Λέρος
Γιάννης Ρίτσος «Ο τόπος μας»
Ανεβήκαμε πάνω στο λόφο να δούμε τον τόπο μας –
φτωχικά, μετρημένα χωράφια, πέτρες, λιόδεντρα.
Αμπέλια τραβάν κατά τη θάλασσα. Δίπλα στ’ αλέτρι
καπνίζει μια μικρή φωτιά. Του παππουλή τα ρούχα
τα σιάξαμε σκιάχτρο για τις κάργιες. Οι μέρες μας
παίρνουν το δρόμο τους για λίγο ψωμί και μεγάλες λιακάδες.
Κάτω απ’ τις λεύκες φέγγει ένα ψάθινο καπέλο.
Ο πετεινός στο φράχτη. Η αγελάδα στο κίτρινο.
Πώς έγινε και μ’ ένα πέτρινο χέρι συγυρίσαμε
το σπίτι μας και τη ζωή μας; Πάνω στ’ ανώφλια
είναι η καπνιά, χρόνο το χρόνο, απ’ τα κεριά του Πάσχα –
μικροί μικροί μαύροι σταυροί που χάραξαν οι πεθαμένοι
γυρίζοντας απ’ την Ανάσταση. Πολύ αγαπιέται αυτός ο τόπος
με υπομονή και περηφάνεια. Κάθε νύχτα απ’ το ξερό πηγάδι
βγαίνουν τ’ αγάλματα προσεχτικά κι ανεβαίνουν στα δέντρα.
Ο Γιάννης Ρίτσος συνθέτει το ποίημα αυτό στη Λέρο, όπου βρίσκεται εξόριστος από το δικτατορικό καθεστώς. Οι στίχοι του γεμάτοι αγάπη για την Ελλάδα επιχειρούν μια προσέγγιση της παρούσας κατάστασης με υπαινικτικό όμως τρόπο, καθώς η λογοκρισία αποτελούσε αποτρεπτικό παράγοντα για κάθε προσπάθεια ανοιχτής διαμαρτυρίας. Το ποίημα αυτό προκύπτει μέσα από έναν ιδιαίτερο συνδυασμό τυπικών εικόνων του ελληνικού τοπίου και υπερρεαλιστικών εικόνων που μας αποκαλύπτουν τις εσώτερες ανησυχίες του ποιητή.
Αναλυτικότερα:
«Ανεβήκαμε πάνω στο λόφο να δούμε τον τόπο μας –
φτωχικά, μετρημένα χωράφια, πέτρες, λιόδεντρα.»
Το ποίημα ξεκινά μ’ ένα ρήμα σε α΄ πληθυντικό πρόσωπο «ανεβήκαμε», το οποίο υπονοεί πως ακολούθησαν τον ποιητή στο λόφο και κάποιοι φίλοι του, ίσως κι άλλοι εξόριστοι, που μαζί ανεβαίνουν για να δουν τον τόπο τους, τον τόπο για τον οποίο αγωνίστηκαν.
Η εικόνα που μας παρουσιάζει ο ποιητής είναι τυπική για το ελληνικό τοπίο, με τα λίγα χωράφια, τις πέτρες και τα ελαιόδεντρα. Ο τόπος είναι φτωχικός και δεν έχει να προσφέρει πλούσια αγροτική παραγωγή, δεν παύει όμως να είναι η πατρίδα κάθε Έλληνα και ο λόγος για τον οποίο πολλοί είναι πρόθυμοι να αγωνιστούν.
«Αμπέλια τραβάν κατά τη θάλασσα. Δίπλα στ’ αλέτρι
καπνίζει μια μικρή φωτιά. Του παππουλή τα ρούχα
τα σιάξαμε σκιάχτρο για τις κάργιες.»
Ο ποιητής συνεχίζει με την παρουσίαση εικόνων του ελληνικού τοπίου: τα αμπέλια που καλύπτουν μεγάλες εκτάσεις, το σκιάχτρο για να διώχνει τα πουλιά που θέλουν να τσιμπολογήσουν τα σταφύλια και το αλέτρι για το όργωμα.
Το ρήμα που χρησιμοποιεί ο ποιητής αναφερόμενος στα αμπέλια «τραβάν» για να δηλώσει ότι εκτείνονται σε μεγάλο χώρο, συνιστά προσωποποίηση, δίνοντας την αίσθηση πως τα αμπέλια κινούνται εκούσια προς τη θάλασσα.
Η φωτιά και το αλέτρι μας παραπέμπουν στην επίπονη προσπάθεια των ανθρώπων του ελληνικού τόπου προκειμένου να λάβουν από τη γη τα αναγκαία αγαθά.
«Οι μέρες μας
παίρνουν το δρόμο τους για λίγο ψωμί και μεγάλες λιακάδες.»
Οι στίχοι αυτοί είναι χαρακτηριστικοί για τη ζωή των Ελλήνων. Οι μέρες τους ξεκινούν για λίγο ψωμί, μιας και ο τόπος αυτός δεν έχει να τους προσφέρει πολλά αγαθά, αλλά με μεγάλες λιακάδες, μια αναφορά στην έντονη ηλιοφάνεια της χώρας που μας προσφέρει παράλληλα και μια αίσθηση αισιοδοξίας κι ελπίδας. Παρά το γεγονός ότι η ελληνική γη δεν έχει τη γονιμότητα που συναντάται σε άλλες χώρες, αντισταθμίζει τις ελλείψεις χάρη στο μεσογειακό της κλίμα με την πλούσια ηλιοφάνεια.
Στο σημείο αυτό ο ποιητής αφήνει για λίγο την περιγραφή του τοπίου και στοχάζεται πάνω στη ζωή των συμπατριωτών του, η οποία είναι βέβαια κοπιαστική με πενιχρά ανταλλάγματα, αλλά γεμάτη φως κι ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο.
«Κάτω απ’ τις λεύκες φέγγει ένα ψάθινο καπέλο.
Ο πετεινός στο φράχτη. Η αγελάδα στο κίτρινο.»
Ο ποιητής επιστρέφει εκ νέου στις εικόνες που αντικρίζει γύρω του και μας δίνει μερικά ακόμη στοιχεία του ελληνικού χώρου. Ένα ψάθινο καπέλο που φωτίζεται κάτω από τις λεύκες, ένας πετεινός πάνω στο φράχτη, έτοιμος να εκτελέσει το καθήκον του αφυπνίζοντας τους ανθρώπους γύρω του και μια αγελάδα που βόσκει στο χωράφι. Με λιτό τρόπο ο ποιητής παρουσιάζει τις τελευταίες εικόνες του περιβάλλοντος που αντικρίζει γύρω του, ολοκληρώνοντας έτσι την παρουσίαση του απλού μα αγαπημένου ελληνικού χώρου.
«Πώς έγινε και μ’ ένα πέτρινο χέρι συγυρίσαμε
το σπίτι μας και τη ζωή μας;»
Στους στίχους αυτούς μπορεί να αναζητηθεί η πικρή αίσθηση του ποιητή σχετικά με τα πρόσφατα γεγονότα της δικτατορίας, με το «πέτρινο χέρι» να συμβολίζει τη σκληρή και βίαιη επέμβαση στις ζωές των Ελλήνων. Ο ποιητής βλέποντας τον απλό τόπο γύρω του, αναρωτιέται πως φτάσαμε στο σημείο να βιώσουμε την αδόκητη αυτή ανατροπή από ένα καθεστώς που ήρθε για να στερήσει την ελευθερία των πολιτών, θέτοντας όρια και «συγυρίζοντας» με άκαμπτο τρόπο τις ζωές τους. Ο ποιητής αφήνοντας την περιγραφή του τοπίου, περνά πλέον σε αυτό που τον απασχολεί εσωτερικά και δοκιμάζει την ψυχή του, στην απορία και στον προβληματισμό σχετικά με τη σαρωτική αλλαγή που ταλανίζει τη χώρα.
«Πάνω στ’ ανώφλια
είναι η καπνιά, χρόνο το χρόνο, απ’ τα κεριά του Πάσχα –
μικροί μικροί μαύροι σταυροί που χάραξαν οι πεθαμένοι
γυρίζοντας απ’ την Ανάσταση.»
Μια ακόμη εικόνα του εξωτερικού χώρου, όχι πια από το ευρύτερο περιβάλλον αλλά από την είσοδο των σπιτιών, δίνει την ευκαιρία στον ποιητή να ανατρέξει στο παρελθόν του τόπου και να μεταδώσει την αίσθηση της συνέχειας και της πίστης των Ελλήνων στις παραδόσεις τους. Κάθε χρόνο οι άνθρωποι γυρίζοντας από την εκκλησία τη νύχτα της ανάστασης σχηματίζουν με τον καπνό των αναστάσιμων κεριών ένα μικρό μαύρο σταυρό. Χρόνο το χρόνο οι μικροί αυτοί σταυροί συνωστίζονται αποτελώντας ένα γερό δεσμό μεταξύ των γενεών, μεταξύ των ανθρώπων, αλλά και μεταξύ του παρελθόντος και του μέλλοντος. Οι Έλληνες δεν είναι πρόθυμοι να αφήσουν τις παραδόσεις τους, δεν είναι διατεθειμένοι να στερηθούν τις παραδόσεις τους και δεν πρόκειται να στερηθούν για πολύ την ελευθερία τους. Άνθρωποι που τώρα είναι πεθαμένοι έχουν δημιουργήσει τους σταυρούς αυτούς με αφορμή αναστάσιμες λειτουργίες του παρελθόντος και οι νεότεροι, όσοι είναι τώρα ζωντανοί, δεν έχουν παρά να προσμένουν την ανάσταση που δεν μπορεί παρά να έρθει ξανά. Η αναφορά στην Ανάσταση αποκτά εδώ μια συμβολική διάσταση, καθώς μας παραπέμπει στην αναγέννηση, στην ανατροπή και στην επιστροφή σε μια κατάσταση ελευθερίας και ζωοποιού δύναμης.
«Πολύ αγαπιέται αυτός ο τόπος
με υπομονή και περηφάνεια.»
Ο ποιητής γνωρίζει τις δυσκολίες της χώρας, κατανοεί πόσο κοπιώδης είναι η ζωή των Ελλήνων, σε μια χώρα που δεν έχει τις παραγωγικές δυνάμεις ή τη γονιμότητα άλλων τόπων, εντούτοις ξέρει καλά πως οι Έλληνες είναι γεμάτοι περηφάνια για τον τόπο τους. Οι δυσκολίες που παρουσιάζει αυτή η χώρα δεν είναι παρά ένα ακόμη στοιχείο που την καθιστά πιο αγαπητή στους πολίτες της. Η περηφάνια των Ελλήνων για τον τόπο τους, για την ιστορία τους και φυσικά για την ελευθερία που προκύπτει τόσο φυσικά σ’ αυτόν τον φωτεινό τόπο, είναι εγγενές γνώρισμα, σμιλεμένο στις ψυχές των Ελλήνων μέσα από συνεχείς αγώνες.
«Κάθε νύχτα απ’ το ξερό πηγάδι
βγαίνουν τ’ αγάλματα προσεχτικά κι ανεβαίνουν στα δέντρα.»
Το ποίημα κλείνει με μια υπερρεαλιστική εικόνα που κρύβει ένα ακόμη μήνυμα ελπίδας για την ανατροπή της παρούσας κατάστασης και για την επιστροφή στην πρότερη κατάσταση ελευθερίας. Η εικόνα αυτή εκλαμβάνεται ως υπερρεαλιστική υπό την έννοια πως δεν μπορούμε να αποδεχτούμε το νόημα της κυριολεκτικά, δεν αποτελεί δηλαδή μια εικόνα σύμφωνη με την πραγματικότητα, μπορούμε όμως να αντλήσουμε τα συναισθήματα και τα μηνύματα που εμπεριέχονται σ’ αυτή.
Τα αγάλματα, ως σύμβολα του παρελθόντος, ως μνήμες παρελθοντικών καταστάσεων -τότε δηλαδή που η χώρα δε βίωνε αυτή την εμπειρία ανελευθερίας και καταπίεσης- ανεβαίνουν στα δέντρα για να εποπτεύσουν το χώρο, μένοντας σε μια στάση αναμονής. Οι συνθήκες δεν είναι ακόμη κατάλληλες για να επέλθει η ζωογόνησή τους -το πηγάδι είναι ξερό-, αυτό όμως δε σημαίνει ότι δε θα έρθει η στιγμή που οι μνήμες αυτές του παρελθόντος θα δώσουν το έναυσμα για την πολυπόθητη ανατροπή.
Ο ποιητής θέλοντας να περάσει το μήνυμα της μελλοντικής ανατροπής του καθεστώτος, χρησιμοποιεί την υπερρεαλιστική αυτή εικόνα, η οποία δεν αποτελεί βέβαια ευθεία επίθεση στη δικτατορία, αφήνει όμως να υπονοείται η μελλοντική δράση των αγαλμάτων, η μελλοντική εμπρηστική τους δράση, καθώς οι μνήμες της ελευθερίας και της αγωνιστικής διάθεσης των προγόνων, θα έρθουν να αφυπνίσουν τους τωρινούς πολίτες της χώρας.
20 σχόλια:
Πολυ καλη αναλυση, σε ευχαριστω πολυ ¨)
πολυ ωραια αναλυση ειμαι ευχαριστημενη :)
Σας ευχαριστώ για τα θετικά σας σχόλια.
ευχαριστουμε για την ανάλυση !! :)
με βοηθησε πολυ σε μια εργασια μου ευχαριστω
efxaristo ply gia analysh:)
ΗΤΑΝ ΑΚΡΩΣ ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ Β΄ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΥ ΣΤΗ Ν.ΠΟΙΗΣΗ(ΝΕΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ).... ΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ ΔΕΝ ΤΗΝ <> ΚΑΘΟΛΟΥ... ΤΗΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ,ΓΑΡ!!!! ΤΟ ΠΟΙΗΜΑ ΜΟΙΑΖΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΒΑΤΟ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΑΛΛΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΔΟΘΗΚΑΝ ΓΙΑ ΝΑ ΔΙΑΛΕΞΟΥΜΕ....
Πιστεύω πως αν αντικρίσεις τη λογοτεχνία, όχι ως σχολικό μάθημα, αλλά ως πηγή συγκεντρωμένης εμπειρίας και γνώσης, μπορείς να αποκομίσεις πολλά απ' τη μελέτη της.
ΚΤΡΙΕ ΚΩΝ/ΝΕ,ΕΓΩ ΕΧΩ ΟΛΗ ΤΗΝ ΚΑΛΗ ΘΕΛΗΣΗ.....ΟΜΩΣ,ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΟΥ ΜΟΙΑΖΟΥΝ ΚΙΝΕΖΙΚΑ ΠΟΛΛΕΣ ΦΟΡΕΣ....ΠΡΟΤΙΜΩ ΤΗ ΣΙΓΟΥΡΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΤΥΠΩΝ....ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΤΗ ΣΥΝΟΧΗ ΤΩΝ ΤΥΠΩΝ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΤΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ...ΜΟΥ ΦΑΝΤΑΖΟΥΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΒΑΤΑ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ ΚΙ ΑΠΟ ΤΟ ΝΑ ΜΑΝΤΕΥΩ ΤΙ ΕΧΕΙ ΣΤΟ ΜΥΑΛΟ ΤΟΥ Ο ΠΟΙΗΤΗΣ.... ΘΑ ΗΘΕΛΑ ΝΑ ΣΑΣ ΡΩΤΗΣΩ -ΑΝ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ- ΤΙ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΘΑ ΙΣΧΥΣΕΙ ΓΙΑ ΜΑΣ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΗΣ Α' ΝΕΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ(ΠΟΥ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΘΑ ΓΥΡΙΣΟΥΜΕ ΠΑΛΙ ΣΤΟ ΩΣ ΤΩΡΑ ΣΥΣΤΗΜΑ)...ΠΩΣ ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΦΕΤΟΣ Η ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΩΝ Ν.Ε.ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ Ν.Ε.ΓΛΩΣΣΑΣ+ΕΚΘΕΣΗΣ???? ΓΙΑ ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΚΟΥΣΤΗΚΕ ΚΑΤΙ ΓΙΑ ΑΓΝΩΣΤΟ(ΑΠΟ ΤΑ ΦΥΛΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ-ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟ) ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΑΝ ΘΑ ΕΧΟΥΜΕ ΕΠΙΛΟΓΗ??? ΔΗΛΑΔΗ,ΤΙ ΑΓΝΩΣΤΟ???? ΘΑ ΜΑΣ ΔΩΣΟΥΝ ΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΙ ΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑ ΚΙ ΕΜΕΙΣ ΘΑ ΕΧΟΥΜΕ ΕΠΙΛΟΓΗΣ???? ΟΣΟ ΓΙΑ ΤΗ Ν.Ε.ΓΛΩΣΣΑ,ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΘΟΛΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ,ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ,ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ?? ΑΚΟΥΓΕΤΑΙ ΠΩΣ ΑΥΤΗ ΤΟΥ ΕΙΔΟΥΣ Η ΕΞΕΤΑΣΗ ΜΕ ΤΟ ΠΑΛΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΘΑ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΕΙ ΦΕΤΟΣ ΜΕ ΠΟΜΠΟ-ΔΕΚΤΗ,ΔΙΑΛΟΓΟ,ΠΑΡΑΓΡΑΦΟ ΚΛΠ....ΠΟΥ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΒΡΩ ΔΕΙΓΜΑΤΑ ΤΕΤΟΙΩΝ ΤΕΣΤ ΜΕ ΤΟ ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ??? ΚΑΙ Η ΕΚΘΕΣΗ???? ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΣΧΕΤΙΚΟ ΤΟ ΘΕΜΑ ΜΕ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΠΟΥ ΘΑ ΜΑΣ ΔΩΣΟΥΝ ΓΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ Ν.Ε.ΓΛΩΣΣΑΣ??? ΣΑΣ ΖΑΛΙΣΑ....ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ ΣΑΣ!!!
Αντιλαμβάνομαι τις ενστάσεις που έχεις για το μάθημα της λογοτεχνίας και συμφωνώ πως η κατανόηση των κειμένων είναι μια διαδικασία υποκειμενική, πιστεύω όμως πως με το πέρασμα των χρόνων, όταν δε θα έχεις πια κατά νου το θέμα της εξέτασης, θα μπορέσεις να εκτιμήσεις καλύτερα την αξία της.
Σε ό,τι αφορά τον τρόπο αξιολόγησης του μαθήματος έχουν δοθεί οι ακόλουθες οδηγίες από το Υπουργείο:
Δίνονται στους μαθητές δύο θέματα. Το κάθε θέμα περιλαμβάνει ένα ή (αν πρόκειται για ποιήματα) περισσότερα άγνωστα λογοτεχνικά κείμενα, ομοειδή ή ομόθεμα με τις διδακτικές ενότητες που διδάχτηκαν (Τα φύλα στη λογοτεχνία, Παράδοση και μοντερνισμός στη νεοελληνική ποίηση, Θέατρο). Οι μαθητές καλούνται να επιλέξουν το ένα από τα δύο θέματα. Ακριβώς επειδή είναι άγνωστα, είναι σημαντικό να έχουν δυνατότητα επιλογής. Οι «ερωτήσεις» που τα συνοδεύουν είναι παρόμοιες με αυτές που δούλεψαν μέσα στην τάξη και ελέγχουν το βαθμό κατάκτησης των δεξιοτήτων και των γνώσεων που αναφέρονται στη στήλη 5 του Προγράμματος Σπουδών.
Οι μαθητές καλούνται:
Σε περίπτωση που το δοσμένο κείμενο είναι αφηγηματικό ή θεατρικό:
(1α) Να διακρίνουν και να περιγράψουν τον κεντρικό λογοτεχνικό χαρακτήρα κάνοντας τις αντίστοιχες παραπομπές στο κείμενο σε σχέση με τον κοινωνικό του ρόλο ως άνδρα ή γυναίκας, τα στερεότυπα που τον περιβάλλουν, τις σχέσεις των φύλων. Να αιτιολογήσουν τα παραπάνω, παραπέμποντας στο ιστορικό, κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο εγγράφεται το κείμενο.
(1β) Να εκφέρουν άποψη για το θέμα του κειμένου, συνδέοντάς το με την καθημερινή τους εμπειρία
ή εναλλακτικά
(1β) Να διατυπώσουν το κεντρικό διακύβευμα-σύγκρουση σε ένα θεατρικό έργο.
Οι ερωτήσεις αυτές βαθμολογούνται με 1α (25) + 1β (25) = 50 μονάδες
(2α) Να μετατρέψουν κομμάτι του θεατρικού κειμένου σε αφηγηματικό λόγο.
ή εναλλακτικά
(2α) Να αλλάξουν τον αφηγητή της ιστορίας προκειμένου να δοθεί έμφαση στη σημασία της «φωνής» (φωνή ενηλίκου, άνδρα, γυναίκας, νέου, νέας).
(2β) Να συγγράψουν ένα μικρό κείμενο ως «διαφήμιση» ή βιβλιοπαρουσίαση ή κριτική για το κείμενο που θα δοθεί ή να τοποθετηθούν (αν συμφωνούν ή διαφωνούν και γιατί) απέναντι σε κριτική που θα δοθεί.
ή εναλλακτικά
(2β) Να ταυτιστούν με κάποιον ήρωα του κειμένου και να γράψουν σελίδες του ημερολογίου του ή επιστολών του.
Τα θέματα αυτά βαθμολογούνται με 2α (25) + 2β (25) = 50 μονάδες
Σε περίπτωση που το θέμα περιλαμβάνει δύο ή τρία ποιήματα, οι μαθητές καλούνται:
(1α) Να αναγνωρίσουν τα χαρακτηριστικά της παραδοσιακής και της μοντέρνας ποίησης και να διακρίνουν τα ποιήματα σε παραδοσιακά και μοντέρνα με βάση αυτά τα χαρακτηριστικά.
(1β) Να τα κατατάξουν σε μια σειρά από το πιο παραδοσιακό ως το πιο υπερρεαλιστικό και, ενδεχομένως, να ανιχνεύσουν το λογοτεχνικό κίνημα στο οποίο εντάσσεται το καθένα.
Οι ερωτήσεις αυτές βαθμολογούνται με 1α (30) + 1β (20) = 50 μονάδες
(2α) Να εντοπίσουν τις πιο «ποιητικές» και τις πιο «καθημερινές» λέξεις στα ποιήματα και να τις τοποθετήσουν σε πίνακα με δύο ή περισσότερες στήλες.
(2β) Να εντοπίσουν τα σύμβολα σε όσα ποιήματα υπάρχουν και να τα κατατάξουν σε κατηγορίες ανάλογα με το είδος τους (αντικείμενα, φυσικά φαινόμενα, εικόνες, ήχοι).
ή εναλλακτικά
(2β) Να εντοπίσουν λυρικά ή δραματικά στοιχεία στα ποιήματα.
Οι ερωτήσεις αυτές βαθμολογούνται με 2α (25) + 2β (25) = 50 μονάδες
Αντίστοιχα για το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας οι οδηγίες του Υπουργείου:
Για την εξέταση στη Νεοελληνική Γλώσσα δίνεται στους μαθητές σε φωτοαντίγραφο ένα, δύο ή και περισσότερα κείμενα περιορισμένης έκτασης (προτιμότερα τα δύο κείμενα) από τον έντυπο ή/και τον ηλεκτρονικό λόγο, που αναφέρονται σε κοινωνικά, πολιτικά, πολιτιστικά, επιστημονικά ή άλλα θέματα της καθημερινής ζωής και έχουν νοηματική πληρότητα. Τα κείμενα αυτά σχετίζονται με τα θέματα με τα οποία ασχολήθηκαν οι μαθητές (γνώσεις για τον κόσμο, βλ. στήλη 1 του Προγράμματος Σπουδών) στη διάρκεια της σχολικής χρονιάς. Γενικότερος στόχος της εξέτασης είναι να ελεγχθεί ο βαθμός κατάκτησης των δεξιοτήτων και των γνώσεων που αναφέρονται στη στήλη 5 του Προγράμματος Σπουδών.
Οι μαθητές καλούνται:
(α) Να δώσουν απαντήσεις σε ερωτήσεις με τις οποίες ελέγχεται κατά πόσο έγινε κατανοητό το περιεχόμενο του ή των κειμένων (π.χ. οπτικές από τις οποίες προσεγγίζεται η πραγματικότητα, επιχειρήματα συγγραφέα, προβλήματα που θέτει, θέσεις που υποστηρίζει κτλ.)
(β) Να δώσουν απαντήσεις σε ερωτήσεις με τις οποίες ελέγχεται πώς γλωσσικά (βλ. γνώσεις για τη γλώσσα) ή εξωγλωσσικά στοιχεία (πβ. πολυτροπικότητα) συγκροτούν την κειμενική ιδιαιτερότητα των συγκεκριμένων κειμένων και συνεισφέρουν στη σύνδεση των κειμένων αυτών με την κοινωνική πραγματικότητα όπου ανήκουν (βλ. στήλη 3 του Προγράμματος Σπουδών).
Τα θέματα αυτά βαθμολογούνται με 40 μονάδες (α=20μ.+β=20μ.).
(γ) Να παραγάγουν κείμενο το οποίο, με αφετηρία ένα από τα κείμενα που δίνονται, θα προσαρμόζεται σε διαφορετικό επικοινωνιακό πλαίσιο (π.χ. αλλαγή πομπού, δέκτη, περίστασης κτλ.) και θα ανήκει σε ίδιο ή ενδεχομένως διαφορετικό είδος κειμένου (π.χ. από συνέντευξη σε δοκίμιο, από διαφήμιση σε δοκίμιο με επιχειρηματολογία, από άρθρο εφημερίδας σε αναδιήγηση κτλ.), προκειμένου να αξιολογηθούν στοιχεία που σχετίζονται με την κατάκτηση των γραμματισμών της στήλης 2 του Προγράμματος Σπουδών. ή (εναλλακτικά)
με αφετηρία τα κείμενα που θα δοθούν να παραγάγουν (αφού μεταβληθεί το επικοινωνιακό πλαίσιο, π.χ. αλλαγή πομπού, δέκτη, περίστασης κτλ.) συγκεκριμένο είδος κειμένου, μέσω του οποίου να διατυπώνεται η συμφωνία ή διαφωνία τους με θέσεις, απόψεις και στάσεις που προβάλλονται στα κείμενα που έχουν δοθεί.
Το θέμα αυτό βαθμολογείται με 60 μονάδες.
Μιας και το νέο σύστημα εξέτασης θα εφαρμοστεί για πρώτη φορά φέτος, δεν υπάρχουν διαθέσιμα παλαιότερα θέματα ή δείγματα. Τα διαγωνίσματα τετραμήνου θα έπρεπε να σας έχουν προετοιμάσει για το νέο τρόπο εξέτασης.
Πάντως για την επόμενη χρονιά δε χρειάζεται να ανησυχείς από τώρα. Ο τρόπος εξέτασης και προσέγγισης των μαθημάτων, όπως θα τον γνωρίσετε του χρόνου, είναι αρκετά απλούστερος.
Euharisto poli.Ti xriazome auti tn analisi tu kimenou g ts exetasis kai mu fanike poli xrisimi:)
Σ' ευχαριστώ και σου εύχομαι κάθε επιτυχία στις εξετάσεις.
να σε καλα κυριε Κωσταντινε, δεν ειχα τις σημειωσεις μου αλλα δεν τις χρειαζομαι πια γιατι πιστευω οτι η αναλυση σου ειναι πολυ καλη :)
Πολύ με βοηθησατε!
καλησπερα μπορειτε να μου πειτε ποια στοιχεια του ποιηματος υποδεικνυουν οτι ανηκει στην νεοτερη ποίηση; Ευχαριστώ εκ των προτερων για την βοηθεια
Τα στοιχεία εκείνα που παραπέμπουν στη νεότερη ποίηση είναι τα ακόλουθα:
1. ο ελεύθερος στίχος,
2. η χρήση του λεξιλογίου της καθημερινής ομιλίας,
3. η κατάργηση:
α) της λογικής αλληλουχίας του ποιήματος,
β) του μέτρου,
γ) της ομοιοκαταληξίας,
δ) της ομοιομορφίας ως προς τον αριθμό των στίχων,
ε) της διαίρεσης του ποιήματος σε στροφές με βάση αυστηρούς κανόνες δόμησης.
http://latistor.blogspot.com/2014/02/blog-post_4.html#ixzz355XP2l53
Συγχαρητήρια!!! Πολύ καλή ανάλυση!!! Μόνο, μπορείτε να μου πείτε ακριβώς στον κάθε στίχο πότε έχω παρατήρηση και πότε υπερρεαλισμό; Ο καθηγητής μας είπε πως υπάρχει και εναλλαγή...
Σ’ ευχαριστώ! Επί της ουσίας η μόνη αμιγώς υπερρεαλιστική εικόνα του ποιήματος δίνεται στους δύο τελευταίους στίχους «Κάθε νύχτα απ’ το ξερό πηγάδι / βγαίνουν τ’ αγάλματα προσεχτικά κι ανεβαίνουν στα δέντρα.», ενώ οι υπόλοιποι στίχοι αποτελούν ρεαλιστική περιγραφή του ελληνικού τοπίου.
Θα μπορούσαμε -ίσως- να θεωρήσουμε πως στον στίχο «Ο πετεινός στο φράχτη. Η αγελάδα στο κίτρινο.», το πρώτο ημιστίχιο παρουσιάζει μια ρεαλιστική περιγραφή, ενώ στο δεύτερο ημιστίχιο η εικόνα με την αγελάδα εμπεριέχει υπερρεαλιστικές επιρροές, εφόσον το γεγονός ότι στέκει ανάμεσα στα λουλούδια ή τα στάρια του χωραφιού, υπονοείται με την αναφορά του κίτρινου χρώματος.
Δημοσίευση σχολίου