός της κατάστασης. παυσάμενοι: Χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος. τῆς μάχης: Αντικείμενο της μετοχής παυσάμενοι. ἡσυχάσαντες: Χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος. ὡς ἑκάτεροι: Κατηγορηματικός προσδιορισμός στο υποκείμενο του ρήματος και των μετοχών. τὴν νύκτα: Αιτιατική του χρόνου.
 
καὶ ἡ Κορινθία ναῦς τοῦ δήμου κεκρατηκότος ὑπεξανήγετο,
Κύρια πρόταση
ὑπεξανήγετο: Ρήμα. ἡ ναῦς: Υποκείμενο ρήματος. Κορινθία: Επιθετικός προσδιορισμός στο ναῦς. κεκρατηκότος: Γενική απόλυτη χρονική (ή αιτιολογική) μετοχή. τοῦ δήμου: Υποκείμενο μετοχής.
 
καὶ τῶν ἐπικούρων οἱ πολλοὶ ἐς τὴν ἤπειρον λαθόντες διεκομίσθησαν.
Κύρια πρόταση
διεκομίσθησαν: Ρήμα. οἱ πολλοὶ: Υποκείμενο ρήματος. τῶν ἐπικούρων: Γενική διαιρετική. ἐς τὴν ἤπειρον: Εμπρόθετος που δηλώνει κίνηση σε τόπο. λαθόντες: Τροπική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος.