Ξενοφώντος Ελληνικά «Βιβλίο 2. Κεφάλαιο 3. §50-56» [Συντακτική ανάλυση]

Ξενοφώντος Ελληνικά «Βιβλίο 2. Κεφάλαιο 3. §50-56» [Συντακτική ανάλυση]

[50] Ὡς δ’ εἰπὼν ταῦτα ἐπαύσατο,

Δευτερεύουσα χρονική

ἐπαύσατο: Ρήμα. Θηραμένης: Εννοείται ως υποκείμενο. τοῦ λόγου: Εννοείται ως αντικείμενο του ρήματος. εἰπὼν: Χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος. ταῦτα: Αντικείμενο της μετοχής (σύστοιχο).

καὶ ἡ βουλὴ δήλη ἐγένετο εὐμενῶς ἐπιθορυβήσασα,

Δευτερεύουσα χρονική

ἐγένετο: Ρήμα. ἡ βουλὴ: Υποκείμενο ρήματος. δήλη: Κατηγορούμενο του υποκειμένου. ἐπιθορυβήσασα: Κατηγορηματική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος. εὐμενῶς: Επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου.

γνοὺς ὁ Κριτίας καὶ τοῦτο οὐ βιωτὸν ἡγησάμενος, προσελθὼν καὶ διαλεχθείς τι τοῖς τριάκοντα ἐξῆλθε,

Κύρια πρόταση

ἐξῆλθε: Ρήμα. ὁ Κριτίας: Υποκείμενο ρήματος. γνοὺς: Αιτιολογική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος. ἡγησάμενος: Αιτιολογική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος. τοῦτο: Αντικείμενο της μετοχής. οὐ βιωτὸν: Κατηγορούμενο του αντικειμένου. προσελθὼν: Χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος. διαλεχθείς: Χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος. τι: Άμεσο αντικείμενο μετοχής (διαλεχθείς). τοῖς τριάκοντα: Έμμεσο αντικείμενο μετοχής.

ὅτι ἀναφεύξοιτο,

Δευτερεύουσα ειδική πρόταση, ως αντικείμενο της μετοχής γνούς. Η πρόταση λειτουργεί ως απόδοση της υποθετικής που ακολουθεί, σχηματίζοντας εξαρτημένο υποθετικό λόγο του πραγματικού.

ἀναφεύξοιτο: Ρήμα. Θηραμένης: Εννοείται ως υποκείμενο.

εἰ ἐπιτρέψοι τῇ βουλῇ διαψηφίζεσθαι περὶ αὐτοῦ,

Δευτερεύουσα υποθετική πρόταση

ἐπιτρέψοι: Ρήμα. ὁ Κριτίας: Εννοείται ως υποκείμενο του ρήματος. διαψηφίζεσθαι: Άμεσο αντικείμενο ρήματος, τελικό απαρέμφατο, με εννοούμενο υποκείμενο τήν βουλήν. τῇ βουλῇ: Έμμεσο αντικείμενο ρήματος. περὶ αὐτοῦ: Εμπρόθετος προσδιορισμός της αναφοράς.

καὶ ἐπιστῆναι ἐκέλευσε τοὺς τὰ ἐγχειρίδια ἔχοντας φανερῶς τῇ βουλῇ ἐπὶ τοῖς δρυφάκτοις.

Κύρια πρόταση

ἐκέλευσε: Ρήμα. ὁ Κριτίας: Εννοείται ως υποκείμενο του ρήματος. τούς ἔχοντας: Άμεσο αντικείμενο του ρήματος, επιθετική μετοχή. ἐπιστῆναι: Έμμεσο αντικείμενο ρήματος, τελικό απαρέμφατο. Ως υποκείμενο του απαρεμφάτου τίθεται η επιθετική μετοχή (ετεροπροσωπία). τὰ ἐγχειρίδια: Αντικείμενο της επιθετικής μετοχής. τῇ βουλῇ: Αντικείμενο του απαρεμφάτου. φανερῶς: Επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου. ἐπὶ τοῖς δρυφάκτοις: Εμπρόθετος προσδιορισμός της στάσης σε τόπο (ειδικότερα, του πλησίον). 

[51] Πάλιν δὲ εἰσελθὼν εἶπεν·

Κύρια πρόταση

εἶπεν: Ρήμα. ὁ Κριτίας: Εννοείται ως υποκείμενο του ρήματος. εἰσελθὼν: Χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος. Πάλιν: Επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου.

«Ἐγώ, ὦ βουλή, νομίζω προστάτου ἔργον εἶναι

Κύρια πρόταση

νομίζω: Ρήμα. Ἐγώ: Υποκείμενο. ἔργον εἶναι: Ειδικό απαρέμφατο, ως αντικείμενο του ρήματος (απρόσωπη έκφραση). προστάτου: Γενική κτητική στο ἔργον. ὦ βουλή: Κλητική προσφώνηση. τοιούτου: Εννοείται ως επιθετικός προσδιορισμός στο προστάτου. 

οἵου δεῖ,

Δευτερεύουσα αναφορική προσδιοριστική στο εννοούμενο τοιούτου.

δεῖ: Ρήμα. εἶναι: Τελικό απαρέμφατο ως υποκείμενο του απρόσωπου ρήματος (εννοείται). τόν προστάτην: Εννοείται ως υποκείμενο του απαρεμφάτου. οἵου: Κατηγορούμενο του εννοούμενου υποκειμένου του απαρεμφάτου. Τίθεται σε γενική αντί σε αιτιατική λόγω έλξης από τη γενική προστάτου τοιούτου της κύριας.

[Έλξη του αναφορικού: Σε έλξη υπόκειται, πρώτον, συνήθως εκείνη η αναφορική αντωνυμία που υπό κανονικές συνθήκες θα εκφερόταν σε αιτιατική. Η πτώση αυτή παρουσιάζεται ως η πιο ευάλωτη στην έλξη επειδή είναι, σε σύγκριση με τις άλλες, η πιο γενική ως προς τη σημασία της και εκφράζει την πιο αόριστη σχέση. Με την έλξη η αιτιατική μετατρέπεται σε μια από τις πλάγιες πτώσεις, δηλαδή σε γενική ή δοτική, ποτέ όμως σε ονομαστική.

Για να συμβεί η έλξη πρέπει, δεύτερον, η κύρια πρόταση να απαιτεί ως συμπλήρωμά της την εξαρτημένη αναφορική πρόταση, η σχέση μεταξύ των δύο να είναι δηλαδή πολύ στενή και εσωτερική, έτσι ώστε να τείνουν να σχηματίσουν μία ενιαία έννοια∙ κατά κανόνα η εξαρτημένη αναφορική πρόταση που υπόκειται σε έλξη έχει τον χαρακτήρα επιθετικού προσδιορισμού, ο οποίος «ενσωματώνεται», κατά κάποιον τρόπο, στην έννοια του ουσιαστικού που προσδιορίζει.]

ὃς ἂν ὁρῶν τοὺς φίλους ἐξαπατωμένους μὴ ἐπιτρέπῃ.

Δευτερεύουσα αναφορική υποθετική πρόταση

μὴ ἐπιτρέπῃ: Ρήμα. ὃς: Υποκείμενο ρήματος. ὁρῶν: Χρονικοϋποθετική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος. τούς φίλους: Αντικείμενο της μετοχής ὁρῶν. ἐξαπατωμένους: Κατηγορηματική μετοχή, συνημμένη στο αντικείμενο (τούς φίλους) της μετοχής ὁρῶν. 

Καὶ ἐγὼ οὖν τοῦτο ποιήσω.

Κύρια πρόταση

ποιήσω: Ρήμα. ἐγὼ: Υποκείμενο. τοῦτο: Αντικείμενο ρήματος (σύστοιχο).

Καὶ γὰρ οἵδε οἱ ἐφεστηκότες οὔ φασιν ἡμῖν ἐπιτρέψειν,

Κύρια πρόταση

φασιν: Ρήμα. οἵδε: Υποκείμενο. οἱ ἐφεστηκότες: Επιθετική μετοχή, ως παράθεση στο υποκείμενο. οὐκ ἐπιτρέψειν: Αντικείμενο ρήματος, ειδικό απαρέμφατο. οἵδε: Υποκείμενο του απαρεμφάτου (ταυτοπροσωπία). ἡμῖν: Αντικείμενο απαρεμφάτου.

εἰ ἀνήσομεν ἄνδρα τὸν φανερῶς τὴν ὀλιγαρχίαν λυμαινόμενον.

Δευτερεύουσα υποθετική πρόταση

ἀνήσομεν: Ρήμα. ἡμεῖς: Εννοείται ως υποκείμενο του ρήματος. ἄνδρα: Αντικείμενο ρήματος. τὸν λυμαινόμενον: Επιθετική μετοχή, ως επιθετικός προσδιορισμός στο ἄνδρα. τὴν ὀλιγαρχίαν: Αντικείμενο μετοχής. φανερῶς: Επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου.

Ἔστι δὲ ἐν τοῖς καινοῖς νόμοις τῶν μὲν ἐν τοῖς τρισχιλίοις ὄντων μηδένα ἀποθνῄσκειν ἄνευ τῆς ὑμετέρας ψήφου,τῶν δ’ ἔξω τοῦ καταλόγου κυρίους εἶναι τοὺς τριάκοντα θανατοῦν.

Κύρια πρόταση

Ἔστι: Ρήμα (απρόσωπο). ἀποθνῄσκειν / εἶναι: Υποκείμενα ρήματος, τελικά απαρέμφατα. μηδένα: Υποκείμενο του ἀποθνῄσκειν. τῶν ὄντων: Επιθετική μετοχή, ως γενική διαιρετική στο μηδένα. ἐν τοῖς τρισχιλίοις: Εμπρόθετος προσδιορισμός του μεταξύ. ἄνευ τῆς ψήφου: Εμπρόθετος προσδιορισμός της στέρησης. ὑμετέρας: Επιθετικός προσδιορισμός στο ψήφου. ἐν τοῖς νόμοις: Εμπρόθετος της στάσης σε τόπο (μεταφορικά). καινοῖς: Επιθετικός προσδιορισμός στο νόμοις. τοὺς τριάκοντα: Υποκείμενο του απαρεμφάτου εἶναι. κυρίους: Κατηγορούμενο στο τοὺς τριάκοντα. τῶν ἔξω: Γενική αντικειμενική στο κυρίους. τοῦ καταλόγου: Γενική της αφετηρίας λόγω του επιρρήματος ἔξω. θανατοῦν: Απαρέμφατο του σκοπού.

Ἐγὼ οὖν, Θηραμένην τουτονὶ ἐξαλείφω ἐκ τοῦ καταλόγου, συνδοκοῦν ἅπασιν ἡμῖν.

Κύρια πρόταση

ἐξαλείφω: Ρήμα. Ἐγὼ: Υποκείμενο. Θηραμένην: Αντικείμενο. τουτονὶ: Επιθετικός προσδιορισμός στο Θηραμένην. ἐκ τοῦ καταλόγου: Εμπρόθετος προσδιορισμός της απομάκρυνσης. συνδοκοῦν: Τροπική μετοχή, αιτιατική απόλυτη. ἡμῖν: Δοτική προσωπική στη μετοχή. ἅπασιν: Κατηγορηματικός προσδιορισμός στο ἡμῖν.

ἔφη,

Κύρια πρόταση (παρενθετική)

ἔφη: Ρήμα. Κριτίας: Εννοείται ως υποκείμενο.

Καὶ τοῦτον, ἡμεῖς θανατοῦμεν».

Κύρια πρόταση

θανατοῦμεν: Ρήμα. ἡμεῖς: Υποκείμενο. τοῦτον: Αντικείμενο.

ἔφη,

Κύρια πρόταση (παρενθετική)

ἔφη: Ρήμα. Κριτίας: Εννοείται ως υποκείμενο.

[52] Ἀκούσας ταῦτα ὁ Θηραμένης ἀνεπήδησεν ἐπὶ τὴν ἑστίαν

Κύρια πρόταση

ἀνεπήδησεν: Θηραμένης. ὁ Θηραμένης: Υποκείμενο. ἐπὶ τὴν ἑστίαν: Εμπρόθετος προσδιορισμός της κίνησης σε τόπο. Ἀκούσας: Χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος. ταῦτα: Αντικείμενο μετοχής (σύστοιχο).

