3ο Ενδεικτικό Κριτήριο ΙΕΠ για την Αξιολόγηση Γλώσσας & Λογοτεχνίας Γ΄ Λυκείου

Bob Orsillo

3ο Ενδεικτικό Κριτήριο ΙΕΠ για την ενιαία εξέταση Γλώσσας – Λογοτεχνίας Γ΄ Λυκείου

[Δείτε: 1ο Κριτήριο ΙΕΠ, 2ο Κριτήριο ΙΕΠ] 

Προσαρμογή των ενδεικτικών κριτηρίων αξιολόγησης στον τρόπο αξιολόγησης, όπως στην υπ’ αριθ. 124892/02-08-2019 (ΦΕΚ Β΄ 3164/12-08-2019) υπουργική απόφαση και όπως θα ισχύσει για τις πανελλαδικές εξετάσεις 2020.

Δείτε επίσης: 3^ο Ενδεικτικό Κριτήριο 2021: «Ζωή – πατίνι» με τη νέα μόδα στην Ευρώπη

ΚΕΙΜΕΝΑ

Κείμενο Ι: Το 2020 θα χαθούν από τα ρομπότ οι μισές θέσεις εργασίας

Όλο και πληθαίνουν οι προβλέψεις των ειδικών που αναφέρουν ότι σύντομα πολλές ειδικότητες θα εξαφανιστούν από την ανάπτυξη των μηχανών με τεχνητή νοημοσύνη. Μέχρι στιγμής, οι ρομποτικές μηχανές αναλαμβάνουν με ραγδαίους ρυθμούς χειρωνακτικά επαγγέλματα, εκτελώντας εργασίες επαναλαμβανόμενης κίνησης. Στη συνέχεια, όμως, εξυπνότερες συσκευές, θα θέσουν σε κίνδυνο επαγγέλματα που απαιτούν περισσότερες δεξιότητες, αναφέρει σε δημοσίευμά του το CNN.

Σύμφωνα με έρευνα της Bank of America, μέχρι το 2025, τα ρομπότ θα έχουν καταλάβει το 45% των βιομηχανικών εργασιών, εξαφανίζοντας εκατομμύρια θέσεις εργασίας. Και το δεδομένο είναι ότι ο ρυθμός των εξελίξεων και αυτή η διαδικασία θα επιταχυνθεί, καθώς αναμένεται ότι οι συσκευές που θα είναι διασυνδεδεμένες με το διαδίκτυο θα διπλασιαστούν, φτάνοντας τα 50 δισεκατομμύρια μέχρι το 2020.

Το ίδιο έτος, περίπου οι μισές θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ θα εξαφανιστούν από τους υπολογιστές και την τεχνητή νοημοσύνη, ενώ ένα επιπλέον 20% θα αντιμετωπίσει την ίδια απειλή, σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Εργασίες που στο πρόσφατο παρελθόν έμοιαζαν να μην αντιμετωπίζουν αυτόν τον κίνδυνο, βρίσκονται πλέον στον ίδιο παρονομαστή: αναλυτές δεδομένων, τραπεζίτες, ακόμη και χρηματιστές θα απειληθούν από τα ρομπότ.

Το κόστος ρομπότ και υπολογιστών συνεχώς μειώνεται με αποτέλεσμα να αποτελούν ελκυστική επένδυση για τους επιχειρηματίες. Και όπως αναφέρει η έκθεση της Bank of America, διαρκώς γίνεται πιο εύκολη η χρήση και η εργασιακή αξιοποίηση των ρομπότ. Αναπτύσσουν ικανότητες όπως αυτή της μάθησης, αλλά και της αναγνώρισης φωνής και προσώπου, γεγονός που τα κάνει ικανά να διαχειριστούν επαγγελματικά πόστα που απαιτούν διάδραση με πελάτες.

Οι χώρες που μπορούν να υιοθετήσουν αυτές τις νέες τεχνολογίες θα λάβουν άμεσα μία σημαντική ώθηση στους τομείς του χαμηλού εργασιακού κόστους και της υψηλής παραγωγικότητας. Αντίστροφοι, βέβαια, θα είναι οι αριθμοί της απασχόλησης και του εργατικού δυναμικού.

Σε αυτήν την τεχνολογική κούρσα προπορεύεται η Ιαπωνία, όπου ήδη αντιστοιχούν 1.520 ρομπότ ανά 10.000 εργαζομένων στα εργοστάσια κατασκευής αυτοκινήτων, νούμερο που απέχει πολύ από τον παγκόσμιο μέσο όρο (66 ρομπότ ανά 10.000). Παρόμοιο δρόμο έχει χαράξει και η Κίνα, η οποία αποτελεί τον μεγαλύτερο αγοραστή ρομπότ παγκοσμίως, καλύπτοντας το 25% της παγκόσμιας ζήτησης.

Η επερχόμενη επανάσταση θα μεταβάλει δραματικά την παγκόσμια οικονομία αλλά και θα αυξήσει ραγδαία την οικονομική ανισότητα. Οι θέσεις εργασίας που χάνονται ή κινδυνεύουν άμεσα με εξαφάνιση έχουν χαμηλότερες αποδοχές και μικρές απαιτήσεις σε δεξιότητες, σύμφωνα με τους ερευνητές και αυτήν δεν είναι η μοναδική στρέβλωση που θα προκληθεί. Εργαζόμενοι με πολλές γνώσεις και «πλούσιο» βιογραφικό ενδέχεται να χρειαστεί να καλύψουν θέσεις εργασίας με σχετικά απλοϊκό αντικείμενο, το οποίο όμως δεν μπορούν να εκτελέσουν μηχανές.

Ακολουθούν μερικά παραδείγματα εργασιών που θα εκτελούνται από ρομπότ: Διοικητικοί υπάλληλοι, Χειρωνακτικές εργασίες, Αναλυτές δεδομένων, Ξεναγοί, Αρτοποιοί, Κρεοπώλες, Ασφαλιστές, Πωλητές σε εμπορικά καταστήματα, Εφοριακοί, Πωλητές μέσω τηλεφώνου, Λογιστές, Ψαράδες, Οδηγοί μέσων μεταφοράς. Οι εργασίες που θα παραμείνουν στο ανθρώπινο πεδίο και δεν φαίνεται να κινδυνεύουν είναι εκείνες όπου το συναίσθημα, η δημιουργικότητα, η κοινωνική συναναστροφή, το ένστικτο είναι προαπαιτούμενα. Ανάμεσα σε αυτές είναι οι κοινωνικοί λειτουργοί, οι εργαζόμενοι στο χώρο της υγείας, οι ερευνητές, οι αστυνομικοί, οι εκπαιδευτικοί, κ.α.

CNN, 16 Ιανουαρίου 2016

Κείμενο ΙΙ: Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να δημιουργήσει διπλάσιες θέσεις εργασίας έως το 2025

Τα ρομπότ, οι κάθε είδους «έξυπνες» μηχανές και γενικότερα οι αλγόριθμοι της τεχνητής νοημοσύνης, που ολοένα περισσότερο εισδύουν στους χώρους εργασίας και αυτοματοποιούν την απασχόληση, μπορούν να δημιουργήσουν διεθνώς έως το 2025 σχεδόν διπλάσιο αριθμό νέων θέσεων εργασίας, σε σχέση με όσες αναμένεται να καταστρέψουν.

Αυτή είναι η –μάλλον αισιόδοξη– εκτίμηση μιας νέας έκθεσης του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (WEF) με τίτλο «Το μέλλον των θέσεων εργασίας», σύμφωνα με την οποία έως τα μέσα της επόμενης δεκαετίας περίπου 133 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας μπορούν να έχουν δημιουργηθεί με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης, έναντι 75 εκατομμυρίων που μπορεί να εξαφανισθούν εξαιτίας της.

Η έκθεση –η οποία βασίσθηκε σε μια μεγάλη δειγματοληπτική έρευνα μεταξύ εργοδοτών και διευθυντικών στελεχών που διοικούν 15 εκατομμύρια εργαζόμενους σε 20 χώρες– προβάλλει το σύνηθες επιχείρημα των τεχνο-αισιόδοξων ότι, όπως και στα προηγούμενα κύματα τεχνολογικών επαναστάσεων στην οικονομική ιστορία (ατμός, ηλεκτρισμός κ.α.), παρά τους διάχυτους φόβους, πάντοτε το ισοζύγιο υπήρξε τελικά θετικό για τις θέσεις απασχόλησης. Κάτι ανάλογο συνεπώς θα πρέπει να αναμένεται και για την ευρισκόμενη σε εξέλιξη Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση.

Πάντως, ο Κλάους Σβαμπ, πρόεδρος του WEF, επεσήμανε ότι τα κέρδη από τη νέα «νοήμονα» οικονομία δεν πρέπει να θεωρηθούν δεδομένα, αν δεν γίνουν μεγαλύτερες επενδύσεις στην εκπαίδευση, έτσι ώστε οι εργαζόμενοι να προσαρμοσθούν κατάλληλα στις νέες απαιτήσεις του εργασιακού περιβάλλοντος. Στον πρόλογο της έκθεσης απευθύνει «έκκληση για δράση σε κυβερνήσεις, επιχειρήσεις, εκπαιδευτικούς και εργαζόμενους, ώστε να εκμεταλλευθούν ένα παράθυρο ευκαιρίας, που όμως κλείνει γρήγορα, προκειμένου να δημιουργήσουν ένα νέο μέλλον καλής απασχόλησης για όλους».

Οι επικεφαλής των εταιριών που κατέθεσαν τις απόψεις τους μέσω του δικτύου LinkedIn, εκτιμούν ότι πάνω από τα μισά σημερινά εργασιακά καθήκοντα μπορεί να εκτελούνται από μηχανές έως το 2025. Και αυτός ο κίνδυνος αυτοματοποίησης δεν αφορά μόνο τους εργάτες στη γραμμή παραγωγής, αλλά επίσης τους υπαλλήλους γραφείου (π.χ. στα λογιστήρια). Έως το 2025 εκτιμάται ότι το ποσοστό των εργασιών που γίνονται από «έξυπνες» μηχανές (όχι μόνο ρομπότ), θα έχει αυξηθεί σε 57%, από 29% περίπου σήμερα.

Η έκθεση επισημαίνει ότι σχεδόν σε όλες τις χώρες έχουν αυξημένη ζήτηση ορισμένες ειδικότητες πληροφορικής, όπως οι μηχανικοί λογισμικού, οι αναλυτές δεδομένων, οι ειδικοί στο υπολογιστικό «νέφος», οι προγραμματιστές που αναπτύσσουν κινητές εφαρμογές, οι ειδικοί στην τεχνητή νοημοσύνη (βαθιά μάθηση, μηχανική μάθηση, νευρωνικά δίκτυα) κ.α. Από την άλλη, κατ’ εξοχήν επαγγέλματα με ολοένα μειωμένη ζήτηση είναι οι διοικητικοί βοηθοί, οι εκπρόσωποι εξυπηρέτησης πελατών, οι λογιστές, οι τεχνικοί για ηλεκτρολογικά και μηχανολογικά θέματα κ.α.

Σύμφωνα με την έκθεση, «οι μετασχηματισμοί (στην αγορά εργασίας), αν γίνουν αντικείμενο διαχείρισης με σοφία, μπορούν να οδηγήσουν σε καλή απασχόληση, καλές θέσεις εργασίας και βελτιωμένη ποιότητα ζωής, αν όμως γίνει κακή διαχείριση των αλλαγών, τότε υπάρχει ο κίνδυνος να διευρυνθεί η “ψαλίδα” των δεξιοτήτων, να υπάρξει μεγαλύτερη ανισότητα και ευρύτερη πόλωση».

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

ΚΕΙΜΕΝΟ ΙΙΙ: «Γιουρί» (διήγημα: Γιασουνάρι Καουαμπάτα, Ιστορίες της παλάμης, μτφ. Παν. Ευαγγελίδης, Πατάκης, 1997, σ.135,136)

Όταν πήγαινε στο δημοτικό, η Γιουρίκο κάθισε και σκέφτηκε: «Η καημένη η Ουμέκο! Να είναι αναγκασμένη να χρησιμοποιεί ένα μολύβι πιο μικρό κι απ’ τον αντίχειρά της και να κουβαλάει την παλιά σάκα του μεγάλου της αδελφού». Για να μη διαφέρει σε τίποτα απ’ την πολυαγαπημένη της φίλη, έκοψε το μακρύ της μολύβι σε μικρά κομμάτια με το μικρό πριονάκι που ήταν μέρος των εξαρτημάτων του σουγιά της. Μιας και δεν είχε μεγαλύτερο αδελφό, με δάκρυα στα μάτια παρακάλεσε τους γονείς της να της πάρουν μια τσάντα απ’ αυτές που έχουν τ’ αγόρια. Όταν ήταν στο θηλέων, η Γιουρίκο σκέφτηκε: «Η Ματσούκο είναι τόσο όμορφη. Λατρεύω να τη βλέπω όταν οι λοβοί των αυτιών και τα δάχτυλά της κοκκινίζουν και σκάνε απ’ την παγωνιά». Για να μη διαφέρει απ’ την πολυαγαπημένη της φίλη, έβαλε τα χέρια της να μουλιάσουν για πολλή ώρα στο παγωμένο νερό μιας λεκάνης. Βρέχοντας τα αυτιά της ξεκίνησε για το σχολείο μες στον παγωμένο αέρα του πρωινού.

Όταν τέλειωσε το γυμνάσιο και παντρεύτηκε, δεν χρειάζεται να πούμε πως η Γιουρίκο αγάπησε τον άντρα της μέχρι τρέλας. Κι έτσι, αντιγράφοντας τον άνθρωπο που ήταν ο πιο αγαπημένος της στη ζωή, έκοψε τα μαλλιά της, έβαλε γυαλιά με χοντρούς μυωπικούς φακούς, προσπάθησε να βγάλει γένια, άρχισε να καπνίζει μια πίπα απ’ αυτές που έχουν οι ναυτικοί, απευθυνόταν στον άντρα της με το «ρε συ!», περπατούσε με νευρώδες αντρικό βήμα και έκανε ενέργειες μήπως καταφέρει να την πάρουν στον στρατό.

Προς μεγάλη της έκπληξη ο άντρας της της τα απαγόρευσε όλα αυτά ένα προς ένα. Της παραπονέθηκε ακόμα και γιατί φορούσε το ίδιο μακρύ εσώρουχο με το δικό του. Της έκανε μούτρα αν, όπως κι εκείνος, δεν έβαζε ρουζ και πούδρα. Κι έτσι ήταν σαν η αγάπη της γι’ αυτόν να είχε δεθεί χειροπόδαρα· και σαν ένα φυτό που του είχαν κόψει τα μπουμπούκια, άρχισε σιγά σιγά να μαραίνεται.

«Τι δυσάρεστος άνθρωπος που είναι! Γιατί άραγε δεν μ’ αφήνει να γίνω όμοια μ’ αυτόν; Το να είμαι διαφορετική από τον άνθρωπο που αγαπάω καταλήγει να γίνεται τόσο μοναχικό!»

Τότε η Γιουρίκο ερωτεύτηκε τον Θεό. Προσευχήθηκε: «Σε παρακαλώ, Θεέ, δείξε μου τη μορφή σου. Φανερώσου με κάποιον τρόπο. Θέλω να γίνω ίδια με τον Θεό που αγαπάω και να κάνω τα ίδια πράγματα».

Η φωνή του Θεού έφτασε απ’ τον ουρανό, σαν ολοζώντανη και πεντακάθαρη ηχώ: «Θα γίνεις κρίνος, σαν το γιουρί στο όνομά σου. Σαν τον κρίνο δεν θα αγαπάς τίποτα. Σαν τον κρίνο θα αγαπάς τα πάντα».

«Ναι» απάντησε υπάκουα η Γιουρίκο και έγινε κρίνος.

ΘΕΜΑΤΑ

ΘΕΜΑ Α

Να αποδώσετε περιληπτικά το Κείμενο Ι (σε 60-80 λέξεις). (Μονάδες 15)

Η εξέλιξη των ρομποτικών μηχανών και της τεχνητής νοημοσύνης θα εξαλείψει πολλές ειδικότητες εργαζομένων, έχοντας ήδη ξεκινήσει με τα χειρωνακτικά επαγγέλματα. Μέχρι το 2025 τα ρομπότ θα καλύπτουν το 45% των βιομηχανικών εργασιών, απειλώντας αργότερα ακόμη και θέσεις υψηλότερων δεξιοτήτων. Το κόστος παραγωγής τους μειώνεται, η χρήση τους διευκολύνεται και αυξάνονται οι ικανότητές τους. Η αξιοποίησή τους μειώνει το εργασιακό κόστος κι αυξάνει την παραγωγικότητα. Η χρήση τους, ωστόσο, διευρύνει τις ανισότητες, αφού απειλεί θέσεις χαμηλών δεξιοτήτων. Οι εργασίες που δεν κινδυνεύουν σχετίζονται με το συναίσθημα και τη δημιουργικότητα.

ΘΕΜΑ Β

Ερώτημα 1ο

Με ποιους τρόπους τεκμηριώνει την αισιόδοξη προοπτική που διατυπώνει για το μέλλον ο συντάκτης του κειμένου ΙΙ; (Μονάδες 15)

Η αισιόδοξη προοπτική που καταγράφεται στο Κείμενο II, ότι δηλαδή τα ρομπότ και η τεχνητή νοημοσύνη «μπορούν να δημιουργήσουν διεθνώς έως το 2025 σχεδόν διπλάσιο αριθμό νέων θέσεων εργασίας», τεκμηριώνεται με την αξιοποίηση ιστορικών δεδομένων, στοιχείων που αντλούνται από σύγχρονες έρευνες, αλλά και με την επισήμανση πως πρέπει να εκπληρωθούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις για τη διασφάλισή της.

Ειδικότερα, ο συντάκτης επικαλείται μια έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, στο πλαίσιο της οποίας αξιοποιείται το επιχείρημα πως σε κάθε προηγούμενη τεχνολογική επανάσταση (ατμός, ηλεκτρισμός κ.ά.), παρά το γεγονός πως είχε επικρατήσει κλίμα φόβου και ανασφάλειας, τελικά οι θέσεις εργασίας αυξήθηκαν. Υπάρχει, κατά συνέπεια, η προσδοκία να συμβεί το ίδιο και στο πλαίσιο της τρέχουσας Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης.

Τονίζει, επιπροσθέτως, πως σύμφωνα με την ίδια έκθεση, σε όλες τις χώρες υπάρχει ήδη αυξημένη ζήτηση σε ορισμένες ειδικότητες της πληροφορικής (μηχανικοί λογισμικού, αναλυτές δεδομένων, ειδικοί στο υπολογιστικό «νέφος»,  προγραμματιστές που αναπτύσσουν κινητές εφαρμογές, ειδικοί στην τεχνητή νοημοσύνη -βαθιά μάθηση, μηχανική μάθηση, νευρωνικά δίκτυα- κ.α.), γεγονός που φανερώνει τις τάσεις που επικρατούν στον χώρο της εργασίας, και, άρα, τους τομείς στους οποίους αναμένεται αύξηση θέσεων εργασίας.

Ο συντάκτης, πάντως, καταγράφει και την προειδοποίηση που διατύπωσε ο πρόεδρος του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, ότι προκειμένου να διασφαλιστεί η αύξηση αυτή θα πρέπει να ενισχυθούν οι επενδύσεις στην εκπαίδευση, ώστε να μπορέσουν οι εργαζόμενοι να προσαρμοστούν στις νέες απαιτήσεις του εργασιακού περιβάλλοντος.

Ερώτημα 2ο

Με ποιο τρόπο υποστηρίζει η τελευταία υπογραμμισμένη παράγραφος το κεντρικό θέμα του κειμένου Ι και τη βασική θέση του συντάκτη του; (Μονάδες 10)

Η τελευταία παράγραφος του Κειμένου Ι, στο πλαίσιο της οποίας καταγράφονται παραδείγματα συγκεκριμένων επαγγελμάτων που θα εκτελούνται στο μέλλον από ρομπότ, καθώς και παραδείγματα εργασιών που φαίνεται πως δεν θα κινδυνέψουν από ανάλογη υποκατάσταση, παρέχει μια πιο ξεκάθαρη και πιο απτή εικόνα για τις δραστικές αλλαγές που θα προκύψουν στο εργασιακό περιβάλλον. Κατ’ αυτό τον τρόπο υποστηρίζεται το γενικό θέμα του κειμένου, το οποίο σχετίζεται με τη σημαντική απώλεια θέσεων εργασίας από τα ρομπότ.

Όπως, μάλιστα, διαφαίνεται από τα παρατιθέμενα παραδείγματα, τα επαγγέλματα που βρίσκονται υπό την άμεση απειλή των ρομπότ και των μηχανών τεχνητής νοημοσύνης είναι περισσότερα από εκείνα που «μοιάζουν» ασφαλή. Κατ’ αυτό τον τρόπο υποστηρίζεται η βασική θέση του συντάκτη πως πολλές ειδικότητες θα εξαφανιστούν, γεγονός που θα επιφέρει όχι μόνο μεγάλες αλλαγές στον εργασιακό χώρο, αλλά κυρίως ενίσχυση των ανισοτήτων, αφού εκείνες που απειλούνται περισσότερο είναι όσες έχουν μικρότερες απαιτήσεις σε δεξιότητες. Ενδεικτικό ως προς αυτό είναι πως πολλά από τα απειλούμενα επαγγέλματα αφορούν χειρωνακτικές εργασίες, πωλήσεις, εξυπηρέτηση πελατών, αλλά και την οδήγηση μέσων μεταφοράς.  

Ερώτημα 3ο

α. Να ξαναγράψετε την πρώτη παράγραφο του Κειμένου ΙΙ:

«Τα ρομπότ, οι κάθε είδους «έξυπνες» μηχανές και γενικότερα οι αλγόριθμοι της τεχνητής νοημοσύνης, που ολοένα περισσότερο εισδύουν στους χώρους εργασίας και αυτοματοποιούν την απασχόληση, μπορούν να δημιουργήσουν διεθνώς έως το 2025 σχεδόν διπλάσιο αριθμό νέων θέσεων εργασίας, σε σχέση με όσες αναμένεται να καταστρέψουν.»

αρχίζοντας με τη φράση: «Σχεδόν διπλάσιος αριθμός νέων θέσεων εργασίας…», κάνοντας όλες τις απαραίτητες αλλαγές στον τρόπο σύνταξης της περιόδου. (Μονάδες 07)

Σχεδόν διπλάσιος αριθμός νέων θέσεων εργασίας, σε σχέση με όσες αναμένεται να καταστραφούν, μπορεί να δημιουργηθεί διεθνώς έως το 2025 από τα ρομπότ, τις κάθε είδους «έξυπνες» μηχανές και γενικότερα τους αλγόριθμους της τεχνητής νοημοσύνης, που ολοένα περισσότερο εισδύουν στους χώρους εργασίας και αυτοματοποιούν την απασχόληση.

β. Να εξηγήσετε με πιο απλά λόγια το περιεχόμενο της τελευταίας παραγράφου του Κειμένου ΙΙ, όπως παρατίθεται παρακάτω, ώστε να γίνει κατανοητό από έναν φίλο σας που δεν το καταλαβαίνει:

«Σύμφωνα με την έκθεση, «οι μετασχηματισμοί (στην αγορά εργασίας), αν γίνουν αντικείμενο διαχείρισης με σοφία, μπορούν να οδηγήσουν σε καλή απασχόληση, καλές θέσεις εργασίας και βελτιωμένη ποιότητα ζωής, αν όμως γίνει κακή διαχείριση των αλλαγών, τότε υπάρχει ο κίνδυνος να διευρυνθεί η “ψαλίδα” των δεξιοτήτων, να υπάρξει μεγαλύτερη ανισότητα και ευρύτερη πόλωση.» (Μονάδες 08)

Οι αλλαγές που προκύπτουν στην αγορά εργασίας εξαιτίας της διάδοσης των ρομποτικών μηχανών, θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με τον κατάλληλο τρόπο, ώστε αφενός να δημιουργηθούν νέες αξιόλογες θέσεις εργασίας κι αφετέρου να ευνοηθούν συνολικά οι πολίτες από την επικείμενη βελτίωση στην ποιότητα ζωής. Η κατάλληλη αυτή αντιμετώπιση σημαίνει έγκαιρη κατάρτιση των εργαζομένων σε νέους τομείς απασχόλησης, σχετικούς με τη δημιουργία και τη διαχείριση των μηχανών, προκειμένου να είναι σε θέση να αποκατασταθούν επαγγελματικά και να μην καταλήξουν άνεργοι. Υπάρχει άλλωστε ο κίνδυνος, αν δεν εφαρμοστεί η επανεκπαίδευση των εργαζομένων κι αν δεν στραφούν από νωρίς οι νέοι σε σπουδές υψηλής μελλοντικής ζήτησης, να δημιουργηθεί μια μεγάλη ομάδα ατόμων χωρίς τις κατάλληλες δεξιότητες που δεν θα είναι σε θέση να διεκδικήσει μια θέση εργασίας στη νέα, αυξημένων απαιτήσεων, αγορά εργασίας, όπου θα κυριαρχούν τα ρομπότ κι οι μηχανές. Ενδέχεται, έτσι, να αυξηθεί κατά πολύ η ανεργία και κατ’ επέκταση οι οικονομικές ανισότητες, εφόσον σημαντικό μέρος των ατόμων δεν θα έχει τις αναγκαίες γνώσεις για να βρει απασχόληση, με αποτέλεσμα να υπάρχει πόλωση και εντάσεις ανάμεσα στους τεχνολογικά καταρτισμένους και τους τεχνολογικά «αναλφάβητους» της νέας εποχής.

ΘΕΜΑ Γ

Ποιο θεωρείτε ότι είναι το κρίσιμο θέμα που προκύπτει από τη στάση της ηρωίδας στο διήγημα (Κείμενο ΙΙΙ) και ποια είναι η δική σας τοποθέτηση έναντι μιας τέτοιας στάσης; (100-200 λέξεις)

(Μονάδες 15)

Η ηρωίδα του κειμένου, η Γιουρίκο, αδυνατεί να αναγνωρίσει την αξία της δικής της αυτόνομης προσωπικότητας και αναζητά διαρκώς πρότυπα στα πρόσωπα που αγαπά και θαυμάζει. Η τάση της αυτή να μιμείται τους άλλους, θέτει ως κρίσιμο θέμα τη σημασία που οφείλει να έχει για τους ανθρώπους η επίγνωση κι ο σεβασμός της μοναδικότητάς τους. Θέμα που αναδεικνύεται από τον παντογνώστη αφηγητή με τον εντοπισμό του μιμητισμού της ηρωίδας καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής της (Για να μη διαφέρει σε τίποτα απ’ την πολυαγαπημένη της φίλη / αντιγράφοντας τον άνθρωπο που ήταν ο πιο αγαπημένος της στη ζωή). Αξιοποιούνται, επίσης, εκφραστικά μέσα, όπως παρομοιώσεις (ήταν σαν η αγάπη της γι’ αυτόν να είχε δεθεί χειροπόδαρα) και ερωτήσεις σε ευθύ λόγο (Γιατί άραγε δεν μ’ αφήνει να γίνω όμοια μ’ αυτόν), προκειμένου να διαφανεί το πόσο υποφέρει η ηρωίδα, όταν την αποτρέπουν από το να μιμείται εκείνους που αγαπά. 

Η απουσία της αναγκαίας αυτοπεποίθησης, ώστε το άτομο να προασπίζεται τη μοναδικότητά του, παρατηρείται έντονα στην εποχή μας, αφού συχνά οι άνθρωποι σπεύδουν να αναζητήσουν στην ομοιομορφία την ασφάλεια της αποδοχής. Κατά τη γνώμη μου, είναι σημαντικό να κατανοούν οι άνθρωποι πως δεν έχουν κανένα λόγο να αποκρύπτουν τα ξεχωριστά στοιχεία της προσωπικότητάς τους, αφού στις διαφοροποιήσεις αυτές διαφαίνεται το πολυποίκιλο της ανθρώπινης φύσης. 

[Λέξεις: 213]

ΘΕΜΑ Δ

Η στάση των κοινωνιών απέναντι στις όποιες τεχνολογικές εξελίξεις είναι αντιφατική: την ίδια στιγμή που τονίζονται οι κίνδυνοι, τονίζονται και τα οφέλη που θα προκύψουν. Πώς ερμηνεύεται αυτή η αντίφαση; Να προσδιορίσετε τη δική σας στάση σχετικά με την τεχνολογική πρόοδο, σε ένα δοκίμιο 300 περίπου λέξεων.

(Μονάδες 30)

Η τεχνολογική εξέλιξη προκαλεί αντιφατικά συναισθήματα στους πολίτες, εφόσον, αν και κάθε νέο επίτευγμα προσφέρει σημαντικές ευκολίες στην καθημερινότητά τους, δεν απουσιάζουν κι οι πραγματικοί ή εικαζόμενοι κίνδυνοι που το συνοδεύουν. Συνήθως, άλλωστε, η ανάπτυξη της τεχνολογίας αποσκοπεί στην επίλυση κάποιου προβλήματος ή στη βελτίωση κάποιας ανθρώπινης δραστηριότητας, χωρίς να είναι εξαρχής αντιληπτές οι τυχόν αρνητικές της εκφάνσεις.

Υπ’ αυτή την έννοια είναι εύλογη η τάση των κοινωνιών να τονίζουν τους κινδύνους κάθε νέας τεχνολογικής εξέλιξης, μιας κι έχουν την επίγνωση από προηγούμενες σχετικές εμπειρίες πως κάθε ανάλογο δημιούργημα πλάι στις θετικές του χρήσεις και ωφέλειες, έχει εν δυνάμει και αρνητικές επιπτώσεις. Η τεχνολογική εξέλιξη, για παράδειγμα, άνοιξε το δρόμο της αυξημένης βιομηχανικής παραγωγής, οδήγησε όμως παράλληλα και στη ραγδαία αύξηση της επιβάρυνσης του φυσικού περιβάλλοντος. Παρομοίως, χάρη στην εντυπωσιακή τεχνολογική εξέλιξη δόθηκε η δυνατότητα στους πολίτες να αξιοποιήσουν τις ποικίλες δυνατότητες του διαδικτύου, ερχόμενοι εντούτοις αντιμέτωποι με πρωτόγνωρες καταστάσεις, όπως είναι η παραβίαση των προσωπικών τους δεδομένων, ο διαδικτυακός εκφοβισμός, η ευρύτατη διάδοση αναληθών ειδήσεων κ.ά.

Είναι, άρα, ακριβώς αυτή η επίγνωση πως κάθε τεχνολογική εξέλιξη φέρνει μαζί της και νέους -πιθανώς απρόσμενους- κινδύνους που καθιστά τις κοινωνίες επιφυλακτικές απέναντι στα κάποτε ταχύτατα βήματα της τεχνολογικής ανάπτυξης. Πρόκειται για μια επιφυλακτικότητα που συμμερίζομαι, στο βαθμό όμως που δεν λειτουργεί ανασταλτικά για τη συνέχιση της σχετικής ανάπτυξης, εφόσον μια προσπάθεια να περιοριστεί ή και να ανακοπεί η τεχνολογική πρόοδος θα στερούσε τις μελλοντικές κοινωνίες από ένα σαφώς υψηλότερο βιοτικό επίπεδο. Εκείνο, βέβαια, που απαιτείται είναι να προηγείται μια πιο προσεκτική εξέταση των πιθανών αρνητικών εκφάνσεων κάθε νέας τεχνολογικής εφαρμογής, ώστε να καθοδηγούνται καλύτερα οι πολίτες για την ορθή χρήση της.

Οι πολίτες μπορούν και πρέπει, λοιπόν, να επωφελούνται από τις σημαντικές δυνατότητες της τεχνολογικής εξέλιξης, που έχουν ήδη βελτιώσει δραστικά την καθημερινότητά τους. Οφείλουν, ωστόσο, να κινούνται πάντοτε στο πλαίσιο της σωστής χρήσης κι όχι της επιζήμιας κατάχρησης.

[Λέξεις: 308]