Γιάννης Κοντός «Το φαρμακείο» ως παράλληλο για το «Μελαγχολία του Ιάσονος Κλεάνδρου»

Philippe Fernandez

Γιάννης Κοντός «Το φαρμακείο» ως παράλληλο για το «Μελαγχολία του Ιάσονος Κλεάνδρου»

Το φαρμακείο

Είμαι ευτυχισμένος όταν ακούω μουσική και κατοικώ στο παλιό φαρμακείο, με τις πορσελάνες, τα φάρμακα, το λίγο φως. Κάθομαι και ζυγίζω ποσότητες φαρμάκων και λέξεων – εκτελώ πολλές φορές ανύπαρκτες συνταγές – όμως δουλεύω με συνέπεια και υπομονή υποδειγματική. Ακίνητος κοιτάζω πίσω από το θαμπό τζάμι τους περαστικούς. Περιμένω να ανοίξει η πόρτα, να ακουστεί το κουδουνάκι, να σηκώσω με κόπο το ημίπληκτο πόδι μου, να το σύρω μέχρι την είσοδο και να χαμογελάσω στον πελάτη. Όπως ανοίγει η πόρτα μπαίνουν μέσα άλλες εποχές – προηγούμενες και επόμενες – και χάνω για λίγο την ισορροπία μου. Τη βρίσκω αμέσως. Αρχίζω να παιδεύω πάλι τη ζυγαριά και το σώμα μου. Χρόνια διανυκτερεύω. Έχω να κοιμηθώ χιλιάδες ώρες. Πίνω όλα τα φάρμακα (ποιήματα) που φτιάχνω και δε λέω να πεθάνω. Μάλλον δυναμώνω. Φοράω το μαύρο παλτό, το μαύρο κεφάλι. Έξω χιονίζει, δεν ακούει κανείς.

(Ανωνύμου Μοναχού)

Στο ξεχωριστό Φαρμακείο που δημιουργεί ο ποιητής Γιάννης Κοντός, ο φαρμακοποιός λειτουργεί ως σύμβολο όλων των ποιητών. Ο φαρμακοποιός που διανυκτερεύει εδώ και χρόνια, είναι ο ίδιος ο ποιητής, αλλά είναι και κάθε ποιητής που σεβόμενος την τέχνη του παραμένει σε πλήρη επαγρύπνηση, έτοιμος να υπηρετήσει κάθε νέα ποιητική ιδέα που ενδέχεται να προσέλθει ανά πάσα στιγμή. Οι πελάτες – ιδέες εισέρχονται στο φαρμακείο, δημιουργώντας μια στιγμιαία αναστάτωση στον ποιητή, καθώς οι ιδέες αυτές δεν αναφέρονται απαραίτητα στο παρόν, αντλούνται είτε από το παρελθόν (οι εμπειρίες και τα συναισθήματα που για χρόνια ζυμώνονται έως ότου είναι έτοιμες να μετουσιωθούν σε ποιητικό λόγο) είτε αναφέρονται στο μέλλον (ο ποιητής βιώνοντας τις παρούσες συνθήκες ενδέχεται να διαισθανθεί τη μελλοντική εξέλιξη των πραγμάτων).
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι ο ποιητής παρουσιάζει τα ποιήματα ως φάρμακα, στοιχείο που μας παραπέμπει στο ποίημα του Καβάφη «Μελαγχολία του Ιάσωνος Κλεάνδρου ποιητού εν Κομμαγηνή∙ 595 μ.Χ.». Όπως ο Καβάφης ζητά από την Τέχνη της Ποιήσεως να του προσφέρει ανακούφιση με τα φάρμακά της, έτσι και ο Κοντός αντιλαμβάνεται τα ποιήματα ως ένα συνδυασμό λέξεων και φαρμάκων. Για τον Καβάφη η αναλγητική δύναμη της Ποιήσεως προκύπτει από την απορρόφηση του ποιητή στον κόσμο της φαντασίας και την ενασχόλησή του με τις λέξεις που απαιτούνται για τη δημιουργία του ποιήματος. Η αφοσίωση του ποιητή στον κόσμο των ιδεών, των λέξεων και της φαντασίας προσφέρει μια, πρόσκαιρη έστω, ανακούφιση από τον πόνο που του προκαλεί το αναπότρεπτο γήρασμα του σώματός του. Παρομοίως ο Γιάννης Κοντός βλέπει τα ποιήματα ως φάρμακα, καθώς κάθε ποίημα έρχεται ως απάντηση, ως μέσο κατευνασμού, κάποιας ανησυχίας του ποιητή. Η ποιητική ιδέα δεν είναι παρά μια εσωτερική αναστάτωση, ένας αναβρασμός της ψυχής, που δεν κατευνάζεται παρά με την καταγραφή και διαμόρφωση της ιδέας αυτής σε ποιητικό λόγο. Τα ποιήματα, επομένως, λειτουργούν θεραπευτικά για τους ποιητές, υπό την έννοια ότι προσφέρουν, έστω και προσωρινά, μια διέξοδο για τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς τους.
Τα φάρμακα – ποιήματα, όχι μόνο δεν σκοτώνουν τον ποιητή – φαρμακοποιό, αλλά αντιθέτως τον ενδυναμώνουν, μιας και η δράση τους είναι αναλγητική και συνάμα προσφέρει στον ποιητή την ικανοποίηση της δημιουργίας και της επίτευξης.