Ιστορία Προσανατολισμού: Η περίθαλψη (1914-1921) [Επεξεργασία πηγής]

Julie Niemela

Ιστορία Προσανατολισμού: Η περίθαλψη (1914-1921) [Επεξεργασία πηγής]
 
Συνδυάζοντας τις ιστορικές σας γνώσεις με τις απαραίτητες πληροφορίες από το ακόλουθο κείμενο, να παρουσιάσετε: α) τις πρωτοβουλίες που πήραν οι κυβερνήσεις Βενιζέλου κατά την περίοδο 1917-1919 με στόχο την αποτελεσματική αντιμετώπιση του ζητήματος των προσφύγων του πρώτου διωγμού, και β) το τι περιλάμβανε η μέριμνα για τους πρόσφυγες.
 
Κατά την περίοδο του Εθνικού Διχασμού, από τον Οκτώβριο του 1916 έως τον Ιούλιο του 1917, η κυβέρνηση Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη αντιμετώπισε το ζήτημα των προσφύγων συστηματικότερα, ιδρύοντας την Ανωτάτην Διεύθυνσιν Περιθάλψεως, η οποία αποτελούσε ιδιαίτερη κρατική υπηρεσία. Έργο της αποτελούσε η περίθαλψη των προσφύγων και των στρατευμένων καθώς και η εποπτεία των αγαθοεργώνκαι ευαγών ιδρυμάτων. Ίδρυσε στη Θεσσαλονίκη φθισιατρείο, γηροκομείο και βρεφοκομείο προσφύγων ενώ οργάνωσε καθημερινά συσσίτια στη Θεσσαλονίκη και σε άλλες πόλεις της Μακεδονίας.
Με την επικράτηση του Βενιζέλου ιδρύθηκε, τον Ιούλιο του 1917, το Υπουργείο Περιθάλψεως, το οποίο θα μεριμνούσε συστηματικά, εκτός από τους πρόσφυγες, και για τις οικογένειες των εφέδρων που βρίσκονταν στο μέτωπο, και τις οικογένειες των θυμάτων του πολέμου. [..] Με νομοθετικό διάταγμα τον Απρίλιο του 1919 επεκτάθηκε η παρεχόμενη στους πρόσφυγες περίθαλψη και σε άλλες κατηγορίες προσφύγων, όπως ήταν οι πρόσφυγες από τη Ρωσία, και γενικότερα σε άπορους και αναξιοπαθούντες «ανεξαρτήτως της προελεύσεως ή κατοικίας ή εθνικότητας αυτών».
 
Ν. ΑΝΔΡΙΩΤΗΣ, Η πρώτη προσφυγιά – Ελληνικές προσφυγικές μετακινήσεις 1906 – 1922, σ. 100.
 
Ενδεικτική απάντηση
α) Κατά την περίοδο του Εθνικού Διχασμού (1916-1917) η κυβέρνηση Βενιζέλου ίδρυσε στη Θεσσαλονίκη την «Ανωτάτην Διεύθυνσιν Περιθάλψεως». Όπως επισημαίνεται στην πηγή, η κρατική αυτή υπηρεσία αποσκοπούσε στην πιο συστηματική διαχείριση του ζητήματος της περίθαλψης των προσφύγων και των στρατευμένων, έχοντας, παράλληλα, υπό τον έλεγχό της τη λειτουργία των αγαθοεργών και φιλανθρωπικών ιδρυμάτων. Τον Ιούλιο του 1917 (είχε επικρατήσει ο Βενιζέλος και ο βασιλιάς Κωνσταντίνος είχε εγκαταλείψει την Ελλάδα) ιδρύθηκε το Υπουργείο Περιθάλψεως. Για πρώτη φορά θεσμοθετήθηκε η περίθαλψη και για τις οικογένειες των εφέδρων που βρίσκονταν στο μέτωπο και για τις οικογένειες των θυμάτων του πολέμου. Τα στοιχεία αυτά επιβεβαιώνονται από το παράθεμα, όπου επιπροσθέτως αναφέρεται πως τον Απρίλιο του 1919 η κυβέρνηση Βενιζέλου, με νομοθετικό διάταγμα, διεύρυνε ακόμη περισσότερο τον αριθμό των ωφελούμενων προσφύγων εντάσσοντας σε αυτούς που περιθάλπονταν πρόσθετες κατηγορίες, όπως αυτούς από τη Ρωσία, καθώς και τους φτωχούς και «αναξιοπαθούντες» ανεξάρτητα από τη χώρα προέλευσης, την κατοικία ή την εθνικότητά τους.
Μολονότι η Ελλάδα βρισκόταν σε πολεμική αναμέτρηση (Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος) και οι οικονομικές συνθήκες ήταν αντίξοες, η φροντίδα για τους πρόσφυγες ήταν περισσότερο οργανωμένη από το 1917 έως το 1921. Σύμφωνα με στοιχεία των υπηρεσιών του Υπουργείου Περιθάλψεως, δέχτηκαν περίθαλψη κατά διαστήματα περίπου 450.000 πρόσφυγες.
 
β) Η μέριμνα για τους πρόσφυγες περιελάμβανε:
- Διανομή χρηματικού βοηθήματος. Ιδιαίτερο επίδομα δινόταν σε ιερείς, δασκάλους και επιμελείς μαθητές.
- Διανομή συσσιτίου. Οργανώθηκαν καθημερινά συσσίτια από το κράτος ή το Πατριωτικό Ίδρυμα σε συνοικίες των πόλεων όπου ήταν συγκεντρωμένοι πολλοί πρόσφυγες. Όπως, μάλιστα, αναφέρεται και στο παράθεμα, οργανώνονταν από την κυβέρνηση Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη, ήδη από τον Οκτώβρη του 1916, καθημερινά συσσίτια τόσο στη Θεσσαλονίκη, όσο και σε άλλες πόλεις της Μακεδονίας.
- Παροχή ιατρικής περίθαλψης. Διορίστηκαν γιατροί, φαρμακοποιοί και μαίες, αποκλειστικά για τους πρόσφυγες.
- Χορήγηση φαρμάκων και νοσηλεία σε νοσοκομεία, δημόσια ή ειδικά διαμορφωμένα για την περίθαλψη των προσφύγων. Όπως πληροφορούμαστε από την πηγή, η κυβέρνηση Βενιζέλου ίδρυσε για τους πρόσφυγες φθισιατρείο, γηροκομείο, καθώς και βρεφοκομείο.
- Στέγαση σε προσωρινά καταλύματα, (σκηνές ή παραπήγματα), σε δημόσια και σε επιταγμένα ή μισθωμένα ιδιωτικά κτίρια.
- Παροχή ενδυμάτων και κλινοσκεπασμάτων.
- Βοήθεια για εύρεση εργασίας.
- Δωρεάν μετακίνηση, ομαδική ή ατομική, για εύρεση στέγης και εργασίας η για επιστροφή στις περιοχές της προηγούμενης εγκατάστασης.