καὶ εἶπεν·

Κύρια πρόταση

εἶπεν: Ρήμα. ὁ Θηραμένης: Εννοείται ως υποκείμενο.

«Ἐγὼ δ’, ὦ ἄνδρες, ἱκετεύω τὰ πάντων ἐννομώτατα, μὴ ἐπὶ Κριτίᾳ εἶναι ἐξαλείφειν μήτε ἐμὲ μήτε ὑμῶν ἀλλ’ κατὰ τοῦτον καὶ ὑμῖν καὶ ἐμοὶ τὴν κρίσιν εἶναι.

Κύρια πρόταση

ἱκετεύω: Ρήμα. Ἐγὼ: Υποκείμενο. ὑμᾶς: Εννοείται ως αντικείμενο του ρήματος. τὰ ἐννομώτατα: Σύστοιχο αντικείμενο ρήματος. πάντων: Γενική διαιρετική. ὦ ἄνδρες: Κλητική προσφώνηση. μὴ εἶναι: Τελικό απαρέμφατο (απρόσωπο), ως επεξήγηση στο τὰ ἐννομώτατα. ἐξαλείφειν / εἶναι: Τελικά απαρέμφατα ως υποκείμενα στο απρόσωπο μὴ εἶναι. ἐπὶ Κριτίᾳ: Εμπρόθετος προσδιορισμός της εξάρτησης. Κριτίαν: Εννοείται ως υποκείμενο στο ἐξαλείφειν. ἐμὲ: Αντικείμενο του απαρεμφάτου. ὑμῶν: Γενική διαιρετική. τὴν κρίσιν: Υποκείμενο του απαρεμφάτου εἶναι. ὑμῖν καὶ ἐμοὶ: Δοτικές προσωπικές ηθικές. κατὰ τοῦτον: Εμπρόθετος της συμφωνίας.

ἔφη,

Κύρια παρενθετική

ἔφη: Ρήμα. ὁ Θηραμένης: Εννοείται ως υποκείμενο.

ὃν ἂν βούληται,

Δευτερεύουσα αναφορική πρόταση, ως αντικείμενο στο ἐξαλείφειν της κύριας

βούληται: Ρήμα. ὁ Κριτίας: Εννοείται ως υποκείμενο. ὃν: Αντικείμενο ρήματος.

ὅνπερ νόμον οὗτοι ἔγραψαν περὶ τῶν ἐν τῷ καταλόγῳ,

Δευτερεύουσα αναφορική πρόταση, προσδιοριστική στο κατὰ τοῦτον της κύριας

ἔγραψαν: Ρήμα. οὗτοι: Υποκείμενο. νόμον: Αντικείμενο. περὶ τῶν (ὄντων): Εμπρόθετος της αναφοράς. ἐν τῷ καταλόγῳ: Εμπρόθετος προσδιορισμός της στάσης σε τόπο.

[53] Καὶ τοῦτο μέν, μὰ τοὺς θεοὺς οὐκ ἀγνοῶ,

Κύρια πρόταση

οὐκ ἀγνοῶ: Ρήμα. ἐγώ: Υποκείμενο (εννοείται). τοῦτο: Αντικείμενο. μὰ τοὺς θεοὺς: Εμπρόθετος προσδιορισμός του όρκου.

ἔφη,

Κύρια παρενθετική

ἔφη: Ρήμα. ὁ Θηραμένης: Εννοείται ως υποκείμενο.

ὅτι οὐδέν μοι ἀρκέσει ὅδε ὁ βωμός,

Δευτερεύουσα ειδική ως επεξήγηση στο τοῦτο

ἀρκέσει: Ρήμα. ὁ βωμός: Υποκείμενο. ὅδε: Επιθετικός προσδιορισμός στο ὁ βωμός. μοι: Αντικείμενο ρήματος. οὐδέν: αιτιατική του ποσού.

ἀλλὰ βούλομαι καὶ τοῦτο ἐπιδεῖξαι,

Κύρια πρόταση

βούλομαι: Ρήμα. ἐγώ: Υποκείμενο (εννοείται). ἐπιδεῖξαι: Αντικείμενο ρήματος τελικό απαρέμφατο. ἐγώ: Εννοείται ως υποκείμενο (ταυτοπροσωπία). τοῦτο: Αντικείμενο απαρεμφάτου.

ὅτι οὗτοι οὐ μόνον εἰσὶ περὶ ἀνθρώπους ἀδικώτατοι, ἀλλὰ καὶ περὶ θεοὺς ἀσεβέστατοι.

Δευτερεύουσα ειδική ως επεξήγηση στο τοῦτο

εἰσὶ: Ρήμα. οὗτοι: Υποκείμενο ρήματος. ἀδικώτατοι / ἀσεβέστατοι: Κατηγορούμενα του υποκειμένου. περὶ ἀνθρώπους: Εμπρόθετος προσδιορισμός της αναφοράς. περὶ θεοὺς: Εμπρόθετος προσδιορισμός της αναφοράς. μόνον: Επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού.

Ὑμῶν μέντοι, ὦ ἄνδρες καλοὶ κἀγαθοί, θαυμάζω,

Κύρια πρόταση

θαυμάζω: Ρήμα. ἐγώ: Υποκείμενο (εννοείται). ὑμῶν: Αντικείμενο ρήματος. ὦ ἄνδρες: Κλητική προσφώνηση. καλοὶ κἀγαθοί: Επιθετικός προσδιορισμός στο ἄνδρες.

ἔφη,

Κύρια παρενθετική

ἔφη: Ρήμα. ὁ Θηραμένης: Εννοείται ως υποκείμενο.

εἰ μὴ βοηθήσετε ὑμῖν αὐτοῖς, καὶ ταῦτα γιγνώσκοντες

Δευτερεύουσα αιτιολογική υποθετικής αιτιολογίας

μὴ βοηθήσετε: Ρήμα. ὑμεῖς: Υποκείμενο (εννοείται). ὑμῖν αὐτοῖς: Αντικείμενο. καὶ ταῦτα: Επιρρηματική έκφραση που προσδίδει έμφαση στη μετοχή. γιγνώσκοντες: Εναντιωματική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος.

ὅτι οὐδὲν τὸ ἐμὸν ὄνομα εὐεξαλειπτότερον ἢ τὸ ὑμῶν ἑκάστου».

Δευτερεύουσα ειδική πρόταση ως αντικείμενο της μετοχής γιγνώσκοντες

ἐστί: Ρήμα (εννοείται). τὸ ὄνομα: Υποκείμενο. εὐεξαλειπτότερον: Κατηγορούμενο. ἐμὸν: Επιθετικός προσδιορισμός στο ὄνομα. ἢ τὸ (ὄνομα): β΄ όρος σύγκρισης και υποκείμενο ρήματος. ὑμῶν: Γενική διαιρετική. ἑκάστου: Γενική κτητική.

[54] Ἐκ δὲ τούτου ἐκέλευσε μὲν ὁ τῶν τριάκοντα κῆρυξ τοὺς ἕνδεκα ἐπὶ τὸν Θηραμένην·

Κύρια πρόταση

ἐκέλευσε: Ρήμα. ὁ κῆρυξ: Υποκείμενο. τοὺς ἕνδεκα: Αντικείμενο. τῶν τριάκοντα: Γενική κτητική. ἐπὶ τὸν Θηραμένην: Εμπρόθετος της εχθρικής κίνησης. Ἐκ τούτου: Εμπρόθετος του χρόνου.

ἐκεῖνοι δὲ εἰσελθόντες σὺν τοῖς ὑπηρέταις, ἡγουμένου αὐτῶν Σατύρου τοῦ θρασυτάτου τε καὶ ἀναιδεστάτου, εἶπε μὲν ὁ Κριτίας·

Κύρια πρόταση

εἶπε: Ρήμα. ὁ Κριτίας: Υποκείμενο. εἰσελθόντες: Ονομαστική απόλυτη χρονική μετοχή. ἐκεῖνοι: Υποκείμενο της μετοχής εἰσελθόντες. σὺν τοῖς ὑπηρέταις: Εμπρόθετος προσδιορισμός της συνοδείας. ἡγουμένου: Γενική απόλυτη τροπική μετοχή. Σατύρου: Υποκείμενο της μετοχής. αὐτῶν: Αντικείμενο της μετοχής ἡγουμένου. τοῦ θρασυτάτου τε καὶ ἀναιδεστάτου: Επιθετικοί προσδιορισμοί στο Σατύρου.

