Κωνσταντίνος Καβάφης «Εκόμισα εις την Τέχνη»

Jerry Lofaro

Κωνσταντίνος Καβάφης «Εκόμισα εις την Τέχνη»

Κάθομαι και ρεμβάζω.   Επιθυμίες κ’ αισθήσεις
εκόμισα εις την Τέχνην—   κάτι μισοειδωμένα,
πρόσωπα ή γραμμές·   ερώτων ατελών
κάτι αβέβαιες μνήμες.   Aς αφεθώ σ’ αυτήν.
Ξέρει να σχηματίσει   Μορφήν της Καλλονής·
σχεδόν ανεπαισθήτως   τον βίον συμπληρούσα,
συνδυάζουσα εντυπώσεις,   συνδυάζουσα τες μέρες. 

Το «Εκόμισα εις την Τέχνη» είναι ένα ποίημα για την Ποίηση, την Τέχνη που ο Καβάφης θεωρούσε ως το σημαντικότερο στήριγμα κι επίτευγμα στη ζωή του. Η ποίηση προσφέρει στον Καβάφη ένα ασφαλές καταφύγιο, όπου μπορεί να καταθέσει τις εμπειρίες, τις επιθυμίες αλλά και τους ηδονικούς οραματισμούς του. Η ποίηση του προσφέρει παρηγοριά για το πέρασμα του χρόνου και έναν ιδανικό τρόπο για να διασώσει από τη λήθη τις εικόνες ομορφιάς που συνέλεξε ανά τα χρόνια. Η ποίηση, παράλληλα, δίνει στον Καβάφη τη δυνατότητα να καταγράψει την προσωπική του φιλοσοφία για τη ζωή, περνώντας στους αναγνώστες του σημαντικά μηνύματα και πορίσματα για τη φύση των ανθρώπων.

Στο εν λόγω ποίημα, ο Καβάφης τονίζει τη λυτρωτική δύναμη της ποίησης που κατορθώνει να δίνει μια αίσθηση ολοκλήρωσης και συνέχειας στη ζωή του που είναι γεμάτη από ανολοκλήρωτους έρωτες και μισοξεχασμένες εμπειρίες.

Αναλυτικότερα:

Κάθομαι και ρεμβάζω.   Επιθυμίες κ’ αισθήσεις
εκόμισα εις την Τέχνην—   κάτι μισοειδωμένα,
πρόσωπα ή γραμμές·   ερώτων ατελών
κάτι αβέβαιες μνήμες.   

Ο ποιητής με μια διάθεση ήρεμης αναπόλησης και ανασκόπησης της ζωής του, παρατηρεί ως ευμενής θεατής την Τέχνη του. Σκέφτεται πως όλα αυτά τα χρόνια έχει καταθέσει στους στίχους του, στην Τέχνη του, επιθυμίες, ερεθίσματα των αισθήσεων και μια σειρά από εικόνες προσώπων, ηδονικών προσώπων, που δεν είχε πάντοτε την ευκαιρία να τα θαυμάσει ως ήθελε. Πρόσωπα περαστικά, βιαστικά ιδωμένα, από τα οποία διατήρησε κάποτε μια φευγαλέα εντύπωση κι άλλοτε μόλις μια αίσθηση έλξης και γοητείας. Όμορφα πρόσωπα με τα οποία δεν μπόρεσε να βιώσει τον έρωτα στην πληρότητά του, αλλά και εμπειρίες που βρίσκονται στο μακρινό παρελθόν του και δεν αποτελούν παρά αβέβαιες μνήμες. Ένα συνονθύλευμα εντυπώσεων που δεν θα μπορούσαν ποτέ να προσφέρουν την αίσθηση της συνοχής και της πληρότητας, αν δεν υπήρχε στη ζωή του η Ποίηση.

Aς αφεθώ σ’ αυτήν.
Ξέρει να σχηματίσει   Μορφήν της Καλλονής·
σχεδόν ανεπαισθήτως   τον βίον συμπληρούσα,
συνδυάζουσα εντυπώσεις,   συνδυάζουσα τες μέρες. 

Ας αφεθώ, σχολιάζει ο ποιητής στην Τέχνη μου, η οποία ξέρει πως να σχηματίσει απ’ όλα αυτά τα «μισοειδωμένα» πρόσωπα, μιαν άρτια μορφή της «Καλλονής», μια πλήρη εικόνα ομορφιάς. Η ποίηση κατορθώνει, σχεδόν ανεπαίσθητα, να προσφέρει στην ζωή του ποιητή μια αίσθηση πληρότητας, συνδυάζοντας τις αποσπασματικές εντυπώσεις του και τις μέρες που πέρασαν. Η ποίηση με τα «φάρμακά» της, με τη Φαντασία και τον Λόγο, επιτρέπει στον ποιητή να συνδυάσει τις λειψές εικόνες των ερωτικών προσώπων και των ατελών ερώτων και να δημιουργήσει έναν κόσμο όπου έχει την ευκαιρία να γευτεί και να βιώσει τον έρωτα, όπως ο ίδιος τον επιθυμεί, στην πληρότητά του.

Οτιδήποτε έχει στερηθεί ο ποιητής είτε λόγω των αυστηρών ηθών της κοινωνίας του είτε λόγω της δικής του ατολμίας, μπορεί να το πλάσει και να το ζήσει ελεύθερα στους στίχους του. Η ποίηση, επομένως, πέρα από τις πλείστες άλλες ευεργεσίες που έχει προσφέρει στον Καβάφη, του δίνει την ευκαιρία να συμπληρώσει τις ελλείψεις της προσωπικής του ζωής και να βιώσει άφοβα τις εμπειρίες που θέλησε αλλά δεν ήταν πάντοτε εφικτό ν’ απολαύσει.