Ξενοφώντος, Βιβλίο 2. Κεφαλαίο 2. §1-4 [Λεξιλογικές ασκήσεις]

Naxart Studio

Ξενοφώντος, Βιβλίο 2. Κεφαλαίο 2. §1-4 [Λεξιλογικές ασκήσεις]
 
[1] Ἐπεὶ δὲ τὰ ἐν τῇ Λαμψάκῳ κατεστήσατο, ἔπλει ἐπὶ τὸ Βυζάντιον καὶ Καλχηδόνα. Oἱ δ’ αὐτὸν ὑπεδέχοντο, τοὺς τῶν Ἀθηναίων φρουροὺς ὑποσπόνδους ἀφέντες· οἱ δὲ προδόντες Ἀλκιβιάδῃ τὸ Βυζάντιον τότε μὲν ἔφυγον εἰς τὸν Πόντον, ὕστερον δ’ εἰς Ἀθήνας καὶ ἐγένοντο Ἀθηναῖοι.
[2] Λύσανδρος δὲ τούς τε φρουροὺς τῶν Ἀθηναίων καὶ εἴ τινά που ἄλλον ἴδοι Ἀθηναῖον, ἀπέπεμπεν εἰς τὰς Ἀθήνας, διδοὺς ἐκεῖσε μόνον πλέουσιν ἀσφάλειαν, ἄλλοθι δ’ οὔ, εἰδὼς ὅτι ὅσῳ ἂν πλείους συλλεγῶσιν εἰς τὸ ἄστυ καὶ τὸν Πειραιᾶ, θᾶττον τῶν ἐπιτηδείων ἔνδειαν ἔσεσθαι. Καταλιπὼν δὲ Βυζαντίου καὶ Καλχηδόνος Σθενέλαον ἁρμοστὴν Λάκωνα, αὐτὸς ἀποπλεύσας εἰς Λάμψακον τὰς ναῦς ἐπεσκεύαζεν.
 
Να επιλέξετε για καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α την ετυμολογικά συγγενή της νεοελληνική λέξη της στήλης Β.
 
Α                                 Β
1. συμφορά                α. φοβερός
β. ανυπόφορος
2. ἄστυ                        α. αστικοποίηση
β. άστατος
3. ἔδοξε                      α. δώρο
β. δογματικός
4. κρατήσαντες         α. αυτοκράτορας
β. κράμα
5. ἐκκλησίαν              α. απόκλιση
β. επίκληση
 
=
1. συμφορά – β. ανυπόφορος
2. ἄστυ -  α. αστικοποίηση
3. ἔδοξε – β. δογματικός
4. κρατήσαντες – α. αυτοκράτορας
5. ἐκκλησίαν = β. επίκληση
 
Να επιλεξετε για καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α την ετυμολογικά συγγενή της νεοελληνική λέξη της στήλης Β.
 
Α                                 Β
1. ἄστυ                        α. προάστιο
β. άστεγοσ
2. Καταλιπὼν            α. κατάληψη
β. διάλειμμα
3. πείσεσθαι              α. πάθημα     
β. πείσμα
4. κρατήσαντες         α. κρίση
β. κράτος
5. πολλοὺς                 α. πλήθος
β. πλήξη
 
=
1. ἄστυ - α. προάστιο
2. Καταλιπὼν - β. διάλειμμα
3. πείσεσθαι - α. πάθημα
4. κρατήσαντες - β. κράτος
5. πολλοὺς - α. πλήθος
 
Να βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: αποδοχή, πρόγονος, όραμα, ταχύτητα, έκλειψη.
 
αποδοχή: ὑπεδέχοντο
πρόγονος: ἐγένοντο
όραμα: ἴδοι
ταχύτητα: θᾶττον
έκλειψη: Καταλιπὼν
 
Να αντιστοιχίσετε καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή της νεοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Β περισσεύουν.
 
Α                                             Β
1. ὑπεδέχοντο                        α. αόρατος
2. ἐπεσκεύαζεν                     β. κατάληψη
3. ἴδοι                                     γ. περιοχή
4. συλλεγῶσιν                       δ. αποσκευή
5. Καταλιπὼν                        ε. αποδεκτός
ζ. υπόλοιπο
η. διαλογή
 
=
1. ὑπεδέχοντο – ε. αποδεκτός
2. ἐπεσκεύαζεν – δ. αποσκευή
3. ἴδοι - α. αόρατος
4. συλλεγῶσιν – η. διαλογή
5. Καταλιπών – ζ. υπόλοιπο
 
Να αντιστοιχίσετε καθεμία νεοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή της αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Α περισσεύουν.
 
Α                                 Β
1. έλλειμμα                 α. ἴδοι
2. κατάληψη              β. ἔσεσθαι
3. διασκευή                γ. Καταλιπὼν
4. παρουσία               δ. ἐπεσκεύαζεν
5. επικράτηση            ε. κρατήσαντες
6. όραση                    
7. κρατήρας
 
=
1. έλλειμμα  -γ. Καταλιπὼν
3. διασκευή -δ. ἐπεσκεύαζεν
4. παρουσία -β. ἔσεσθαι  
5. επικράτηση -ε. κρατήσαντες
6. όραση -α. ἴδοι
 
Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου, να γράψετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό της Νέας Ελληνικής, απλό ή σύνθετο: ἔπλει, ὑπεδέχοντο, ἴδοι, εἰδὼς, Καλιπών.
 
ἔπλει: πλεύση, απόπλους, πλοίαρχος
ὑπεδέχοντο: υποδοχή, δέκτης, δοχείο
ἴδοι: ιδέα, ιδανικό, εξιδανίκευση
εἰδὼς: είδηση, συνείδηση, ειδικός
Καταλιπών: παράλειψη, έλλειμμα, λιποθυμία
 
Να συμπληρώσετε τις παρακάτω περιόδους λόγου της Νέας Ελληνικής με ομόρριζα (απλά ή σύνθετα) του ρήματος ἔφυγον, ώστε να ολοκληρωθεί ορθά το νόημά τους:
 
- Οι ληστές βρήκαν έξοδο ………………….. από την τράπεζα, χωρίς να γίνουν αντιληπτοί από κανέναν. (διαφυγής)
- Για την .................... επεισοδίων ο αγώνας πραγματοποιήθηκε χωρίς θεατές. (αποφυγή)
- Το ……………….. ζήτημα είναι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα σε παγκόσμιο επίπεδο. (προσφυγικό)
- Προσφέρει συχνά εθελοντική βοήθεια σε ένα ……………….. ζώων της περιοχής της. (καταφύγιο)
- Δεν μου μιλά καθόλου, με ……………….. συνεχώς.
(αποφεύγει)
 
Να συμπληρώσετε τις παρακάτω περιόδους λόγου της Νέας Ελληνικής με το κατάλληλο ομόρριζο (απλό ή σύνθετο) της λέξης του κειμένου που σας δίνεται, ώστε να ολοκληρωθεί ορθά το νόημά τους:
 
- πλέουσιν: Οι θυελλώδεις άνεμοι δεν επέτρεψαν τον………………..των πλοίων από το λιμάνι του Πειραιά. (απόπλου)
- εἰδώς: Η……………….. για τον ξαφνικό θάνατο του ηθοποιού προκάλεσε θλίψη σε όλους. (είδηση)
- πλείους: Η δημοκρατία στηρίζεται στην αρχή της ……………….. . (πλειοψηφίας)
- συλλεγῶσιν: Δεν μπορούσε να αποφασίσει ποιο ρούχο να………………..από τη βιτρίνα! (διαλέξει)
- παραγγέλλων: Σε συμβουλεύω να……………….. αμέσως την κλοπή του αυτοκινήτου στην αστυνομία. (καταγγείλεις)
 
Να μεταφέρετε τις παρακάτω λέξεις του κειμένου στη γενική ενικού:
Ἀλκιβιάδῃ, τινά, ὅσῳ, ἄστυ, Καταλιπών.
 
= Ἀλκιβιάδου, τινός, ὅσου, ἄστεως, καταλιπόντος
 
[3] Ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις τῆς Παράλου ἀφικομένης νυκτὸς ἐλέγετο ἡ συμφορά, καὶ οἰμωγὴ ἐκ τοῦ Πειραιῶς διὰ τῶν μακρῶν τειχῶν εἰς ἄστυ διῆκεν, ὁ ἕτερος τῷ ἑτέρῳ παραγγέλλων· ὥστ’ ἐκείνης τῆς νυκτὸς οὐδεὶς ἐκοιμήθη, οὐ μόνον τοὺς ἀπολωλότας πενθοῦντες, ἀλλὰ πολὺ μᾶλλον ἔτι αὐτοὶ ἑαυτούς, πείσεσθαι νομίζοντες οἷα ἐποίησαν Μηλίους τε Λακεδαιμονίων ἀποίκους ὄντας, κρατήσαντες πολιορκίᾳ, καὶ Ἱστιαιέας καὶ Σκιωναίους καὶ Τορωναίους καὶ Αἰγινήτας καὶ ἄλλους πολλοὺς τῶν Ἑλλήνων.
[4] Τῇ δ’ ὑστεραίᾳ ἐκκλησίαν ἐποίησαν, ἐν ᾗ ἔδοξε τούς τε λιμένας ἀποχῶσαι πλὴν ἑνὸς καὶ τὰ τείχη εὐτρεπίζειν καὶ φυλακὰς ἐφιστάναι καὶ τἆλλα πάντα ὡς εἰς πολιορκίαν παρασκευάζειν τὴν πόλιν.
 
Να γράψετε μία σύνθετη λέξη της Νέας Ελληνικής, με πρώτο συνθετικό καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: νυκτός, μακρῶν, μόνον, πολύ, αὐτοί.
 
νυκτός: νυχτοφύλακας, νυχτολούλουδο, νυχτόβιος
μακρῶν: μακροθυμία, μακροσκελής, μακροχρόνιος
μόνον: μονοκατοικία, μονόδρομος, μονοήμερος
πολύ: πολυκατοικία, πολύγωνο, πολυάνθρωπος
αὐτοί: αυτογνωσία, αυτοδιοίκηση, αυτοκίνητο
 
Να αντιστοιχίσετε καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή της νεοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Β περισσεύουν.
 
Α                                 Β
1. ὑπεδέχοντο            α. απόγονος
2. ἐγένοντο                β. προάστιο
3. ἴδοι                         γ. κατάληψη
4. ἄστυ                        δ. παράλειψη
5. Καταλιπὼν            ε. οραματιστής
ζ. υπόδειγμα
η. αποδεκτός
 
=
1. ὑπεδέχοντο - η. αποδεκτός
2. ἐγένοντο - α. απόγονος
3. ἴδοι - ε. οραματιστής
4. ἄστυ - β. προάστιο
5. Καταλιπὼν - δ. παράλειψη
 
Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου, να γράψετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό της Νέας Ελληνικής, απλό ή σύνθετο: ἐλέγετο, παραγγέλλων, ἀπολωλότας, ἐποίησαν, κρατήσαντες.
 
ἐλέγετο: λέξη, κατάλογος, εκλογή
παραγγέλλων: αγγελιαφόρος, εξαγγελία, καταγγελία
ἀπολωλότας: όλεθρος, πανωλεθρία, απώλεια
ἐποίησαν: ποίημα, προσποίηση, περιποίηση
κρατήσαντες: κρατητήριο, αυτοκράτορας, κράτος
 
Να γράψετε ένα σύνθετο ομόρριζο ουσιαστικό ή επίθετο της Νέας Ελληνικής, για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: ἐλέγετο, μακρῶν, ἄστυ, κρατήσαντες, λιμένας.
 
ἐλέγετο: διάλογος, παράλογος, λογοκλόπος
μακρῶν: μακροσκελής, μακροζωία, απόμακρος
ἄστυ: αστυνομία, προαστιακός, αστυφιλία
κρατήσαντες: επικράτηση, εγκρατής, συγκράτηση
λιμένας: λιμενοφύλακας, λιμεναρχείο, λιμενεργάτης
 
Να γράψετε ένα σύνθετο ομόρριζο ουσιαστικό ή επίθετο της Νέας Ελληνικής, για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: ἀπέπεμπεν, ἄστυ, ἐπεσκεύαζεν, νυκτός, ἀποίκους.
 
ἀπέπεμπεν: αποδιοπομπαίος, εκπομπή, παραπομπή
ἄστυ: αστυνομικός, αστυφιλία, προάστιο
ἐπεσκεύαζεν: συσκευασία, κατασκευή, αποσκευή
νυκτός: νυχτοφύλακας, νυκτόβιος, νυχτοπούλι
ἀποίκους: ένοικος, οικοδομή, συνοικία
 
Να βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ομόρριζη λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: εκπομπή, εγκατάλειψη, μακρόθυμος, απώλεια, εξοικείωση.
 
εκπομπή: ἀπέπεμπεν
εγκατάλειψη: Καταλιπών
μακρόθυμος: μακρῶν
απώλεια: ἀπολωλότας
εξοικείωση: ἀποίκους
 
Να βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: αδιαφορία, ουσία, ενιαίος, ανεπίτρεπτος, αλληγορία.
 
αδιαφορία: συμφορά
ουσία: ὄντας
ενιαίος: ἑνός
ανεπίτρεπτος: εὐτρεπίζειν
αλληγορία: ἄλλους
 
ὁ ἕτερος τῷ ἑτέρῳ παραγγέλλων: Να μεταφέρετε το χωρίο στον άλλο αριθμό, κάνοντας όλες τις απαραίτητες αλλαγές στους κλιτούς τύπους.
 
= οἱ ἕτεροι τοῖς ἑτέροις παραγγέλλοντες