Η αγάπη στα διηγήματα του Ιωάννου
Οι σχέσεις των ανθρώπων στα πεζογραφήματα του Ιωάννου επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό τόσο από τις ιστορικές συγκυρίες όσο και από τα αυστηρά ήθη της εποχής. Ο πόλεμος, η κατοχή και οι στερήσεις από τη μία, απομακρύνουν τους ανθρώπους, παραμερίζουν ως ένα βαθμό την αγάπη και θέτουν ως βασική προϋπόθεση για μια πετυχημένη συμβίωση τα χρήματα. Ενώ, από την άλλη, οι αυστηρές ηθικές αρχές της εποχής αναγκάζουν τους ανθρώπους να ζουν τον έρωτά τους κρυφά και να επιδιώκουν το γάμο με κάθε κόστος, μιας και μόνο μέσω του γάμου μπορούσε μια σχέση να αποκτήσει την απαιτούμενη νομιμότητα στα μάτια των υπολοίπων.
Με ιδιαίτερα σαφή τρόπο μας δείχνει ο πεζογράφος τις επιπτώσεις που είχαν τα δραματικά ιστορικά γεγονότα αλλά και οι αυστηρές ηθικές αρχές, στις σχέσεις των ανθρώπων, στο διήγημα «Το Βουγγάρι». Στο πεζογράφημα αυτό βλέπουμε ότι η έναρξη του ελληνοϊταλικού πολέμου αναγκάζει τον κεντρικό ήρωα του διηγήματος να καταταχτεί στο στρατό αφήνοντας την κοπέλα που έχει ερωτευτεί μόνη της. Αν δεν είχε ξεσπάσει ο πόλεμος το ζευγάρι αυτό θα είχε παντρευτεί και θα είχαν πιθανότατα ζήσει μια ευτυχισμένη ζωή. Ο πόλεμος όμως χωρίζει το ζευγάρι και οδηγεί την κοπέλα στην απελπισία καθώς έχει ήδη μείνει έγκυος προτού προλάβουν να παντρευτούν κι αυτό θεωρούνταν απαράδεκτο εκείνη την εποχή. Η κοπέλα επομένως αναγκάζεται να φύγει για την Αθήνα ώστε να γεννήσει εκεί το παιδί της κρυφά από την οικογένειά της, που δε θα δεχόταν ποτέ μια εγκυμοσύνη χωρίς να έχει γίνει πρώτα ο γάμος. Κι ενώ τελικά η κοπέλα κατορθώνει να εντοπίσει ξανά τον άντρα που αγαπά και να τον παντρευτεί, μένει τελικά πολύ σύντομα χήρα καθώς οι Γερμανοί τον εκτελούν για να τον τιμωρήσουν που συμμετείχε σε κάποια αντιστασιακή οργάνωση. Στο ίδιο διήγημα, μάλιστα, ο συγγραφέας μας παρουσιάζει ακόμη μια ερωτική ιστορία που είχε άδοξο τέλος, αυτή τη φορά για χάρη των χρημάτων. Ένας νεαρός κουρέας είναι ερωτευμένος με μια κοπέλα της πόλης του, η οποία όμως προτιμά να παντρευτεί έναν ευκατάστατο Αμερικάνο που μόλις γνώρισε, μόνο και μόνο για να εξασφαλίσει μια πιο άνετη ζωή.
Μια πιο αισιόδοξη ιστορία αγάπης μας παρουσιάζει ο συγγραφέας στο διήγημα «Ψηλά στο Εσκί Ντελίκ». Στο διήγημα αυτό η κόρη του μαραγκού παρόλο που δεν είναι όμορφη και δεν βρίσκεται πια στην πρώτη της νεότητα, ερωτεύεται ένα νεαρό που της έχει γνωρίσει ο αδερφός της. Ο νεαρός αυτός δεν είναι καθόλου εργατικός και δεν κατορθώνει να κερδίσει την εμπιστοσύνη των συγγενών της κοπέλας, γι’ αυτό και τον απομακρύνουν. Εντούτοις, με την επιμονή του και χάρη στην αγάπη που έχει για εκείνον η κοπέλα, κατορθώνει να τους πείσει να τον δεχτούν ξανά και να του επιτρέψουν να την παντρευτεί. Στην ιστορία αυτή ο Ιωάννου μας παρουσιάζει με αρκετές δόσεις χιούμορ μια ενδιαφέρουσα περίπτωση κατά την οποία ο έρωτας υπερισχύει και παραμερίζει τόσο τις αντιρρήσεις των συγγενών, όσο και την οικονομική ανασφάλεια που συνοδεύει τον χασικλή γαμπρό.
