Giuseppe
Cristiano
Νεοελληνική Γλώσσα Α΄ Λυκείου: Η ενδυμασία και η σημασία της για τον άνθρωπο
Η ενδυμασία έχει πολύ μεγάλη σημασία στη ζωή του ανθρώπου. Καταρχάς, είναι απαραίτητη για την υγεία, γιατί προστατεύει το σώμα από τις άσχημες καιρικές συνθήκες. Όμως, συνδέεται και με τον χαρακτήρα του ανθρώπου. Καθένας διαλέγει τον τρόπο με τον οποίο ντύνεται ανάλογα με την προσωπικότητά του. Ακόμη, υπάρχει αλληλεπίδραση μεταξύ ενδυμασίας και ανθρώπινης συμπεριφοράς. Γι’ αυτό, όταν κάποιος θέλει να κάνει μια σημαντική αλλαγή στη ζωή του, φροντίζει να αλλάξει το ντύσιμό του προς το καλύτερο. Εκφράζει μ’ αυτόν τον τρόπο τη διάθεσή του για αλλαγή και βελτίωση του εαυτού του. Εξάλλου, όταν κάποιος είναι ωραία ντυμένος, νιώθει μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, γεγονός που αντανακλάται στη συμπεριφορά του. Τέλος, τα χρώματα που διαλέγει ο άνθρωπος για το ντύσιμό του όχι μόνο αποκαλύπτουν την προσωπικότητά του, αλλά επιδρούν και στη διάθεσή του.
Η ενδυμασία μπορεί να δηλώνει την κοινωνική τάξη ενός ανθρώπου και τον ρόλο του μέσα σ’ αυτήν (π.χ. οι ειδικές βασιλικές ενδυμασίες), κάτι που συνέβαινε ιδιαίτερα στο παρελθόν. Επιπλέον, φανερώνει το φύλο του ανθρώπου. Για παράδειγμα, στον δυτικό πολιτισμό το φόρεμα αποτελούσε το χαρακτηριστικό γυναικείο ρούχο και τα παντελόνια το αντίστοιχο αντρικό. Η ενδυμασία μπορεί, επίσης, να δείχνει την ηλικία, όπως συνέβαινε με τα κοντά παντελόνια που παλαιότερα τα φορούσαν μόνο τα μικρά αγόρια. Σε ορισμένες περιπτώσεις τα ρούχα, ιδίως οι στολές, φανερώνουν το επάγγελμα ενός ατόμου. Άλλες φορές, η ενδυμασία δηλώνει την εθνικότητα (π.χ. οι χαρακτηριστικές εθνικές ενδυμασίες), τη θρησκεία (π.χ. το μαντήλι που καλύπτει συχνά το πρόσωπο των μουσουλμάνων γυναικών) ή την ιδεολογία του ανθρώπου (π.χ. το ντύσιμο των χίπις).
Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της ενδυμασίας αποτελεί η μόδα. Μόδα είναι οι αλλαγές στον τρόπο ντυσίματος που χαρακτηρίζουν μια χρονική περίοδο. Οι αλλαγές της μόδας εξαρτώνται από τις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, από τις αισθητικές αντιλήψεις κάθε περιόδου, καθώς και από την εξέλιξη της τεχνολογίας. Σήμερα η μόδα καθορίζεται κυρίως από τις επιχειρήσεις που ασχολούνται με την ενδυμασία.
Σε γενικές γραμμές, η ενδυμασία αποτελεί ένα είδος κώδικα επικοινωνίας. Είναι μια σιωπηλή γλώσσα που φανερώνει πολλά, όχι μόνο για τα άτομα, αλλά και για το κοινωνικό σύνολο και το πολιτισμικό περιβάλλον στο οποίο αυτά ζουν.
