3ο Ενδεικτικό Διαγώνισμα Ιστορίας Α΄ Λυκείου

RicardMN photography

Ιστορία του Αρχαίου Κόσμου

Διαγώνισμα

ΟΜΑΔΑ Α΄

ΘΕΜΑ 1

1.α. Να χαρακτηρίσετε τις ακόλουθες προτάσεις ως Σωστές ή Λανθασμένες:

i. Εκκλησία του δήμου ήταν η συνέλευση όλων των ενήλικων κατοίκων της Αθήνας.

ii. Οι μεταρρυθμιστικές νομοθετικές προσπάθειες που άνοιξαν το δρόμο προς τη δημοκρατία έγιναν από τον Κλεισθένη.

iii. Κάποιοι από τους γνωστούς νομοθέτες ήταν ο Πιττακός στη Μυτιλήνη, ο Δράκων στη Σπάρτη, ο Σόλων στην Αθήνα.

iv. Η Σπάρτη, το Άργος, η Χαλκίδα κ.ά. αντιμετώπισαν την οικονομική κρίση με την κατάκτηση γειτονικών τους περιοχών.

Μονάδες 10

1.β. Να παρουσιάσετε με συντομία το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων:

i. Χορηγία

ii. Μετοίκιο

iii. Ισονομία

Μονάδες 15

ΘΕΜΑ 2

2.α. Να αναφερθείτε στο πώς επηρέασε την πολιτική εξουσία του ομηρικού κόσμου η οικονομική κρίση που προέκυψε λόγω της αύξησης του πληθυσμού κατά τα τέλη του 9^ου αιώνα π.Χ.

Μονάδες 10

2.β. Να καταγράψετε τις πληροφορίες που γνωρίζετε για το πότε ιδρύθηκε η συμμαχία της Δήλου, που βρισκόταν η έδρα της, και πώς χρησιμοποίησαν τη συμμαχία αυτή οι Αθηναίοι.

Μονάδες 15

ΟΜΑΔΑ Β΄

ΘΕΜΑ 1

Να καταγράψετε τις επιπτώσεις που προκάλεσε η οικονομική ανάπτυξη λόγω του αποικισμού, όπως κι η εμφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας. Για την απάντησή σας μπορείτε να αντλήσετε στοιχεία κι από το ακόλουθο κείμενο.

«Ευνόησε τα στοιχεία εκείνα που υπηρετούσαν στη φάλαγγα, δηλαδή τους πολίτες που ήταν σε θέση να αγοράσουν τα απαιτούμενα αμυντικά και επιθετικά όπλα (κατά την αρχαιότητα ο οπλισμός των στρατιωτών ήταν ατομική ιδιοκτησία). Αυτοί ήταν οι ευπορότεροι γεωργοί και οι πλουσιότεροι επιχειρηματίες και επαγγελματίες. Οι στρατιώτες που έφεραν πλήρη οπλισμό και υπηρετούσαν στη φάλαγγα ονομάστηκαν «οπλίται».

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος Β΄, Εκδοτική Αθηνών

Μονάδες 25

ΘΕΜΑ 2

Να παρουσιάσετε τις επιλογές που είχαν οι πόλεις-κράτη για να αντιμετωπίσουν την οικονομική κρίση, καθώς και ενδεικτικά παραδείγματα για το πώς αντιμετώπισαν το πρόβλημα ορισμένες από αυτές. Ακολούθως να αναφέρετε ποια θεωρείτε εσείς προτιμότερη επιλογή και γιατί.

Μονάδες 25

Απαντήσεις

ΟΜΑΔΑ Α΄

ΘΕΜΑ 1

1.α. Να χαρακτηρίσετε τις ακόλουθες προτάσεις ως Σωστές ή Λανθασμένες:

i. Λανθασμένη

ii. Σωστή

iii. Λανθασμένη

iv. Λανθασμένη

1.β. Να παρουσιάσετε με συντομία το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων:

i. Χορηγία: Η χορηγία ήταν μορφή λειτουργίας σύμφωνα με την οποία ο χορηγός είχε την υποχρέωση να δώσει τα χρήματα για τη διδασκαλία ενός θεατρικού έργου.

ii. Μετοίκιο: Μόνο οι εγκαταστημένοι από άλλες πόλεις στην Αθήνα πλήρωναν φόρο, το μετοίκιο, 12 δραχμές το χρόνο για τους άνδρες και 6 δραχμές για τις γυναίκες, αν είχαν εισοδήματα. 

iii. Ισονομία: Σε κάθε πολίτη δινόταν η δυνατότητα να συμμετέχει στη διαμόρφωση και στην ψήφιση των νόμων (ισονομία).

ΘΕΜΑ 2

2.α. Να αναφερθείτε στο πώς επηρέασε την πολιτική εξουσία του ομηρικού κόσμου η οικονομική κρίση που προέκυψε λόγω της αύξησης του πληθυσμού κατά τα τέλη του 9^ου αιώνα π.Χ.

Η οικονομική κρίση συνδυάζεται με τον περιορισμό της βασιλικής εξουσίας και την αύξηση της δύναμης των ευγενών. Η έλλειψη ίσως οργανωμένου στρατού έδωσε τη δυνατότητα στους ευγενείς να αμφισβητήσουν την εξουσία του βασιλιά. Η δύναμή τους στηριζόταν στην κατοχή της γης. Ήταν γνωστοί με τα ονόματα αγαθοί, άριστοι, ευπατρίδες, εσθλοί, κ.ά., ονόματα που υποδήλωναν την προέλευση και την κοινωνική τους υπόσταση. Το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου τους το αφιέρωναν στη σωματική άσκηση και στην καλλιέργεια του πνεύματος. Έτρεφαν άλογα και βρίσκονταν σε συνεχή πολεμική ετοιμότητα- γι’ αυτό ονομάστηκαν και ιππείς.

2.β. Να καταγράψετε τις πληροφορίες που γνωρίζετε για το πότε ιδρύθηκε η συμμαχία της Δήλου, που βρισκόταν η έδρα της, και πώς χρησιμοποίησαν τη συμμαχία αυτή οι Αθηναίοι.

Η Αθήνα μετά την απόκρουση του περσικού κινδύνου ανασυγκροτήθηκε και εξελίχθηκε σε μεγάλη ναυτική δύναμη. Τέθηκε επικεφαλής μεγάλου μέρους των ελληνικών πόλεων, ιδρύοντας την Α΄ Αθηναϊκή συμμαχία (478/7 π.Χ.). Η ενέργεια αυτή ήταν απόλυτα εναρμονισμένη με τις επιδιώξεις και τα συμφέροντά της, που στόχευαν στην ανάδειξή της σε μεγάλη δύναμη.

Έδρα της συμμαχίας ορίστηκε η Δήλος (Δηλιακή συμμαχία), όπου βρισκόταν το συμμαχικό ταμείο και συγκεντρώνονταν κάθε χρόνο οι αντιπρόσωποι, Τα μέλη που την αποτέλεσαν είχαν, τουλάχιστον στην αρχή, τα ίδια δικαιώματα και τις ίδιες υποχρεώσεις. Ο φόρος καθοριζόταν σε πλοία ή χρήματα.

Τη συμμαχία οι Αθηναίοι τη χρησιμοποίησαν ως μέσο επικράτησης και κυριαρχίας· ως μέσο επικράτησης απέναντι στους Πέρσες και στους υπόλοιπους Έλληνες και ως μέσο επιβολής της κυριαρχίας τους στους ίδιους τους συμμάχους.

ΟΜΑΔΑ Β΄

ΘΕΜΑ 1

Να καταγράψετε τις επιπτώσεις που προκάλεσε η οικονομική ανάπτυξη λόγω του αποικισμού, όπως κι η εμφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας. Για την απάντησή σας μπορείτε να αντλήσετε στοιχεία κι από το ακόλουθο κείμενο.

Οι οικονομικές εξελίξεις που προκάλεσε ο αποικισμός με την ανάπτυξη του εμπορίου και της βιοτεχνίας έφεραν στην επιφάνεια νέες κοινωνικές ομάδες, τους βιοτέχνες, τους εμπόρους, τους ναυτικούς και τους τεχνίτες. Οι νέες κοινωνικές ομάδες όξυναν τον κοινωνικό ανταγωνισμό και διεκδίκησαν μέσα από συγκρούσεις μερίδιο στην εξουσία. Στην κρίση της αριστοκρατικής δομής της κοινωνίας συνέβαλε και ένας άλλος παράγοντας, η οπλιτική φάλαγγα. Ήταν ένα καινούργιο στρατιωτικό σώμα, στο οποίο ανήκαν όσοι από τους πολίτες απέκτησαν την ιδιότητα του πολεμιστή και είχαν την οικονομική ευχέρεια να εξοπλίζονται με δικά τους έξοδα. Σύμφωνα με το παράθεμα οι πολίτες που είχαν τη δυνατότητα να αγοράσουν τον δικό τους οπλισμό, που αποτελούσε άλλωστε ατομική τους ιδιοκτησία, ήταν οι ευπορότεροι γεωργοί κι οι πιο πλούσιοι επιχειρηματίες και επαγγελματίες. Οι πολίτες αυτοί που υπηρετούσαν στη φάλαγγα κι είχαν πλήρη οπλισμό, ονομάζονταν «οπλίται».  

Η φάλαγγα των οπλιτών οδήγησε στην ανάπτυξη της ιδέας της ισότητας ακόμη και ως προς την άσκηση της εξουσίας.

ΘΕΜΑ 2

Να παρουσιάσετε τις επιλογές που είχαν οι πόλεις-κράτη για να αντιμετωπίσουν την οικονομική κρίση, καθώς και ενδεικτικά παραδείγματα για το πώς αντιμετώπισαν το πρόβλημα ορισμένες από αυτές. Ακολούθως να αναφέρετε ποια θεωρείτε εσείς προτιμότερη επιλογή και γιατί.

Η οικονομική κρίση των ομηρικών χρόνων συνεχίστηκε και στα πρώτα στάδια της οργάνωσης των πόλεων, καθώς δεν ήταν δυνατό να αντιμετωπιστεί από το υπάρχον σύστημα της κλειστής αγροτικής οικονομίας. Οι λύσεις που δόθηκαν ήταν οι ακόλουθες:

α) ανάπτυξη της βιοτεχνίας και του εμπορίου,

β) κατακτητικοί πόλεμοι και εδαφική επέκταση,

γ) ίδρυση αποικιών. 

Κάποιες πόλεις-κράτη εφάρμοσαν μια από τις προαναφερθείσες λύσεις, κάποιες άλλες τις συνδύασαν για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματά τους. Έτσι, η Αθήνα ξεπέρασε την κρίση με την ανάπτυξη της βιοτεχνίας και του εμπορίου: Η Σπάρτη, το Αργός, η Ήλιδα κ.ά. με την κατάκτηση γειτονικών τους περιοχών, ενώ η Κόρινθος, τα Μέγαρα, η Χαλκίδα, η Μίλητος κ.ά. συνδύασαν αυτές τις λύσεις με την ίδρυση αποικιών.

Κατά τη γνώμη μου, προτιμότερη επιλογή είναι η ανάπτυξη της βιοτεχνίας και του εμπορίου, εφόσον επιτρέπει την ενίσχυση της οικονομικής δύναμης ενός κράτους, χωρίς τους κινδύνους και τις απώλειες που συνοδεύουν έναν κατακτητικό πόλεμο ή την αβεβαιότητα που προκύπτει σχετικά με τις μελλοντικές σχέσεις της μητρόπολης με τις αποικίες της.