Αξίζει επίσης να αναφερθεί η εικόνα που μας παρουσιάζει ο Ιωάννου σ’ ένα ακόμη διήγημα, στο οποίο ο έρωτας και η αγάπη απουσιάζουν εντελώς, παρόλο που η ηρωίδα θα μπορούσε να έχει χτίσει μια ευτυχισμένη ζωή. Συγκεκριμένα, στο διήγημα «Η Ευτυχούλα», ο συγγραφέας μας παρουσιάζει την ιστορία μιας κοπέλας που είχε τις προϋποθέσεις να ζήσει μια καλή ζωή και γιατί όχι να δημιουργήσει μια όμορφη οικογένεια. Οι αυστηρές ηθικές αρχές όμως με τις οποίες μεγάλωσε η ηρωίδα του κειμένου, η αφοσίωση της στη φροντίδα των ηλικιωμένων γονιών της, αλλά και ο φόβος που είχε αποκτήσει με τα χρόνια απέναντι στον έρωτα, την εγκλωβίζουν και της στερούν την ευκαιρία να ζήσει ευτυχισμένη και να δικαιώσει τις προσδοκίες των γονιών της, που της είχαν δώσει το σημαδιακό όνομα, Ευτυχούλα.
Η αγάπη, ο έρωτας και κάθε είδους διαπροσωπική επαφή ήταν λογικό να συμπαρασύρεται από τις δύσκολες ιστορικές συνθήκες που για χρόνια ταλαιπώρησαν τη χώρα, οδηγώντας τους ανθρώπους να θέσουν άλλες προτεραιότητες στη ζωή τους, όπως για παράδειγμα την οικονομική εξασφάλιση. Οι ήρωες των διηγημάτων του Ιωάννου αποτελούν χαρακτηριστικές περιπτώσεις ανθρώπων που βρέθηκαν αντιμέτωποι με τις καταστρεπτικές συνέπειες των πολέμων αλλά και την καταπίεση που μπορεί να επιφέρει στη ζωή του ανθρώπου ένα αυστηρό σύστημα ηθικών αρχών.
Οι σχέσεις των ανθρώπων στα πεζογραφήματα του Ιωάννου επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό τόσο από τις ιστορικές συγκυρίες όσο και από τα αυστηρά ήθη της εποχής. Ο πόλεμος, η κατοχή και οι στερήσεις από τη μία, απομακρύνουν τους ανθρώπους, παραμερίζουν ως ένα βαθμό την αγάπη και θέτουν ως βασική προϋπόθεση για μια πετυχημένη συμβίωση τα χρήματα. Ενώ, από την άλλη, οι αυστηρές ηθικές αρχές της εποχής αναγκάζουν τους ανθρώπους να ζουν τον έρωτά τους κρυφά και να επιδιώκουν το γάμο με κάθε κόστος, μιας και μόνο μέσω του γάμου μπορούσε μια σχέση να αποκτήσει την απαιτούμενη νομιμότητα στα μάτια των υπολοίπων.
Με ιδιαίτερα σαφή τρόπο μας δείχνει ο πεζογράφος τις επιπτώσεις που είχαν τα δραματικά ιστορικά γεγονότα αλλά και οι αυστηρές ηθικές αρχές, στις σχέσεις των ανθρώπων, στο διήγημα «Το Βουγγάρι». Στο πεζογράφημα αυτό βλέπουμε ότι η έναρξη του ελληνοϊταλικού πολέμου αναγκάζει τον κεντρικό ήρωα του διηγήματος να καταταχτεί στο στρατό αφήνοντας την κοπέλα που έχει ερωτευτεί μόνη της. Αν δεν είχε ξεσπάσει ο πόλεμος το ζευγάρι αυτό θα είχε παντρευτεί και θα είχαν πιθανότατα ζήσει μια ευτυχισμένη ζωή. Ο πόλεμος όμως χωρίζει το ζευγάρι και οδηγεί την κοπέλα στην απελπισία καθώς έχει ήδη μείνει έγκυος προτού προλάβουν να παντρευτούν κι αυτό θεωρούνταν απαράδεκτο εκείνη την εποχή. Η κοπέλα επομένως αναγκάζεται να φύγει για την Αθήνα ώστε να γεννήσει εκεί το παιδί της κρυφά από την οικογένειά της, που δε θα δεχόταν ποτέ μια εγκυμοσύνη χωρίς να έχει γίνει πρώτα ο γάμος. Κι ενώ τελικά η κοπέλα κατορθώνει να εντοπίσει ξανά τον άντρα που αγαπά και να τον παντρευτεί, μένει τελικά πολύ σύντομα χήρα καθώς οι Γερμανοί τον εκτελούν για να τον τιμωρήσουν που συμμετείχε σε κάποια αντιστασιακή οργάνωση. Στο ίδιο διήγημα, μάλιστα, ο συγγραφέας μας παρουσιάζει ακόμη μια ερωτική ιστορία που είχε άδοξο τέλος, αυτή τη φορά για χάρη των χρημάτων. Ένας νεαρός κουρέας είναι ερωτευμένος με μια κοπέλα της πόλης του, η οποία όμως προτιμά να παντρευτεί έναν ευκατάστατο Αμερικάνο που μόλις γνώρισε, μόνο και μόνο για να εξασφαλίσει μια πιο άνετη ζωή.
