Νέα ελληνικά: Αναλυτική κλίση ρήματος «θεωρώ» | Σημειώσεις του Κωνσταντίνου Μάντη

Νέα ελληνικά: Αναλυτική κλίση ρήματος «θεωρώ»

Κωνσταντίνος Μάντης | Best Blogger Tips

Andrii Kazun 


Νέα ελληνικά: Αναλυτική κλίση ρήματος «θεωρώ»
 
Ενεργητική φωνή
 
Ενεστώτας
Οριστική
θεωρώ, θεωρείς, θεωρεί, θεωρούμε, θεωρείτε, θεωρούν (ή θεωρούνε)
Υποτακτική
να θεωρώ, να θεωρείς, να θεωρεί, να θεωρούμε, να θεωρείτε, να θεωρούν (ή να θεωρούνε)
Προστακτική
β΄ πληθυντικό: θεωρείτε
Μετοχή
θεωρώντας
 
Παρατατικός
Οριστική
θεωρούσα, θεωρούσες, θεωρούσε, θεωρούσαμε, θεωρούσατε, θεωρούσαν (ή θεωρούσανε)
 
Αόριστος
Οριστική
θεώρησα, θεώρησες, θεώρησε, θεωρήσαμε, θεωρήσατε, θεώρησαν
Υποτακτική
να θεωρήσω, να θεωρήσεις, να θεωρήσει, να θεωρήσουμε, να θεωρήσετε, να θεωρήσουν (ή να θεωρήσουνε)
Προστακτική
β΄ ενικό: θεώρησε β΄ πληθυντικό: θεωρήστε
 
Εξακολουθητικός Μέλλοντας
Οριστική
θα θεωρώ, θα θεωρείς, θα θεωρεί, θα θεωρούμε, θα θεωρείτε, θα θεωρούν (ή θα θεωρούνε)
 
Συνοπτικός Μέλλοντας
Οριστική
θα θεωρήσω, θα θεωρήσεις, θα θεωρήσει, θα θεωρήσουμε, θα θεωρήσετε, θα θεωρήσουν (ή θα θεωρήσουνε)
  
Συντελεσμένος Μέλλοντας
Οριστική
θα έχω θεωρήσει, θα έχεις θεωρήσει, θα έχει θεωρήσει, θα έχουμε θεωρήσει, θα έχετε θεωρήσει, θα έχουν(ε) θεωρήσει
[& θα έχω θεωρημένο, θεωρημένη, θεωρημένο
θα έχεις θεωρημένο, θεωρημένη, θεωρημένο
θα έχει θεωρημένο, θεωρημένη, θεωρημένο
θα έχουμε θεωρημένο, θεωρημένη, θεωρημένο
θα έχετε θεωρημένο, θεωρημένη, θεωρημένο
θα έχουν(ε) θεωρημένο, θεωρημένη, θεωρημένο]
 
Παρακείμενος
Οριστική
έχω θεωρήσει, έχεις θεωρήσει, έχει θεωρήσει, έχουμε θεωρήσει, έχετε θεωρήσει, έχουν(ε) θεωρήσει
[& έχω θεωρημένο, θεωρημένη, θεωρημένο κτλ.]
Υποτακτική
να έχω θεωρήσει, να έχεις θεωρήσει, να έχει θεωρήσει, να έχουμε θεωρήσει, να έχετε θεωρήσει, να έχουν θεωρήσει
[& να έχω θεωρημένο, θεωρημένη, θεωρημένο κτλ.]
Μετοχή
---
 
Υπερσυντέλικος
Οριστική
είχα θεωρήσει, είχες θεωρήσει, είχε θεωρήσει, είχαμε θεωρήσει, είχατε θεωρήσει, είχαν(ε) θεωρήσει
[& είχα θεωρημένο, θεωρημένη, θεωρημένο κτλ.]
 
Ενεργητική φωνή
- Στο γ΄ πληθυντικό του ενεστώτα της οριστικής και της υποτακτικής, της υποτακτικής αορίστου και του εξακολουθητικού και συνοπτικού μέλλοντα παρουσιάζονται οι τύποι σε -ούν / -ούνε και -ουν / -ουνε, π.χ. θεωρούν / θεωρούνε. Ο τύπος σε -ούν ή -ουν χρησιμοποιείται σε τυπικό και ουδέτερο ύφος, ενώ ο τύπος σε -ούνε ή -ουνε σε οικείο ύφος και είναι πολύ συνηθισμένος σε κείμενα παιδικής λογοτεχνίας.
 
- Στο γ΄ πληθυντικό του παρατατικού παρουσιάζονται οι τύποι σε -αν και -ανε, π.χ. θεωρούσαν / θεωρούσανε. Ο τύπος σε -αν χρησιμοποιείται σε τυπικό και ουδέτερο ύφος, ενώ ο τύπος σε -ανε σε οικείο ύφος και είναι πολύ συνηθισμένος σε κείμενα παιδικής λογοτεχνίας.
 
- Στο γ΄ πληθυντικό του αορίστου οριστικής παρουσιάζεται δεύτερος τύπος σε -αν(ε) με μετακίνηση του τόνου, π.χ. θεώρησαν / θεωρήσαν(ε). Ο τύπος σε -αν χωρίς μετακίνηση του τόνου χρησιμοποιείται συνήθως σε τυπικό ύφος, ενώ οι υπόλοιποι σε ουδέτερο και οικείο ύφος.
 
- Στους συντελικούς χρόνους παρουσιάζεται σπανιότερα ένας τύπος σχηματισμού των χρόνων με τη χρήση του ρήματος έχω και τη μετοχή του παθητικού παρακειμένου, π.χ. έχω θεωρημένο, -η, -ο.
 
Παθητική φωνή
 
Ενεστώτας
Οριστική
θεωρούμαι, θεωρείσαι, θεωρείται, θεωρούμαστε, θεωρείστε, θεωρούνται 
Υποτακτική
να θεωρούμαι, να θεωρείσαι, να θεωρείται, να θεωρούμαστε, να θεωρείστε, να θεωρούνται 
Προστακτική
---
Μετοχή
θεωρούμενος, θεωρούμενη, θεωρούμενο  
 
Παρατατικός
Οριστική
θεωρούμουν, θεωρούσουν, θεωρούταν ή θεωρούτανε, θεωρούμασταν ή θεωρούμαστε, θεωρούσασταν ή θεωρούσαστε, θεωρούνταν
 
Αόριστος
Οριστική
θεωρήθηκα, θεωρήθηκες, θεωρήθηκε, θεωρηθήκαμε, θεωρηθήκατε, θεωρήθηκαν ή θεωρηθήκανε  
Υποτακτική
να θεωρηθώ, να θεωρηθείς, να θεωρηθεί, να θεωρηθούμε, να θεωρηθείτε, να θεωρηθούν
Προστακτική
β΄ ενικού: θεωρήσου β΄ πληθυντικό: θεωρηθείτε 
 
Εξακολουθητικός Μέλλοντας
Οριστική
θα θεωρούμαι, θα θεωρείσαι, θα θεωρείται, θα θεωρούμαστε, θα θεωρείστε, θα θεωρούνται 
 
Συνοπτικός Μέλλοντας
Οριστική
θα θεωρηθώ, θα θεωρηθείς, θα θεωρηθεί, θα θεωρηθούμε, θα θεωρηθείτε, θα θεωρηθούν
 
Συντελεσμένος Μέλλοντας
Οριστική
θα έχω θεωρηθεί, θα έχεις θεωρηθεί, θα έχει θεωρηθεί, θα έχουμε θεωρηθεί, θα έχετε θεωρηθεί, θα έχουν θεωρηθεί 
[& θα είμαι θεωρημένος, θεωρημένη, θεωρημένο
θα είσαι θεωρημένος, θεωρημένη, θεωρημένο
θα είναι θεωρημένος, θεωρημένη, θεωρημένο
θα είμαστε θεωρημένοι, θωρημένες, θεωρημένα
θα είσαστε θεωρημένοι, θεωρημένες, θεωρημένα
θα είναι θεωρημένοι, θεωρημένες, θεωρημένα]
 
Παρακείμενος
Οριστική
έχω θεωρηθεί, έχεις θεωρηθεί, έχει θεωρηθεί, έχουμε θεωρηθεί, έχετε θεωρηθεί, έχουν θεωρηθεί
[& είμαι θεωρημένος, θεωρημένη, θεωρημένο κτλ.]
Υποτακτική
να έχω θεωρηθεί, να έχεις θεωρηθεί, να έχει θεωρηθεί, να έχουμε θεωρηθεί, να έχετε θεωρηθεί, να έχουν θεωρηθεί
[& να είμαι θεωρημένος, θεωρημένη, θεωρημένο κτλ.]
Μετοχή
θεωρημένος, θεωρημένη, θεωρημένο
 
Υπερσυντέλικος
Οριστική
είχα θεωρηθεί, είχες θεωρηθεί, είχε θεωρηθεί, είχαμε θεωρηθεί, είχατε θεωρηθεί, είχαν(ε) θεωρηθεί 
[& ήμουν θεωρημένος, θεωρημένη, θεωρημένο κτλ.]
 
Παθητική φωνή
 
- Ο παρατατικός δεν είναι πολύ συνηθισμένος στον λόγο. Παρουσιάζει σπάνια και δεύτερους τύπους. Οι τύποι του γ΄ ενικού και πληθυντικού σε -ούντανε χρησιμοποιούνται σε οικείο ύφος. Οι τύποι του α΄ και β΄ πλ. σε -ούμαστε και -ούσαστε είναι σπάνιοι και χρησιμοποιούνται κυρίως από ομιλητές προερχόμενους από τη νότια Ελλάδα. Τέλος, οι τύποι του α ́ και β ́ ενικού σε -ούμουνα,
 
-ούσουνα αντίστοιχα χρησιμοποιούνται σε οικείο και λαϊκό ύφος. Σε πολύ τυπικό ύφος χρησιμο-
ποιούνται και ο τύπος εθεωρείτο για το γ ́ ενικό και εθεωρούντο για το γ ́ πληθυντικό πρόσωπο.
 
- Στο α΄ πληθυντικό του ενεστώτα της οριστικής και υποτακτικής και του εξακολουθητικού μέλλοντα της οριστικής παρουσιάζονται οι τύποι σε -ούμαστε και -ούμεθα, π.χ. θεωρούμαστε / θεωρούμεθα.
 
Οι τύποι σε -ούμαστε είναι οι πλέον κοινοί στον λόγο, ενώ οι τύποι σε -ούμεθα παρουσιάζονται σπάνια, συνήθως σε πολύ τυπικό ή σε περιπαικτικό ύφος.
 
- Στο β΄ πληθυντικό του ενεστώτα της οριστικής και υποτακτικής και του εξακολουθητικού μέλλοντα της οριστικής παρουσιάζονται τύποι σε -είστε και -είσθε, π.χ. θεωρείστε / θεωρείσθε. Οι τύποι σε -είστε είναι οι πλέον κοινοί στον λόγο, ενώ οι τύποι σε -είσθε παρουσιάζονται σπάνια, συνήθως σε πολύ τυπικό ή σε περιπαικτικό ύφος.
 
- Στο γ΄ πληθυντικό του αορίστου της οριστικής παρουσιάζεται δεύτερος τύπος σε -αν(ε) με μετακίνηση του τόνου, π.χ. θεωρήθηκαν / θεωρηθήκαν(ε). Ο τύπος σε -αν χωρίς μετακίνηση του τόνου χρησιμοποιείται συνήθως σε τυπικό ύφος, ενώ οι άλλοι, με παράλληλη μετακίνηση του τόνου, σε λιγότερο τυπικό ή σε πιο οικείο ύφος.
 
- Στο γ΄ πληθυντικό του αορίστου της υποτακτικής παρουσιάζονται οι τύποι σε -ούν και -ούνε, π.χ. να θεωρηθούν / να θεωρηθούνε. Οι τύποι σε -ούν εμφανίζονται σε τυπικό και ουδέτερο ύφος, ενώ οι τύποι σε -ούνε σε οικείο ύφος.
 
- Στους συντελικούς χρόνους παρουσιάζεται σπανιότερα ένας τύπος σχηματισμού των χρόνων με τη χρήση του ρήματος είμαι και τη μετοχή του παθητικού παρακειμένου, π.χ. είμαι θεωρημένος, -η, -ο.
 
 Πηγή: Γραμματική Νέας Ελληνικής Γλώσσας Α΄, Β΄, Γ΄ Γυμνασίου, των Σωφρόνη Χατζησαββίδη & Αθανασίας Χατζησαββίδου.

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...