Νεοελληνική Γλώσσα Γ΄ Λυκείου: Άποψη: Παιδεία, κοινωνία και ανάπτυξη!

Marian Voicu
 
Νεοελληνική Γλώσσα Γ΄ Λυκείου: Άποψη: Παιδεία, κοινωνία και ανάπτυξη!
 
Ενδεικτικά Κριτήρια Αξιολόγησης για τη Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία Γ΄ τάξης Γενικού Λυκείου
 
Κριτήριο αξιολόγησης 1
 
Κείμενο 1
Το κείμενο που ακολουθεί είναι διασκευή άρθρου γνώμης, το οποίο δημοσιεύτηκε στον ημερήσιο τύπο, σχετικά με τον ρόλο της παιδείας στη σύγχρονη κοινωνία.
 
Άποψη: Παιδεία, κοινωνία και ανάπτυξη!
 
Η παιδεία και η εκπαίδευση είναι ο τομέας στον οποίο η Ελλάδα παρουσιάζει ένα από τα σημαντικότερα ελλείμματα συγκριτικά με τις άλλες προηγμένες χώρες της Ευρώπης και αυτό δεν μπορεί κανείς να το υποβαθμίσει, με τον οποιοδήποτε τρόπο, ό,τι είδους ιδεοληψία και να κουβαλάει πάνω του. Η παιδεία είναι προτεραιότητα επιβίωσης, πλέον, για τον τόπο μας και ως τέτοια επιβάλλεται να την αξιολογήσει και να την αναβαθμίσει, επειγόντως μάλιστα, το σύνολο της κοινωνίας. Η παιδεία σήμερα είναι ένα πολύ σημαντικό οικονομικό θέμα, αλλά και ένα μείζον κοινωνικό ζήτημα για την ταλαιπωρημένη από τη δεκαετή κρίση Ελλάδα.
Η παιδεία, πράγματι, είναι ένα κολοσσιαίας σημασίας ζητούμενο για την ελληνική κοινωνία και το μέλλον της νέας γενιάς, καθώς αποτελεί το βασικό μοτέρ εξέλιξης της κοινωνικής δομής, των επιστημών και του πολιτισμού. Παράλληλα είναι εργαλείο βασικό για την αναβάθμιση της οικονομίας και της τεχνολογίας. Η παιδεία, μαζί με την ελευθερία και τη δημοκρατία, έννοιες αναπόσπαστες άλλωστε και μεταξύ τους ανατροφοδοτούμενες, αποτελούν το ύψιστο δημόσιο αγαθό στον σύγχρονο κόσμο. Η πρόσβαση στην παιδεία αφορά ή πρέπει να αφορά όλες σχεδόν τις κοινωνικές ομάδες και αυτή ήταν η επιτυχία του μεταπολεμικού συστήματος της Δύσης. Η περίφημη μεσαία τάξη, η οποία λειτούργησε όντως ως η ραχοκοκαλιά του μεταπολεμικού μοντέλου, ήταν το αποτέλεσμα αυτής της ευρύτερης πρόσβασης στην παιδεία γενικότερα και της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ειδικότερα.
Η παιδεία υπήρξε ο μεγάλος κοινωνικός αναβατήρας (και περισσότερο στις φτωχότερες χώρες σαν την Ελλάδα) και ο παράγοντας σύγκλισης ισοδυνάμων ευκαιριών και δυνατοτήτων, πεμπτουσία δηλαδή της δημοκρατίας σε κάθε πολιτισμένη και ανεπτυγμένη κοινωνία. Τα χρόνια της κρίσης, όμως, στην Ελλάδα αυτός ο εξαιρετικός μηχανισμός σχεδόν κονιορτοποιήθηκε. Η έλλειψη συγκρότησης και στόχων με γνώμονα την παιδεία, οδήγησε γρήγορα στην περαιτέρω όξυνση των κοινωνικών ανισοτήτων. Σήμερα, τα περιθώρια που διαθέτουν αρκετές κοινωνικές ομάδες, για να σπουδάσουν τα παιδιά τους, είναι δραματικά συμπιεσμένα… Άρα; Η απόκτηση των γνώσεων, η ανάδειξη των δεξιοτήτων, η εκπαίδευση υψηλού επιπέδου, οι μεταπτυχιακές σπουδές και οι καλές δουλειές είναι στην Ελλάδα το αποκλειστικό προνόμιο των εύπορων οικογενειών;
Η νέα εποχή της ατελείωτης τεχνολογίας, της πλούσιας γνώσης, του καλά καταρτισμένου ανθρώπινου δυναμικού και της ταχύτατης μετανάστευσης των πληροφοριών και των κεφαλαίων, διαμορφώνει οικονομίες πολύ υψηλής ανταγωνιστικότητας. Οι κοινωνίες που δεν θα μπορέσουν να ανταποκριθούν σε αυτήν την πρόκληση κινδυνεύουν να γκρεμιστούν (και ήδη υποχωρούν) από τη θέση που έχουν καταλάβει στο διεθνές σύστημα επί πολλές δεκαετίες. Πόσο μάλλον η Ελλάδα! Το αντίδοτο ασφαλώς είναι η παιδεία δυνατού επιπέδου, οι επενδύσεις σε ανθρώπινο δυναμικό και έρευνα. Από την ικανότητα των χωρών, στη δημιουργία νέων ανταγωνιστικών προϊόντων και υπηρεσιών διεθνούς ζήτησης, στη νέα τεχνολογία που μεταβάλλει τα κόστη και τους οικονομικούς κλάδους, θα κριθούν η ανάκαμψη των οικονομιών και η ανάπτυξη των κοινωνιών, για τις οποίες πολύς λόγος γίνεται πρωτίστως σήμερα στη χώρα μας. Είναι ο επόμενος κύκλος που θα κρίνει τη βιωσιμότητα και την προοπτική, το βιοτικό επίπεδο, τα εισοδήματα, τις θέσεις απασχόλησης, ιδίως για την Ελλάδα. Εάν πράγματι η χώρα μας θα καταφέρει κάποτε, δηλαδή, να βγει από την κρίση…
 
Γ. Κοτόφωλος, Η Καθημερινή, 11.06.2018
 
ΚΕΙΜΕΝΟ 2
Το παρακάτω κείμενο αποτελεί αναδημοσίευση σε ελληνική μετάφραση ειδησεογραφικού άρθρου (Το Βήμα - New York Times, 30/03/2012).
 
Πώς ένα ορφανό από το Νότιο Σουδάν σπουδάζει στο Γέιλ
 
Ο Πολ Λόρεμ ενσαρκώνει μια ωμή αλήθεια για τον κόσμο: το ταλέντο είναι παγκόσμιο αλλά οι ευκαιρίες όχι.
Ο 21χρονος Λόρεμ είναι ένα ορφανό από ένα χωριό του Νότιου Σουδάν που δεν έχει ηλεκτρισμό. Οι γονείς του δεν τον έστειλαν ποτέ σχολείο και μεγάλωσε χωρίς καθοδήγηση ενηλίκων σε ένα στρατόπεδο προσφύγων. Όμως σήμερα είναι πρωτοετής στο Πανεπιστήμιο Γέιλ. Είναι ενθαρρυντικό ότι ο Λόρεμ είχε τις λιγότερες πιθανότητες να πετύχει απ’ οποιονδήποτε άλλον αλλά τα κατάφερε.
«Το ότι έγινα δεκτός στο Γέιλ οφείλεται σε καθαρή τύχη σε συνδυασμό με το ότι με βοήθησαν πολλοί άνθρωποι», μου είπε ο Λόρεμ στην πανεπιστημιούπολη του Γέιλ. «Έχω πολλούς φίλους που ενδεχομένως διαθέτουν σχεδόν τις ίδιες ικανότητες με μένα αλλά για λόγους που δεν καταλαβαίνω πραγματικά, δεν τα κατάφεραν. Αν εύχομαι κάτι, είναι να έχουν περισσότερες ευκαιρίες να μορφωθούν».
Η οικογένεια του Λόρεμ κατάγεται από γενιές κτηνοτρόφων του νοτιοανατολικού Σουδάν. Η περιοχή είναι απομονωμένη. Οι χωρικοί ζουν σε καλύβες με αχυρένιες σκεπές και δεν υπάρχει σχολείο ούτε ιατρείο. Ο κοντινότερος ασφαλτοστρωμένος δρόμος απέχει αρκετές μέρες περπάτημα.
Όταν ο Λόρεμ ήταν μικρός, ο εμφύλιος έφθασε στην περιοχή του και, στα 5 του, παραλίγο να πεθάνει από φυματίωση. Με την ελπίδα ότι θα έσωζαν την ζωή του, οι γονείς του τον εγκατέλειψαν σε στρατόπεδο προσφύγων στη βόρεια Κένυα. Αργότερα πέθαναν και τον Λόρεμ τον μεγάλωσαν άλλοι πρόσφυγες, μόνο λίγο μεγαλύτεροί του.
Αγόρια τα οποία μεγαλώνουν άλλα αγόρια μπορεί να μοιάζει σαν συνταγή για χάος. Κι όμως οι έφηβοι αυτοί ανάγκασαν τον Λόρεμ να πάει σχολείο, θεωρώντας την μόρφωση ως σκαλί για μια καλύτερη ζωή.
