Jacub Gagnon
Ερωτήσεις ΚΕΕ Πρωταγόρας Ενότητα 1η
Να επισημάνετε στο κείμενο και να αναλύσετε τα στοιχεία που αποδεικνύουν τη μεγάλη σημασία που είχε για τον πολίτη της αθηναϊκής δημοκρατίας η απόκτηση παιδείας.
Ο Σωκράτης καθώς επιχειρεί να στηρίξει την άποψή του πως η πολιτική αρετή δεν είναι διδακτή, μας παρέχει ενδιαφέροντα στοιχεία σχετικά με την ιδιαίτερη σημασία που είχε για τους αθηναίους η παιδεία. Εισαγωγικά, θα πρέπει να αναφερθεί πως η εκπαίδευση στην αρχαία Αθήνα περιλάμβανε τη διδασκαλία ανάγνωσης, γραφής, αριθμητικής και μελέτης σημαντικών λογοτεχνικών κειμένων (τα έπη του Ομήρου και του Ησιόδου) από τον γραμματιστή, διδασκαλία χορού και μουσικής από τον κιθαριστή και φυσικά υπήρχε μέριμνα για τη σωστή φυσική εξάσκηση από τους παιδοτρίβες. Με την πάροδο των χρόνων, βέβαια, οι Αθηναίοι επένδυαν όλο και περισσότερο στην ανώτερη εκπαίδευση των παιδιών τους με την εκμάθηση της πολιτικής τέχνης, της ρητορικής και της φιλοσοφίας, στέλνοντάς τα να μαθητεύσουν κοντά σε κάποιον σοφιστή. Η εκπαίδευση των παιδιών χρηματοδοτούνταν φυσικά από τους γονείς, γεγονός που ευνοούσε εξ ορισμού τις εύπορες οικογένειες, που είχαν τη δυνατότητα να διασφαλίσουν τους καλύτερους δασκάλους και παράλληλα να προσφέρουν στα παιδιά τους τα ακριβά μαθήματα των σοφιστών.
Η εκπαίδευση των νέων, πάντως, μπορούσε να συνεχιστεί με την εκμάθηση κάποιας τέχνης, όπως ήταν η οικοδομική και η ναυπηγική, με προσωπική μάλιστα φροντίδα των πατεράδων που συχνά μάθαιναν στα αγόρια της οικογένειας την τέχνη τους. Οι Αθηναίοι εκτιμούσαν, όπως μας αναφέρει ο Σωκράτης, τις γνώσεις των τεχνιτών και κάθε φορά που συζητούσαν στην εκκλησία του δήμου κάποιο θέμα που απαιτούσε ειδική τεχνογνωσία, έδιναν το λόγο μόνο σ’ εκείνους που κατείχαν τη συγκεκριμένη τέχνη.
Ο Σωκράτης παρόλο που δεν εκτιμούσε την κερδοσκοπική τακτική των σοφιστών, είχε εντούτοις ιδιαίτερη εκτίμηση στον Πρωταγόρα, η μεγάλη εμπειρία και γνώση του οποίου δεν μπορούσε να αμφισβητηθεί. Όταν, λοιπόν, ο Σωκράτης λέει στον Πρωταγόρα: «... θεωρώ πως έχεις μεγάλη πείρα σε πολλά ζητήματα, και πολλά έχεις μάθει και πολλά επίσης έχεις ανακαλύψει μόνος σου», μας αποκαλύπτει παράλληλα τις πηγές απ’ όπου μπορούσε να αντλήσει κάποιος γνώσεις. Έτσι, πέρα απ’ όσα μπορούσε κάποιος να μάθει μελετώντας, υπήρχαν επίσης εκείνα που μάθαινε κάποιος με τα χρόνια, από τις εμπειρίες της ζωής, αλλά κι εκείνα που μπορούσε να γνωρίσει με δική του προσωπική έρευνα και αναζήτηση. Ο Σωκράτης σέβεται τον σοφιστή και αποδέχεται πως ως σκεπτόμενο άτομο έχει προβληματιστεί πάνω στα θέματα της παιδείας κι έχει καταλήξει σε ουσιαστικά συμπεράσματα.
Το ζητούμενο, πάντως, της παιδείας ήταν η διαμόρφωση ενάρετων πολιτών και σ’ αυτό στόχευαν τα μαθήματα που παρείχαν στους μικρούς μαθητές, ιδίως μάλιστα η μελέτη των ομηρικών επών, με την προβολή σημαντικών ηρωικών και αγαθών προτύπων. Η διαβεβαίωση, επομένως, του Πρωταγόρα ότι μπορεί να διδάξει στους μαθητές του την πολιτική αρετή, καθιστώντας τους έτσι αγαθούς πολίτες, προκαλεί εντύπωση στον Σωκράτη, καθώς όσο κι αν αυτή η διδασκαλία θα ήταν πολύτιμη, μοιάζει συνάμα δυσεπίτευκτη.
Εκείνο που προβληματίζει τον Σωκράτη είναι το γεγονός ότι σημαντικές προσωπικότητες της εποχής που διέπρεπαν στον τομέα τους, αδυνατούσαν να μεταδώσουν τις γνώσεις τους και τις ικανότητές τους στα παιδιά τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούσε ο Περικλής, ο μεγάλος αυτός πολιτικός και στρατηγός, που προσέφερε βέβαια στα παιδιά του καλή μόρφωση σε ό,τι εξαρτιόταν από τους δασκάλους, αλλά τις δικές του αρετές δεν μπόρεσε να τους τις μεταδώσει. Ο Σωκράτης, επομένως, απορεί πως εκεί που απέτυχε ο Περικλής, θα μπορούσε να επιτύχει ο σοφιστής. Εγείροντας αφενός το θέμα του κατά πόσο μπορεί να διδαχτεί η αρετή κι αφετέρου αφήνοντας να εννοηθεί πως θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και οι περιορισμοί που τίθενται από τις δυνατότητες κάθε μαθητή. Όσο καλός κι αν είναι ο δάσκαλος, δεν γίνεται όλοι οι μαθητές να φτάσουν στο επίπεδο ενός Περικλή.
Δείτε επίσης:
Δείτε επίσης:
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου