Έκθεση Α΄ Λυκείου: Ο Σιμόεις με τις ασημένιες δίνες

Seth Casteel

ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ  [ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ]

Κείμενο 1

Ο Σιμόεις με τις ασημένιες δίνες

Τις προάλλες στο Παρίσι μελετούσα κάπως βιαστικά ένα κείμενο του Ευριπίδη, στο οποίο έψαχνα κάποια στοιχεία σχετικά με τη χρήση μιας λέξης πολιτικού χαρακτήρα. Ξαφνικά τράβηξαν την προσοχή μου οι εξής λέξεις: «Ο Σιμόεις με τους ασημένιους του στροβίλους». Η έκφραση δεν ήταν ασυνήθιστη, ούτε ιδιαίτερα αξιοσημείωτη. Ο Όμηρος και ο Ησίοδος έχουν χρησιμοποιήσει για άλλα ποτάμια ένα επίθετο που σημαίνει «στην ασημένια δίνη». Η λέξη ακουγόταν σαν λυρικό τραγούδι, είδα ξαφνικά εκεί μπροστά μου αστραφτερές τις δίνες του νερού. Το ποτάμι κυλούσε ακτινοβολώντας κι εγώ ένιωσα τη δροσιά του: έβλεπα τις αντανακλάσεις του, τη γενναιοδωρία του καθαρού και γοργού νερού. Και για μια στιγμή σταμάτησα την ανάγνωση, γεμάτη θαυμασμό.

Αν προσθέσουμε σ’ αυτά την απόλαυση της γλώσσας, το ότι με άγγιξε η λαμπρή φρεσκάδα του νερού και με έκανε να ονειρευτώ τον Όμηρο κι ύστερα τον Ευριπίδη, η

ευχαρίστησή μου χρωματίστηκε με τη σκέψη ότι τη μοιραζόμουν με αυτούς τους ανθρώπους του μακρινού παρελθόντος που είχαν τόσο διαφορετικά συναισθήματα: σαν ένα κόσμημα ανέπαφο στο βάθος ενός αρχαίου τάφου το θαύμα του νερού έγινε πιο συγκινητικό, έχοντας διασχίσει τους αιώνες. Είχε εξαγνιστεί, είχε ακινητοποιηθεί για πάντα σαν ένας θησαυρός αγκυροβολημένος στην ίδια του τη ζωή.

Τέλος, στο βάθος αυτής της φευγαλέας ευχαρίστησης υπήρχε, πιστεύω, η έκπληξη που επαναλαμβάνεται μπροστά στην επινοητικότητα και τη γήτευση της γλώσσας: η ιδέα ότι τα πάντα περνούν και πάνε κι ότι αγωνιζόμαστε, πολεμάμε, καταστρέφουμε, αλλά επίσης ότι οι άνθρωποι έχουν εφεύρει τη γλώσσα - αυτό το μοναδικό μέσο, το οποίο τους επιτρέπει να διαδώσουν θησαυρούς πολύ πιο πραγματικούς από την πραγματικότητα. Η γλώσσα καταργεί τους φραγμούς του χώρου και του χρόνου και αρπάζει τα παροδικά αντικείμενα, τα αφαιρεί από το περιβάλλον τους ή από το όνειρο και τα φέρνει στο σπίτι μου, στο Παρίσι, έναν Αύγουστο, όπου ο Σιμόεις εισβάλλει με τις ασημένιες δίνες του.

Σιμόεις: ποταμός της Τροίας

γήτευση: γοητεία.

Jacqueline de Romilly. (2013). Τι Πιστεύω, 100-103 (μετάφραση Σώτη Τριανταφύλλου). Αθήνα: Πατάκης (διασκευή).

Κείμενο 2

Ο Σιμόεις με τις ασημένιες δίνες

Είναι στιγμή να πούμε ότι στην αδυναμία μας να επικοινωνήσουμε η ευθύνη της γλώσσας είναι περισσότερο θεωρητική παρά πρακτική: η ευθύνη είναι δική μας και σχετίζεται με το ποιοι είμαστε και με το πώς ζούμε. Ο καθένας από μας είναι κλεισμένος στη δική του ζωή και δεν ενδιαφέρεται για τους άλλους, ούτε προκαλεί το

δικό τους ενδιαφέρον.

Συνομιλούμε λίγο και οι λέξεις για τον καθένα από μας εγγράφονται σε διαφορετικά λεξιλόγια: έτσι προκύπτουν διαρκώς παρεξηγήσεις. Σε μερικές περιπτώσεις μάλιστα υπάρχει εξαρχής μεγάλη απόσταση, συσσωρευμένη πικρία, παράπονα ανείπωτα: όλα αυτά κάνουν ύποπτα τα λόγια. Οι διαφορές φύλου, ηλικίας, κοινωνικού περιβάλλοντος έχουν το ίδιο αποτέλεσμα. Και αφήνουμε την απόσταση να μεγαλώνει μέχρι το σημείο να μην παίζουν πια κανέναν ρόλο οι λέξεις. Τότε δημιουργείται δυσφορία - δυσφορία μεταξύ των γενεών και μεταξύ των συζύγων, μεταξύ των τάξεων και μεταξύ των φίλων. Το βάρος όλων αυτών που δεν μπορούν να ειπωθούν δημιουργεί ένα κλίμα εκνευρισμού και απογοήτευσης που φθείρει την έννοια ακόμα και των πιο απλών φράσεων και χειρονομιών. Έτσι, μπορεί να φαίνεται σε μερικούς ότι η καθημερινή ακατανοησία είναι σύμφυτη με την ανθρώπινη κατάσταση.

σύμφυτη: αυτή που είναι στη φύση κάποιου, που αποτελεί φυσικό γνώρισμά του.

Θέματα:

Α1. Ποια είναι η προσφορά της γλώσσας στον άνθρωπο, σύμφωνα με την άποψη που διατυπώνει η συγγραφέας στο πρώτο κείμενο; (60-80 λέξεις)

Η γλώσσα, σύμφωνα με τη Jacqueline de Romilly, επιτυγχάνει να ξεπεράσει χρονικούς και τοπικούς περιορισμούς διασώζοντας και διαδίδοντας πολύτιμα στοιχεία της ανθρώπινης εμπειρίας. Συναισθήματα, βιώματα και σκέψεις ανθρώπων μπορούν να μεταφερθούν μέσω της γλώσσας σε άλλους ανθρώπους κατοπινών εποχών, μεταδίδοντας ακέραια την ομορφιά και την αξία τους. Έτσι, τα περιστατικά ενός εφήμερου βίου, απαλλαγμένα πια από τις τυχόν αρνητικές εκφάνσεις της πραγματικότητας που τα προκάλεσε, καθίστανται διαχρονικά βιώματα στην πιο καθαρή μορφή τους. Εξαγνισμένα από τις συνθήκες του δικού τους παρόντος, μπορούν να προχωρήσουν στην αιωνιότητα, προκαλώντας συγκίνηση σ’ έναν απεριόριστο αριθμό ανθρώπων.

Α2. Να δώσετε από έναν πλαγιότιτλο στην πρώτη παράγραφο (Είναι στιγμή… ενδιαφέρον) και τη δεύτερη παράγραφο (Συνομιλούμε… κατάσταση) του δεύτερου κειμένου.

- Η ευθύνη για την αδυναμία επικοινωνίας βαρύνει το άτομο.  

- Παράγοντες που υπονομεύουν τη συνεννόηση μεταξύ των ανθρώπων.

Β1. «στην αδυναμία μας να επικοινωνήσουμε [..] η ευθύνη είναι δική μας και σχετίζεται με το ποιοι είμαστε και με το πώς ζούμε»

Χρησιμοποιώντας την παραπάνω περίοδο του δεύτερου κειμένου, να δημιουργήσετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων.

Στην αδυναμία μας να επικοινωνήσουμε η ευθύνη είναι δική μας και σχετίζεται με το ποιοι είμαστε και με το πώς ζούμε. Είναι, άλλωστε, εύλογο πως κάθε άνθρωπος επηρεάζεται στην καθημερινή του επικοινωνία και στις διαπροσωπικές του σχέσεις από το είδος και την ποιότητα του χαρακτήρα του, όπως κι από τις συνθήκες και τις επιδιώξεις της ζωής του. Τα βιώματα του παρελθόντος μπορούν να καταστήσουν έναν άνθρωπο απρόθυμο ή καχύποπτο στην επαφή του με τους άλλους ανθρώπους, όπως αντίστοιχα το να θέσει κάποιος ως προτεραιότητα την επαγγελματική του ανέλιξη, του στερεί τον αναγκαίο χρόνο για επικοινωνία κι επαφή με τα πρόσωπα του οικογενειακού και φιλικού του περιβάλλοντος.

Β2. Να επισημάνετε στο πρώτο κείμενο τρεις λέξεις ή φράσεις με μεταφορική / συνυποδηλωτική σημασία και να αιτιολογήσετε τη χρήση τους.

- η ευχαρίστησή μου χρωματίστηκε: Η λέξη χρωματίστηκε χρησιμοποιείται μεταφορικά, για να υποδηλώσει τον ξεχωριστό χαρακτήρα που προσδίδει στην ευχαρίστηση της συγγραφέως η σκέψη ότι μοιραζόταν αυτό το συναίσθημα με ανθρώπους του μακρινού παρελθόντος.

- σαν ένας θησαυρός αγκυροβολημένος: Η λέξη αγκυροβολημένος χρησιμοποιείται μεταφορικά για να δηλώσει εμφατικά την αναλλοίωτη σταθερότητα που έχει αποκτήσει η εικόνα του νερού. Η «ασημένια δίνη» των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων διατηρεί και θα διατηρεί πάντοτε ακέραια την ομορφιά και την αξία της.

- και αρπάζει τα παροδικά αντικείμενα: Η λέξη αρπάζει χρησιμοποιείται μεταφορικά για να τονίσει τον τρόπο κατά τον οποίο η γλώσσα μπορεί να γλιτώσει από τη λήθη τα στοιχεία εκείνα που αποτυπώνονται και καταγράφονται μέσω αυτής.

........................................................................................................

Α1. Ποια άποψη διατυπώνει η συγγραφέας στο δεύτερο κείμενο για τις αιτίες, οι οποίες εμποδίζουν τους ανθρώπους να επικοινωνήσουν μεταξύ τους; (60-80 λέξεις)

Η συγγραφέας τονίζει πως οι ίδιοι οι άνθρωποι ευθύνονται για την αδυναμία να επικοινωνήσουν μεταξύ τους, αφού ο καθένας κλείνεται στη δική του ζωή και αδιαφορεί για τους άλλους. Συχνά, άλλωστε, διάφορες πικρίες ή μικρότερες αφορμές παρεξηγήσεων παραμένουν ανεπίλυτες, αφού δεν υπάρχει προθυμία διαλόγου, με αποτέλεσμα να δημιουργείται μια αγεφύρωτη απόσταση ακόμη και μεταξύ φίλων ή συζύγων. Ενώ, συνάμα, παράγοντες όπως είναι το φύλο, η ηλικία, αλλά και το κοινωνικό περιβάλλον μπορούν να ενισχύσουν την ύπαρξη απόστασης ανάμεσα στους ανθρώπους, επιτείνοντας το πρόβλημα της ανεπαρκούς επικοινωνίας.  

Α2. Ποια είναι η συλλογιστική πορεία (παραγωγική, επαγωγική, αναλογική) στη  δεύτερη παράγραφο (Συνομιλούμε… κατάσταση) του δεύτερου κειμένου. Να  αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

Η συλλογιστική πορεία είναι επαγωγική, καθώς από επιμέρους αιτίες και προβλήματα η συγγραφέας οδηγείται σ’ ένα γενικότερο συμπέρασμα, το οποίο μοιάζει να χαρακτηρίζει εν γένει την ανθρώπινη κατάσταση: «Έτσι, μπορεί να φαίνεται σε μερικούς ότι η καθημερινή ακατανοησία είναι σύμφυτη με την ανθρώπινη κατάσταση.»

Β1. Να συντάξετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων, στην οποία να χρησιμοποιήσετε τις λέξεις/φράσεις του πρώτου κειμένου με έντονη γραφή, με βάση τη σημασία τους στο κείμενο: λέξεις, απόλαυση, μακρινού παρελθόντος, άνθρωποι, διαδώσουν.

Η λογοτεχνία, με μόνο της εργαλείο τις λέξεις, μπορεί όχι μόνο να προσφέρει αισθητική απόλαυση στους αναγνώστες, αλλά και να συνδέσει ανθρώπους διαφορετικών ιστορικών περιόδων. Έτσι, για παράδειγμα, χάρη στα έργα του Ομήρου οι άνθρωποι του παρόντος μπορούν να γνωρίσουν και να διαδώσουν τις ηθικές αξίες και τα πρότυπα μιας κοινωνίας του μακρινού παρελθόντος.

................................................................................................................................

Α1. Γιατί η ανάγνωση της φράσης του πρώτου κειμένου «Ο Σιμόεις με τους ασημένιους του στροβίλους» προκαλεί στη συγγραφέα τα συναισθήματα του θαυμασμού και της ευχαρίστησης; (60-80 λέξεις)

Η συγγραφέας διαβάζοντας για τους ασημένιους στροβίλους του ποταμού Σιμόεντος, αισθάνεται αίφνης έκπληκτη πως βλέπει μπροστά της την όμορφη αυτή εικόνα. Αισθάνεται πως βλέπει τις αντανακλάσεις του νερού, τις αστραφτερές του δίνες, και πως νιώθει τη λαμπρή του φρεσκάδα. Έτσι, μέσα από τη λυρικότητα του αρχαιοελληνικού λόγου βιώνει μια ξεχωριστή εμπειρία, όπου τα σύνορα του χώρου και του χρόνου καταλύονται, φέρνοντας μπροστά της τα υπέροχα νερά του ποταμού, με όλο τους το πρότερο κάλλος ανέπαφο απ’ το πέρασμα του χρόνου.

Α2. Ποια είναι τα δομικά στοιχεία της δεύτερης παραγράφου του δεύτερου κειμένου;

Θεματική περίοδος: Συνομιλούμε λίγο... διαρκώς παρεξηγήσεις.

Σχόλια (λεπτομέρειες): Σε μερικές περιπτώσεις μάλιστα... και των πιο απλών φράσεων και χειρονομιών.

Κατακλείδα: Έτσι, μπορεί να φαίνεται σε μερικούς ότι η καθημερινή ακατανοησία είναι σύμφυτη με την ανθρώπινη κατάσταση.

Β1. α. Να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις ακόλουθες λέξεις του πρώτου κειμένου, με βάση τη σημασία τους στο κείμενο: αξιοσημείωτη, αστραφτερές, ανέπαφο, επινοητικότητα, καταργεί.

αξιοσημείωτη: αξιοπρόσεκτη

αστραφτερές: ακτινοβόλες (λαμπερές, φωτεινές)

ανέπαφο: ανέγγιχτο (απείραχτο, ακέραιο)

επινοητικότητα: γονιμότητα (ευρηματικότητα)

καταργεί: καταλύει    

Β1. β. Να δημιουργήσετε μία πρόταση με κάθε συνώνυμη λέξη.

- Παρά την απειρία του ο νέος ηθοποιός προσέφερε στο κοινό μια αξιοπρόσεκτη ερμηνεία.

- Το αυτοκρατορικό στέμμα κοσμούταν με ακτινοβόλους πολύτιμους λίθους.

- Το αρχαίο μνημείο διασώθηκε σχεδόν ανέγγιχτο από τη φθορά του χρόνου.

- Ο συγγραφέας αυτός διακρίνεται για τη γονιμότητα της φαντασίας του.

- Με την επικράτηση τέτοιων μεθόδων καταλύεται κάθε έννοια έννομης τάξης.

................................................................................................................................

Κείμενο 3

Δε θέλω τίποτε άλλο παρά να μιλήσω απλά

Για κοιτάξτε πόσο θαυμάσιο πράγμα είναι να λογαριάζει κανείς πως, από την εποχή που μίλησε ο Όμηρος ως σήμερα, μιλούμε, ανασαίνουμε και τραγουδούμε με την ίδια γλώσσα. Κι αυτό δε σταμάτησε ποτέ, είτε σκεφτούμε την Κλυταιμνήστρα που μιλάει στον Αγαμέμνονα, είτε την Καινή Διαθήκη, είτε τους ύμνους του Ρωμανού και τον Διγενή Ακρίτα, είτε το Κρητικό Θέατρο και τον Ερωτόκριτο, είτε το δημοτικό τραγούδι.

Και όλοι αυτοί, οι μεγάλοι και οι μικροί, που σκέφτηκαν, μίλησαν, μέτρησαν ελληνικά, δεν πρέπει να νομίσετε πως είναι σαν ένας δρόμος, μια σειρά ιστορική, που χάνεται στη νύχτα των περασμένων και βρίσκεται έξω από σας. Πρέπει να σκεφτείτε πως όλα αυτά βρίσκονται μέσα σας, βρίσκονται μέσα σας όλα μαζί, πως είναι το μεδούλι των κοκάλων σας, και πως θα τα βρείτε, αν σκάψετε αρκετά βαθιά τον εαυτό σας. Αλλά για να κάνετε αυτήν τη δουλειά, για να επιδοθείτε σ’ αυτή την εσωτερική προσήλωση, θα σας βοηθήσουν οι άνθρωποι του καιρού σας, που με τον καλύτερο τρόπο μπόρεσαν να εκφραστούν στην ελληνική γλώσσα. Πιστεύω πως η σύγχρονή μας λογοτεχνία είναι απαραίτητη για να καταλάβουμε, όχι μόνο την αρχαία λογοτεχνία, αλλά και όλη την ελληνική παράδοση.

Γ. Σεφέρης. (1973). Σημειώσεις για μια ομιλία σε παιδιά, Κατάθεση ’73. Αθήνα: Μπουκουμάνης (διασκευή).

Α1. Ποιες απόψεις διατυπώνουν οι συγγραφείς των δύο κειμένων για την αξία και τη συνέχεια της ελληνικής γλώσσας; (60-80 λέξεις)

Οι δύο συγγραφείς προσεγγίζουν κατά τρόπο διαφορετικό τη συνέχεια της ελληνικής γλώσσας, προσφέρουν ωστόσο ανάλογα καίριες παρατηρήσεις. Έτσι, από τη μία, η Jacqueline de Romilly αναφέρεται στη δυνατότητα της γλώσσας να μεταφέρει αναλλοίωτες τις εικόνες του παρελθόντος, μεταδίδοντας ανέπαφες τις συγκινήσεις και τα βιώματα των ανθρώπων εκείνης της εποχής. Ενώ, από την άλλη, ο Γιώργος Σεφέρης τονίζει την αδιάκοπη συνέχεια της ελληνικής γλώσσας, σε όλες τις περιόδους που μεσολάβησαν από την αρχαιότητα ως σήμερα, και την κατ’ επέκταση σταθερή επαφή των τωρινών ανθρώπων με τις αξίες, τις αρχές και τις παραδόσεις του παρελθόντος.

Α2. Να δώσετε από έναν πλαγιότιτλο στις παραγράφους του τρίτου κειμένου.

- Η αδιάκοπη συνέχεια της ελληνικής γλώσσας από τα χρόνια του Ομήρου έως σήμερα.

- Η σύγχρονη λογοτεχνία το μέσο για την κατανόηση της στενής μας επαφής με την παράδοση του παρελθόντος.

Β1. «Η γλώσσα καταργεί τους φραγμούς του χώρου και του χρόνου» Χρησιμοποιώντας την παραπάνω πρόταση του πρώτου κειμένου, να δημιουργήσετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων.

Η γλώσσα καταργεί τους φραγμούς του χώρου και του χρόνου φέρνοντας σ’ επαφή ανθρώπους διαφορετικών εποχών, αλλά και τόπων. Βιώματα, σκέψεις και συναισθήματα, που καταγράφονται, διασώζονται από τη λήθη, και μπορούν να μεταφερθούν ακέραια σε άλλους ανθρώπους, μεταδίδοντας την ομορφιά του περιεχομένου τους. Έτσι, η γλώσσα, στην γραπτή της ιδίως μορφή, δεν γνωρίζει σύνορα ή άλλους περιορισμούς, αφού είναι σε θέση να διαφυλάξει και να μεταφέρει οπουδήποτε κάθε είδους εμπειρία ή συλλογισμό, που αλλιώς θα χάνονταν με το πέρασμα του χρόνου.  

................................................................................................................................

Α1. Ο συγγραφέας του τρίτου κειμένου ποια σχέση θεωρεί ότι έχει η αρχαία με τη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία; (60-80 λέξεις)

Ο Γιώργος Σεφέρης θεωρεί πως όλος ο πλούτος της αρχαίας λογοτεχνίας μπορεί να καταστεί προσβάσιμος στους ανθρώπους του παρόντος με τη βοήθεια της σύγχρονης λογοτεχνίας. Οι πνευματικοί δημιουργοί του σήμερα, που έχουν κατορθώσει να γνωρίσουν και να χειριστούν με τον καλύτερο τρόπο την ελληνική γλώσσα, είναι εκείνοι που βρίσκονται πιο κοντά στο πνεύμα και στη λογική των αρχαίων ελληνικών έργων. Είναι εκείνοι, οι οποίοι έχουν προχωρήσει στην εσωτερική αναζήτηση και στην εσωτερική προσήλωση που απαιτείται για να τους φέρει σ’ επαφή με τους συλλογισμούς και τα διανοήματα των αρχαίων Ελλήνων, μα και με το σύνολο της ελληνικής παράδοσης.

Α2. Να δώσετε από έναν πλαγιότιτλο στην πρώτη παράγραφο (Για κοιτάξτε… τραγούδι) του τρίτου κειμένου και την τρίτη παράγραφο (Τέλος,… δίνες του) του πρώτου κειμένου.

- Η ελληνική γλώσσα μιλιέται αδιάκοπα από την εποχή του Ομήρου.

- Η γλώσσα καταλύει τοπικούς και χρονικούς περιορισμούς, διαδίδοντας τους θησαυρούς της ανθρώπινης εμπειρίας.

Β1. Να συντάξετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων χρησιμοποιώντας τις ακόλουθες λέξεις/φράσεις του πρώτου και του τρίτου κειμένου, με βάση τη σημασία τους στα κείμενα: καλύτερο τρόπο, εκφραστούν, γλώσσα, μοναδικό μέσο, διαδώσουν.

Η γλώσσα, αυτό το ιδιαίτερο και μοναδικό μέσο επικοινωνίας, προσφέρει στους ανθρώπους τη δυνατότητα, όχι μόνο να εκφραστούν, μα και να διαδώσουν τις σκέψεις και τις εμπειρίες τους. Ιδίως, μάλιστα, στα χέρια των λογοτεχνών, που γνωρίζουν και χειρίζονται με τον καλύτερο τρόπο τη γλώσσα, η μετάδοση αυτή των μηνυμάτων τρέπεται σε τέχνη απαράμιλλης αξίας.

Β2. Να επισημάνετε τρεις λέξεις ή φράσεις των κειμένων με μεταφορική / συνυποδηλωτική σημασία και να αιτιολογήσετε τη χρήση τους.

- Όμηρος ως σήμερα, μιλούμε, ανασαίνουμε και τραγουδούμε με την ίδια γλώσσα: Η λέξη ανασαίνουμε με τη συνυποδήλωση της έννοιας ζωή, καθιστά εμφατικά προφανή την άρρηκτη σύνδεση της γλώσσας με τη ζωή των ανθρώπων.

- που χάνεται στη νύχτα των περασμένων: Η λέξη νύχτα συνυποδηλώνει το σκοτάδι και το γεγονός ότι αυτό κρύβει καθετί με την έλευσή του, για να συνδέσει την παρόμοια κατάσταση αφάνειας στην οποία εν δυνάμει περιέρχονται τα βιώματα και οι συλλογισμοί των ανθρώπων του παρελθόντος.

- αν σκάψετε αρκετά βαθιά τον εαυτό σας: Η λέξη σκάψετε λειτουργεί μεταφορικά, για να δηλώσει με έμφαση την προσπάθεια εσωτερικής αναζήτησης και διερεύνησης που απαιτείται για να γίνει αντιληπτή η επαφή μας με τον πνευματικό πλούτο των ανθρώπων του παρελθόντος.

................................................................................................................................

Α2. Να δώσετε από έναν πλαγιότιτλο στην πρώτη παράγραφο (Τις προάλλες… θαυμασμό) και τη δεύτερη παράγραφο (Αν προσθέσουμε… ζωή) του πρώτου κειμένου.

- Η ανάγνωση μιας φράσης ζωντανεύει στη σκέψη εικόνες εξαίρετης ομορφιάς.

- Η γλώσσα φέρνει σ’ επαφή ανθρώπους διαφορετικών εποχών και τόπων.

Β1. Να συντάξετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων, στην οποία να χρησιμοποιήσετε τις ακόλουθες λέξεις του πρώτου και του τρίτου κειμένου, με βάση τη σημασία τους στα κείμενα: σήμερα, εκφραστούν, γλώσσας, ευχαρίστησης, μέσο.

Με μόνο μέσο αυτό της γλώσσας, άνθρωποι του σήμερα μπορούν να γίνουν μέτοχοι της ευχαρίστησης εκείνης που βίωναν οι ακροατές και αναγνώστες περασμένων εποχών, όταν έρχονταν πρώτοι σ’ επαφή με τα κείμενα των μεγάλων δημιουργών. Μπορούν συνάμα να εκφραστούν και άρα να μοιραστούν τα συναισθήματα μα και τους προβληματισμούς που βιώνουν καθώς διαβάζουν τα αριστουργήματα του παρελθόντος.