Λυσίας «Υπέρ Μαντιθέου» Λεξιλογικές Ασκήσεις [Προοίμιο 1-3] | Σημειώσεις του Κωνσταντίνου Μάντη

Λυσίας «Υπέρ Μαντιθέου» Λεξιλογικές Ασκήσεις [Προοίμιο 1-3]

Κωνσταντίνος Μάντης | Best Blogger Tips
Dmitry Laudin

Λυσίας «Υπέρ Μαντιθέου» Λεξιλογικές Ασκήσεις [Προοίμιο 1-3]

1. α) συνδη, βουλομένοις, ποιεν, εχον, γομαι: Να γράψετε μία ομόρριζη λέξη, απλή ή σύνθετη, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου.

συνδη: συνείδησις [εδος, εδικός, εδωλον, εδησις, στορ, στορία, στορικός, εδοποι, εειδής, ξιστορ]

βουλομένοις: βούλησις [βουλητικός, βουλητός, βούλητος, βουλή, επιβουλή, βουλευτής, προβούλευμα]

ποιεν: ποίημα [ποίηση, ποιητής, ποιητικός, προσποίηση, αντιποίηση, αποποίηση, εκποίηση, μεταποίηση, παραποίηση, περιποίηση, απροσποίητος, αγαθοποιός, αγιοποιώ, αδρανοποιώ, ειδοποιός, ενοποίηση, ηθοποιός, ερηνοποιός, μελοποι, χειροποίητος]

εχον: ξις [σχήμα, σχηματίζω, σχηματικός, σχέση, σχετίζω, σχετικός, οχυρός, οχύρωμα, σχέδιο, σχεδίαση, σχεδιαστής, ανέχομαι, ανοχή, ανεκτικός, ανακωχή, αντέχω, αναπάντεχος, ανθεκτικός, απέχω, αποχή, συνένοχος, εξέχων, εξοχή, κατέχω, προεξέχω, μετέχω, μετοχή, συμμέτοχος, κάτοχος, ακάθεκτος, διακατέχω, παρέχω, παροχή, προσέχω, προσοχή, συνέχω, συνοχή, ασυνέχεια, υπερέχω, υπεροχή, μετασχηματίζω, πρόσχημα, ασχημίζω, επίσχεση, ενέχυρο, αδειούχος, ραβδούχος, νουνεχής, εχέγγυο]  

γομαι: ηγούμενος [ηγεσία, ηγέτης, ηγετικός, ηγεμονία, ηγεμονίσκος, ηγήτορας, ηγεμονικότητα, καθηγητής, αφηγούμαι, αφήγηση, αφηγητής, διήγηση, διήγημα, εισήγηση, περιήγηση, προηγούμαι, εξηγώ, ανεξήγητος, επεξήγηση, παρεξηγώ, υφηγητής, κυνηγετικός, διήγητος, ξήγησις]

β) διαβεβλημένοις, καταστναι, πειδάν, διακείμενος, μεταμελήσειν: Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους.

διαβεβλημένοις: δια + βάλλομαι

καταστναι: κατά + σταμαι

πειδάν: πειδή + ν

διακείμενος: διά + κεμαι

μεταμελήσειν: μετά + μέλει

2. α) κακς, πολλήν, δίκως, μεγίστων, ενους: Να γράψετε για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου μία αντώνυμη λέξη στην αρχαία ελληνική γλώσσα.

κακς: καλς

πολλήν: λίγην

δίκως: δικαίως

μεγίστων: λαχίστων (κίστων)

ενους: δύσνους

β) λόγος, λέξις, πρξις, πργμα, πράκτωρ: Να κατατάξετε τις παραπάνω ομόρριζες προς τους επόμενους ρηματικούς τύπους του κειμένου λέγοντος και πεπραγμένων λέξεις της αρχαίας ελληνικής γλώσσας στην κατάλληλη στήλη, ανάλογα με το τι σημαίνει η καθεμία.

ενέργεια ή κατάσταση  πρόσωπο που ενεργεί αποτέλεσμα ενέργειας
πρξις                                     πράκτωρ                                πργμα
λέξις                                                                                         λόγος


3. α) Να σχηματίσετε από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους του κειμένου ένα ομόρριζο ουσιαστικό, απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, χρησιμοποιώντας την κατάληξη που σας δίνεται:

ρηματικοί τύποι   κατάληξη                ομόρριζα ουσιαστικά
ποιεν                         -τής                             ποιητής
γομαι                      -μών                            γεμών
εχον                           -μα                              σχήμα
καταστναι               -ις                                κατάστασις
ναγκάζωσιν             -η                                νάγκη

β) ανεξέλεγκτος, εύπιστος, λεξικό, απραξία, βελτίωση: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια.

ανεξέλεγκτος: λεγχον
εύπιστος: πιστεύω
λεξικό: λέγοντος
απραξία: πεπραγμένων
βελτίωση: βελτίω

4. βουλή, τρόπος, ατιος, κίνδυνος, κατηγορία: Να γράψετε για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου ένα ομόρριζο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας.

βουλή: βούλομαι
τρόπος: τρέπω
ατιος: ατιάομαι/ατιμαι
κίνδυνος: κινδυνεύω  
κατηγορία: κατηγορέω-

5. α) συνδη, καταστναι, πιδείξω, ενους, μετέσχον: Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους.

συνδη: σύν + οδα
καταστναι: κατά + σταμαι
πιδείξω: πί + δείκνυμι
ενους: ε + νοός/νος
μετέσχον: μετά + χω

β) Να σχηματίσετε για καθεμία από τις λέξεις της Α΄ στήλης ένα παράγωγο επίθετο της αρχαίας ελληνικής γλώσσας με την κατάληξη που δίνεται στη Β΄ στήλη.

όνομα                       κατάληξη     επίθετο
τρόπος                       -ικός               τροπικός
χρόνος                        -ιος                 χρόνιος
πργμα                       -ικός               πρακτικός
λόγος                          -ιος                 λόγιος
λλος                          -οος               λλοος

6. α) Να συνδέσετε κάθε λέξη του κειμένου (Α΄ στήλη) με τη συνώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν):

Α΄ ΣΤΗΛΗ              Β΄ ΣΤΗΛΗ
1. βούλομαι               α) νοχος
2. γομαι                  β) εμενής
3. ατιος                     γ) παιτ
4. ενους                    δ) βουλεύομαι
5. ξι                        ε) οομαι
στ) χθρός
ζ) θέλω

βούλομαι = θέλω
γομαι = οομαι
ατιος = νοχος
ενους = εμενής
ξι = παιτ

7. α) νάγκασμαι, φαίνωμαι, δέομαι, δοκιμάζειν, ππευον: Να γράψετε μία ομόρριζη λέξη, απλή ή σύνθετη, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου.

νάγκασμαι: ανάγκη, αναγκαστικός, εξαναγκασμός, καταναγκαστικός
φαίνωμαι: φανερός, φαινόμενο, φαινομενικός, διαφάνεια, επιφανής, διαφανής, προφανής, συκοφαντώ
δέομαι: δέηση, δεοντολογία, ενδεής, ένδεια  
δοκιμάζειν: δοκιμή, δόκιμος, δοκιμασία, αδόκιμος, αδοκίμαστος, αποδοκιμασία, επιδοκιμασία, δοκίμιο
ππευον: ίππος, ιππότης, ιππέας, ιππικός, ιπποδρόμιο, έφιππος

β) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με την αντώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν):

Α΄ ΣΤΗΛΗ              Β΄ ΣΤΗΛΗ
1. κακς                     α) δέως
2. πολλή                     β) δύσνους
3. μέγιστος                γ) λίγη
4. ηδς                     δ) βελτίων
5. ενους                    ε) λάχιστος
στ) μετρίως
ζ) καλς

κακς // καλς
πολλή // λίγη
μέγιστος // λάχιστος
ηδς // δέως
ενους // δύσνους

8. κατήγορος, λεγχος, ενους, δόξα, πολιτεία: Να γράψετε για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου ένα ομόρριζο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας.

κατήγορος: κατηγορέω-
λεγχος: λέγχω
ενους: ενοέω-
δόξα: δοκέω-
πολιτεία: πολιτεύω

9. Να γράψετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό (Β΄ στήλη) και ένα επίθετο (Γ΄ στήλη), απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις λέξεις της Α΄ στήλης.

ρηματικοί τύποι   ουσιαστικά             επίθετα
λέγοντος                    λέξη                            επικός
γομαι                      ηγέτης                        ηγετικός
ξι                            αξία                            άξιος
πιδείξω                     επίδειξη                     επιδεικτικός
μετέχειν                     μετοχή                        εχέμυθος

10. α) Να συνδέσετε τις λέξεις/φράσεις του κειμένου, στην Α΄ στήλη, με τη σημασία τους στη Β΄ στήλη (δύο στοιχεία στη Β΄ στήλη περισσεύουν).

Α΄ ΣΤΗΛΗ              Β΄ ΣΤΗΛΗ
1. διαβάλλομαι         α) διαμένω στην πόλη
2. κακς ποι           β) κόσμια, με μέτρο
3. πιδημ                 γ) ασύνετα
4. μετρίως                  δ) βλάπτω
5. πιδείκνυμι           ε) μετακομίζω
στ) αποδεικνύω
ζ) συκοφαντούμαι

διαβάλλομαι = συκοφαντούμαι
κακς ποι = βλάπτω
πιδημ = διαμένω στην πόλη
μετρίως = κόσμια, με μέτρο
πιδείκνυμι = αποδεικνύω            

β) Να απαντήσετε στα παρακάτω ζητούμενα:

γομαι: να σχηματίσετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας με την κατάληξη -μών.
= γεμών
τρόπου: να σχηματίσετε ένα ομόρριζο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας.
= τρέπω
ενους: να γράψετε μία αντώνυμη λέξη της αρχαίας ελληνικής γλώσσας.
= δύσνους
λέγοντος: να γράψετε ένα συνώνυμο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας.
= φημί
πεπραγμένων: να σχηματίσετε ένα παράγωγο ουσιαστικό που να δηλώνει αποτέλεσμα ενέργειας.
= πράγμα

11. συνείδηση, εκποίηση, περιχαρής, πανάγαθος, κατάσταση: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια.

συνείδηση: συνδη
εκποίηση: ποιεν
περιχαρής: χάριν
πανάγαθος: γαθν
κατάσταση: καταστναι

12. βούλομαι, γομαι, λέγω, πράττω, φαίνομαι: Να γράψετε για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου μία συνώνυμη λέξη στην αρχαία ελληνική γλώσσα.

βούλομαι: θέλω
γομαι: οομαι
λέγω: φημί (φάσκω, γορεύω)
πράττω: ποι (δρ)

φαίνομαι: πιδείκνυμι      

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...