Τράπεζα Θεμάτων 2020-21: Αρχαία Ελληνικά: Λεξιλογικές ασκήσεις [Θουκυδίδης] (2ο μέρος)

Τράπεζα Θεμάτων 2020-21: Αρχαία Ελληνικά: Λεξιλογικές ασκήσεις [Θουκυδίδης] (2ο μέρος)

[Δείτε εδώ το 1ο μέρος των Λεξιλογικών ασκήσεων] 

 
Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 75.1-75.4.1
Α. ΚΕΙΜΕΝΟ
Tῇ δὲ ἐπιγιγνομένῃ ἡμέρᾳ Νικόστρατος ὁ Διειτρέφους Ἀθηναίων στρατηγὸς παραγίγνεται βοηθῶν ἐκ Ναυπάκτου δώδεκα ναυσὶ καὶ Μεσσηνίων πεντακοσίοις ὁπλίταις· ξύμβασίν τε ἔπρασσε καὶ πείθει ὥστε ξυγχωρῆσαι ἀλλήλοις δέκα μὲν ἄνδρας τοὺς αἰτιωτάτους κρῖναι, οἳ οὐκέτι ἔμειναν, τοὺς δ᾽ ἄλλους οἰκεῖν σπονδὰς πρὸς ἀλλήλους ποιησαμένους καὶ πρὸς Ἀθηναίους, ὥστε τοὺς αὐτοὺς ἐχθροὺς καὶ φίλους νομίζειν. Kαὶ ὁ μὲν ταῦτα πράξας ἔμελλεν ἀποπλεύσεσθαι· οἱ δὲ τοῦ δήμου προστάται πείθουσιν αὐτὸν πέντε μὲν ναῦς τῶν αὐτοῦ σφίσι καταλιπεῖν, ὅπως ἧσσόν τι ἐν κινήσει ὦσιν οἱ ἐναντίοι, ἴσας δὲ αὐτοὶ πληρώσαντες ἐκ σφῶν αὐτῶν ξυμπέμψειν. Kαὶ ὁ μὲν ξυνεχώρησεν, οἱ δὲ τοὺς ἐχθροὺς κατέλεγον ἐς τὰς ναῦς. Δείσαντες δὲ ἐκεῖνοι μὴ ἐς τὰς Ἀθήνας ἀποπεμφθῶσι καθίζουσιν ἐς τὸ τῶν Διοσκόρων ἱερόν. Νικόστρατος δὲ αὐτοὺς ἀνίστη τε καὶ παρεμυθεῖτο.
 
ΘΕΜΑ 111
Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου να γράψετε μία περίοδο λόγου στη Νέα Ελληνική, όπου η συγκεκριμένη λέξη να χρησιμοποιείται με διαφορετική σημασία από αυτήν που έχει στο αρχαίο κείμενο: ξυγχωρῆσαι, κρῖναι, δήμου, προστάται, πληρώσαντες. Μπορείτε να τη χρησιμοποιήσετε σε οποιαδήποτε μορφή της (μέρος του λόγου, πτώση, αριθμό, γένος, έγκλιση, χρόνο).
 
Απάντηση:
ξυγχωρῆσαι: (Στο κείμενο: συμφωνώ, συναινώ)
= Μας ζήτησε να τον συγχωρήσουμε για την αργοπορημένη προσέλευσή του.
κρῖναι: (Στο κείμενο: δικάζω)
= Αφήνω το θέμα αυτό στη δική σου κρίση.
δήμου: (Στο κείμενο: δημοκρατική παράταξη, δημοκρατικοί)
= Η διεύθυνση αυτή βρίσκεται στο κέντρο του δήμου Αθηναίων.
προστάται: (Στο κείμενο: αρχηγοί)
= Έχεις μεγαλώσει πλέον, δεν χρειάζεσαι κάποιον να σε προστατεύει.
πληρώσαντες: (Στο κείμενο: επανδρώνω με πλήρωμα πλοίο)
= Πρέπει να πληρώσουμε το λογαριασμό του τηλεφώνου σύντομα. 
 
ΘΕΜΑ 131
Να αντιστοιχίσετε καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή της νεοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Β περισσεύουν.
 
Α: 1. παραγίγνεται 2. ἔμειναν 3. νομίζειν 4. καταλιπεῖν 5. κατέλεγον
Β: α. παράνομος β. διαλογή γ. απόγονος δ. γνώση ε. διαμονή ζ. κατάληψη η. έλλειψη
 
Απάντηση:
1. παραγίγνεται - γ. απόγονος
2. ἔμειναν - ε. διαμονή
3. νομίζειν - α. παράνομος
4. καταλιπεῖν - η. έλλειψη
5. κατέλεγον - β. διαλογή
 
ΘΕΜΑ 151
Να γράψετε μία ομόρριζη λέξη, απλή ή σύνθετη, της Νέας Ελληνικής για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: ἐπιγιγνομένῃ, βοηθῶν, ἔπρασσε, πείθει, ἔμειναν.
 
Απάντηση:
ἐπιγιγνομένῃ: γενέτειρα, απόγονος, αγένεια, γενέθλια, οικογένεια, συγγένεια, γονίδιο
βοηθῶν: βοήθεια, βοήθημα, αβοήθητος
ἔπρασσε: πράκτορας, πρακτορείο, πράγμα, πραγματικότητα, είσπραξη
πείθει: πεποίθηση, πιθανότητα, πίστη, πειστήριο, εμπιστοσύνη, πειθήνιος, αξιοπιστία
ἔμειναν: διαμονή, μονιμότητα, αναμονή, επίμονος, υπομονή, προσμονή
 
ΘΕΜΑ 171
Να αντιστοιχίσετε καθεμία νεοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή της αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Α περισσεύουν.
Α: 1. πρόβατο 2. γονιός 3. διαγωγή 4. επινόηση 5. πιστός 6. πιθάρι 7. επίνειο
Β: α. ἐπιγιγνομένῃ β. στρατηγὸς γ. ναυσὶ δ. ξύμβασιν ε. πείθει
 
Απάντηση:
α. ἐπιγιγνομένῃ - 2. γονιός
β. στρατηγὸς - 3. διαγωγή
γ. ναυσὶ - 7. επίνειο
δ. ξύμβασιν - 1. πρόβατο
ε. πείθει - 5. πιστός
 
ΘΕΜΑ 191
Να βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ομόρριζη λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: αγωγός, κρίσιμος, ταραχοποιός, ελλιπής, δειλός.
 
Απάντηση:
αγωγός: στρατηγὸς
κρίσιμος: κρῖναι
ταραχοποιός: ποιησαμένους
ελλιπής: καταλιπεῖν
δειλός: Δείσαντες
 
ΘΕΜΑ 211
Να αντιστοιχίσετε καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή της νεοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Β περισσεύουν.
Α: 1. στρατηγός 2. ξύμβασιν 3. νομίζειν 4. προστάται 5. παρεμυθεῖτο
Β: α. στάση β. συμβολικός γ. προθυμία δ. βασικός ε. σύναξη ζ. προνόμιο η. μυθολογία
 
Απάντηση:
1. στρατηγός - ε. σύναξη
2. ξύμβασιν - δ. βασικός
3. νομίζειν - ζ. προνόμιο
4. προστάται - α. στάση
5. παρεμυθεῖτο - η. μυθολογία
 
Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 75.2-75.5
Α. ΚΕΙΜΕΝΟ
Kαὶ ὁ μὲν ταῦτα πράξας ἔμελλεν ἀποπλεύσεσθαι· οἱ δὲ τοῦ δήμου προστάται πείθουσιν αὐτὸν πέντε μὲν ναῦς τῶν αὐτοῦ σφίσι καταλιπεῖν, ὅπως ἧσσόν τι ἐν κινήσει ὦσιν οἱ ἐναντίοι, ἴσας δὲ αὐτοὶ πληρώσαντες ἐκ σφῶν αὐτῶν ξυμπέμψειν. Kαὶ ὁ μὲν ξυνεχώρησεν, οἱ δὲ τοὺς ἐχθροὺς κατέλεγον ἐς τὰς ναῦς. Δείσαντες δὲ ἐκεῖνοι μὴ ἐς τὰς Ἀθήνας ἀποπεμφθῶσι καθίζουσιν ἐς τὸ τῶν Διοσκόρων ἱερόν. Νικόστρατος δὲ αὐτοὺς ἀνίστη τε καὶ παρεμυθεῖτο. Ὡς δ᾽ οὐκ ἔπειθεν, ὁ δῆμος ὁπλισθεὶς ἐπὶ τῇ προφάσει ταύτῃ, ὡς οὐδὲν αὐτῶν ὑγιὲς διανοουμένων τῇ τοῦ μὴ ξυμπλεῖν ἀπιστίᾳ, τά τε ὅπλα αὐτῶν ἐκ τῶν οἰκιῶν ἔλαβε καὶ αὐτῶν τινὰς οἷς ἐπέτυχον, εἰ μὴ Νικόστρατος ἐκώλυσε, διέφθειραν ἄν. Ὁρῶντες δὲ οἱ ἄλλοι τὰ γιγνόμενα καθίζουσιν ἐς τὸ ῞Ηραιον ἱκέται καὶ γίγνονται οὐκ ἐλάσσους τετρακοσίων. Ὁ δὲ δῆμος δείσας μή τι νεωτερίσωσιν ἀνίστησί τε αὐτοὺς πείσας καὶ διακομίζει ἐς τὴν πρὸ τοῦ Ἡραίου νῆσον, καὶ τὰ ἐπιτήδεια ἐκεῖσε αὐτοῖς διεπέμπετο.
 
ΘΕΜΑ 112
Να γράψετε ένα σύνθετο ομόρριζο ουσιαστικό ή επίθετο της Νέας Ελληνικής, για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: καταλιπεῖν, ξυμπέμψειν, ξυμπλεῖν, ὁρῶντες, δείσας.
 
Απάντηση:
καταλιπεῖν: λείψανο, λειψός, λειψυδρία, λειψανδρία, έκλειψη, παράλειψη, διάλειψη, εγκατάλειψη, έλλειψη, διάλειμμα, έλλειμμα, ελλειπτικός, ελλιπής, λιποβαρής, λιπόψυχος, λιποθυμία, λιπόσαρκος, λιποτάκτης, λιποταξία, λοιπός, λοιπόν, κατάλοιπος, υπόλοιπος
ξυμπέμψειν: αποπομπή, παραπομπή, εκπομπή, νηοπομπή, πομπός, διαπόμπευση, παραπεμπτικός
ξυμπλεῖν: ατμόπλοιο, πλοιοκτήτης, πλοίαρχος, απόπλους, διαστημόπλοιο, ταχύπλοο, ακτοπλοΐα, σύμπλευση, κρουαζιερόπλοιο
ὁρῶντες: αδιόρατος, αντικατοπτρισμός, αόμματος, αόρατος, αυτόπτης, αυτοψία, διορατικός, είδος, ειδύλλιο, είδωλο, ενόραση, επόπτης, εποπτικός, θεόρατος, θυρωρός, ιδανικός, ιδέα, ιδεατός, ιδεολογία, ιδεολογικός, ιδεολόγος, κάτοπτρο, κάτοψη, μέτωπο, όμμα, οπή, οπτικός, όραμα, οραματιστής, όραση, ορατός, οφθαλμός, όψη, πανόραμα, παρόραμα, παρωπίδα, πρόσοψη, προσωπίδα, πρόσωπο, συνοπτικός, τηλεόραση, ύποπτος, υποψία
δείσας: δειλία, δειλός, δεινός, δεινότητα, δεισιδαιμονία, δέος, επιδείνωση, πάνδεινα, περιδεής
 
ΘΕΜΑ 113
Για καθεμία από τις λέξεις της Νέας Ελληνικής που σας δίνονται, να γράψετε μια ετυμολογικά συγγενή λέξη από το κείμενο: διάλειμμα, κατάλογος, στάση, αφθαρσία, δέος.
 
Απάντηση:
διάλειμμα: καταλιπεῖν
κατάλογος: κατέλεγον
στάση: ἀνίστη
αφθαρσία: διέφθειραν
δέος: δείσας
 
ΘΕΜΑ 132
Να αντιστοιχίσετε καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή της νεοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Β περισσεύουν.
Α: 1. πείθουσιν 2. καταλιπεῖν 3. κατέλεγον 4. ξυμπλεῖν 5. ἀνίστησι
Β: α. υπόλοιπος β. συλλογή γ. περίλυπος δ. κατάληψη ε. πειστικός ζ. πλοίαρχος η. ανάσταση
 
Απάντηση:
1. πείθουσιν - ε. πειστικός
2. καταλιπεῖν - α. υπόλοιπος
3. κατέλεγον - β. συλλογή
4. ξυμπλεῖν - ζ. πλοίαρχος
5. ἀνίστησι - η. ανάσταση
 
ΘΕΜΑ 133
Να γράψετε μία ομόρριζη λέξη της Νέας Ελληνικής, απλή ή σύνθετη, για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: πληρώσαντες, ἔπειθεν, ἔλαβε, ἐπέτυχον, διέφθειραν.
 
Απάντηση:
πληρώσαντες: πληρωμή, απλήρωτος, πλήρωση, συμπλήρωση, εκπλήρωση, πλήρης, πληρότητα, πλήρωμα
ἔπειθεν: πειθαναγκασμός, πειθαρχία, πειθήνιος, πεισιθάνατος, πείσμα, πεισματάρης, πειστήριο, πειστικός, πιθανός, πιθανότητα, πίστη, πιστός
ἔλαβε: ακατάληπτος, αμεροληψία, ανάληψη, αντιλαβή, ανεπανάληπτος, αντίληψη, απολαβή, ασύλληπτος, δικολάβος, εικονολήπτης, επανάληψη, επιληψία, εργολάβος, ευυπόληπτος, ηχολήπτης, ηχοληψία, θρησκοληψία, κατάληψη, λαβή, λάφυρο, λήμμα, λήψη, μεροληψία, μετάληψη, παραλαβή, παραλήπτης, περίληψη, προκατάληψη, πρόσληψη, συλλαβή, σύλληψη, υπόληψη, χειρολαβή
ἐπέτυχον: αποτυχία, ατυχής, ατυχία, άτυχος, δυστυχής, δυστυχία, εντευκτήριο, επίτευγμα, επίτευξη, επιτεύξιμος, επιτυχής, επιτυχία, ευτυχής, ευτυχία, πρόστυχος, συνέντευξη, τεύχος, τυχαία, τυχαίος, τυχάρπαστος, τυχερός, τύχη, τυχοδιώκτης, τυχόν
διέφθειραν: αδιάφθορος, άφθαρτος, διαφθορά, διαφθορέας, παραφθορά, φθαρμένος, φθαρτός, φθορά, φθοροποιός, ψυχοφθόρος
 
ΘΕΜΑ 152
Να βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: νόηση, ανισότητα, πομπός, κατοικία, νεολαία.
 
Απάντηση:
νόηση: διανοουμένων
ανισότητα: ἴσας
πομπός: διεπέμπετο
κατοικία: οἰκιῶν
νεολαία: νεωτερίσωσιν
 
ΘΕΜΑ 153
Να βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: εκπομπή, κάθισμα, επιμύθιο, ανθυγιεινός, αδιανόητος.
 
Απάντηση:
εκπομπή: ξυμπέμψειν
κάθισμα: καθίζουσιν
επιμύθιο: παρεμυθεῖτο
ανθυγιεινός: ὑγιὲς
αδιανόητος: διανοουμένων
 
ΘΕΜΑ 172
Να αντιστοιχίσετε καθεμία νεοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή της αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Α περισσεύουν.
Α: 1. ανάταση 2. πειρατής 3. αποπομπή 4. διάπραξη 5. σύμπλευση 6. υπόλοιπο 7. διάσταση
Β: α. πράξας β. ἀποπλεύσεσθαι γ. προστάται δ. καταλιπεῖν ε. ξυμπέμψειν
 
Απάντηση:
3. αποπομπή - ε. ξυμπέμψειν
4. διάπραξη - α. πράξας
5. σύμπλευση - β. ἀποπλεύσεσθαι
6. υπόλοιπο - δ. καταλιπεῖν
7. διάσταση - γ. προστάται
 
ΘΕΜΑ 173
Να βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: έλλειψη, πρόλογος, δέος, μυθώδης, πρόσληψη.
 
Απάντηση:
έλλειψη: καταλιπεῖν
πρόλογος: κατέλεγον
δέος: δείσας
μυθώδης: παρεμυθεῖτο
πρόσληψη: ἔλαβε
 
ΘΕΜΑ 192
Να αντιστοιχίσετε καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή της νεοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Β περισσεύουν.
Α: 1. καταλιπεῖν 2. ἀνίστη 3. διανοουμένων 4. ὁρῶντες 5. διακομίζει
Β: α. υπόλειμμα β. κατάληψη γ. κόμιστρο δ. επανάσταση ε. αναστολή ζ. κατανόηση η. διορατικός
 
Απάντηση:
1. καταλιπεῖν - α. υπόλειμμα
2. ἀνίστη - δ. επανάσταση
3. διανοουμένων - ζ. κατανόηση
4. ὁρῶντες - η. διορατικός
5. διακομίζει - γ. κόμιστρο
 
ΘΕΜΑ 193
Να αντιστοιχίσετε καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή της νεοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Β περισσεύουν.
Α: 1. καταλιπεῖν 2. ἀνίστη 3. διανοουμένων 4. ὁρῶντες 5. διακομίζει
Β: α. διάλειμμα β. κατάληψη γ. κόμιστρο δ. διάσταση ε. αναστολή ζ. προνοητικός η. διορατικότητα
 
Απάντηση:
1. καταλιπεῖν - α. διάλειμμα
2. ἀνίστη - δ. διάσταση
3. διανοουμένων - ζ. προνοητικός
4. ὁρῶντες - η. διορατικότητα
5. διακομίζει - γ. κόμιστρο
 
ΘΕΜΑ 212
Να γράψετε μία ομόρριζη λέξη της Νέας Ελληνικής, απλή ή σύνθετη, για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: ἀποπλεύσεσθαι, πληρώσαντες, ἀνίστη, ἐκώλυσε, διακομίζει.
 
Απάντηση:
ἀποπλεύσεσθαι: ατμόπλοιο, πλοιοκτήτης, πλοίαρχος, απόπλους, διαστημόπλοιο, ταχύπλοο, ακτοπλοΐα, σύμπλευση, κρουαζιερόπλοιο, πλοίο
πληρώσαντες: πληρωμή, απλήρωτος, πλήρωση, συμπλήρωση, εκπλήρωση, πλήρης, πληρότητα, πλήρωμα
ἀνίστη: ακαταστασία, ακατάστατος, αμαξοστάσιο, αναντικατάστατος, ανάσταση, αναστάσιμος, ανάστατος, ανάστημα, αντικατάσταση, αντικαταστάτης, αντιστάθμιση, αντίσταση, απόσταση, αποστασία, αποστάτης, απόστημα, αστάθεια, ασταθής, αστάθμητος, άστατος, ασυστηματοποίητος, διάσταση, διάστημα, έκσταση, ένσταση, επαναστάτης, επιστασία, επιστάτης, επιστήθιος, επιστητός, ηλιοστάσιο, ιστίο, ιστός, κατάσταση, καταστατικό, μεταστατικός, μηχανοστάσιο, ορθοστασία, ορθοστατικός, παράσταση, παραστάτης, παραστατικός, παράστημα, προστασία, προστατευτικός, προστάτης, στάδιο, σταθεροποίηση, σταθερός, σταθερότητα, στάθμευση, στάθμη, σταθμός, στάση, στασίδι, στάσιμος, στασιμότητα, στατήρας, στατικός, σταυρός, σταύρωση, στήθος, στήλη, στηλιτεύω, στήσιμο, στητός, στύλος, συμπαράσταση, συμπαραστάτης, σύσταση, συστατικός, σύστημα, συστηματικός, υπόσταση
ἐκώλυσε: κώλυμα, κωλυσιεργία, παρακωλύω
διακομίζει: ανακομιδή, αποκομιδή, αποκόμιση, διακομιδή, διακομιστής, διαμετακομιστικός, κομιστής, κόμιστρο, μετακόμιση, προσκόμιση, συγκομιδή
 
ΘΕΜΑ 213
Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου, να γράψετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό της Νέας Ελληνικής, απλό ή σύνθετο: ἔμελλεν, καταλιπεῖν, δείσαντες, διανοουμένων, γίγνονται.
 
Απάντηση:
ἔμελλεν: μέλλον, μελλοντικός, μελλοθάνατος
καταλιπεῖν: λείψανο, λειψός, λειψυδρία, λειψανδρία, έκλειψη, παράλειψη, διάλειψη, εγκατάλειψη, έλλειψη, διάλειμμα, έλλειμμα, ελλειπτικός, ελλιπής, λιποβαρής, λιπόψυχος, λιποθυμία, λιπόσαρκος, λιποτάκτης, λιποταξία, λοιπός, λοιπόν, κατάλοιπος, υπόλοιπος
δείσαντες: δειλία, δειλός, δεινός, δεινότητα, δεισιδαιμονία, δέος, επιδείνωση, πάνδεινα, περιδεής
διανοουμένων: άνοια, διανόηση, διάνοια, διχόνοια, έννοια, επινόηση, κατανόηση, μετάνοια, νοερός, νόημα, νόηση, νοητικός, νοητός, ομόνοια, παρανόηση, παράνοια, πρόνοια, συνεννόηση, υπόνοια
γίγνονται: αγενής, άγονος, απόγονος, γενεά, γενέθλια, γενέθλιος, γενέτειρα, γένος, γηγενής, γόνος, γυνή, εγγονός, μονογενής, νεογνό, πρωτόγονος
 
Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 81.1-81.3
Α. ΚΕΙΜΕΝΟ
Oἱ μὲν οὖν Πελοποννήσιοι τῆς νυκτὸς εὐθὺς κατὰ τάχος ἐκομίζοντο ἐπ᾽ οἴκου παρὰ τὴν γῆν· καὶ ὑπερενεγκόντες τὸν Λευκαδίων ἰσθμὸν τὰς ναῦς, ὅπως μὴ περιπλέοντες ὀφθῶσιν, ἀποκομίζονται. Κερκυραῖοι δὲ αἰσθόμενοι τάς τε Ἀττικὰς ναῦς προσπλεούσας τάς τε τῶν πολεμίων οἰχομένας, λαβόντες τούς τε Μεσσηνίους ἐς τὴν πόλιν ἤγαγον πρότερον ἔξω ὄντας, καὶ τὰς ναῦς περιπλεῦσαι κελεύσαντες ἃς ἐπλήρωσαν ἐς τὸν Ὑλλαϊκὸν λιμένα, ἐν ὅσῳ περιεκομίζοντο, τῶν ἐχθρῶν εἴ τινα λάβοιεν, ἀπέκτεινον· καὶ ἐκ τῶν νεῶν ὅσους ἔπεισαν ἐσβῆναι ἐκβιβάζοντες ἀπεχρῶντo, ἐς τὸ ῞Ηραιόν τε ἐλθόντες τῶν ἱκετῶν ὡς πεντήκοντα ἄνδρας δίκην ὑποσχεῖν ἔπεισαν καὶ κατέγνωσαν πάντων θάνατον. Oἱ δὲ πολλοὶ τῶν ἱκετῶν, ὅσοι οὐκ ἐπείσθησαν, ὡς ἑώρων τὰ γιγνόμενα, διέφθειρον αὐτοῦ ἐν τῷ ἱερῷ ἀλλήλους, καὶ ἐκ τῶν δένδρων τινὲς ἀπήγχοντο, οἱ δ᾽ ὡς ἕκαστοι ἐδύναντο ἀνηλοῦντο.
 
ΘΕΜΑ 115
διένεξη, κάτοπτρο, οδηγός, χρήματα, άγνοια: Για καθεμία από τις λέξεις της Νέας Ελληνικής που σας δίνονται, να γράψετε μια ετυμολογικά συγγενή λέξη από το κείμενο.
 
Απάντηση:
διένεξη: ὑπερενεγκόντες
κάτοπτρο: ὀφθῶσιν
οδηγός: ἤγαγον
χρήματα: ἀπεχρῶντo
άγνοια: κατέγνωσαν
 
ΘΕΜΑ 116
Να αντιστοιχίσετε καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή της νεοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Β περισσεύουν.
 
Α: 1. ὑπερενεγκόντες 2. λαβόντες 3. ἀπέκτεινον 4. ἐσβῆναι 5. ἀνηλοῦντο
Β: α. παραλήπτης β. εισβολή γ. βήμα δ. διένεξη ε. καταναλωτής ζ. απόκτημα η. μητροκτόνος
 
Απάντηση:
1. ὑπερενεγκόντες - δ. διένεξη
2. λαβόντες - α. παραλήπτης
3. ἀπέκτεινον - η. μητροκτόνος
4. ἐσβῆναι - γ. βήμα
5. ἀνηλοῦντο - ε. καταναλωτής
 
ΘΕΜΑ 135
συγκομιδή, αγωγή, διάπλους, όραση, κατανάλωση: Για καθεμία από τις λέξεις της Νέας Ελληνικής που σας δίνονται, να γράψετε μια ετυμολογικά συγγενή λέξη από το κείμενο.
 
Απάντηση:
συγκομιδή: ἐκομίζοντο
αγωγή: ἤγαγον
διάπλους: περιπλεῦσαι, περιπλέοντες, προσπλεούσας
όραση: ὀφθῶσιν
κατανάλωση: ἀνηλοῦντο
 
ΘΕΜΑ 136
Να γράψετε ένα απλό ομόρριζο ουσιαστικό της Νέας Ελληνικής, για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: ἤγαγον, περιπλεῦσαι, ἐσβῆναι, κατέγνωσαν, ἑώρων.
 
Απάντηση:
ἤγαγον: αγωγή, αγωγός, αγώνας, άγημα, άξονας,
περιπλεῦσαι: πλοίο, πλεύση
ἐσβῆναι: βήμα, βάδην, βαθμός, βάθρο, βάση, βατήρας, βατός, βωμός
κατέγνωσαν: γνώση, γνώμη
ἑώρων: ιδανικός, ιδέα, οπή, οπτικός, όραμα, όραση, ορατός, όψη
 
ΘΕΜΑ 155
Να βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: ναυτικός, σύλληψη, εξωτερικός, εκπλήρωση, πιθανότητα.
 
Απάντηση:
ναυτικός: νεῶν
σύλληψη: λάβοιεν
εξωτερικός: ἔξω
εκπλήρωση: ἐπλήρωσαν
πιθανότητα: ἔπεισαν
 
ΘΕΜΑ 156
Να γράψετε μία ομόρριζη λέξη, απλή ή σύνθετη, της Νέας Ελληνικής, για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: ἤγαγον, ἐπλήρωσαν, ἐσβῆναι, ἐλθόντες, ἑώρων.
 
Απάντηση:
ἤγαγον: αγωγή, αγωγός, παραγωγός, δημαγωγός, προσαγωγός, νηπιαγωγός, αγώνας, άγημα, άξονας, απαγωγή, συναγωγή, διαγωγή, εισαγωγέας, αρχηγός, στρατηγός, λοχαγός, ξεναγός, άμαξα, παρείσακτος, πλοηγός, ξεναγός, λοχαγός, χορηγός, σύναξη, υδραγωγείο, άξονας
ἐπλήρωσαν: πλήρωμα, πληρωμή, εκπλήρωση, αναπλήρωση, συμπλήρωμα, πληρότητα, απλήρωτος, ανεκπλήρωτος, πλήρης
ἐσβῆναι: ακροβάτης, ανάβαση, αναβάτης, βάδην, βαθμός, βάθρο, βάση, βατήρας, βατός, βήμα, βηματοδότης, διάβαση, διαβάτης, διάβημα, δύσβατος, έμβασμα, επιβάτης, κατάβαση, παραβάτης, πρόσβαση
ἐλθόντες: ερχομός, έλευση, προσέλευση, διέλευση, ελευθερία, ανεξίτηλος, ισθμός, εισιτήριο, εξιτήριο, προσηλυτισμός, προσιτός, συνέλευση, ελεύθερος, Ελευθέριος, απελευθερωτικός, ελευθερωτής, ελευθερόστομος
ἑώρων: αδιόρατος, αντικατοπτρισμός, αόρατος, διορατικός, ενόραση, εποπτικός, θεόρατος, θυρωρός, ιδανικός, ιδέα, κάτοπτρο, μέτωπο, οπή, οπτικός, όραμα, όραση, ορατός, όψη, πανόραμα, παρόραμα, παρωπίδα, προσωπίδα, πρόσωπο, συνοπτικός, τηλεόραση
 
ΘΕΜΑ 175
Να βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: ανευθυνότητα, γεωπόνος, ευαίσθητος, πρόσληψη, στρατηγός.
 
Απάντηση:
ανευθυνότητα: εὐθὺς
γεωπόνος: γῆν
ευαίσθητος: αἰσθόμενοι
πρόσληψη: λαβόντες
στρατηγός: ἤγαγον
 
ΘΕΜΑ 176
Να αντιστοιχίσετε καθεμία νεοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή της αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Α περισσεύουν.
Α: 1. ανάβαση 2. ανάκτηση 3. συγκομιδή 4. άγνωστος 5. συλλογισμός 6. ζιζανιοκτόνο 7. σύλληψη
Β: α. περιεκομίζοντο β. λάβοιεν γ. ἀπέκτεινον δ. ἐσβῆναι ε. κατέγνωσαν
 
Απάντηση:
1. ανάβαση - δ. ἐσβῆναι
3. συγκομιδή - α. περιεκομίζοντο
4. άγνωστος - ε. κατέγνωσαν
6. ζιζανιοκτόνο - γ. ἀπέκτεινον
7. σύλληψη - β. λάβοιεν
 
ΘΕΜΑ 195
Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου, να γράψετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό της Νέας Ελληνικής, απλό ή σύνθετο: ἐκομίζοντο, προσπλεούσας, ἤγαγον, ἀπέκτεινον, ἐσβῆναι.
 
Απάντηση:
ἐκομίζοντο: ανακομιδή, αποκομιδή, αποκόμιση, διακομιδή, διακομιστής, διαμετακομιστικός, κομιστής, κόμιστρο, μετακόμιση, προσκόμιση, συγκομιδή
προσπλεούσας: ατμόπλοιο, πλοιοκτήτης, πλοίαρχος, απόπλους, διαστημόπλοιο, ταχύπλοο, ακτοπλοΐα, σύμπλευση, κρουαζιερόπλοιο, πλοίο
ἤγαγον: αγωγή, αγωγός, αγώνας, άγημα, άξονας, απαγωγή, συναγωγή, διαγωγή, εισαγωγέας, αρχηγός, στρατηγός, λοχαγός, ξεναγός, αγέλη, αγώγι, αγωγιάτης, αγώγιμος, ακτίνα, άμαξα, ανάγωγος, άξιος, εισακτέος, επαγωγός, επείσακτος, ευαγής, καταγώγιο, παιδαγωγός, παρείσακτος, παρθεναγωγείο, πλοηγός, συναξάρι, σύναξη, υδραγωγείο
ἀπέκτεινον: ανθρωποκτονία, αυτοκτονία, μητροκτονία, πατροκτόνος 
ἐσβῆναι: ακροβάτης, ανάβαση, αναβάτης, βάδην, βαθμός, βάθρο, βάση, βατήρας, βατός, βήμα, βηματοδότης, βωμός, διάβαση, διαβάτης, δύσβατος, έμβασμα, επιβάτης, κατάβαση, παραβάτης, πρόσβαση
 
ΘΕΜΑ 196
Να αντιστοιχίσετε καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή της νεοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Β περισσεύουν.
Α: 1. περιπλέοντες 2. ὀφθῶσιν 3. ἤγαγον 4. λάβοιεν 5. ἀπέκτεινον
Β: α. οφθαλμίατρος β. πλωτός γ. παράλειψη δ. φθορά ε. απαγωγή ζ. περίληψη η. πατροκτόνος
 
Απάντηση:
1. περιπλέοντες - β. πλωτός
2. ὀφθῶσιν - α. οφθαλμίατρος
3. ἤγαγον - ε. απαγωγή
4. λάβοιεν - ζ. περίληψη
5. ἀπέκτεινον - η. πατροκτόνος
 
ΘΕΜΑ 215
Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου, να γράψετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό της Νέας Ελληνικής, απλό ή σύνθετο: ἐκομίζοντο, ὀφθῶσιν, ἤγαγον, κατέγνωσαν, ἀπήγχοντο.
 
Απάντηση:
ἐκομίζοντο: ανακομιδή, αποκομιδή, αποκόμιση, διακομιδή, διακομιστής, διαμετακομιστικός, κομιστής, κόμιστρο, μετακόμιση, προσκόμιση, συγκομιδή
ὀφθῶσιν: ανύποπτος, αόμματος, αυτόπτης, διορατικός, είδος, ειδύλλιο, είδωλο, επόπτης, ιδέα, κάτοπτρο, οπή, οπτήρας, οπτικός, όραμα, όραση, ορατός, οφθαλμίατρος, οφθαλμός, όψη, πρόσοψη, ύποπτος
ἤγαγον: αγωγή, αγωγός, αγώνας, άγημα, άξονας, απαγωγή, συναγωγή, διαγωγή, εισαγωγέας, αρχηγός, στρατηγός, λοχαγός, ξεναγός, αγέλη, αγώγι, αγωγιάτης, αγώγιμος, ακτίνα, άμαξα, ανάγωγος, άξιος, εισακτέος, επαγωγός, επείσακτος, ευαγής, καταγώγιο, παιδαγωγός, παρείσακτος, παρθεναγωγείο, πλοηγός, συναξάρι, σύναξη, υδραγωγείο
κατέγνωσαν: αγνωμοσύνη, συγγνώμη, ανάγνωση, απόγνωση, διάγνωση, αμφιγνωμία, γνώμη, γνώση, ισχυρογνώμων, πρόγνωση, διχογνωμία, εμπειρογνώμονας, παντογνώστης, γνωστικός, αρχαιογνωσία
ἀπήγχοντο: άγχος, αγχόνη, απαγχονισμός, αγχώδης
 
ΘΕΜΑ 216
Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου, να γράψετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό της Νέας Ελληνικής, απλό ή σύνθετο: προσπλεούσας, λάβοιεν, ἔπεισαν, ἐσβῆναι, ἱκετῶν.
 
Απάντηση:
προσπλεούσας: ατμόπλοιο, πλοιοκτήτης, πλοίαρχος, απόπλους, διαστημόπλοιο, ταχύπλοο, ακτοπλοΐα, σύμπλευση, κρουαζιερόπλοιο, πλοίο
λάβοιεν: ακατάληπτος, αμεροληψία, ανεπανάληπτος, αντιλαβή, αντίληψη, αντισυλληπτικό, αντισύλληψη, απολαβή, ασύλληπτος, δικολάβος, εικονολήπτης, επανάληψη, επιληψία, εργολάβος, ευυπόληπτος, ηχολήπτης, ηχοληψία, θρησκόληπτος, θρησκοληψία, καταληπτός, κατάληψη, καταληψίας, λαβή, λαβίδα, λάφυρο, λήμμα, λήψη, μεροληψία, μετάληψη, παραλαβή, παραλήπτης, περίληψη, προκατάληψη, πρόσληψη, συλλαβή, σύλληψη, υπόληψη, χειρολαβή
ἔπεισαν: πειθαναγκασμός, πειθαρχία, πειθήνιος, πεισιθάνατος, πείσμα, πεισματάρης, πειστήριο, πειστικός, πιθανός, πιθανότητα, πίστη, πιστός
ἐσβῆναι: ακροβάτης, ανάβαση, αναβάτης, βάδην, βαθμός, βάθρο, βάση, βατήρας, βατός, βήμα, βηματοδότης, βωμός, διάβαση, διαβάτης, δύσβατος, έμβασμα, επιβάτης, κατάβαση, παραβάτης, πρόσβαση
ἱκετῶν: ανέφικτος, άφιξη, εφικτός, ικανοποίηση, ικανοποιητικός, ικανός, ικανότητα, ικανώς, ικεσία, ικετευτικός, ικετεύω, ικέτης, προίκα
 
Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 81.2-81.4
Α. ΚΕΙΜΕΝΟ
Κερκυραῖοι δὲ αἰσθόμενοι τάς τε Ἀττικὰς ναῦς προσπλεούσας τάς τε τῶν πολεμίων οἰχομένας, λαβόντες τούς τε Μεσσηνίους ἐς τὴν πόλιν ἤγαγον πρότερον ἔξω ὄντας, καὶ τὰς ναῦς περιπλεῦσαι κελεύσαντες ἃς ἐπλήρωσαν ἐς τὸν Ὑλλαϊκὸν λιμένα, ἐν ὅσῳ περιεκομίζοντο, τῶν ἐχθρῶν εἴ τινα λάβοιεν, ἀπέκτεινον· καὶ ἐκ τῶν νεῶν ὅσους ἔπεισαν ἐσβῆναι ἐκβιβάζοντες ἀπεχρῶντo, ἐς τὸ ῞Ηραιόν τε ἐλθόντες τῶν ἱκετῶν ὡς πεντήκοντα ἄνδρας δίκην ὑποσχεῖν ἔπεισαν καὶ κατέγνωσαν πάντων θάνατον. Οἱ δὲ πολλοὶ τῶν ἱκετῶν, ὅσοι οὐκ ἐπείσθησαν, ὡς ἑώρων τὰ γιγνόμενα, διέφθειρον αὐτοῦ ἐν τῷ ἱερῷ ἀλλήλους, καὶ ἐκ τῶν δένδρων τινὲς ἀπήγχοντο, οἱ δ᾽ ὡς ἕκαστοι ἐδύναντο ἀνηλοῦντο. Ἡμέρας τε ἑπτά, ἃς ἀφικόμενος ὁ Εὐρυμέδων ταῖς ἑξήκοντα ναυσὶ παρέμεινε, Κερκυραῖοι σφῶν αὐτῶν τοὺς ἐχθροὺς δοκοῦντας εἶναι ἐφόνευον, τὴν μὲν αἰτίαν ἐπιφέροντες τοῖς τὸν δῆμον καταλύουσιν, ἀπέθανον δέ τινες καὶ ἰδίας ἔχθρας ἕνεκα, καὶ ἄλλοι χρημάτων σφίσιν ὀφειλομένων ὑπὸ τῶν λαβόντων·
 
ΘΕΜΑ 118
Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου να γράψετε μία περίοδο λόγου στη Νέα Ελληνική, όπου η συγκεκριμένη λέξη να χρησιμοποιείται με διαφορετική σημασία από αυτήν που έχει στο αρχαίο κείμενο: αἰσθόμενοι, ἐπλήρωσαν, διέφθειρον, αἰτίαν, δῆμον. Μπορείτε να τη χρησιμοποιήσετε σε οποιαδήποτε μορφή της (μέρος του λόγου, πτώση, αριθμό, γένος, έγκλιση, χρόνο).
 
Απάντηση:
αἰσθόμενοι: (Στο κείμενο: αντιλαμβάνομαι, εννοώ)
= Αν δεν αισθάνεσαι καλά, ίσως θα πρέπει να καλέσουμε τον γιατρό.
ἐπλήρωσαν: (Στο κείμενο: επανδρώνω με πλήρωμα πλοίο)
= Μπορείς να πληρώνεις τους λογαριασμούς μέσω της τράπεζας με μια πάγια εντολή.
διέφθειρον: (Στο κείμενο: σκοτώνω)
= Κατηγόρησαν τον Σωκράτη πως διέφθειρε τους νέους με τις ιδέες του.
αἰτίαν: (Στο κείμενο: κατηγορία)
= Για να επιλύσουμε οριστικά το πρόβλημα, πρέπει πρώτα να εντοπίσουμε την αιτία.
δῆμον: (Στο κείμενο: δημοκρατική παράταξη, δημοκρατικοί)
= Ο δήμος μας έχει αναλάβει τη φροντίδα των αδέσποτων ζώων.
 
ΘΕΜΑ 119
Να γράψετε μία ομόρριζη λέξη της Νέας Ελληνικής, απλή ή σύνθετη, για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: ἤγαγον, ἀπεχρῶντo, ὑποσχεῖν, ἐφόνευον, ὀφειλομένων.
 
Απάντηση:
ἤγαγον: αγωγή, παραγωγή, απαγωγή, διαγωγή, ανάγωγος, άξονας, λοχαγός, ξεναγός
ἀπεχρῶντo: χρήμα, χρήσιμος, άχρηστος, εύχρηστος, κατάχρηση, χρησιμοποίηση
ὑποσχεῖν: σχέση, σχέδιο, σχήμα, συνοχή, μετοχή, ενοχή, παροχή
ἐφόνευον: φόνος, δολοφονία, φονιάς
ὀφειλομένων: όφελος, οφειλέτης, επωφελής
 
ΘΕΜΑ 120
Να βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ομόρριζη λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: διαγωγή, πλοίο, ναύτης, όραμα, φόρεμα.
 
Απάντηση:
διαγωγή: ἤγαγον
πλοίο: περιπλεῦσαι
ναύτης: νεῶν
όραμα: ἑώρων
φόρεμα: ἐπιφέροντες
 
ΘΕΜΑ 138
Να γράψετε μία ομόρριζη λέξη της Νέας Ελληνικής, απλή ή σύνθετη, για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: ἤγαγον, γιγνόμενα, ἐδύναντο, παρέμεινε, δοκοῦντας.
 
Απάντηση:
ἤγαγον: αγέλη, άγημα, αγωγή, αγώγι, αγωγιάτης, αγώγιμος, αγωγός, αγώνας, ακτίνα, άμαξα, ανάγωγος, άξιος, άξονας, απαγωγή, αρχηγός, δημαγωγός, διαγωγή, εισαγωγέας, επαγωγικός, λοχαγός, νηπιαγωγός, ξεναγός, παραγωγός, παρείσακτος, παρθεναγωγείο, προακτέος, προσαγωγός, στρατηγός, συναγωγή, υδραγωγείο, χορηγός
γιγνόμενα: άγονος, γενέθλια, γένεση, γενέτειρα, γενετικός, γένος, γηγενής, γονίδιο, γονιός, γόνος, γυνή, ενδογενής, εξωγενής, επίγονος, ευγενής, νεογνό, πολυγονία, πρόγονος, πρωτογενής
ἐδύναντο: δυνατός, δυνατότητα, δύναμη, δυναμικός, ενδυνάμωση, δυναμικό (το), δυναμισμός, δυνητικός, δυνάστης, δυναστεία, καταδυνάστευση, δυναμίτης, αδυναμία, αδύναμος, δυναμωτικό, δυναμικότητα, δυναμισμός, δυναμίτης, δυναμογόνος, δυναμογράφος, δυναμόμετρο
παρέμεινε: ανυπόμονος, διαμονή, διαμονητήριο, εμμονή, έμμονος, επιμονή, επίμονος, μενετός, μοναχικός, μοναχός, μονή, μόνιμος, μονιμότητα, μόνος, παραμονή, προσμονή, υπομονετικός, υπομονή
δοκοῦντας: αδόκητος, αδοκήτως, αδόκιμος, άδοξος, αισιοδοξία, αισιόδοξος, απαισιοδοξία, απαισιόδοξος, απροσδόκητος, δόγμα, δογματικός, δογματικότητα, δογματισμός, δοκησίσοφος, δοκιμασία, δοκιμή, δοκίμιο, δοκιμιογράφος, δόκιμος, δόξα, δοξασία, δοξαστικός, δοξολογία, ένδοξος, επίδοξος, κενόδοξος, ματαιοδοξία, ματαιόδοξος, μισαλλοδοξία, μισαλλόδοξος, ορθόδοξος, παραδοξολογία, παράδοξος, προσδοκία, προσδόκιμος, φιλοδοξία, φιλόδοξος
 
ΘΕΜΑ 139
Να βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ομόρριζη λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: προσαγωγή, παραλήπτης, υπέρβαση, αγχόνη, κατανάλωση.
 
Απάντηση:
προσαγωγή: ἤγαγον
παραλήπτης: λαβόντες
υπέρβαση: ἐσβῆναι
αγχόνη: ἀπήγχοντο
κατανάλωση: ἀνηλοῦντο
 
ΘΕΜΑ 140
Να βρείτε στο παραπάνω κείμενο μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: εξαγώγιμος, μητροκτόνος, αποβάθρα, αφθαρσία, αγχώδης.
 
Απάντηση:
εξαγώγιμος: ἤγαγον
μητροκτόνος: ἀπέκτεινον
αποβάθρα: ἐσβῆναι
αφθαρσία: διέφθειρον
αγχώδης: ἀπήγχοντο
 
ΘΕΜΑ 158
Να βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: αίσθηση, διαγωγή, αγχόνη, καταναλωτής, παράδοξο.
 
Απάντηση:
αίσθηση: αἰσθόμενοι
διαγωγή: ἤγαγον
αγχόνη: ἀπήγχοντο
καταναλωτής: ἀνηλοῦντο
παράδοξο: δοκοῦντας
 
ΘΕΜΑ 159
Να βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: ευαισθησία, αδυναμία, διάγνωση, διορατικός, άφιξη.
 
Απάντηση:
ευαισθησία: αἰσθόμενοι
αδυναμία: ἐδύναντο
διάγνωση: κατέγνωσαν
διορατικός: ἑώρων
άφιξη: ἀφικόμενος
 
ΘΕΜΑ 160
Να γράψετε μία ομόρριζη λέξη, απλή ή σύνθετη, της Νέας Ελληνικής για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: αἰσθόμενοι, ἤγαγον, περιεκομίζοντο, ὑποσχεῖν, δοκοῦντας.
 
Απάντηση:
αἰσθόμενοι: αίσθηση, ευαισθησία, αναισθησία, αισθητός, προαίσθηση, ψευδαίσθηση, διαίσθηση, παραίσθηση, συναίσθηση, συναίσθημα, αισθητικός, ακαλαίσθητος, ανεπαίσθητος, αισθαντικός, αισθητήριο
ἤγαγον: αγωγή, αγωγός, αγώνας, άγημα, άξονας, απαγωγή, συναγωγή, διαγωγή, εισαγωγέας, αρχηγός, στρατηγός, λοχαγός, ξεναγός, αγέλη, αγώγι, αγωγιάτης, αγώγιμος, ακτίνα, άμαξα, ανάγωγος, άξιος, εισακτέος, επαγωγός, επείσακτος, ευαγής, καταγώγιο, παιδαγωγός, παρείσακτος, παρθεναγωγείο, πλοηγός, συναξάρι, σύναξη, υδραγωγείο.
περιεκομίζοντο: ανακομιδή, αποκομιδή, αποκόμιση, διακομιδή, διακομιστής, διαμετακομιστικός, κομιστής, κόμιστρο, μετακόμιση, προσκόμιση, συγκομιδή
ὑποσχεῖν: ανακωχή, ανθεκτικός, αντοχή, άσχετος, έξη, εξής, εξοχή, έξοχος, μέθεξη, πάροχος, πολιούχος, ραβδούχος, σχεδόν, σχέση, σχετικός, σχήμα, σχηματικός, σχολείο, σχολή, σχόλη
δοκοῦντας: αδόκητος, αδοκήτως, αδόκιμος, άδοξος, αισιοδοξία, αισιόδοξος, απαισιοδοξία, απαισιόδοξος, απροσδόκητος, δόγμα, δογματικός, δογματικότητα, δογματισμός, δοκησίσοφος, δοκιμασία, δοκιμή, δοκίμιο, δοκιμιογράφος, δόκιμος, δόξα, δοξασία, δοξαστικός, δοξολογία, ένδοξος, επίδοξος, κενόδοξος, ματαιοδοξία, ματαιόδοξος, μισαλλοδοξία, μισαλλόδοξος, ορθόδοξος, παραδοξολογία, παράδοξος, προσδοκία, προσδόκιμος, φιλοδοξία, φιλόδοξος
 
ΘΕΜΑ 178
Να γράψετε μία ομόρριζη λέξη της Νέας Ελληνικής, απλή ή σύνθετη, για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: περιεκομίζοντο, ἀπέκτεινον, ἐκβιβάζοντες, ὑποσχεῖν, κατέγνωσαν.
 
Απάντηση:
περιεκομίζοντο: ανακομιδή, αποκομιδή, αποκόμιση, διακομιδή, διακομιστής, διαμετακομιστικός, κομιστής, κόμιστρο, μετακόμιση, προσκόμιση, συγκομιδή
ἀπέκτεινον: αυτοκτονία, πατροκτονία, μητροκτόνος, μυοκτονία, ζωοκτονία, ανθρωποκτονία, λιμοκτονώ, αδελφοκτόνος, βρεφοκτόνος
ἐκβιβάζοντες: αποβίβαση, υποβίβαση, διαβίβαση, συμβιβασμός, μεταβίβαση, διαβιβαστής  
ὑποσχεῖν: ακατάσχετος, ανακωχή, ανεκτός, ανθεκτικός, ανοχή, αντοχή, αποχή, διπλωματούχος, εκεχειρία, ένοχος, έξη, εξής, εξοχή, ευεξία, εφεκτικός, εχεμύθεια, εχέμυθος, εχέφρων, ηνίοχος, κατεχόμενα, κατοχή, κάτοχος, καχεκτικός, καχεξία, κληρούχος, μετοχή, μέτοχος, νουνεχής, οχυρό, παροχή, πάροχος, πολιούχος, προνομιούχος, ραβδούχος, συνεχής, σχέδιο, σχεδόν, σχέση, σχετικός, σχήμα, σχολείο, υπέροχος, χτικιό
κατέγνωσαν: γνωμικό, ανάγνωση, επίγνωση, διάγνωση, πρόγνωση, γνώση, γνώμη, συγγνώμη, διχογνωμία, ισχυρογνώμων, εμπειρογνώμων, ευγνωμοσύνη, αγνωμοσύνη, άγνωστος, απόγνωση, αναγνώστης, παντογνώστης
 
ΘΕΜΑ 179
Να γράψετε μία ομόρριζη λέξη της Νέας Ελληνικής, απλή ή σύνθετη, για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: διέφθειρον, ἱερῷ, παρέμεινε, δοκοῦντας, ἐφόνευον.
 
Απάντηση:
διέφθειρον: αδιάφθορος, άφθαρτος, διαφθορά, διαφθορέας, παραφθορά, φθαρμένος, φθαρτός, φθειρίαση, φθορά, φθοροποιός, ψυχοφθόρος
ἱερῷ: ιεροσύνη, αρχιερέας, ιεραρχία, ιερατικός, ιέρεια
παρέμεινε: ανυπόμονος, διαμονή, εμμονή, έμμονος, επιμονή, επίμονος, μενετός, μοναχικός, μοναχός, μονή, μόνιμος, μονιμότητα, μόνος, παραμονή, προσμονή, υπομονετικός, υπομονή
δοκοῦντας: αδόκητος, αδοκήτως, αδόκιμος, άδοξος, αισιοδοξία, αισιόδοξος, απαισιοδοξία, απαισιόδοξος, απροσδόκητος, δόγμα, δογματικός, δογματικότητα, δογματισμός, δοκησίσοφος, δοκιμασία, δοκιμή, δοκίμιο, δοκιμιογράφος, δόκιμος, δόξα, δοξασία, δοξαστικός, δοξολογία, ένδοξος, επίδοξος, κενόδοξος, ματαιοδοξία, ματαιόδοξος, μισαλλοδοξία, μισαλλόδοξος, ορθόδοξος, παραδοξολογία, παράδοξος, προσδοκία, προσδόκιμος, φιλοδοξία, φιλόδοξος
ἐφόνευον: δολοφονία, φόνος, φονιάς, φονικός
 
ΘΕΜΑ 180
Να βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: απόπλους, ανάληψη, ανανδρία, διορατικός, επίμονος.
 
Απάντηση:
απόπλους: προσπλεούσας, περιπλεῦσαι
ανάληψη: λαβόντες, λάβοιεν
ανανδρία: ἄνδρας
διορατικός: ἑώρων
επίμονος: παρέμεινε
 
ΘΕΜΑ 198
Να βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ομόρριζη λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: ευαίσθητος, άγνοια, άγχος, καταναλωτής, δόγμα.
 
Απάντηση:
ευαίσθητος: αἰσθόμενοι
άγνοια: κατέγνωσαν
άγχος: ἀπήγχοντο
καταναλωτής: ἀνηλοῦντο
δόγμα: δοκοῦντας
 
ΘΕΜΑ 199
Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου, να γράψετε μία σύνθετη ομόρριζη λέξη της Νέας Ελληνικής: λαβόντες, ἤγαγον, ἔπεισαν, ἑώρων, ἐδύναντο.
 
Απάντηση:
λαβόντες: ακατάληπτος, αμεροληψία, ανεπανάληπτος, αντιλαβή, αντίληψη, αντισυλληπτικό, αντισύλληψη, απολαβή, ασύλληπτος, δικολάβος, εικονολήπτης, επανάληψη, επιληψία, εργολάβος, ευυπόληπτος, ηχολήπτης, ηχοληψία, θρησκόληπτος, θρησκοληψία, καταληπτός, κατάληψη, καταληψίας, μεροληψία, μετάληψη, παραλαβή, παραλήπτης, περίληψη, προκατάληψη, πρόσληψη, συλλαβή, σύλληψη, υπόληψη, χειρολαβή
ἤγαγον: απαγωγή, συναγωγή, διαγωγή, εισαγωγέας, αρχηγός, στρατηγός, λοχαγός, ξεναγός, ανάγωγος, εισακτέος, επαγωγός, επείσακτος, ευαγής, καταγώγιο, παιδαγωγός, παρείσακτος, παρθεναγωγείο, πλοηγός, συναξάρι, σύναξη, υδραγωγείο
ἔπεισαν: πειθαναγκασμός, πειθαρχία, πεισιθάνατος
ἑώρων: αδιόρατος, αντικατοπτρισμός, αόμματος, αόρατος, αυτόπτης, αυτοψία, διορατικός, ειδύλλιο, είδωλο, ενόραση, επόπτης, εποπτικός, θεόρατος, θυρωρός, ιδεολογία, ιδεολογικός, ιδεολόγος, κάτοπτρο, κάτοψη, μέτωπο, πανόραμα, παρόραμα, παρωπίδα, πρόσοψη, προσωπίδα, πρόσωπο, συνοπτικός, τηλεόραση, ύποπτος, υποψία
ἐδύναντο: ενδυνάμωση, καταδυνάστευση, αδυναμία, αδύναμος, δυναμόμετρο
 
ΘΕΜΑ 200
Να βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ομόρριζη λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: πρόσληψη, διαπαιδαγώγηση, αυτοπεποίθηση, αγχώδης, αναλώσιμος.
 
Απάντηση:
πρόσληψη: λαβόντες, λάβοιεν, λαβόντων
διαπαιδαγώγηση: ἤγαγον
αυτοπεποίθηση: ἔπεισαν, ἐπείσθησαν
αγχώδης: ἀπήγχοντο
αναλώσιμος: ἀνηλοῦντο
 
ΘΕΜΑ 218
Να βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ομόρριζη λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: αναίσθητος, άξονας, διακομιδή, κατάχρηση, άγνοια.
 
Απάντηση:
αναίσθητος: αἰσθόμενοι
άξονας: ἤγαγον
διακομιδή: περιεκομίζοντο
κατάχρηση: ἀπεχρῶντo
άγνοια: κατέγνωσαν
 
ΘΕΜΑ 219
Να γράψετε μία ομόρριζη λέξη της Νέας Ελληνικής, απλή ή σύνθετη, για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: ἤγαγον, περιεκομίζοντο, ἐσβῆναι, ἑώρων, ἀνηλοῦντο.
 
Απάντηση:
ἤγαγον: αγωγή, αγωγός, παραγωγός, δημαγωγός, προσαγωγός, νηπιαγωγός, αγώνας, άγημα, άξονας, απαγωγή, συναγωγή, διαγωγή, εισαγωγέας, αρχηγός, στρατηγός, λοχαγός, ξεναγός, άμαξα, παρείσακτος, πλοηγός, ξεναγός, λοχαγός, χορηγός, σύναξη, υδραγωγείο, άξονας
περιεκομίζοντο: ανακομιδή, αποκομιδή, αποκόμιση, διακομιδή, διακομιστής, διαμετακομιστικός, κομιστής, κόμιστρο, μετακόμιση, προσκόμιση, συγκομιδή
ἐσβῆναι: άβατος, ακροβάτης, ανάβαση, αναβάτης, βάδην, βαθμός, βάθρο, βακτηρία, βάση, βασικός, βάσιμος, βατήρας, βατός, βήμα, βηματοδότης, βωμός, διάβαση, διαβάτης, δύσβατος, έμβασμα, επιβάτης, κατάβαση, μεταβατικός, παραβάτης, πρόβατο, πρόσβαση
ἑώρων: αδιόρατος, αντικατοπτρισμός, αόμματος, αόρατος, αυτόπτης, αυτοψία, διορατικός, είδος, ειδύλλιο, είδωλο, ενόραση, επόπτης, εποπτικός, θεόρατος, θυρωρός, ιδανικός, ιδέα, ιδεατός, ιδεολογία, ιδεολογικός, ιδεολόγος, κάτοπτρο, κάτοψη, μέτωπο, όμμα, οπή, οπτικός, όραμα, οραματιστής, όραση, ορατός, οφθαλμός, όψη, πανόραμα, παρόραμα, παρωπίδα, πρόσοψη, προσωπίδα, πρόσωπο, συνοπτικός, τηλεόραση, ύποπτος, υποψία
ἀνηλοῦντο: καταναλωτής, παρανάλωμα, καταναλωτικός
 
ΘΕΜΑ 220
Να γράψετε ένα σύνθετο ομόρριζο ουσιαστικό της Νέας Ελληνικής, για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: αἰσθόμενοι, λαβόντες, ὑποσχεῖν, κατέγνωσαν, ἐπιφέροντες.
 
Απάντηση:
αἰσθόμενοι: διαίσθηση, συναίσθηση, αναισθησία, συναίσθημα, παραίσθηση, ψευδαίσθηση, προαίσθημα
λαβόντες: αμεροληψία, αντιλαβή, αντίληψη, απολαβή, δικολάβος, εικονολήπτης, επανάληψη, επιληψία, εργολάβος, ηχολήπτης, ηχοληψία, θρησκοληψία, κατάληψη, μεροληψία, μετάληψη, παραλαβή, παραλήπτης, περίληψη, προκατάληψη, πρόσληψη, συλλαβή, σύλληψη, υπόληψη, χειρολαβή
ὑποσχεῖν: αλληλουχία, ανακωχή, ανέχεια, ανοχή, εξοχή, εποχή, ευεξία, ευωχία, εχεμύθεια, κατοχή, καχεξία, κληρουχία, οχυρός, οχύρωση, παροχή, προεξοχή, συνέχεια, συνοχή
κατέγνωσαν: διάγνωση, επίγνωση, ανάγνωση, συγγνώμη, ευγνωμοσύνη, παντογνωσία, απόγνωση, πρόγνωση
ἐπιφέροντες: αμφορέας, διένεξη, συνεισφορά, φαρέτρα, διαφορά, προσφορά, εισφορά, εκφορά, συμπεριφορά, πληροφορία, μεταφορά, προφορά, δορυφόρος, λεωφόρος
 
Ἱστορίαι, 3, 81.3-81.5
Α. ΚΕΙΜΕΝΟ
Οἱ δὲ πολλοὶ τῶν ἱκετῶν, ὅσοι οὐκ ἐπείσθησαν, ὡς ἑώρων τὰ γιγνόμενα, διέφθειρον αὐτοῦ ἐν τῷ ἱερῷ ἀλλήλους, καὶ ἐκ τῶν δένδρων τινὲς ἀπήγχοντο, οἱ δ᾽ ὡς ἕκαστοι ἐδύναντο ἀνηλοῦντο. Ἡμέρας τε ἑπτά, ἃς ἀφικόμενος ὁ Εὐρυμέδων ταῖς ἑξήκοντα ναυσὶ παρέμεινε, Κερκυραῖοι σφῶν αὐτῶν τοὺς ἐχθροὺς δοκοῦντας εἶναι ἐφόνευον, τὴν μὲν αἰτίαν ἐπιφέροντες τοῖς τὸν δῆμον καταλύουσιν, ἀπέθανον δέ τινες καὶ ἰδίας ἔχθρας ἕνεκα, καὶ ἄλλοι χρημάτων σφίσιν ὀφειλομένων ὑπὸ τῶν λαβόντων· πᾶσά τε ἰδέα κατέστη θανάτου, καὶ οἷον φιλεῖ ἐν τῷ τοιούτῳ γίγνεσθαι, οὐδὲν ὅτι οὐ ξυνέβη καὶ ἔτι περαιτέρω. Καὶ γὰρ πατὴρ παῖδα ἀπέκτεινε καὶ ἀπὸ τῶν ἱερῶν ἀπεσπῶντο καὶ πρὸς αὐτοῖς ἐκτείνοντο, οἱ δέ τινες καὶ περιοικοδομηθέντες ἐν τοῦ Διονύσου τῷ ἱερῷ ἀπέθανον.
 
ΘΕΜΑ 117
Να βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ομόρριζη λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: άγχος, άφιξη, κατάσταση, γονιός, απόσπαση.
 
Απάντηση:
άγχος: ἀπήγχοντο
άφιξη: ἀφικόμενος
κατάσταση: κατέστη
γονιός: γίγνεσθαι
απόσπαση: ἀπεσπῶντο
 
ΘΕΜΑ 137  
Να γράψετε μία σύνθετη ομόρριζη λέξη της Νέας Ελληνικής, για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: γιγνόμενα, ναυσί, αἰτίαν, δῆμον, λαβόντων.
 
Απάντηση:
γιγνόμενα: ευγενής, αγένεια, εγγονός, απόγονος, δευτερογενής, γενεσιουργός
ναυσί: ναύσταθμος, ναύαρχος, ναυαγοσώστης, ναυμαχία, πεζοναύτης, νηοψία
αἰτίαν: αιτιολόγηση, αιτιοκρατία, αναίτια
δῆμον: απόδημος, ενδημικός, δημαγωγός, δημοκρατία, δημοφιλής, δημογέροντας
λαβόντων: προκατειλημμένος, περίληψη, δανειολήπτης, ασύλληπτος, εργολαβία
 
ΘΕΜΑ 157
Να αντιστοιχίσετε καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή της νεοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Β περισσεύουν.
Α: 1. ἡμέρας 2. δοκοῦντας 3. χρημάτων 4. λαβόντων 5. ἀπέθανον
Β: α. άχρηστος β. θνησιμότητα γ. δογματικός δ. εφημερίδα ε. εξημερώνω ζ. δοκός η. αιμοληψία
 
Απάντηση:
1. ἡμέρας - δ. εφημερίδα
2. δοκοῦντας - γ. δογματικός
3. χρημάτων - α. άχρηστος
4. λαβόντων - η. αιμοληψία
5. ἀπέθανον - β. θνησιμότητα
 
ΘΕΜΑ 177
Να αντιστοιχίσετε καθεμία νεοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή της αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Α περισσεύουν.
Α: 1. ερώτηση 2. επιμερισμός 3. αφιέρωση 4. άφθαρτος 5. ικεσία 6. αόρατος 7. εφημερίδα
Β: α. ἱκετῶν β. ἑώρων γ. διέφθειρον δ. ἱερῷ ε. ἡμέρας
 
Απάντηση:
3. αφιέρωση - δ. ἱερῷ
4. άφθαρτος - γ. διέφθειρον
5. ικεσία - α. ἱκετῶν
6. αόρατος - β. ἑώρων
7. εφημερίδα - ε. ἡμέρας
 
ΘΕΜΑ 197
Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου, να γράψετε μία ομόρριζη λέξη της Νέας Ελληνικής, απλή ή σύνθετη: ἐπείσθησαν, ἑώρων, ἐδύναντο, εἶναι, ἐκτείνοντο.
 
Απάντηση:
ἐπείσθησαν: πειθώ, εύπιστος, πειθήνιος, πίστωση, αξιοπιστία, πιθανότητα, εμπιστοσύνη
ἑώρων: ορατός, όραση, διορατικός, οφθαλμός, αυτόπτης, αυτοψία, οπτασία, κάτοπτρο, είδωλο, σύνοψη, άποψη, προοπτική   
ἐδύναντο: δύναμη, αδύναμος, δυνατός, δυνάστης, δυναμικός, δυνατότητα
εἶναι: ουσία, ουσιαστικός, παρόν, περιουσία, εξουσία, όντως
ἐκτείνοντο: ανθρωποκτονία, αυτοκτονία, μητροκτονία, πατροκτόνος  
 
ΘΕΜΑ 217
Να βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: όραμα, αναλώσιμος, άφιξη, απροσδόκητος, βήμα.
 
Απάντηση:
όραμα: ἑώρων
αναλώσιμος: ἀνηλοῦντο
άφιξη: ἀφικόμενος
απροσδόκητος: δοκοῦντας
βήμα: ξυνέβη