Ιστορία Α΄ Λυκείου: Ο Φίλιππος Β΄ και η ένωση των Ελλήνων (πηγή)

Ιστορία Α΄ Λυκείου: Ο Φίλιππος Β΄ και η ένωση των Ελλήνων (πηγή)
 
Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από το κείμενο που σας δίνεται, να απαντήσετε στα ακόλουθα ερωτήματα:
α. Ποιες και κάτω από ποια ιστορική συγκυρία ήταν οι προτάσεις του Ισοκράτη προς τον Φίλιππο Β΄;
β. Ποια ήταν, κατά τη γνώμη σας, η ιστορική σημασία των αποφάσεων του συνεδρίου που συγκλήθηκε το 337 π.Χ. στην Κόρινθο; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
 
ΚΕΙΜΕΝΟ
Το επόμενο βήμα του νικητή της μάχης της Χαιρώνειας ήταν πραγματικά απροσδόκητο. Παρουσίασε [ενν. ο Φίλιππος Β΄] στις ελληνικές πόλεις-κράτη το σχέδιο μιας ομοσπονδιακής ένωσης γι’ αυτές, να το μελετήσουν κατά τη διάρκεια των χειμερινών μηνών. Ο Ισοκράτης, που εκείνη τη στιγμή ήταν ενενήντα οκτώ χρόνων, έγραψε μια επιστολή παροτρύνοντάς τον να τερματίσει τον μανιακό ανταγωνισμό και τον επεκτατισμό που είχαν επιδείξει ως τότε οι ελληνικές πόλεις-κράτη, να τις οδηγήσει σε ομόνοια και να κηρύξει πόλεμο ενάντια στην Περσία. […] Την άνοιξη του 337 το σχέδιο που είχε υποβάλει ο Φίλιππος έγινε δεκτό από όλες τις ελληνικές πόλεις-κράτη του ηπειρωτικού ελλαδικού χώρου εκτός από τη Σπάρτη, όπως επίσης έγινε δεκτό από πολλές πόλεις-κράτη των νησιών του Αιγαίου, σε μια συνάντηση των αντιπροσώπων όλων των Ελλήνων που πραγματοποιήθηκε στην Κόρινθο. Εκεί ο ίδιος ο Φίλιππος απευθύνθηκε στο συνέδριο των αντιπροσώπων. Η ομοσπονδιακή ένωση των Ελλήνων υιοθετήθηκε. Τα μέλη της καινούριας συμμαχίας των Ελλήνων παρουσιάζονταν ως «οι Έλληνες».
 
Hammond, N., Το θαύμα που δημιούργησε η Μακεδονία, μτφρ. Φ. Κ. Βώρος, Παπαδήμα, Αθήνα 1995, σ. 178.
 
Ενδεικτική απάντηση
 
α. Η πανελλήνια ιδέα ήταν μια νέα πολιτική έκφραση που διατυπώθηκε για πρώτη φορά στα τέλη του 5ου αι. π.Χ. από το σοφιστή Γοργία, σε λόγο του στον ιερό χώρο της Ολυμπίας. Κύριος εκφραστής αυτής της πολιτικής ήταν ο Αθηναίος ρητοροδιδάσκαλος Ισοκράτης. Σε πρώτο στάδιο, στον «Πανηγυρικό» λόγο του (380 π.Χ.) διατυπώνει την άποψη ότι τον κοινό αγώνα εναντίον των Περσών θα μπορούσε να αναλάβει η Αθήνα με την ανασύσταση της ηγεμονίας της. Αργότερα, η αδυναμία της Αθήνας να εμπνεύσει εμπιστοσύνη και να επιβληθεί, τον έστρεψε στην ιδέα ότι ένας ισχυρός μονάρχης θα ένωνε τους Έλληνες και θα τους οδηγούσε εναντίον των Περσών. Προσωπικότητες για τις οποίες πίστεψε ότι θα μπορούσαν να θέσουν σε εφαρμογή την πανελλήνια ιδέα ήταν ο Ευαγόρας, βασιλιάς της Σαλαμίνας της Κύπρου, ο Ιάσονας, τύραννος των Φερών της Μαγνησίας, ο Διονύσιος Α΄, τύραννος των Συρακουσών. Σε βαθιά γηρατειά ατένιζε με ελπίδα την επικράτηση του Φιλίππου Β΄ της Μακεδονίας. Σύμφωνα, μάλιστα, με το παράθεμα, όταν ο Φίλιππος νίκησε στη Χαιρώνεια (338 π.Χ.) τις συνασπισμένες δυνάμεις των Θηβαίων και των Αθηναίων και επιβλήθηκε ως ο ηγέτης εκείνος που μπορούσε να ενώσει όλους τους Έλληνες, ο Ισοκράτης, σε προχωρημένη πια ηλικία, του έστειλε μια επιστολή. Τα όσα ζητούσε από τον Φίλιππο με την επιστολή αυτή ανταποκρίνονταν στο αίτημα της ένωσης των Ελλήνων. Του ζητούσε, ειδικότερα, να τερματίσει τον μανιώδη μεταξύ τους ανταγωνισμό και τον επιζήμιο επεκτατισμό τους, να επιβάλει την ομόνοια και τη συνεργασία μεταξύ τους και να ξεκινήσει πόλεμο εναντίον του κοινού τους εχθρού, της Περσίας. Ο Ισοκράτης ήταν από τις προσωπικότητες που κατόρθωσαν να αποδεσμευτούν από το τοπικιστικό πνεύμα που φανάτιζε ακόμα τους σύγχρονούς του πολιτικούς.
 
β. Η πανελλήνια ένωση έγινε πραγματικότητα σε συνέδριο στην Κόρινθο το 337 π.Χ., όπου συμμετείχαν όλες οι πόλεις εκτός από τη Σπάρτη. Σύμφωνα με το παράθεμα, είχε προηγηθεί η κατάθεση ενός σχεδίου από τον Φίλιππο, το οποίο προέβλεπε τη δημιουργία της ομοσπονδιακής αυτής ένωσης του ελληνικού χώρου. Το σχέδιο αυτό έγινε δεκτό από όλες τις πόλεις-κράτη του Αιγαίου και της ηπειρωτικής Ελλάδας, εκτός από τη Σπάρτη. Στο συνέδριο, λοιπόν, της Κορίνθου συμφωνήθηκαν τα ακόλουθα: α) Απαγορεύτηκαν οι συγκρούσεις μεταξύ των ελληνικών πόλεων και η βίαιη μεταβολή των καθεστώτων τους‧ επρόκειτο για μία καίριας σημασίας απόφαση, η οποία θα επέτρεπε στις ελληνικές πόλεις να μην αλληλοκαταστρέφονται και να διαφυλάξουν έτσι τις δυνάμεις τους, ώστε να στραφούν ενάντια στον κύριο εχθρό τους.  β) Προστατεύτηκε η ελεύθερη ναυσιπλοΐα και καταδικάστηκε η πειρατεία· μια, επίσης, σημαντική απόφαση, εφόσον θα βοηθούσε στην οικονομική ανάπτυξη των ελληνικών πόλεων-κρατών γ) Ιδρύθηκε πανελλήνια συμμαχία, αμυντική και επιθετική, με ισόβιο αρχηγό το Φίλιππο Β΄. Η ίδρυση αυτή της πανελλήνιας συμμαχίας καθιστούσε τον ελληνικό χώρο αρκετά ισχυρό, για να αντιμετωπίζει εξωτερικούς εχθρούς, και, συνάμα, έθετε τα θεμέλια, ώστε να εμπεδωθεί η επίγνωση πως οι κάτοικοι του ελληνικού χώρου είχαν κοινή εθνική ταυτότητα. Χαρακτηριστικό, ως προς αυτό, είναι το γεγονός πως όλα τα μέλη της συμμαχίας, όπως επισημαίνεται στο παράθεμα, προσδιορίζονταν ως Έλληνες.