Ιστορία Β΄ Λυκείου: Οικονομικές μεταβολές στη Δυτική Ευρώπη (πηγή)

Jan Wlodarczyk 
 
Ιστορία Β΄ Λυκείου: Οικονομικές μεταβολές στη Δυτική Ευρώπη (πηγή)
 
Συνδυάζοντας τις ιστορικές σας γνώσεις με τις απαραίτητες πληροφορίες από το κείμενο που σας δίνεται, να αναφερθείτε:
α. στην ίδρυση και τη συγκρότηση νέων πόλεων στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του 11ου-12ου αιώνα (μονάδες 12)
β. στις οικονομικές και λοιπές δραστηριότητες που αναλαμβάνουν οι πόλεις την ίδια περίοδο. (μονάδες 13)
Μονάδες 25
 
ΚΕΙΜΕΝΟ
Στην αρχή της δημογραφικής εξάπλωσης, ένα μέρος του καινούριου πληθυσμού που δεν βρίσκει δουλειά στην ύπαιθρο συγκεντρώνεται στις πόλεις, αυξάνοντας τον αριθμό των τεχνιτών και των εμπόρων που ζουν στο περιθώριο του φεουδαρχικού κόσμου. Η οχυρωμένη πόλη των πρώτων χρόνων του Μεσαίωνα[…] δεν επαρκεί για να τους δεχτεί. Δημιουργούνται έτσι άλλοι οικισμοί -τα προάστια- που σύντομα αποκτούν διαστάσεις συγκρίσιμες με του αρχικού πυρήνα της πόλης και απαιτούν την κατασκευή όλο και πιο διευρυμένων τειχών. [...] Η πόλη εξαρτάται από την ύπαιθρο για τον ανεφοδιασμό σε τρόφιμα και πράγματι ελέγχει μία μικρότερη ή μεγαλύτερη έκταση.[…] Σ’ αυτή τη διαδικασία οι πόλεις γίνονται εξειδικευμένα κέντρα για δευτερεύουσες και τριτεύουσες δραστηριότητες, που δεν υπόκεινται σε μία συγκεντροποιημένη πολιτική εξουσία. Η καθεμιά τους αναπτύσσει ένα σύνολο εμπορικών, βιομηχανικών, οικονομικών και πολιτιστικών πρωτοβουλιών, πολύ πιο εκτεταμένων, και συναγωνίζεται με τις άλλες σε κλίμακα ευρωπαϊκή, αλλά και παγκόσμια.
 
Benevolo, L., Η πόλη στην Ευρώπη, (μτφρ. Ά. Παπασταύρου), Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1997, σ. 64, 83- 85.
 
Ενδεικτική απάντηση
α. Κατά την περίοδο του 11^ου και 12^ου αιώνα ιδρύονται πολλές νέες πόλεις και επεκτείνονται οι παλαιοί οικιστικοί πυρήνες, ενώ ανεγείρονται φρούρια. Όπως διευκρινίζεται στο παράθεμα, η εξέλιξη αυτή ήταν αποτέλεσμα της αύξησης του πληθυσμού και της συγκέντρωσης μεγάλου αριθμού ανθρώπων στις πόλεις, στις οποίες και αναζητούν εργασία είτε στο εμπόριο είτε στον κλάδο των τεχνιτών, εφόσον στις περιοχές της υπαίθρου δεν υπήρχε η δυνατότητα επαγγελματικής αποκατάστασης. Η πληθυσμιακή αύξηση στις αστικές περιοχές ήταν τέτοια, ώστε τα προάστια των πόλεων αποκτούν σταδιακά έκταση ανάλογη με την αρχική πόλη, με εύλογη συνέπεια να απαιτούνται ολοένα και μεγαλύτερα τείχη για την προφύλαξη των διευρυμένων αστικών χώρων. Ο έντονος ρυθμός ανάπτυξης των πόλεων επηρεάζει με τη σειρά του την ύπαιθρο. Αυτό συμβαίνει, σύμφωνα με το παράθεμα, διότι οι πόλεις εξαρτώνται για τον ανεφοδιασμό τους από την ύπαιθρο, με αποτέλεσμα να απαιτείται η αποκλειστική χρήση μικρότερων ή μεγαλύτερων εκτάσεων της υπαίθρου για να καλυφθούν οι ανάγκες κάθε πόλης. Βάση της ζωής στην πόλη είναι ο καταμερισμός της εργασίας, ο οποίος επιβάλλεται από την πρόοδο της τεχνολογίας.
 
β. Οι πόλεις γίνονται κέντρα εντατικής οικοδόμησης και συναλλαγών, κινητήριες δυνάμεις της παραγωγής. Όπως, μάλιστα, επισημαίνεται στο παράθεμα, οι πόλεις καθίστανται κέντρα εξειδικευμένων δευτερευόντων και τριτευόντων δραστηριοτήτων, χωρίς να καθοδηγούνται από κάποια κεντρική πολιτική εξουσία. Ως εκ τούτου, καθεμία από αυτές οδηγείται στην ανάπτυξη τόσο εμπορικών, βιομηχανικών και οικονομικών δράσεων όσο και στην επιτέλεση πολιτιστικών δραστηριοτήτων, σε τέτοια κλίμακα, ώστε να συναγωνίζονται όχι μόνο μεταξύ τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά και σε παγκόσμιο. Παράγουν και θέτουν σε κυκλοφορία εμπορεύματα, διαδίδουν τεχνικές και νέες ιδέες. Αναλαμβάνουν τον κοινωνικοοικονομικό και πνευματικό ρόλο που διαδραμάτιζαν οι μονές στον Πρώιμο Μεσαίωνα.