«Παραδίδομεν ὑμῖν, Θηραμένην τουτονὶ κατακεκριμένον κατὰ τὸν νόμον.

Κύρια πρόταση

Παραδίδομεν: Ρήμα. ἡμεῖς: Εννοείται ως υποκείμενο του ρήματος. Θηραμένην: Άμεσο αντικείμενο ρήματος. ὑμῖν: Έμμεσο αντικείμενο ρήματος. τουτονὶ: Επιθετικός προσδιορισμός στο Θηραμένην. κατακεκριμένον: Επιθετική μετοχή στο Θηραμένην. κατὰ τὸν νόμον: Εμπρόθετος της συμφωνίας.

ἔφη,

Κύρια πρόταση (παρενθετική)

ἔφη: Ρήμα. ὁ Κριτίας: Εννοείται ως υποκείμενο.

[55] Ὑμεῖς δὲ λαβόντες καὶ ἀπαγαγόντες οἱ ἕνδεκα τὰ ἐκ τούτων πράττετε».

Κύρια πρόταση

πράττετε: Ρήμα. ὑμεῖς: Υποκείμενο. οἱ ἕνδεκα: Παράθεση στο υποκείμενο. τὰ ἐκ τούτων: Αντικείμενο.  λαβόντες καὶ ἀπαγαγόντες: Χρονικές μετοχές, συνημμένες στο υποκείμενο του ρήματος. αὐτόν: Εννοείται ως αντικείμενο των μετοχών.  

οὗ δεῖ

Δευτερεύουσα αναφορική πρόταση

δεῖ: Ρήμα. ἀπαγάγειν: Τελικό απαρέμφατο, εννοείται ως υποκείμενο του απρόσωπου ρήματος. αὐτόν: Εννοείται ως αντικείμενο του απαρεμφάτου. οὗ: Επιρρηματικός προσδιορισμός της στάσης σε τόπο.

Ὡς δὲ ταῦτα εἶπεν,

Χρονική πρόταση

εἶπεν: Ρήμα. ὁ Κριτίας: Εννοείται ως υποκείμενο. ταῦτα: Σύστοιχο αντικείμενο.

εἷλκε μὲν ἀπὸ τοῦ βωμοῦ ὁ Σάτυρος,

Κύρια πρόταση

εἷλκε: Ρήμα. ὁ Σάτυρος: Υποκείμενο. αὐτόν: Εννοείται ως αντικείμενο. ἀπὸ τοῦ βωμοῦ: Εμπρόθετος προσδιορισμός της απομάκρυνσης.

εἷλκον δὲ οἱ ὑπηρέται.

Κύρια πρόταση

εἷλκον: Ρήμα. οἱ ὑπηρέται: Υποκείμενο. αὐτόν: Εννοείται ως αντικείμενο.

ὁ δὲ Θηραμένης καὶ θεοὺς ἐπεκαλεῖτο καὶ ἀνθρώπους καθορᾶν τὰ γιγνόμενα.

Κύρια πρόταση

ἐπεκαλεῖτο: Ρήμα. ὁ Θηραμένης: Υποκείμενο. θεοὺς / ἀνθρώπους: Αντικείμενα ρήματος. καθορᾶν: Απαρέμφατο του σκοπού. θεοὺς / ἀνθρώπους: Υποκείμενα του απαρεμφάτου. τὰ γιγνόμενα: Επιθετική μετοχή ως αντικείμενο του απαρεμφάτου.

ὥσπερ εἰκὸς

Δευτερεύουσα αναφορική παραβολική που δηλώνει τρόπο

εἰκὸς  ἦν: Απρόσωπη έκφραση. ἐπικαλεῖσθαι: Τελικό απαρέμφατο, εννοείται ως υποκείμενο της απρόσωπης έκφρασης.

Ἡ δὲ βουλὴ ἡσυχίαν εἶχεν, ὁρῶσα καὶ τοὺς ἐπὶ τοῖς δρυφάκτοις ὁμοίους Σατύρῳ καὶ τὸ ἔμπροσθεν τοῦ βουλευτηρίου πλῆρες τῶν φρουρῶν, καὶ οὐκ ἀγνοοῦντες

Κύρια πρόταση

εἶχεν: Ρήμα. Ἡ βουλὴ: Υποκείμενο. ἡσυχίαν: Αντικείμενο. ὁρῶσα - οὐκ ἀγνοοῦντες: Αιτιολογικές μετοχές, συνημμένες στο υποκείμενο. τοὺς ἐπὶ τοῖς δρυφάκτοις: Αντικείμενο της μετοχής ὁρῶσα. ὄντας: Εννοούμενη κατηγορηματική μετοχή, συνημμένη στο αντικείμενο της μετοχής ὁρῶσα. ὁμοίους: Κατηγορούμενο. Σατύρῳ: Δοτική αντικειμενική. τὸ ἔμπροσθεν: Αντικείμενο της μετοχής ὁρῶσα. πλῆρες: Κατηγορούμενο στο τὸ ἔμπροσθεν, μέσω της εννοούμενης κατηγορηματικής μετοχής ὄν. τοῦ βουλευτηρίου: Γενική της αφετηρίας ή του χωρισμού. τῶν φρουρῶν: Γενική αντικειμενική στο πλῆρες.

ὅτι ἐγχειρίδια ἔχοντες παρῆσαν.

Δευτερεύουσα ειδική πρόταση ως αντικείμενο στη μετοχή οὐκ ἀγνοοῦντες

παρῆσαν: Ρήμα. οὗτοι: Εννοείται ως υποκείμενο. ἔχοντες: Τροπική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο. ἐγχειρίδια: Αντικείμενο της μετοχής.

[56] Οἱ δ’ ἀπήγαγον τὸν ἄνδρα διὰ τῆς ἀγορᾶς μάλα μεγάλῃ τῇ φωνῇ δηλοῦντα

Κύρια πρόταση

ἀπήγαγον: Ρήμα. Οἱ δε: Υποκείμενο. τὸν ἄνδρα: Αντικείμενο. διὰ τῆς ἀγορᾶς: Εμπρόθετος της κίνησης μέσα από τόπο. δηλοῦντα: Χρονική μετοχή, συνημμένη στο αντικείμενο του ρήματος. τῇ φωνῇ: Δοτική του τρόπου στη μετοχή. μεγάλῃ: Κατηγορηματικός προσδιορισμός στο τῇ φωνῇ. μάλα: Επιρρηματικός του ποσού.

οἷα ἔπασχε.

Δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική ως αντικείμενο στη μετοχή δηλοῦντα

ἔπασχε: Ρήμα. οὗτος: Εννοείται ως υποκείμενο. οἷα: Σύστοιχο αντικείμενο.

Λέγεται δ’ ἓν ῥῆμα καὶ τοῦτο αὐτοῦ.

Κύρια πρόταση

Λέγεται: Ρήμα. ῥῆμα: Υποκείμενο. ἓν: Επιθετικός προσδιορισμός στο ῥῆμα. τοῦτο: Επιθετικός προσδιορισμός στο υποκείμενο. αὐτοῦ: Γενική υποκειμενική.

Ὡς εἶπεν ὁ Σάτυρος

Δευτερεύουσα χρονική πρόταση

εἶπεν: Ρήμα. ὁ Σάτυρος: Υποκείμενο.

ὅτι οἰμώξοιτο,

Δευτερεύουσα ειδική πρόταση, ως αντικείμενο στο εἶπεν

οἰμώξοιτο: Ρήμα. ὁ Θηραμένης / οὗτος: Εννοείται ως υποκείμενο.

εἰ μὴ σιωπήσειεν,

Δευτερεύουσα υποθετική πρόταση

μὴ σιωπήσειεν: Ρήμα. ὁ Θηραμένης / οὗτος: Εννοείται ως υποκείμενο.

[Με απόδοση τη δευτερεύουσα ειδική πρόταση που προηγείται, δημιουργεί πλάγιο υποθετικό λόγο που δηλώνει το προσδοκώμενο.]

ἐπήρετο·

Κύρια πρόταση

ἐπήρετο: Ρήμα. ὁ Θηραμένης: Εννοείται ως υποκείμενο.

«Ἂν δὲ σιωπῶ,

Δευτερεύουσα υποθετική πρόταση

σιωπῶ: Ρήμα. ἐγώ: Υποκείμενο (εννοείται).

[Με απόδοση το ρήμα μέλλοντα της πρότασης που ακολουθεί, σχηματίζει υποθετικό λόγο του προσδοκώμενου.]

οὐκ ἄρ’, οἰμώξομαι;»

Ευθεία ερωτηματική πρόταση

οἰμώξομαι: Ρήμα. ἐγώ: Υποκείμενο (εννοείται).

ἔφη,

Κύρια παρενθετική

ἔφη: Ρήμα. ὁ Θηραμένης: Εννοείται ως υποκείμενο.

καὶ ἐπεί γε ἀποθνῄσκειν ἀναγκαζόμενος τὸ κώνειον ἔπιε,

Δευτερεύουσα χρονική πρόταση

ἔπιε: Ρήμα. ὁ Θηραμένης: Εννοείται ως υποκείμενο. τὸ κώνειον: Αντικείμενο. ἀναγκαζόμενος: Αιτιολογική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος. ἀποθνῄσκειν: Τελικό απαρέμφατο, ως αντικείμενο της μετοχής. ὁ Θηραμένης: Εννοείται ως υποκείμενο και του απαρεμφάτου (ταυτοπροσωπία).

τὸ λειπόμενον ἔφασαν ἀποκοτταβίσαντα εἰπεῖν αὐτόν·

Κύρια πρόταση

ἔφασαν: Ρήμα. τινές: Εννοείται ως υποκείμενο. εἰπεῖν: Αντικείμενο ρήματος ειδικό απαρέμφατο. αὐτόν: Υποκείμενο απαρεμφάτου (ετεροπροσωπία). ἀποκοτταβίσαντα: Χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του απαρεμφάτου. τὸ λειπόμενον: Επιθετική μετοχή, ως αντικείμενο της χρονικής μετοχής (ἀποκοτταβίσαντα).

«Κριτίᾳ τοῦτ’ ἔστω τῷ καλῷ».

Κύρια πρόταση (επιθυμίας)

ἔστω: Ρήμα. τοῦτο: Υποκείμενο ρήματος. Κριτίᾳ: Δοτική προσωπική χαριστική. τῷ καλῷ: Επιθετικός προσδιορισμός στο Κριτίᾳ.

Καὶ τοῦτο μὲν οὐκ ἀγνοῶ,

Κύρια πρόταση

οὐκ ἀγνοῶ: Ρήμα. ἐγώ: Υποκείμενο (εννοείται). τοῦτο: Αντικείμενο.

ὅτι ταῦτα ἀποφθέγματα οὐκ ἀξιόλογα,

Δευτερεύουσα ειδική πρόταση ως επεξήγηση στο τοῦτο

ἐστί: Εννοείται ως ρήμα. ταῦτα: Υποκείμενο (αττική σύνταξη). ἀποφθέγματα: Κατηγορούμενο. οὐκ ἀξιόλογα: Επιθετικός προσδιορισμός στο ἀποφθέγματα.   

ἐκεῖνο δὲ κρίνω τοῦ ἀνδρὸς ἀγαστόν, τὸ τοῦ θανάτου παρεστηκότος μήτε τὸ φρόνιμον μήτε τὸ παιγνιῶδες ἀπολιπεῖν ἐκ τῆς ψυχῆς.

Κύρια πρόταση

κρίνω: Ρήμα. ἐγώ: Υποκείμενο (εννοείται). ἐκεῖνο: Αντικείμενο ρήματος. ἀγαστόν: Κατηγορούμενο του αντικειμένου. τοῦ ἀνδρὸς: Γενική κτητική. τό μή ἀπολιπεῖν: Έναρθρο απαρέμφατο ως επεξήγηση στο ἐκεῖνο. τὸ φρόνιμον / τὸ παιγνιῶδες: Υποκείμενα του απαρεμφάτου. ἐκ τῆς ψυχῆς: Εμπρόθετος της απομάκρυνσης. παρεστηκότος: Γενική απόλυτη χρονική (ή εναντιωματική) μετοχή. τοῦ θανάτου: Υποκείμενο μετοχής.