Μια πιο αισιόδοξη ιστορία αγάπης μας παρουσιάζει ο συγγραφέας στο διήγημα «Ψηλά στο Εσκί Ντελίκ». Στο διήγημα αυτό η κόρη του μαραγκού παρόλο που δεν είναι όμορφη και δεν βρίσκεται πια στην πρώτη της νεότητα, ερωτεύεται ένα νεαρό που της έχει γνωρίσει ο αδερφός της. Ο νεαρός αυτός δεν είναι καθόλου εργατικός και δεν κατορθώνει να κερδίσει την εμπιστοσύνη των συγγενών της κοπέλας, γι’ αυτό και τον απομακρύνουν. Εντούτοις, με την επιμονή του και χάρη στην αγάπη που έχει για εκείνον η κοπέλα, κατορθώνει να τους πείσει να τον δεχτούν ξανά και να του επιτρέψουν να την παντρευτεί. Στην ιστορία αυτή ο Ιωάννου μας παρουσιάζει με αρκετές δόσεις χιούμορ μια ενδιαφέρουσα περίπτωση κατά την οποία ο έρωτας υπερισχύει και παραμερίζει τόσο τις αντιρρήσεις των συγγενών, όσο και την οικονομική ανασφάλεια που συνοδεύει τον χασικλή γαμπρό.
Αξίζει επίσης να αναφερθεί η εικόνα που μας παρουσιάζει ο Ιωάννου σ’ ένα ακόμη διήγημα, στο οποίο ο έρωτας και η αγάπη απουσιάζουν εντελώς, παρόλο που η ηρωίδα θα μπορούσε να έχει χτίσει μια ευτυχισμένη ζωή. Συγκεκριμένα, στο διήγημα «Η Ευτυχούλα», ο συγγραφέας μας παρουσιάζει την ιστορία μιας κοπέλας που είχε τις προϋποθέσεις να ζήσει μια καλή ζωή και γιατί όχι να δημιουργήσει μια όμορφη οικογένεια. Οι αυστηρές ηθικές αρχές όμως με τις οποίες μεγάλωσε η ηρωίδα του κειμένου, η αφοσίωση της στη φροντίδα των ηλικιωμένων γονιών της, αλλά και ο φόβος που είχε αποκτήσει με τα χρόνια απέναντι στον έρωτα, την εγκλωβίζουν και της στερούν την ευκαιρία να ζήσει ευτυχισμένη και να δικαιώσει τις προσδοκίες των γονιών της, που της είχαν δώσει το σημαδιακό όνομα, Ευτυχούλα.
Η αγάπη, ο έρωτας και κάθε είδους διαπροσωπική επαφή ήταν λογικό να συμπαρασύρεται από τις δύσκολες ιστορικές συνθήκες που για χρόνια ταλαιπώρησαν τη χώρα, οδηγώντας τους ανθρώπους να θέσουν άλλες προτεραιότητες στη ζωή τους, όπως για παράδειγμα την οικονομική εξασφάλιση. Οι ήρωες των διηγημάτων του Ιωάννου αποτελούν χαρακτηριστικές περιπτώσεις ανθρώπων που βρέθηκαν αντιμέτωποι με τις καταστρεπτικές συνέπειες των πολέμων αλλά και την καταπίεση που μπορεί να επιφέρει στη ζωή του ανθρώπου ένα αυστηρό σύστημα ηθικών αρχών.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου