Κωνσταντίνος Καβάφης «Εικών εικοσιτριετούς νέου καμωμένη από φίλον του ομήλικα, ερασιτέχνην»

Dustin McNeer

Κωνσταντίνος Καβάφης «Εικών εικοσιτριετούς νέου καμωμένη από φίλον του ομήλικα, ερασιτέχνην»

Τελείωσε την εικόνα         χθες μεσημέρι. Τώρα

λεπτομερώς την βλέπει.                Τον έκαμε με γκρίζο

ρούχο ξεκουμπωμένο,        γκρίζο βαθύ· χωρίς

γελέκι και κραβάτα.         Μ’ ένα τριανταφυλλί

πουκάμισο· ανοιγμένο,         για να φανεί και κάτι

από την εμορφιά         του στήθους, του λαιμού.

Το μέτωπο δεξιά         ολόκληρο σχεδόν

σκεπάζουν τα μαλλιά του,         τα ωραία του μαλλιά

(ως είναι η χτενισιά         που προτιμά εφέτος).

Υπάρχει ο τόνος πλήρως         ο ηδονιστικός

που θέλησε να βάλει         σαν έκανε τα μάτια,

σαν έκανε τα χείλη ...         Το στόμα του, τα χείλη

που για εκπληρώσεις είναι         ερωτισμού εκλεκτού.

Μέσα από το πορτρέτο του συνομήλικου φίλου του που ζωγραφίζει ένας νέος είκοσι τριών ετών, ο Κωνσταντίνος Καβάφης αποδίδει τον τρόπο με τον οποίο ένας ερωτευμένος νέος προσλαμβάνει το εξωτερικό κάλλος του αγαπημένου του.

Τελείωσε την εικόνα         χθες μεσημέρι. Τώρα

λεπτομερώς την βλέπει.                Τον έκαμε με γκρίζο

ρούχο ξεκουμπωμένο,        γκρίζο βαθύ∙ χωρίς

γελέκι και κραβάτα.         Μ’ ένα τριανταφυλλί

πουκάμισο∙ ανοιγμένο,         για να φανεί και κάτι

από την εμορφιά         του στήθους, του λαιμού.

Ο ερασιτέχνης ζωγράφος έχει τελειώσει το πορτρέτο του φίλου του ήδη από το μεσημέρι της προηγούμενης μέρας και τώρα το παρατηρεί λεπτομερώς, δίνοντας έτσι την ευκαιρία και στους αναγνώστες του ποιήματος να ανασυνθέσουν με τη φαντασία τους την εικόνα του ιδανικά όμορφου νέου. Τον  ζωγράφισε να φορά ένα βαθύ γκρίζο ρούχο∙ ένα σακάκι, δηλαδή, το οποίο είναι ξεκουμπωμένο. Ενώ από μέσα είχε μόνο ένα τριανταφυλλί πουκάμισο ανοιγμένο κι αυτό, χωρίς γιλέκο και γραβάτα, ώστε από το άνοιγμα να φαίνεται και κάτι από την ομορφιά του στήθους και του λαιμού του. Ο δυνατός λαιμός και το σφριγηλό νεανικό στήθος λειτουργούν ως το ιδανικό πλαίσιο για την ανάδειξη της ομορφιάς του προσώπου του.  

Το μέτωπο δεξιά         ολόκληρο σχεδόν

σκεπάζουν τα μαλλιά του,         τα ωραία του μαλλιά

(ως είναι η χτενισιά         που προτιμά εφέτος).

Η δεξιά πλευρά του μετώπου του είναι ολόκληρη σχεδόν καλυμμένη από τα μαλλιά του∙ από τα ωραία μαλλιά του, καθώς τέτοιο είναι το χτένισμα που ο νεαρός προτιμά εκείνη τη χρονιά. Ο ζωγράφος του πορτρέτου, αν και ερασιτέχνης, θέλει να αποτυπώσει και την παραμικρή λεπτομέρεια της εμφάνισης του φίλου του, μιας και καθετί επάνω του το θεωρεί έξοχα ωραίο και το αγαπά.

Υπάρχει ο τόνος πλήρως         ο ηδονιστικός

που θέλησε να βάλει         σαν έκανε τα μάτια,

σαν έκανε τα χείλη ...         Το στόμα του, τα χείλη

που για εκπληρώσεις είναι         ερωτισμού εκλεκτού.

Εκείνο, εντούτοις, που περισσότερο έχει σημασία για τον νέο ζωγράφο, είναι να αποδοθεί στο πορτρέτο ο ηδονιστικός τόνος, ο άκρατος ερωτισμός που αποπνέεται από κάθε χαρακτηριστικό του προσώπου του νεαρού φίλου, που το καθιστούν τόσο ποθητό για εκείνον. Ο ίδιος, μάλιστα, θεωρεί πως το έχει κατορθώσει αυτό σε απόλυτο βαθμό, αφού ο ερωτισμός στα μάτια και στα χείλη του φίλου του είναι πλήρης. Κι έχουν ιδιαίτερη σημασία τα χείλη και το στόμα του, αφού η ηδονιστική εικόνα τους φανερώνει πως είναι καμωμένα για να εκπληρώνουν επιθυμίες ενός εκλεκτού ερωτισμού∙ υπονοούμενο που επιτρέπει εύκολα στον αναγνώστη να εικάσει σε ποιες εκπληρώσεις και σε τι είδους επιθυμίες αναφέρεται ο ποιητής.