Γιασμίνα Χάντρα 1 (1955 –)
Τα χελιδόνια της Καμπούλ 2 (απόσπασμα)
Η Ζαϊρά νεύει αρνητικά:
-Δεν θέλω να γυρίσω με βαριά καρδιά, Μοσέν. Θα χαλάσω άσκοπα τη μέρα μου μ’ ό,τι υπάρχει στο δρόμο. Δεν μπορώ να περάσω μπροστά από κάτι φριχτό και να κάνω σαν να μη συμβαίνει τίποτα. Κι από την άλλη, αρνούμαι να φορέσω το τσαντόρ3. Απ’ όλα τα σαμάρια, είναι το πιο εξευτελιστικό. Ο χιτώνας του Νέσσου δεν θα ’βλαπτε την αξιοπρέπειά μου περισσότερο απ’ αυτό το ολέθριο, γελοίο ντύσιμο, που με καταντά πράγμα, σβήνοντας το πρόσωπό μου και δημεύοντας την ταυτότητά μου. Εδώ, τουλάχιστον, είμαι στο σπίτι μου, Ζαϊρά, γυναίκα του Μοσέν Ραμάτ, τριάντα δύο χρόνων, μια δικαστίνα που ο σκοταδισμός4 τής στέρησε τη δουλειά δίχως αποζημίωση ή δίκη […] Μ’ αυτό το καταραμένο πέπλο, δεν είμαι ούτε άνθρωπος ούτε ζώο, μονάχα κάτι προσβλητικό ή επονείδιστο5, που πρέπει να το κρύβουμε σαν αναπηρία. Είναι πολύ σκληρό για να τ’ αντέξω. Ιδιαίτερα για μια πρώην δικηγόρο, αγωνίστρια για το γυναικείο ζήτημα. Σε παρακαλώ, μη σκεφτείς πως κάνω νάζια. Δυστυχώς, καλύτερα να ’κανα! Μου λείπει το κουράγιο. Μη μου ζητάς ν’ απαρνηθώ το όνομά μου, τα χαρακτηριστικά μου, το χρώμα των ματιών μου, το σχήμα των χειλιών μου, για μια βόλτα μες στη μιζέρια και την κατάθλιψη· μη μου ζητάς να ’μαι λιγότερο από σκιά, μια ανώνυμη φορεσιά που θροΐζει καταμεσής ενός εχθρικού κόσμου.
1ο υποερώτημα
Τι φανερώνει η ενδυμασία, σύμφωνα με τον συγγραφέα του Κειμένου 1; (50 – 60 λέξεις)
[Λέξεις: 60]
Ποιος είναι ο βασικός ισχυρισμός του συγγραφέα στη δεύτερη παράγραφο του Κειμένου 1; Πώς ο τρόπος που επιλέγει να αναπτύξει τη συγκεκριμένη παράγραφο συμβάλλει στην ενίσχυση αυτού του ισχυρισμού;
α) για την υγεία (προστασία από άσχημες καιρικές συνθήκες)
β) για την ανάδειξη της προσωπικότητας του ατόμου (η ενδυμασία «δείχνει» τον χαρακτήρα του καθενός)
γ) για την αλληλεπίδρασή της με την ανθρώπινη συμπεριφορά (η ενδυμασία φανερώνει τη διάθεση του ατόμου για βελτιωτικές αλλαγές και αποτελεί έκφραση αυτοπεποίθησης)
δ) για την ευεργετική της επίδραση στην ψυχική διάθεση του ατόμου
Με αυτόν τον τρόπο, ο συγγραφέας τεκμηριώνει τον βασικό του ισχυρισμό, ενώ ταυτόχρονα προσδίδει σε αυτόν πειστικότητα και αντικειμενικότητα.
«Είναι μια σιωπηλή γλώσσα που φανερώνει πολλά, όχι μόνο για τα άτομα, αλλά και για το κοινωνικό σύνολο και το πολιτισμικό περιβάλλον στο οποίο αυτά ζουν»: Στην παραπάνω περίοδο λόγου του Κειμένου 1 ποια λειτουργία της γλώσσας εντοπίζεις, την κυριολεκτική ή τη μεταφορική; Γιατί, κατά τη γνώμη σου, επιλέγεται αυτή η λειτουργία; Ποια σχέση έχει με το περιεχόμενο του κειμένου και την πρόθεση των συντακτών του;
Σε ένα άρθρο σας που θα δημοσιευτεί σε εφημερίδα ευρείας κυκλοφορίας καλείστε να αιτιολογήσετε την ιδιαίτερη σημασία της ενδυμασίας για τα άτομα εφηβικής ηλικίας, λαμβάνοντας υπόψη τις απόψεις των συγγραφέων πως «Καθένας διαλέγει τον τρόπο με τον οποίο ντύνεται ανάλογα με την προσωπικότητά του», και πως η ενδυμασία «Είναι μια σιωπηλή γλώσσα που φανερώνει πολλά». (350-400 λέξεις)
Οι έφηβοι βιώνουν έντονα την ανάγκη να διεκδικήσουν την αυτονομία τους, όπως και να δηλώσουν την αντίδρασή τους απέναντι στην κοινωνική πίεση και τα στερεότυπα. Ως εκ τούτου, τα ρούχα που επιλέγουν -είτε με το στυλ αυτών είτε με το χρώμα τους- λειτουργούν δηλωτικά για τις συγκεκριμένες επιθυμίες τους. Ενδέχεται, έτσι, οι ενδυματολογικές επιλογές των εφήβων να υπαγορεύονται περισσότερο από την εσωτερική τους επιθυμία να εκφράσουν την αντίδρασή τους απέναντι σε κάτι ή σε κάποιον, παρά από την πραγματική αισθητική τους. Παραλλήλως, βέβαια, η εφηβεία είναι η περίοδος κατά την οποία οι νέοι επιδιώκουν πρωτίστως να γίνουν αποδεκτοί από τους συνομηλίκους τους. Τείνουν, έτσι, να ακολουθούν τον τρόπο ενδυμασίας που επικρατεί μεταξύ των ατόμων της ηλικίας τους. Ακολουθούν, δηλαδή, την εκάστοτε εφηβική μόδα, διότι παρά τη γενικότερη επιθυμία να εκφράσουν τη δική τους προσωπικότητα υπερτερεί τελικά η επιδίωξη να ενσωματωθούν στους εφηβικούς κύκλους και να μην αισθάνονται παράταιροι.
Η έκφραση της ταυτότητας και της προσωπικότητάς τους μέσω της ενδυμασίας προκύπτει, κυρίως, μέσα από μικρές διαφοροποιήσεις στο κυρίαρχο στυλ ντυσίματος των άλλων εφήβων. Δύσκολα διακινδυνεύουν οι έφηβοι το ζητούμενο της αποδοχής με το να διαφοροποιήσουν τελείως το δικό τους ντύσιμο, έστω κι αν ενίοτε θυσιάζουν στοιχεία της προσωπικότητάς τους. Αντιλαμβάνονται, άλλωστε, από νωρίς πως μια σημαντική διαφοροποίηση στο ντύσιμό τους συνιστά σαφή επιλογή αποστασιοποίησης από τους συνομηλίκους τους.
Οι ενδυματολογικές επιλογές λειτουργούν, συνάμα, ως μέσο ενίσχυσης της ελκυστικότητάς τους. Πρόκειται για μια λειτουργία της ενδυμασίας που αξιοποιείται περισσότερο από τα κορίτσια αυτής της ηλικίας, χωρίς, εντούτοις, να μένει εντελώς αναξιοποίητη κι από τα αγόρια. Τόσο, άλλωστε, τα κορίτσια όσο και τα αγόρια επιδιώκουν με το ντύσιμό τους, μεταξύ άλλων, να προσελκύσουν την προσοχή και να διασφαλίσουν μια σχέση με το άτομο της αρεσκείας τους.
Η ενδυμασία διαδραματίζει ποικίλες λειτουργίες σε όλες τις ηλικίες, αλλά έχει σαφώς ξεχωριστό ρόλο στην εφηβική ηλικία, εφόσον μέσω αυτής οι έφηβοι περνούν πολλά και σημαντικά για τους ίδιους μηνύματα. Αποδέκτες των μηνυμάτων αυτών είναι αφενός οι ενήλικες, από τους οποίους επιδιώκουν να διαφοροποιηθούν, κι αφετέρου οι συνομήλικοί τους, την αποδοχή των οποίων επιθυμούν να εξασφαλίσουν.
[Λέξεις: 401]
ΘΕΜΑ 3
Να εξηγήσετε τη νοηματική λειτουργία των ακόλουθων σχημάτων λόγου στο Κείμενο 2:
Λαμβάνοντας υπόψη το περιεχόμενο του Κειμένου 2 να αναπτύξεις τον προβληματισμό που δημιουργείται σε αυτό για τη θέση της γυναίκας σε ορισμένες κοινωνίες και την προσωπική σου τοποθέτηση απέναντι σε αυτή την κατάσταση (120-150 λέξεις).
Προσωπικά θεωρώ πως η κατάσταση αυτή είναι εξαιρετικά προσβλητική για τις γυναίκες, αφού αντιμετωπίζονται ως κάτι το υποδεέστερο χωρίς ουσιαστικά δικαιώματα. Κατανοώ, βέβαια, πως πρόκειται για μια θρησκευτική αντίληψη, πιστεύω, όμως, πως χρειάζεται να αλλάξει δραστικά, ώστε να αποκτήσουν οι γυναίκες ισότιμα με τους άνδρες δικαιώματα.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου