Angelina Vick
Βιτσέντζος Κορνάρος «Ερωτόκριτος» (ερωτήσεις σχολικού)
Ο Ερωτόκριτος χαρακτηρίζεται ως αφηγηματικό ποίημα ή έμμετρο μυθιστόρημα. Στους πολυάριθμους στίχους του (πάνω από 10.000) εξιστορούνται οι φάσεις που πέρασε η αγάπη δυο νέων, του Ερωτόκριτου και της Αρετούσας, ώσπου να καταλήξει στο αίσιο τέλος της, το γάμο. Μέσα σ’ αυτή την ιστορία συμπλέκονται και «των αρμάτω οι ταραχές» και «τση φιλίας η χάρη», για να προβληθούν και τα άλλα γνωρίσματα του ιπποτικού πνεύματος, η αξία της παλικαριάς και της φιλίας.
Ως άνθρωπος της Αναγέννησης και ως Έλληνας, ο ποιητής διαλέγει για χώρο της δράσης την αρχαία Αθήνα, όχι όμως όπως τη γνωρίζουμε από την ιστορία. Στον Ερωτόκριτο τα γεγονότα διαδραματίζονται σ’ έναν κόσμο αόριστο ιστορικά, συμβατικό και παραμυθένιο. Το ποίημα διαιρείται σε πέντε μέρη. Στο Α΄ μέρος παρακολουθούμε πώς γεννιέται και ωριμάζει το αίσθημα των δυο νέων. Στο Β΄ μέρος περιγράφεται η γιόστρα (το κονταροχτύπημα) που οργανώνει ο βασιλιάς Ηρακλής, πατέρας της Αρετούσας, για να τη διασκεδάσει. Ακολουθεί (Γ΄ μέρος) η συνάντηση των δυο ερωτευμένων και η απόφαση να ανακοινώσει ο Ερωτόκριτος στο βασιλιά την επιθυμία τους να παντρευτούν. Ο βασιλιάς, έξω φρενών από το θράσος του νεαρού, τον εξορίζει και αποφασίζει να παντρέψει την κόρη του με τον πρίγκιπα του Βυζαντίου. Στην άρνησή της την κλείνει στη φυλακή. Ο Ερωτόκριτος, προτού φύγει, αρραβωνιάζεται με την Αρετούσα. Στο μεταξύ ξεσπάει πόλεμος (Δ΄ μέρος)∙ ο βασιλιάς των Βλάχων εισβάλλει στο βασίλειο του Ηρακλή. Σε αποφασιστική μάχη ο Ερωτόκριτος, μεταμορφωμένος σε Σαρακηνό, σώζει την κατάσταση. Στο Ε΄ και τελευταίο μέρος ο βασιλιάς από ευγνωμοσύνη τάζει το μισό βασίλειο στον άγνωστο σωτήρα του. Εκείνος απορρίπτει την προσφορά και ζητά για αντάλλαγμα να παντρευτεί την Αρετούσα. Ο βασιλιάς δέχεται, αλλά εκείνη αρνείται ως τη στιγμή που ο Ερωτόκριτος αποκαλύπτει την ταυτότητά του.
Απόσπασμα Β΄
[ΗΡΘΕΝ Η ΩΡΑ ΚΙ Ο ΚΑΙΡΟΣ]
(Ε΄ μέρος, στίχοι 767-818)
Ερωτήσεις:
Μετά το απόσπασμα που διαβάσατε θα ακολουθήσει η αναγνώριση του Ερωτόκριτου από την Αρετούσα. Πώς προετοιμάζεται το γεγονός αυτό στους στίχους 3-30;
Το γεγονός ότι πλησιάζει η ώρα που ο Ερωτόκριτος θα αποκαλύψει την αληθινή του ταυτότητα στην Αρετούσα και η ιστορία θα οδηγηθεί έτσι σ’ ένα αίσιο τέλος, δίνεται από τον ποιητή με την επικράτηση μιας γενικής ευδαιμονίας στη φύση. Με μια σειρά εικόνων αισιοδοξίας και χαράς, η φύση προμηνύει πως έρχεται η ώρα του γάμου και του ξεφαντώματος που θα γεμίσει ευτυχία το ερωτευμένο ζευγάρι και ολόκληρη την πολιτεία που θα συμμετάσχει στο γλέντι του γάμου τους. (Αναλυτικά οι εικόνες στην επόμενη ερώτηση)
Τα σημάδια για το χαρμόσυνο γεγονός που πλησιάζει κορυφώνονται με τα δυο πουλιά που θα μπουν στη φυλακή της Αρετούσας και θα πετούν κοντά στο κεφάλι της, κελαηδώντας γλυκά. Το εύθυμο αυτό ζευγάρι των όμορφων πουλιών που θα βγουν από τη φυλακή πετώντας αγκαλιαστά, θα αποτελέσει για τη φρόνιμη νένα της Αρετούσας, αδιάψευστο σημάδι για τη χαρά και το γάμο της κοπέλας.
Το απόσπασμα χωρίζεται βασικά σε δυο μέρη. Στο πρώτο κυριαρχεί ένα αίσθημα αισιοδοξίας και ευφορίας. Να το παρακολουθήσετε στη διαδοχή των εικόνων της φύσης και να επισημάνετε πως διοχετεύεται σ’ αυτές.
Ο ποιητής θέλοντας να μεταδώσει στους αναγνώστες μια αίσθηση αισιοδοξίας και να τους προετοιμάσει για την αίσια έκβαση της ιστορίας των δύο νέων, παρουσιάζει στο πρώτο μέρος του αποσπάσματος μια σειρά εικόνων που αναδεικνύουν την ευδαιμονία που κυριαρχεί στη φύση. Η ευφορία που διατρέχει τις εικόνες του ποιήματος βασίζεται αφενός στο γεγονός ότι ο ποιητής επιλέγει να παρουσιάσει το ξεκίνημα μιας ανοιξιάτικης ημέρας, που διώχνει τα σύννεφα και τις καταιγίδες, φέρνοντας ένα μήνυμα ελπίδας, και αφετέρου με τον τρόπο που ο ίδιος ο ποιητής ερμηνεύει και σχολιάζει κάθε πτυχή της νέας ημέρας. Με τη χρησιμοποίηση λέξεων που σημαίνουν χαρά κι ευτυχία, με την εμφατική παρουσίαση της ομορφιάς που επικρατεί παντού, αλλά και με την ερμηνεία όλης αυτής της ομορφιάς ως σημάδι ευτυχίας, ως καλό οιωνό, ο ποιητής κατορθώνει να διοχετεύσει στις εικόνες που παρουσιάζει μια γενικευμένη αίσθηση αισιοδοξίας κι ευφορίας.
1η εικόνα:
Εφάνη ολόχαρη η αυγή και τη δροσούλα ρίχνει,
σημάδια τση ξεφάντωσης κείνη την ώρα δείχνει.
Η αυγή, το πρώτο φανέρωμα της ημέρας -η στιγμή κατά την οποία το πρώτο φως του ήλιου διαχέεται στον ορίζονται- εμφανίζεται ολόχαρη και ρίχνει παντού δροσιά -το ελαφρύ στρώμα νερού που καλύπτει καθετί τις ώρες του ξημερώματος-, προμηνύοντας το ξεφάντωμα που θα έρθει. Η δροσιά που καλύπτει τους εξωτερικούς χώρους, κάνει τα πάντα να γυαλίζουν στις πρώτες ακτίνες του ήλιου, δημιουργώντας την αίσθηση πως όλα είναι καθαρά κι έτοιμα για το μεγάλο γλέντι που σύντομα θα γίνει για το γιορτασμό του γάμου.
Ο ποιητής στην όμορφη εικόνα που εμφανίζει η φύση την ώρα του ξημερώματος την ερμηνεύει ως σημάδι για την ξεφάντωση -για τη διασκέδαση- που σύντομα θα ξεκινήσει. Παρουσιάζει μάλιστα την αυγή ολόχαρη, δίνοντας μέσα από αυτή την προσωποποίηση αισθήματα χαράς κι ενθουσιασμού σε ολόκληρη τη φύση.
2η εικόνα:
Χορτάρια εβγήκαν εις τη γη, τα δεντρουλάκια ανθίσα,
κι από τσ’ αγκάλες τ’ ουρανού γλυκύς βορράς εφύσα.
Η γη ανταποκρίνεται στο κάλεσμα της άνοιξης γεμίζοντας χορταράκια και τα δέντρα ανθίζουν, καθώς για ολόκληρη τη φύση ξεκινά ένας νέος κύκλος αναγέννησης. Ενώ, ακόμη και ο προσωποποιημένος ουρανός συμμετέχει στο γιόρτασμα της φύσης στέλνοντας από τις αγκάλες του ένα βοριά που φυσάει γλυκά, μιας και διαχέει παντού τις μυρωδιές των ανθών και του φρέσκου χορταριού.
Ο ποιητής μέσα από τις συνεχείς προσωποποιήσεις στοιχείων της φύσης και με τις εικόνες της άνοιξης, επιτυγχάνει να μεταδώσει μια καθολική αίσθηση αισιοδοξίας και αλλαγής προς το καλύτερο.
3η εικόνα:
Τα περιγιάλια ελάμπασι κι η θάλασσα εκοιμάτο,
γλυκύς σκοπός εις τα δέντρα κι εις τα νερά εγρικάτο.
Στη θάλασσα επικρατεί απόλυτη ηρεμία, οι τρικυμίες έχουν πια κοπάσει, δημιουργώντας την αίσθηση πως η -προσωποποιημένη- θάλασσα κοιμάται. Τα περιγιάλια λάμπουν, ενισχύοντας έτσι την αίσθηση ηρεμίας που επικρατεί στη θάλασσα. Μπορούμε να φανταστούμε τις αμμουδιές και τα βραχάκια να καθρεφτίζουν το φως του ήλιου, συμμετέχοντας στη γαλήνια ομορφιά του τοπίου.
Το γεγονός, άλλωστε, ότι έχουν πάψει οι δυνατοί άνεμοι, δηλώνεται και με το γλυκό ήχο της αρμονίας που ακούγεται στα δέντρα και τα νερά. Η φύση έχει γαληνέψει πια και μπορεί κάποιος να ακούσει τους γλυκούς και απαλούς ήχους της άνοιξης.
4η εικόνα:
Ολόχαρη και λαμπυρή η μέρα ξημερώνει,
εγέλαν η ανατολή κι η δύση καμαρώνει.
Η νέα μέρα που ξημερώνει είναι γεμάτη χαρά και λάμψη (προσωποποίηση), γεγονός που προκαλεί αισθήματα ευδαιμονίας και θαυμασμού στις προσωποποιημένες ανατολή και δύση. Ο ποιητής μας μεταδίδει την αισιοδοξία του, αποδίδοντας συναισθήματα σε απρόσωπες έννοιες όπως είναι η μέρα, η ανατολή και η δύση.
Η γεμάτη χαρά ημέρα και η ανατολή που γελά, εκφράζουν ουσιαστικά τα συναισθήματα του ποιητή, που με την προσμονή ευχάριστων γεγονότων, ερμηνεύει το ξημέρωμα της νέας ημέρας ως ένα γεμάτο αισιοδοξία συμβάν. Είναι, άλλωστε, σύνηθες φαινόμενο για τους ανθρώπους να μεταθέτουν τα συναισθήματά τους σε καθετί που συμβαίνει γύρω τους. Ένας χαρούμενος άνθρωπος βλέπει τα πάντα γύρω του να συμμετέχουν στη χαρά του, διακρίνοντας την ομορφιά της φύσης και την καλή πλευρά των ανθρώπων, ενώ κάποιος που είναι δυστυχισμένος δεν αντιλαμβάνεται με τον ίδιο τρόπο το περιβάλλον του, καθώς εγκλωβισμένος στα συναισθήματά του, αδυνατεί να δει την ομορφιά του κόσμου και αντικρίζει γύρω του πόνο και δυστυχία.
5η εικόνα:
Ο ήλιος τες ακτίνες του παρά ποτέ στολίζει
με λάμψη, κι όλα τα βουνά και κάμπους ομορφίζει.
Ο ήλιος που ανατέλλει παρουσιάζεται να στολίζει με περισσότερη λάμψη από ποτέ τις ακτίνες του (προσωποποίηση) και να ομορφαίνει με το φως του όλα τα βουνά και τους κάμπους.
Ο ποιητής συνεχίζει το μοτίβο της ομορφιάς που κυριαρχεί στη φύση διευρύνοντας τη θέασή του, ώστε να συμπεριλάβει όλη την πλάση.
6η εικόνα:
Χαμοπετώντας τα πουλιά εγλυκοκιλαδούσα,
στα κλωναράκια των δεντρών εσμίγαν κι εφιλούσα.
Δυο δυο εζευγαρώνασι, ζεστός καιρός εκίνα,
έσμιξες, γάμους και χαρές εδείχνασι κι εκείνα.
Ο ποιητής έχοντας παρουσιάσει τη χαρά και την ευδαιμονία της φύσης σ’ ένα αρκετά διευρυμένο επίπεδο (η θάλασσα, όλα τα βουνά και οι κάμποι), τώρα περνά σε μια εικόνα εστιασμένη στη συμπεριφορά των πουλιών.
Τα πουλιά μετέχουν κι αυτά στην ευδαιμονία της φύσης με το γλυκό κελάηδισμά τους και με τις ερωτοτροπίες τους. Παρουσιάζονται να σμίγουν και να φιλιούνται, να έχουν δηλαδή μια ανθρώπινη συμπεριφορά, προμηνύοντας έτσι γάμους και χαρές.
7η εικόνα:
Εσκόρπισεν η συννεφιά, οι αντάρες εχαθήκα,
πολλά σημάδια τση χαράς στον ουρανό εφανήκα.
Παρά ποτέ τως λαμπυρά, τριγύρου στολισμένα,
στον ουρανό είν’ τα νέφαλα σαν παραχρουσωμένα.
Μετά την εικόνα των πουλιών ο ποιητής διευρύνει ξανά την οπτική του, αντικρίζοντας τον καθαρό ουρανό, που απαλλαγμένος από τα βαριά σύννεφα της καταιγίδας και της κακοκαιρίας, συμμετέχει κι αυτός στη χαρά της υπόλοιπης φύσης. Ακόμη κι ο ουρανός δείχνει σημάδια για τη μεγάλη χαρά που έρχεται, καθώς τα λευκά συννεφάκια που έχουν απομείνει, έχουν πάρει χάρη στο φως του ήλιου ένα ευοίωνο χρώμα χρυσού, ενισχύοντας την εικόνα ομορφιάς του ουρανού και προμηνύοντας το στόλισμα που θα ακολουθήσει σ’ όλη την επικράτεια για να τιμηθεί ο γάμος που σύντομα θα γίνει.
8η εικόνα:
Τα πάθη πλιο δεν κιλαδεί το πρικαμένο αηδόνι,
αμέ πετά πασίχαρο, μ’ άλλα πουλιά σιμώνει.
Η εικόνα ομορφιάς του ουρανού, ακολουθείται από την ευδαιμονία του μέχρι πρότινος πικραμένου αηδονιού, που έχει πάψει το θλιμμένο του κελάηδισμα και πετά γεμάτο χαρά κοντά στ’ άλλα πουλιά.
9η εικόνα:
Γελούν τση χώρας τα στενά κι οι στράτες καμαρώνου,
όλα γρικούν κουρφές χαρές κι όλα τσι φανερώνου.
Από την ευδαιμονία του φυσικού περιβάλλοντος ο ποιητής περνά στη χαρά στου αστικού χώρου, όπου όλοι οι δρόμοι γελούν και καμαρώνουν, καθώς αισθάνονται τις κρυφές χαρές που πλησιάζουν και αντιλαμβάνονται τα πασίδηλα σημάδια τους που επικρατούν παντού.
Ο ποιητής συνεχίζει κι εδώ τις προσωποποιήσεις, αποδίδοντας συναισθήματα άκρατου ενθουσιασμού ακόμη και στους δρόμους της πόλης.
10η εικόνα:
Και μες στη σκοτεινή φ’λακήν, πού ‘το η Αρετούσα,
εμπήκα δυο όμορφα πουλιά κι εγλυκοκιλαδούσα.
Στην κεφαλή της Αρετής συχνιά χαμοπετούσι
και φαίνεταί σου και χαρές μεγάλες προμηνούσι.
Πάλι με τον κιλαδισμόν απ’ την φ’λακήν εφύγα,
αγκαλιαστά, περίπλεχτα τσι μούρες τως εσμίγα.
Ο ποιητής με ιδιαίτερα ευφυή τρόπο μας μεταφέρει στη σκοτεινή φυλακή της Αρετούσας, παρουσιάζοντας δυο όμορφα πουλιά να πετούν ως εκεί. Έτσι με πολύ φυσικό τρόπο, η ευδαιμονία που επικρατεί στη φύση φτάνει στο κελί της νεαρής κοπέλας και με την αντίθεση που παρουσιάζεται ανάμεσα στη χαρά των πουλιών και στο σκοτεινό και θλιβερό κελί της Αρετούσας, επιτυγχάνει ο ποιητής να δώσει παραστατικά την αλλαγή συναισθημάτων και κλίματος που επέρχεται στην ιστορία των δυο νέων.
Το πέταγμα των πουλιών κοντά στο κεφάλι της κοπέλας, το αγκάλιασμα και τα φιλιά τους, λειτουργούν ως ο τελευταίος, αλλά σαφέστερος οιωνός για τη μεγάλη χαρά που πλησιάζει. Κι αν η Αρετούσα δεν αντιλαμβάνεται το σημάδι που αποκαλύπτει το πέταγμα των πουλιών, η νένα της που έχει μεγαλύτερη εμπειρία από τα σημάδια της ζωής, καταλαβαίνει πως έχει φτάσει πια η ώρα να ζήσει η κοπέλα τη χαρά του γάμου της.
Οι συμβουλές της Φροσύνης τι αισθήματα εκφράζουν;
Η παραμάνα της Αρετούσας, η Φροσύνη, βλέποντας το πέταγμα των πουλιών και καταλαβαίνοντας πως πλησιάζει η ώρα για το γάμο της κοπέλας, τη συμβουλεύει πως πρέπει πια να αλλάξει γνώμη και να μην περιμένει μάταια τον Ερωτόκριτο. Είναι, άλλωστε, σαφές πως ο πατέρας της δεν πρόκειται ποτέ να της επιτρέψει να τον παντρευτεί και δεν υπάρχει ελπίδα να έρθει ο νέος κοντά της, αφού ο βασιλιάς τον έχει εξορίσει. Εφόσον, λοιπόν, ο πατέρας της δε συμφωνεί μ’ αυτό το γάμο, όσο κι αν περιμένει η κοπέλα, δεν υπάρχει περίπτωση να γίνει ταίρι της ο Ερωτόκριτος. Κι όσο καιρό δε συμφωνεί να παντρευτεί εκείνον που της υποδεικνύει ο πατέρας της, τόσο θα συνεχίσει να ζει στην άθλια βρωμιά της φυλακής που την έχουν κλεισμένη.
Η Φροσύνη βλέποντας αντικειμενικά τα πράγματα και μη έχοντας τυφλωθεί από τη δύναμη του έρωτα, όπως η Αρετούσα, αντιλαμβάνεται πως είναι μάταιο να περιμένει η κοπέλα τον εξορισμένο νεαρό.
Αντικρίζει την πραγματικότητα με ρεαλισμό και μπροστά στην επιμονή της κοπέλας να ελπίζει το αδύνατο, τη συμβουλεύει να συμβιβαστεί με την πραγματικότητα και να παντρευτεί τον άντρα που της δίνει ο πατέρας της. Η Φροσύνη δε θέλει να βλέπει την κοπέλα να χάνει τα νιάτα και την ομορφιά της κλεισμένη σ’ ένα κελί και περιμένοντας κάτι που δεν είναι δυνατό να συμβεί, γι’ αυτό και τη συμβουλεύει να προτιμήσει το γάμο από τη δυστυχία της φυλακής και από τον εσωτερικό εγκλωβισμό της στην προσμονή ενός ανεκπλήρωτου έρωτα.
Η αγάπη και το ενδιαφέρον της Φροσύνης είναι εμφανή στα λόγια της, καθώς παρά το γεγονός ότι δε στηρίζει τον έρωτα της Αρετούσας για τον Ερωτόκριτο, επιθυμεί για την κοπέλα την καλύτερη δυνατή τύχη, γι’ αυτό και προσπαθεί να της δείξει το μάταιο των προσδοκιών της.
Σε αντίθεση με την εμμονή της Αρετούσας σ’ έναν καταδικασμένο έρωτα και στη διάθεσή της να θυσιάσει τη νεότητά της περιμένοντας τον Ερωτόκριτο, η Φροσύνη προτάσσει τη λογική και τη σύνεση. Είναι προτιμότερο να συμβιβαστεί η κοπέλα μ’ έναν άντρα που δεν αποτελεί τη δική της επιλογή, παρά να περάσει τη ζωή της κλεισμένη σε μια σκοτεινή φυλακή.
Στο δεύτερο μέρος επίκεντρο είναι η νένα. Να βρείτε ποιες λαϊκές αντιλήψεις υπολανθάνουν στα λόγια της.
Στα λόγια της παραμάνας και στις συμβουλές της προς την κοπέλα να παντρευτεί τον άντρα που της υποδεικνύει ο πατέρας της, ανιχνεύουμε αρκετές πεποιθήσεις της εποχής, κυρίως για τη θέση που είχε μια γυναίκα στην κοινωνία και για τις υποχρεώσεις της.
- Η νεαρή κοπέλα είναι υποχρεωμένη να ακολουθήσει τη θέληση του πατέρα της, γιατί αυτός είναι υπεύθυνος να αποφασίσει για το μέλλον της και κυρίως για το ποιον θα πρέπει να παντρευτεί. Οι γυναίκες, άλλωστε, εκείνη την εποχή δεν επέλεγαν μόνες τους το μελλοντικό τους σύζυγο, ακολουθούσαν απλώς την επιλογή που έκανε για εκείνες ο πατέρας τους.
- Ο πατέρας αποτελούσε την κεφαλή της οικογένειας και λάμβανε μόνος του τις βασικές αποφάσεις για την τύχη των υπόλοιπων μελών της οικογένειας και ιδίως για το μέλλον των κοριτσιών. Η φυλάκιση της Αρετούσας, μάλιστα, απεδείκνυε ότι στις αποφάσεις ενός πατέρα δεν υπήρχε χώρος για συναισθηματισμούς. Ο πατέρας αποφάσιζε με βάση τα δικά του κριτήρια και οποιαδήποτε απείθεια από μέρους της κόρης του, σήμαινε βαρύτατες κυρώσεις.
- Παρόμοια εξουσία, αλλά σε μεγαλύτερη έκταση, είχε ένας βασιλιάς για τους υπηκόους του, καθώς λάμβανε αποφάσεις που μπορούσαν να επηρεάσουν όλους τους πολίτες του βασιλείου του. Είχε, επίσης, τη δύναμη να εκδιώξει όποιον από αυτούς δε συμμορφωνόταν στη βασιλική του θέληση.
- Η αδυναμία των πολιτών να αντιδράσουν μπροστά στην επιθυμία του βασιλιά τους, μας παραπέμπει σ’ έναν πεπαλαιωμένο τρόπο διαβίωσης, όπου οι άνθρωποι παρέδιδαν απόλυτη εξουσία σ’ έναν άνθρωπο και οι ίδιοι αρνούνταν στον εαυτό τους το δικαίωμα να αποφασίζουν και να αγωνίζονται για τη διαμόρφωση της δικής τους ζωής.
- Η παραμάνα μιλά επηρεασμένη από τον οιωνό των πουλιών που εμφανίστηκαν στη φυλακή της Αρετούσας, δείχνοντας την ιδιαίτερη πίστη που είχαν τότε οι άνθρωποι σε σημάδια και οιωνούς. Η μοιρολατρία αυτή των ανθρώπων, συμβάδιζε με το γενικότερο τρόπο ζωής τους, καθώς όπως και στο πολίτευμά τους, έτσι και σε ό,τι αφορούσε το μέλλον τους, αποδεχόντουσαν τις αποφάσεις άλλων και θεωρούσαν πως όλα ήταν γραμμένα, αποποιούμενοι τη μεγάλη δύναμη που προσφέρει στους ανθρώπους η επίγνωση ότι μόνοι τους έχουν την ευθύνη αλλά και τη δυνατότητα να διαμορφώσουν το μέλλον τους.
- Η σταθερή απόφαση του βασιλιά να απαγορέψει το γάμο του Ερωτόκριτου με την Αρετούσα, φανερώνει την κυρίαρχη άποψη της εποχής ότι μια κοπέλα δεν μπορούσε να παντρευτεί κάποιον που ήταν κοινωνικά κατώτερός της.
- Η ευκολία με την οποία η Φροσύνη προτρέπει την Αρετούσα να παντρευτεί τον άντρα που της έδινε ο πατέρας της, αποκαλύπτει την πεποίθηση εκείνων των χρόνων ότι οι γάμοι έπρεπε να βασίζονται σε λογικές αποφάσεις (οικονομική κατάσταση, παρόμοια κοινωνική θέση) και όχι στον έρωτα. Η Φροσύνη, όπως και κάθε γυναίκα εκείνης της εποχής, έβλεπε το γάμο ως μια προειλημμένη συμφωνία των γονιών και όχι ως την κατάληξη ενός έρωτα.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου