Ερωτήσεις ΚΕΕ Μαρία Πολυδούρη: Η ποίηση της Μαρίας Πολυδούρη διακρίνεται για το γνήσιο λυρισμό της, τον αυθορμητισμό και την ειλικρίνεια των συναισθημάτων της.

Kalle Gustafsson 

Ερωτήσεις ΚΕΕ Μαρία Πολυδούρη "Μόνο γιατί μ' αγάπησες" 

Η ποίηση της Μαρίας Πολυδούρη διακρίνεται για το γνήσιο λυρισμό της, τον αυθορμητισμό και την ειλικρίνεια των συναισθημάτων της. Ποια στοιχεία γλώσσας και περιεχομένου αναδεικνύουν αυτά τα γνωρίσματα στο συγκεκριμένο ποίημα;

Ο λυρισμός των ποιημάτων της Πολυδούρη, δηλαδή η έκφραση προσωπικών σκέψεων και συναισθημάτων καθώς και η ποιητικότητα ή καλύτερα η μουσικότητα των στίχων, γίνεται ιδιαιτέρως εμφανής στο ποίημα «Μόνο γιατί μ’ αγάπησες», στο οποίο η ποιήτρια έχει αφενός καταθέσει με μοναδικό τρόπο τον έρωτά της κι έχει παράλληλα φροντίσει σε μεγάλο βαθμό τη μουσικότητα του ποιήματος.

Αναλυτικότερα, μπορούμε να διακρίνουμε το λυρισμό του ποιήματος, καθώς και την ειλικρίνεια των συναισθημάτων που καταγράφονται σε αυτό, από την αρχή του κιόλας, καθώς στον τίτλο παρατηρούμε ότι η ποιήτρια χρησιμοποιεί το β΄ ενικό πρόσωπο, καθιστώντας σαφές ότι το περιεχόμενο του ποιήματος απευθύνεται σε ένα συγκεκριμένο πρόσωπο. Η ποιήτρια τραγουδά μόνο γιατί την αγάπησε εκείνος και όχι για την αγάπη γενικότερα. Η Πολυδούρη επιθυμεί να εκφράσει τα συναισθήματα που έχει για ένα συγκεκριμένο πρόσωπο, γι’ αυτό και όλο το ποίημα από τις πρώτες κιόλας λέξεις απευθύνεται σ’ εκείνον.

Η Μαρία Πολυδούρη έχει συνθέσει το ποίημα της σε ιαμβικό μέτρο (μία άτονη συλλαβή, μία τονισμένη), φροντίζοντας ώστε να υπάρχουν εναλλαγές στους στίχους της μεταξύ δωδεκασύλλαβων και επτασύλλαβων ή μεταξύ δωδεκασύλλαβων και ενδεκασύλλαβων (δεύτερη στροφή). Με τον τρόπο αυτό η ποιήτρια θέτει τις βάσεις για τη μουσικότητα του ποιήματος, την οποία παράλληλα ενισχύει με την επανάληψη στίχων σε κάθε στροφή (ο πρώτος στίχος είναι ίδιος με τον πέμπτο, σχήμα κύκλου), αλλά και με την ομοιοκαταληξία (ο πρώτος ομοιοκαταληκτεί με τον πέμπτο και ο δεύτερος με τον τέταρτο, αφήνοντας τον τρίτο ελεύθερο και δημιουργώντας έτσι μια μορφή σταυρωτής ομοιοκαταληξίας).

Η ποιήτρια μάλιστα για να ενισχύσει το λυρισμό του ποιήματός της, έχει εμπλουτίσει τους στίχους της με αρκετά σχήματα λόγου, τα οποία εξυπηρετούν σε μεγάλο βαθμό τόσο την ποιητικότητα όσο και την εναργέστερη έκφραση του συναισθήματος. Παρατηρούμε, επομένως:

- την ύπαρξη του σχήματος κύκλου σε κάθε στροφή του ποιήματος

- τη χρήση μεταφορών (στίχ. 9 έχω ένα ρίγος στην ψυχή μου, στίχ. 12 με την ψυχή στο βλέμμα, στίχ. 14 της ύπαρξής μου στέμμα, στίχ. 19 μένα η ζωή πληρώθη, στίχ. 23 ωραίε, που βασίλεψες, στίχ. 24 κι έτσι γλυκά πεθαίνω)

- την παρομοίωση (στίχος 8 γι’ αυτό είμαι ωραία σαν κρίνο ολάνοιχτο), η οποία παράλληλα αποτελεί και μια εξαίρετη εικόνα για την απόδοση της επίδρασης που έχει η αγάπη στην ποιήτρια

- τη συνεκδοχή στο στίχο 11 μόνο γιατί τα μάτια σου με κύτταξαν, η συνεκδοχή έγκειται στο ότι αντί να πει: μόνο γιατί εσύ με κοίταξες, λέει γιατί τα μάτια σου με κύτταξαν, αναφέροντας το μέρος του συνόλου αντί για το σύνολο, τα μάτια δηλαδή αντί για όλο το άτομο.

- το σχήμα της υπερβολής στους στίχους 16-17 «Μόνο γιατί μ’ αγάπησες γεννήθηκα, γι’ αυτό η ζωή μου εδόθη», όπου η ποιήτρια θέλοντας να εκφράσει με έμφαση την αγάπη της, αναιρεί οποιαδήποτε άλλη πτυχή της ζωής της και δηλώνει ότι γεννήθηκε μόνο και μόνο για τη δική του αγάπη.

- επαναλήψεις: στην τέταρτη στροφή επαναλαμβάνεται τρεις φορές η λέξη ζωή και στον πέμπτο στίχο επαναλαμβάνεται τρεις φορές το επίθετο ωραίος.

- αποστροφή: στο στίχο 23, τα ονείρατά σου, ωραίε..., με το ωραίε η ποιήτρια στρέφεται προς τον αγαπημένο της και του απευθύνει το λόγο.

Πέραν όμως από την έκφραση του λυρισμού μέσα από τα σχήματα λόγου και από τα στοιχεία μουσικότητας των στίχων, η ποιήτρια εξυπηρετεί το λυρισμό του ποιήματος με την ειλικρίνεια των συναισθημάτων της αλλά και με τον αυθορμητισμό της. Τα στοιχεία αυτά γίνονται εμφανή μέσα από το περιεχόμενο των σκέψεων που εκφράζει η ποιήτρια, η οποία φροντίζει με κάθε δυνατό τρόπο να δηλώσει ότι ο μόνος λόγος που τραγουδά είναι γιατί την αγάπησε εκείνος. Η ειλικρίνεια αυτής της δήλωσης γίνεται ξεκάθαρη από το γεγονός ότι η ποιήτρια συνεχίζει να τον αγαπά ακόμη και μετά το θάνατό του ενώ το γεγονός ότι τελειώνει και η δικής της ζωή σύντομα, μας δείχνει ότι δεν πρόκειται αυτό το συναίσθημα να φθαρεί και να εκπέσει με το πέρασμα του χρόνου. Άλλωστε, όπως μας αναφέρει η ποιήτρια παρόλο που εκείνος την αγάπησε σε περασμένα χρόνια, εκείνη συνέχισε να ζει αυτή την αγάπη με την ίδια ένταση παρά το πέρασμα του χρόνου, «σε ήλιο, σε καλοκαιριού προμάντεμα, και σε βροχή, σε χιόνια». Η αγάπη του νέου της δόθηκε στο παρελθόν αλλά εκείνη διατήρησε αυτή την αγάπη αμείωτη για πολύ καιρό και θα συνεχίσει να τη συντηρεί ακόμη και μέχρι τη στιγμή που θα πεθάνει και η ίδια.

Η ποιήτρια απευθύνοντας το λόγο σ’ εκείνον δε διστάζει να αποκαλύψει ότι τον αγάπησε όσο πιο δυνατά μπορούσε και πως αυτή η αγάπη τη βοήθησε να φτάσει στην ολοκλήρωσή της «είμαι ωραία σαν κρίνο ολάνοιχτο», την οδήγησε στη δικαίωση της ύπαρξής της «περήφανα στολίστηκα το υπέρτατο, της ύπαρξής μου στέμμα» και παράλληλα χάρισε στη ζωή της νόημα και μια βαθιά αίσθηση πληρότητας «στην άχαρη ζωή την ανεκπλήρωτη, μένα η ζωή πληρώθη». Η αγάπη του νέου αποτέλεσε για την ποιήτρια ένα σημείο σταθμό στη ζωή της, της προσέφερε συναισθήματα ευτυχίας, της έδωσε το λόγο να τραγουδήσει, την ώθησε στη συναισθηματική της ολοκλήρωση και θα τη συνοδέψει μέχρι το τέλος της. Όλα αυτά τα συναισθήματα, όλες αυτές οι σκέψεις αποτελούν μια ειλικρινή αποτύπωση της έντονης επίδρασης που είχε στην ψυχή της η επαφή με την αληθινή αγάπη, γι’ αυτό και η ποιήτρια, χωρίς δεύτερες σκέψεις, δε διστάζει να δηλώσει πως τελικά ο μόνος λόγος για τον οποίο ήρθε στη ζωή ήταν για να γνωρίσει και να αγαπήσει εκείνον. Παρατηρούμε, επομένως, ότι η ποιήτρια κινούμενη από την ένταση των συναισθημάτων της, καταφεύγει σε δηλώσεις αγάπης που είναι μεν υπερβολικές αλλά μπορούν να εξηγηθούν από τις παρορμήσεις της ψυχής μιας ερωτευμένης γυναίκας, που έχει συγκλονιστεί από το χαμό του αγαπημένου της.