Νεοελληνική Γλώσσα Γ΄ Λυκείου: Τα σύγχρονα μουσεία [Κριτήριο αξιολόγησης]
[1] Οι κοινωνικές, πολιτικές, επιστημονικές, επιστημολογικές και πολιτισμικές αλλαγές που χαρακτηρίζουν τις σύγχρονες κοινωνίες, κυρίως από τα μέσα του 20ού αιώνα και ιδιαίτερα τις τελευταίες δεκαετίες, έχουν δημιουργήσει νέα πλαίσια για τα μουσεία. Ένας έντονος μουσειολογικός διάλογος και νέες πρακτικές έχουν αλλάξει και συνεχώς αλλάζουν τη μορφή και τον χαρακτήρα των μουσείων στην εποχή μας. Τα σύγχρονα μουσεία επιδιώκουν να προσαρμόζονται στις νέες κοινωνικές συνθήκες και, μεταξύ άλλων, να αναπτύσσουν συνειδητή επικοινωνιακή πολιτική που μπορεί να τα καθιστά λειτουργικά, βιώσιμα αλλά και φιλικά προς το ευρύ κοινό. Βασικός σκοπός τους δεν είναι πλέον η προστασία και η προβολή του υλικού πολιτισμικού πλούτου, αλλά και η ουσιαστική επικοινωνία με το κοινό τους.
[2] Η σύνθετη διασύνδεση των μουσειακών αντικειμένων και των μουσείων με το κοινωνικό και πολιτισμικό περιβάλλον αποτυπώθηκε καθαρά στον ορισμό του μουσείου, όπως αυτός διατυπώθηκε το 1974 από το Διεθνές Συμβούλιο των Μουσείων: «Ένα μουσείο είναι ένα μη κερδοσκοπικό, μόνιμο ίδρυμα, στην υπηρεσία της κοινωνίας και της ανάπτυξής της και ανοικτό στο κοινό, το οποίο αποκτά, συντηρεί, ερευνά, κοινοποιεί και εκθέτει υλικές μαρτυρίες για τους ανθρώπους και το περιβάλλον τους με το σκοπό της μελέτης, της εκπαίδευσης και της ψυχαγωγίας».
[3] Το μουσείο συνδέεται με την κοινωνική πραγματικότητα μέσα στην οποία λειτουργεί, την ανάπτυξη της οποίας εξυπηρετεί. Το μουσείο δεν είναι ιδιωτική υπόθεση, ακόμα κι αν είναι ιδιωτικό ίδρυμα· είναι άμεσα συνδεδεμένο με την ευρύτερη κοινωνική, πολιτική και πολιτισμική πραγματικότητα, η οποία καθορίζει τις μορφές, τους όρους και τους σκοπούς της λειτουργίας του.
[4] Γενικά τα μουσεία στην εποχή μας λειτουργούν ως χώροι συνάντησης, διαλόγου και επικοινωνίας διαφόρων και διαφορετικών κοινωνικών και πολιτισμικών κόσμων, γι’ αυτό και η φυσιογνωμία τους διαμορφώνεται με βάση την επικοινωνιακή πολιτική που ασκούν. Τα σύγχρονα μουσεία επιδιώκουν ουσιαστικό διάλογο με το κοινό τους. Αν τα μουσεία του 19ου αιώνα ασκούσαν τον παιδευτικό ρόλο τους παρέχοντας ακαδημαϊκή γνώση προς παθητική κατανάλωση από το κοινό, τα σύγχρονα μουσεία ασκούν τον παιδευτικό, αλλά και τον ευρύτερο κοινωνικό και πολιτιστικό ρόλο τους, με βάση την επικοινωνία και το διάλογο που επιδιώκουν να αναπτύσσουν με το κοινό τους.
[5] Παρά το άνοιγμα των σύγχρονων μουσείων προς την κοινωνία και τον ουσιαστικό διάλογο που επιδιώκουν με το κοινό τους, δεν μειώθηκαν οι πολιτικές διαστάσεις των μουσείων ως χώρων εξουσίας. Αν και τα σύγχρονα μουσεία λειτουργούν με βάση μια πλατιά επικοινωνιακή πολιτική, που τα καθιστά, τυπικά, ανοικτά σε όλους, ορισμένες κατηγορίες ατόμων και κοινωνικών ομάδων έχουν ή μπορούν να έχουν πρόσβαση σε αυτά.
[6] Οι πολιτικές διαστάσεις των μουσείων συνδέονται κυρίως με τη δυνατότητά τους να συγκροτούν και να προβάλλουν «αντικειμενικές» όψεις της πραγματικότητας και να παράγουν και να καλλιεργούν αντίστοιχους τύπους γνώσης. Οι πολιτικές διαστάσεις των μουσείων συνδέονται, επίσης, με το προνόμιο αυτών που έχουν πρόσβαση στα μουσεία, που μπορούν να τα «διαβάζουν» και να αξιοποιούν δημιουργικά την αντίστοιχη γνώση. Γι’ αυτό και η μουσειακή εκπαίδευση έχει, μεταξύ άλλων, και πολιτική σημασία, καθώς επιδιώκει να καταστήσει όλους και από μικρή ηλικία, κατά το δυνατόν, ικανούς να αξιοποιούν το δικαίωμά τους στην ουσιαστική πρόσβαση και δημιουργική αξιοποίηση των μουσείων και, γενικότερα, του ευρύτερου υλικού πολιτισμού.
την κλεμμένη, ωραία, κοιτώ
μοναχή Καρυάτιδα.
Το σκοτεινό γλυκύ της βλέμμα
επίμονα εστραμμένο έχει
στο σφριγηλό του Διονύσου σώμα
(σε στάση ηδυπαθείας σμιλευμένο)
που δυό βήματα μόνον απέχει.
Το βλέμμα το δικό του έχει πέσει
στη δυνατή της κόρης μέση.
Πολυετές ειδύλλιον υποπτεύομαι|
τους δυό αυτούς να ‘χει ενώσει.
Κι έτσι, όταν το βράδυ η αίθουσα αδειάζει
απ’ τους πολλούς, τους θορυβώδεις επισκέπτες,
τον Διόνυσο φαντάζομαι
προσεκτικά απ’ τη θέση του να εγείρεται
των διπλανών γλυπτών και αγαλμάτων
την υποψία μην κινήσει,
κι όλος παλμό να σύρεται
τη συστολή της Καρυάτιδας
με οίνον και με χάδια να λυγίσει.
Μιαν άλλη σχέση ίσως να τους δένει
πιο δυνατή, πιο πονεμένη:
Τις χειμωνιάτικες βραδιές
και τις εξαίσιες του Αυγούστου νύχτες
τους βλέπω,
απ’ τα ψηλά να κατεβαίνουν βάθρα τους,
της μέρας αποβάλλοντας το τυπικό τους ύφος,
με νοσταλγίας στεναγμούς και δάκρυα
τους Παρθενώνες και τα Ερεχθεία που στερήθηκαν
στη μνήμη τους με πάθος ν’ ανεγείρουν.
Να παρουσιάσετε συνοπτικά, σε 60-70 λέξεις, το περιεχόμενο των τριών πρώτων παραγράφων του κειμένου.
Β1. Με βάση το κείμενο, να αντιστοιχίσετε κάθε μια από τις αριθμημένες φράσεις / προτάσεις με εκείνη από τις ακόλουθες προτεινόμενες φράσεις που τη συμπληρώνει νοηματικά.
β. αφενός η διαφύλαξη και ανάδειξη του πολιτισμικού παρελθόντος και αφετέρου η ανάπτυξη γνήσιου διαλόγου με τους επισκέπτες.
γ. μόνο η παροχή εκπαίδευσης στους νέους.
β. ως ιδιωτικές επιχειρήσεις.
γ. σε αλληλεπίδραση με την κοινωνία.
β. από τον χώρο στον οποίο βρίσκονται.
γ. από το περιεχόμενό τους.
β. έχουν ακαδημαϊκό προσανατολισμό.
γ. διακρίνονται από πολιτική ουδετερότητα.
β. να καταστήσει το περιεχόμενο των μουσείων προσιτό σε όλους ανεξαιρέτως.
γ. να διαμορφώσει παθητικούς καταναλωτές της ιστορικής γνώσης.
2 = γ
3 = α
4 = α
5 = β
Β2.β) Στη 2η παράγραφο του κειμένου παρατίθεται αυτούσιος ο ορισμός των μουσείων, όπως διατυπώθηκε από το Διεθνές Συμβούλιο των Μουσείων. Να γράψετε πώς λειτουργεί η αυτούσια παράθεση του συγκεκριμένου ορισμού στο κείμενο, όσον αφορά την πειστικότητα των θέσεων που αναπτύσσει η συγγραφέας.
[5] Παρά το άνοιγμα των σύγχρονων μουσείων προς την κοινωνία και τον ουσιαστικό διάλογο που επιδιώκουν με το κοινό τους... Αν και τα σύγχρονα μουσεία...: Εκφράζεται μια σχέση αντίθεσης και εναντίωσης, ανάμεσα στις επιδιώξεις των σύγχρονων μουσείων (ελεύθερη πρόσβαση σε όλους, διάλογος κ.λπ.) και τις διαπιστώσεις που προκύπτουν από την πραγματικότητα (αποκλεισμός ατόμων/ ομάδων...).
[6] ...κυρίως...: Δίνεται έμφαση σε συγκεκριμένη δυνατότητα.
...επίσης...: Προστίθεται ένα ακόμη δεδομένο στην πολιτική διάσταση των μουσείων.
Γι’ αυτό και η μουσειακή εκπαίδευση έχει...: Συνοψίζονται οι λόγοι που έχουν αναφερθεί πρωτύτερα (αίτια) και καθιστούν αναγκαία τη μουσειακή εκπαίδευση (αποτέλεσμα).
Ποιο είναι, κατά τη γνώμη σας, το βασικό μήνυμα του ποιήματος; Να το παρουσιάσετε αξιοποιώντας τους κατάλληλους κειμενικούς δείκτες. (150-200 λέξεις)
Το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων, στην προσπάθειά του να αναδείξει τον ρόλο των μουσείων στη σύγχρονη κοινωνία, καθιέρωσε από το 1977 τη 18η Μαΐου ως Διεθνή Ημέρα Μουσείων. Με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Μουσείων και αξιοποιώντας στοιχεία του κειμένου που σας δόθηκε, να γράψετε άρθρο (350-400 λέξεων) για τη σχολική σας εφημερίδα, στο οποίο θα παρουσιάζετε τη γενικότερη προσφορά των μουσείων.
Μέσα από την οργανωμένη παρουσίαση των εκθεμάτων τους -όποια κι αν είναι η ειδικότερη ιστορική περίοδος ή ανθρώπινη δράση που καλύπτουν- παρέχουν τη δυνατότητα στους επισκέπτες τους να εμπλουτίσουν ουσιαστικά τις γνώσεις τους. Η άμεση επαφή με τα υλικά τεκμήρια, καθώς και οι διαφωτιστικές πληροφορίες που τα συνοδεύουν, επιτρέπουν σε κάθε επισκέπτη, ανεξάρτητα από το μορφωτικό του υπόβαθρο, να κατανοήσει και να εκτιμήσει την ιστορική αξία, το κάλλος ή την πρακτική χρήση των εκθεμάτων. Αποκομίζει, έτσι, ο επισκέπτης τους μια σαφή εικόνα είτε για τα επιτεύγματα προγενέστερων εποχών είτε για τη διαδρομή που έχει ακολουθηθεί στην εξέλιξη μιας ανθρώπινης δραστηριότητας.
Σημαντικός είναι, συνάμα, ο ρόλος που διαδραματίζουν σε ό,τι αφορά την επαφή και την επικοινωνία μεταξύ διαφορετικών κοινωνικών κόσμων. Η δυνατότητα των μουσείων να φιλοξενούν εκθέσεις από αντίστοιχα ιδρύματα άλλων χωρών, επιτρέπει στους επισκέπτες τους να γνωρίσουν την πολιτισμική και κοινωνική πορεία άλλων εθνοτήτων, υποβοηθώντας, έτσι, τη γνωριμία και την αλληλοκατανόηση μεταξύ των λαών. Κατά τρόπο παρόμοιο, ο επισκέπτης έχει άλλοτε τη δυνατότητα να έρθει σε επαφή με τα επιμέρους στάδια της κοινωνικής διαμόρφωσης του δικού του έθνους, και να κατανοήσει καλύτερα τις ποικίλες εναλλαγές που προκύπτουν κατά τη διάρκεια των χρόνων.
Πρωτίστως, ωστόσο, τα μουσεία συνιστούν ιδανική επιλογή για μια αμιγώς ψυχαγωγική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου, ιδίως των νεότερων ανθρώπων, καθώς παρέχουν έναν άριστο συνδυασμό ανάδειξης υλικών τεκμηρίων και γνωστικών ερεθισμάτων. Η επαφή με τα έργα τέχνης, τα κοσμήματα, τα εργαλεία και τα όπλα παλαιότερων εποχών, προσφέρει στον επισκέπτη το υλικό εκείνο που ανασυνθέτει στα μάτια του τη ζωή, τη σκέψη, τις δεξιότητες και το πολιτισμικό επίπεδο παλαιότερων εποχών, προκαλώντας τον να αντλήσει τα δικά του συμπεράσματα. Η παράλληλη αυτή διαδικασία της θέασης έξοχων πολιτισμικών έργων και των ερωτημάτων που αναπόφευκτα γεννιούνται στη σκέψη του επισκέπτη, αποτελούν μια ιδιαιτέρως επωφελή ψυχαγωγική εμπειρία.
Με τη διαφύλαξη και ανάδειξη, επομένως, των υλικών τεκμηρίων που συγκροτούν την ιστορική ταυτότητα κάθε πολιτισμού και ενισχύουν τη συλλογική μνήμη των πολιτών, τα μουσεία διαδραματίζουν έναν διαχρονικά σημαντικό ρόλο σε κάθε κοινωνία. Εκπαιδεύουν, ψυχαγωγούν, αλλά και προσφέρουν τη δυνατότητα επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης με άλλους λαούς, προωθώντας τόσο την ιστορική αυτογνωσία, όσο και την ουσιαστική εκτίμηση ξένων πολιτισμών.
- Η αποστολή των μουσείων δεν είναι μονοσήμαντη, εφόσον σύμφωνα με τον επίσημο ορισμό του μουσείου, υπηρετούν την κοινωνία και την ανάπτυξή της -ενίσχυση της πνευματικής καλλιέργειας, ιστορική αυτογνωσία, κατανόηση ιστορικής πορείας, ενθάρρυνση νέων επιδιώξεων, καθώς και ενίσχυση της τοπικής οικονομίας-, «αποκτούν», «συντηρούν», «ερευνούν», «κοινοποιούν και εκθέτουν» υλικές μαρτυρίες για τους ανθρώπους και το περιβάλλον τους με το σκοπό της μελέτης, της εκπαίδευσης και της ψυχαγωγίας.
- Τα μουσεία βρίσκονται σε άμεση σύνδεση με την ευρύτερη κοινωνική, πολιτική και πολιτισμική πραγματικότητα της χώρας στην οποία ανήκουν, κι έχουν τη δυνατότητα να υπηρετούν συγκεκριμένους στόχους πολιτικής υφής, εφόσον μπορούν μέσα από την παρουσίαση των υλικών τεκμηρίων του παρελθόντος να συγκροτούν συγκεκριμένες «αντικειμενικές» όψεις της ιστορίας ενός έθνους.
- Τα σύγχρονα μουσεία λειτουργούν ως χώροι συνάντησης, διαλόγου και επικοινωνίας διαφόρων και διαφορετικών κοινωνικών και πολιτισμικών κόσμων.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου