Νίκος Κυριακίδης «Εψές το βράδυ σε είδα στ’ όνειρό μου»

Florian Mecl 

Νίκος Κυριακίδης «Εψές το βράδυ σε είδα στ’ όνειρό μου» 

Φωνή και ούτι

Αμάν!

Βγήκε κι αυτή η ανάσα...

μνήμες την έπνιγαν

πείσματα τη σπρώχναν,

ουλές την ομορφαίναν.

Έρωτες πόνου,

κρυφοί σαν

την ελπίδα

άγριοι

όπως κάθε σαρκοφάγου,

που συνήθως

πεινά.

Αμάν!

Κι απ’ εδώ και κάτω

δάκρυα βγαίνουν

Χασούρες

λάθη

γλύκα υγρή,

γι’ αυτό

«κοίτα με

κι από τη μέση

και χάμω»

Τσιφτετέλι,

επιτάφιος.

Ο Νίκος Κυριακίδης με το ποίημα «Εψές το βράδυ σε είδα στ’ όνειρό μου» συνδιαλέγεται με το γνωστό σμυρναίικο τραγούδι «Εψές το βράδυ» (Θα σπάσω κούπες). Ο ποιητής προσπερνά τους στίχους του τραγουδιού κι επικεντρώνει την προσοχή του στο παράπονο της φωνής. Η μαγεία, άλλωστε, του τραγουδιού αυτού δεν έγκειται τόσο στα λόγια που αρθρώνονται, όσο στα συναισθήματα που κρύβονται στο επιφώνημα «Αμάν» που κυριαρχεί στο τραγούδι. Κι είναι η ερμηνεία που καθιστά το συγκεκριμένο τραγούδι διαχρονικά προσφιλές, καθώς του προσδίδει έναν πλούτο που περνά πολύ πέρα από το περιεχόμενο των στίχων.

Όπως συχνά συμβαίνει με τα τραγούδια, όπου η φωνή έρχεται να ζωντανέψει τους στίχους προσφέροντάς τους όλη εκείνη την ομορφιά που ο γραπτός λόγος στερείται, έτσι και στο «Εψές το βράδυ» ο ακροατής αντιλαμβάνεται πληθώρα συναισθηματικών αποχρώσεων στην ερμηνεία του τραγουδιού. Ένα βαθύ παράπονο, μια νοσταλγία κι ένας έρωτας τέτοιας έντασης που δε θα μπορούσε ποτέ να αποδοθεί εξίσου εναργώς με λέξεις.

Φωνή και ούτι

Αμάν!

Βγήκε κι αυτή η ανάσα...

μνήμες την έπνιγαν

πείσματα τη σπρώχναν,

ουλές την ομορφαίναν.

Ό,τι κυριαρχεί σ’ αυτό το τραγούδι είναι ο ήχος από το ούτι (έγχορδο όργανο) και η φωνή, όχι τα λόγια, αλλά η φωνή, που μες στο αργόσυρτο αμάν διατρέχει όλο το βάθος του ερωτικού πόνου, του σεβντά, που κρύβει η ανθρώπινη ψυχή.

Το κυρίαρχο επιφώνημα του τραγουδιού, το αμάν, χρωματίζεται και βαθαίνει από τις μνήμες προγενέστερων ερωτικών καημών, ομορφαίνει από τα σημάδια της ψυχής -τις αόρατες εκείνες ουλές που είναι τα τεκμήρια μιας πλήρως βιωμένης ζωής- κι αποκτά τη δύναμή του από το πείσμα μιας ερωτευμένης καρδιάς, που δε στέργει να ζει χωρίς το πρόσωπο που ποθεί και αγαπά.

Έρωτες πόνου,

κρυφοί σαν

την ελπίδα

άγριοι

όπως κάθε σαρκοφάγου,

που συνήθως

πεινά.

Το παράπονο που ακούγεται στον ήχο της φωνής είναι μια διαβεβαίωση πως παρά τον πόνο που συνοδεύει πάντα τον έρωτα, η ψυχή δεν παύει να τον αποζητά και να ελπίζει πως θα έχει ακόμη μια φορά τη δυνατότητα να τον ζήσει. Ο έρωτας του πόνου, άλλωστε, είναι άγριος, μιας κι η ψυχή του ανθρώπου τον αποζητά με την ένταση που ένα σαρκοφάγο αναζητά την τροφή του.

Αμάν!

Κι απ’ εδώ και κάτω

δάκρυα βγαίνουν

Χασούρες

λάθη

γλύκα υγρή,

γι’ αυτό

«κοίτα με

κι από τη μέση

και χάμω»

Τσιφτετέλι,

επιτάφιος.

Στο επιφώνημα του τραγουδιού, βέβαια, δεν κρύβεται μόνο η λαχτάρα για τον νέο έρωτα κι ο πόθος για τον αγαπημένο, αλλά κι όλο το παράπονο για όσα έχουν ήδη συμβεί. Δάκρυα για τις απώλειες και τα λάθη του παρελθόντος, δάκρυα για τα χρόνια που πέρασαν, όλα όμως με την επίγνωση πως ακόμη και στις άσχημες στιγμές η ζωή έχει την ομορφιά του μοναδικού.

Η φωνή στο τραγούδι αυτό συμπληρώνεται με το χορό, με το λίκνισμα του κορμιού, που έρχεται να θέλξει, μα και να τιμήσει με τον τρόπο του όσα πέρασαν και δεν είναι πια τίποτε περισσότερο από γλυκόπικρες αναμνήσεις. Ένα τσιφτετέλι επιτάφιος, ένας χορός τιμητικός για τους έρωτες που χάθηκαν, μα συνάμα κι ένα κάλεσμα για τον νέο έρωτα που πρόκειται να χαρίσει καινούριες συγκινήσεις στη ζωή.