Η τάξη του ήταν ενίοτε 300 μαθητές που συναντιόνταν κάτω από ένα δέντρο και ο Λόρεμ δεν είχε δικά του τετράδια, μολύβια ή βιβλία. Έγραφε όμως στο χώμα. Οι φίλοι του πέθαιναν από τον πόλεμο, τις ασθένειες ή τους ληστές ενώ ο ίδιος καταβρόχθιζε τα βιβλία της μικροσκοπικής βιβλιοθήκης του στρατοπέδου προσφύγων.
Οι δάσκαλοί του ήταν περήφανοι γι’ αυτόν και κανόνισαν να μεταφερθεί σε σχολείο της Κένυας για τις πρώτες τάξεις του γυμνασίου. Το πρόβλημα ήταν ότι οι εξετάσεις γίνονταν στα σουαχίλι, τα οποία δεν μιλούσε ο Λόρεμ. Όμως τον βοήθησαν οι συμμαθητές του και ο Λόρεμ πήρε τον δεύτερο μεγαλύτερο βαθμό σε ολόκληρη εκείνη την περιοχή της Κένυας.
Αυτό του χάρισε μια υποτροφία σε κορυφαίο σχολείο κοντά στο Ναϊρόμπι και μετά στη Νότια Αφρική. Ένα καλοκαίρι, στις διακοπές, ο Λόρεμ έκανε το μακρύ ταξίδι πίσω στο χωριό του και οδήγησε τον μικρότερο αδερφό και την αδερφή του στο στρατόπεδο προσφύγων για να μορφωθούν και αυτοί.
Ο Λόρεμ λατρεύει το Γέιλ, όμως τα βρήκε λίγο σκούρα εν μέρει γιατί τα αγγλικά είναι η πέμπτη του γλώσσα (μιλάει ντιντίνγκα, τοπόσα, αραβικά και σουαχίλι). Η συντριπτική πλειονότητα των παιδιών από φτωχές χώρες δεν απολαμβάνουν ποτέ τέτοιες ευκαιρίες.
Στη διάρκεια της συζήτησής μας στην ηρεμία του Γέιλ, ο Λόρεμ ξέσπασε σε κλάματα, όταν αναφέρθηκε σε εκείνους που τον βοήθησαν: στα αγόρια στο στρατόπεδο προσφύγων, στη γερμανίδα καλόγρια, την αδερφή Λουίζ Ραντλάιμερ, που τον περιέβαλε με αγάπη, στον οδηγό λεωφορείου που τον φιλοξένησε όσο αγωνιζόταν να βγάλει διαβατήριο, για να ταξιδέψει στο Γέιλ.
Η παιδεία είναι ο μεγαλύτερος επιταχυντής της ανθρώπινης δυναμικότητας. Γι’ αυτό πρέπει να εργαστούμε όλοι, για να βοηθήσουμε όλους τους άλλους Πολ Λόρεμ εκεί έξω να ανεβούν στην κυλιόμενη σκάλα της μόρφωσης.
 
ΚΕΙΜΕΝΟ 3
 
Προφυλάξεις
 
Όταν βρέχει
δεν παίρνω ομπρέλα.
Το θεωρώ δειλία να προφυλάσσομαι
από το ξεκάθαρο.
 
Όταν δε βρέχει,
όσο και αν ευτυχεί ο ουρανός
όσο κι αν τον πιστεύω
 
ανοίγω την ομπρέλα μου
δεν είναι ξεκάθαρη
καιρική συνθήκη η ευτυχία.
 
Κική Δημουλά, από τη συλλογή Δημόσιος καιρός, Ίκαρος 2014
 
ΘΕΜΑ Α
Να αποδώσετε συνοπτικά (70-80 λέξεις) τη σημασία της παιδείας για τον άνθρωπο και την κοινωνία, σύμφωνα με όσα υποστηρίζει ο συγγραφέας του Κειμένου 1.
Μονάδες 15
 
Σύμφωνα με τον συγγραφέα η παιδεία είναι απολύτως σημαντική για το μέλλον των νέων, όπως και για την εξέλιξη της κοινωνίας. Μέσω αυτής αναβαθμίζονται η οικονομία και η τεχνολογία, ενώ επισπεύδεται η πρόοδος των επιστημών και του πολιτισμού. Επιπροσθέτως, η παιδεία συνιστά αναγκαίο συμπλήρωμα και στήριγμα της δημοκρατίας και της ελευθερίας, συναποτελώντας μαζί τους το σπουδαιότερο αγαθό. Η παιδεία, άλλωστε, προσφέρει ισότιμες ευκαιρίες στους νέους ανεξάρτητα από την κοινωνική τους θέση, όπως το απαιτεί η δημοκρατία, ώστε να αναδειχθούν. 
 
ΘΕΜΑ Β
Β1. Αν και τα δύο κείμενα (Κείμενο 1 και Κείμενο 2) ξεκινούν από διαφορετικές αφετηρίες και έχουν διαφορετική πρόθεση, εντούτοις συμφωνούν σε μια από τις σημαντικότερες λειτουργίες της παιδείας. Να παρουσιάσετε το σημείο σύγκλισης με αναφορές στα κείμενα (60-80 λέξεις).
Μονάδες 10
 
Όπως προκύπτει από τα δύο κείμενα μία από τις βασικότερες λειτουργίες της παιδείας είναι η συνεισφορά της στην καλλιέργεια και ανάδειξη των δυνατοτήτων του ατόμου. Η λειτουργία αυτή αποδίδεται επιγραμματικά στο Κείμενο 2 («Η παιδεία είναι ο μεγαλύτερος επιταχυντής της ανθρώπινης δυναμικότητας») και υπονοείται στο Κείμενο 1 («Η παιδεία υπήρξε ο μεγάλος κοινωνικός αναβατήρας»), μέσω της επισήμανσης πως χάρη στην προσφορά της τα άτομα επιτυγχάνουν την κοινωνική τους ανέλιξη, αξιοποιώντας στο έπακρο της δυνατότητές τους.
 
Β2. «Έχω πολλούς φίλους που ενδεχομένως διαθέτουν σχεδόν τις ίδιες ικανότητες με μένα αλλά για λόγους που δεν καταλαβαίνω πραγματικά, δεν τα κατάφεραν.» Λαμβάνοντας υπόψη σας το κοινωνικό πλαίσιο, όπως αυτό αποτυπώνεται στο Κείμενο 2, ποιοι νομίζετε ότι είναι αυτοί οι λόγοι;
Μονάδες 15
 
Οι οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες που επικρατούσαν στις περιφερειακές περιοχές του Σουδάν καθιστούσαν πρακτικά αδύνατη την πρόσβαση στην εκπαίδευση για την πλειονότητα των νέων. Η απουσία υποδομών και βασικών υπηρεσιών, όπως είναι τα σχολεία, τα ιατρεία, ο ηλεκτρισμός και οι ασφαλτοστρωμένοι δρόμοι, όχι μόνο δεν επέτρεπαν στα παιδιά να λάβουν στοιχειώδη έστω εκπαίδευση, αλλά δυσχέραιναν ακόμη και την επιβίωσή τους. Η απουσία, άλλωστε, ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης σε συνδυασμό με το ξέσπασμα του εμφύλιου πολέμου και την επικράτηση μιας άναρχης κατάστασης στις περιοχές αυτές, όπου οι νέοι πέθαιναν «από τον πόλεμο, τις ασθένειες ή τους ληστές», εξοβέλιζαν πλήρως την εκπαίδευση από την καθημερινότητά τους. Οι συνομήλικοι, επομένως, του Λόρεμ δεν είχαν ποτέ την ευκαιρία να επιτύχουν όσα εκείνος, εφόσον αντί να βρίσκονται σε κάποιο σχολείο, αγωνιούσαν και αγωνίζονταν για την επιβίωσή τους.
 
Β3. Ο συντάκτης του Κειμένου 1 επιλέγει να διατυπώσει την κατακλείδα της τρίτης παραγράφου ερωτηματικά: «Η απόκτηση των γνώσεων, η ανάδειξη των δεξιοτήτων, η εκπαίδευση υψηλού επιπέδου, οι μεταπτυχιακές σπουδές και οι καλές δουλειές θα είναι στην Ελλάδα το αποκλειστικό προνόμιο των εύπορων οικογενειών;»
α) Με ποιες διαπιστώσεις καταλήγει σε αυτή την κατακλείδα; (μονάδες 8)
β) Τι επιτυγχάνει ο συγγραφέας διατυπώνοντας την κατακλείδα με ερωτηματικό τρόπο; (μονάδες 7)
Μονάδες 15
 
α) Ο συντάκτης επισημαίνει πως η πρόσβαση στην παιδεία και ειδικά στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, που άλλοτε ήταν δυνατή σε περισσότερα άτομα και είχε επιτρέψει τη διαμόρφωση της «μεσαίας» οικονομικής τάξης, περιορίστηκε δραματικά τα τελευταία χρόνια. Η αρνητική αυτή εξέλιξη υπήρξε το άμεσο αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης, η οποία διέλυσε τη μεσαία τάξη και επιδείνωσε την οικονομική κατάσταση πολλών οικογενειών. Υπήρξε, συνάμα, το αποτέλεσμα της απουσίας συγκροτημένου σχεδίου, το οποίο να στηρίζει την παιδεία και να διευκολύνει την πρόσβαση των νέων σε αυτή. Κατ’ αυτό τον τρόπο η απόκτηση γνώσεων και η πρόσβαση στην εκπαίδευση υψηλού επιπέδου μοιάζει να γίνεται ολοένα και περισσότερο το προνόμιο των εύπορων οικογενειών, καθώς μόνο αυτές μπορούν να αντεπεξέλθουν στο οικονομικό κόστος της πρόσβασης στην ανώτατη εκπαίδευση, και ως εκ τούτου, είναι οι μόνες που μπορούν κατόπιν να απολαύσουν τα οφέλη της ποιοτικής εκπαίδευσης, όπως είναι η διασφάλιση καλών επαγγελματικών προοπτικών.
 
β) Η διατύπωση της κατακλείδας με ερωτηματικό τρόπο αποσκοπεί στο να ωθήσει τους αναγνώστες αφενός να προβληματιστούν σχετικά με την εκπαιδευτική ανισότητα που τείνει να παγιωθεί στη χώρα μας και αφετέρου να συνειδητοποιήσουν πόσο σημαντικά είναι τα οφέλη που μπορούν να αντλήσουν οι νέοι μέσω μιας ποιοτικής εκπαίδευσης. Έτσι, με την αξιοποίηση ασύνδετου σχήματος παραθέτει όλα όσα συνδέονται με την εκπαιδευτική διαδικασία (απόκτηση γνώσεων, ανάδειξη δεξιοτήτων, μεταπτυχιακές σπουδές) και τα οφέλη αυτής (καλές δουλειές), τα οποία, όπως γίνεται εμφανές, τείνουν να αποτελέσουν αποκλειστικό προνόμιο των εύπορων οικογενειών. Ο αναγνώστης, κατ’ αυτό τον τρόπο, καλείται να συνειδητοποιήσει πως η απουσία ισοδύναμων ευκαιριών στην εκπαίδευση -ευκαιριών που αποτελούν «πεμπτουσία της δημοκρατίας»- έχει υψηλό τίμημα, εφόσον αποκλείει πολλούς νέους από τη διασφάλιση αξιόλογων επαγγελματικών ευκαιριών.
 
ΘΕΜΑ Γ
Στο Κείμενο 3 παρατηρούμε την ύπαρξη αντιθέσεων. Ποιες είναι αυτές και πώς, κατά τη γνώμη σας, σχετίζονται με την ψυχική κατάσταση του ποιητικού υποκειμένου; (100-150 λέξεις)
Μονάδες 15
 
Μια πρώτη βασική αντίθεση στο πλαίσιο του ποιήματος εντοπίζεται στις καιρικές συνθήκες. Από τη μία βρίσκεται η βροχή, που υποδηλώνει μεταφορικά την ύπαρξη προβλημάτων ή και αρνητικών συναισθημάτων, κι από την άλλη η λιακάδα, η οποία υποδηλώνει την ευτυχία και τη γαλήνη. Μια δεύτερη ουσιώδης αντίθεση εντοπίζεται στη στάση του ποιητικού υποκειμένου απέναντι στις καιρικές αυτές συνθήκες. Όταν βρέχει, δεν παίρνει ομπρέλα, ενώ όταν δε βρέχει, παρά το γεγονός ότι βλέπει και πιστεύει την «ευτυχία» του ουρανού, ανοίγει την ομπρέλα του. Η αιτιολόγηση αυτής της φαινομενικά παράδοξης στάσης, που γίνεται πάλι μέσω μιας αντίθεσης, είναι δηλωτική της ψυχικής κατάστασης του ποιητικού υποκειμένου. Όπως, λοιπόν, επισημαίνει το ποιητικό υποκείμενο θεωρεί δειλία το να προφυλάσσεται «από το ξεκάθαρο» είτε αυτό είναι η βροχή, είτε η οποιαδήποτε συναισθηματική ή άλλη δυσκολία, θεωρεί, ωστόσο, πως η ευτυχία «δεν είναι ξεκάθαρη» καιρική συνθήκη, γι’ αυτό και επιλέγει να προφυλάσσεται. Γίνεται αντιληπτό, έτσι, πως το ποιητικό υποκείμενο κάθε φορά που περνά μια περίοδο ευτυχίας και απουσίας δυσκολιών, βιώνει μέσα του την αγωνία πως ανά πάσα στιγμή μπορεί να προκύψει κάτι που θα τα ανατρέψει όλα. Έτσι, όσο κι αν θέλει να πιστέψει και να εμπιστευτεί την ευτυχία, έχει πάντοτε τον φόβο πως τα πράγματα δεν είναι ξεκάθαρα, πως ίσως κάποιο πρόβλημα, που δεν το έχει αντιληφθεί ακόμη, καιροφυλαχτεί και είναι έτοιμο να διαλύσει τις όποιες στιγμές γαλήνης.
 
ΘΕΜΑ Δ
Είδος: Επιχειρηματολογικό άρθρο σε τοπική εφημερίδα, στο πλαίσιο αφιερώματος του τοπικού Τύπου στην Εκπαίδευση.
Ιδιότητα: Είστε μαθητής/μαθήτρια Γ΄ Λυκείου, από τον οποίο/την οποία ζητείται να εκφράσει τη γνώμη του/της, γιατί έχει άμεση εμπειρία της εκπαιδευτικής διαδικασίας στη χώρα μας.
Θέμα: Λαμβάνοντας υπόψη τα δύο μη λογοτεχνικά κείμενα που διαβάσατε αλλά και τις δικές σας εκπαιδευτικές εμπειρίες, ποιες είναι οι τρεις καίριες παρεμβάσεις που προτείνετε για τη βελτίωση της κατάστασης στην εκπαιδευτική πραγματικότητα της χώρας μας; Να τεκμηριώσετε τις προτάσεις σας σε ένα κείμενο 350 – 400 λέξεων.
Μονάδες 30
 
Αναγκαίες παρεμβάσεις βελτίωσης της εκπαίδευσης στην Ελλάδα
 
     Η παρεχόμενη στους νέους εκπαίδευση κρίνει τη μελλοντική πορεία μιας χώρας, εφόσον μέσω αυτής διασφαλίζεται η επιτυχής ή μη ανταπόκριση στις επερχόμενες εξελίξεις και απαιτήσεις. Με δεδομένη τη νέα τεχνολογική επανάσταση, αλλά και τον ανταγωνιστικό χαρακτήρα της διεθνούς οικονομίας, η εκπαίδευση στη χώρα μας οφείλει να αναπροσαρμοστεί εγκαίρως προκειμένου να προετοιμάζει κατάλληλα τους νέους για τις απαιτητικές συνθήκες που διαμορφώνονται. Με τη σκέψη αυτή πρωτίστως κατά νου, ως τελειόφοιτος μαθητής Λυκείου, θα ήθελα να καταθέσω τις προτάσεις μου για τη βελτίωση της ελληνικής εκπαιδευτικής πραγματικότητας.
     Βασικό κατ’ αρχάς ζητούμενο οφείλει να είναι η διασφάλιση ισότιμων ευκαιριών πρόσβασης στην εκπαιδευτική διαδικασία για το σύνολο των μαθητών, ανεξάρτητα από τον τόπο διαβίωσής τους ή την οικονομική κατάσταση της οικογένειάς τους. Συχνά διατυπώνεται από μαθητές το παράπονο πως οι καλές επιδόσεις επιτυγχάνονται μόνο από τους συμμαθητές τους που παρακολουθούν φροντιστηριακά μαθήματα, στοιχείο που τους αποθαρρύνει και τους απογοητεύει. Αν, ωστόσο, θέλουμε να επιτευχθεί η καλλιέργεια και η κατάρτιση του μέγιστου δυνατού αριθμού νέων, χρειάζεται να υπάρξουν αλλαγές τόσο στον τρόπο εξέτασης των μαθημάτων, με περιορισμό της απομνημόνευσης, όσο και στην παροχή ενισχυτικής στήριξης των πιο αδύναμων μαθητών, προκειμένου να μην εγκαταλείπουν το σχολείο.
Ακολούθως, μια καίρια έλλειψη του σύγχρονου σχολείου, που προκαλεί προβληματισμό στους νέους, είναι η απουσία ουσιαστικού επαγγελματικού προσανατολισμού. Οι μαθητές προχωρούν συχνά από τάξη σε τάξη χωρίς να έχουν μια σαφή ιδέα για το ποιος είναι -ή ποιος θα πρέπει να είναι- ο απώτερος στόχος τους, καθώς δεν γνωρίζουν ποιες είναι οι επιλογές επαγγελμάτων που έχουν, όπως και ποιες είναι οι πραγματικές προοπτικές τους στη χώρα μας. Φτάνουν, έτσι, ακόμη και στη Γ΄ Λυκείου, μη έχοντας καταλήξει σε κάποια πιθανή επαγγελματική επιλογή, εφόσον θεωρούν πως δεν έχουν λάβει επαρκή ενημέρωση. Χρειάζεται, άρα, ποιοτικός και έγκυρος επαγγελματικός προσανατολισμός, ιδίως στις τάξεις του Λυκείου.
     Ο επιτυχής επαγγελματικός προσανατολισμός, βέβαια, συνδέεται άμεσα με μια ακόμη βασική παρέμβαση που οφείλει να γίνει στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, η οποία σχετίζεται με την επικαιροποίηση των διδακτικών αντικειμένων. Οι ταχύτατες τεχνολογικές εξελίξεις, ο αυξημένος όγκος πληροφοριών, όπως και οι γοργές αλλαγές στον επαγγελματικό χάρτη, καθιστούν αναγκαία την παροχή ερεθισμάτων στους νέους προκειμένου να γνωρίσουν όσο γίνεται πληρέστερα τον κόσμο της πληροφορικής επιστήμης και των τεχνολογιών. Η ολοένα και μεγαλύτερη ζήτηση για επαγγέλματα στον κλάδο της τεχνολογίας και της πληροφορικής, αλλά και τα αυξημένα προσόντα σε αυτούς τους τομείς που απαιτούνται σε διάφορες εργασίες, δεν γίνεται να αγνοηθούν από το εκπαιδευτικό μας σύστημα.
     Τα σχολεία του μέλλοντος, λοιπόν, τα οποία οφείλουμε να διαμορφώσουμε από τώρα, οφείλουν να διακρίνονται για την ισότιμη προσφορά ευκαιριών σε όλους τους νέους, για την ορθή καθοδήγηση που τους προσφέρουν, καθώς και για την παροχή των πιο σύγχρονων γνώσεων. Η εκπαίδευση δεν μπορεί να είναι αποκομμένη από την πραγματικότητα ενός τόπου, κι ένας τόπος δεν μπορεί να προοδεύσει χωρίς την κατάλληλη εκπαίδευση.