Boyan Dimitrov
Νεοελληνική Γλώσσα Γ΄ Λυκείου: Ατομική & εικονική ταυτότητα
Μπορούμε να σταθούμε σε διάφορες διαστάσεις της ατομικής ταυτότητας.
Μια πρώτη διάσταση ενσαρκώνει η διεργασία κοινωνικού αποχωρισμού / ενσωμάτωσης. Πρόκειται για τη διαλεκτική προσέγγισης-απομάκρυνσης με την οποία παλεύουμε όλη μας τη ζωή για να γίνουμε αποδεκτοί για την ομοιότητά μας, ενώ την ίδια στιγμή προσπαθούμε να φανούμε διαφορετικοί, μοναδικοί. Η αντιπαράθεση ενός εφήβου μέσα στην οικογένειά του εκφράζει αυτή την ανάγκη διαφοροποίησης απέναντι στην ηλικιακά πρότερη ταυτότητα. Αυτή η αντιπαράθεση μπορεί να βρει διέξοδο με την υπαγωγή του εφήβου σε ομάδες νέων όπου θα μοιραστεί με τους συνομήλικούς του κοινές ανάγκες, επιθυμίες και όνειρα.
Μια δεύτερη διάσταση αφορά στην επιθυμία του υποκειμένου για συνέχεια, δηλαδή στην ανάγκη τού «ανήκειν» σε μια οικογενειακή γραμμή, σε ένα περιβάλλον, σε μια κουλτούρα. Αυτή η ανάγκη μπορεί να λειτουργεί στο πραγματικό ή ακόμα και το φαντασιακό επίπεδο και είναι εμφανής στις σύγχρονες εκφράσεις της ταυτότητας, όπως είναι η εθνική, η εθνοτική ή η πολιτισμική ταυτότητα.
Η ταυτοτική διεργασία είναι για το άτομο ένα ψυχολογικό πλαίσιο μέσα στο οποίο κατασκευάζει νοητικά σχήματα και συστήματα αναπαραστάσεων. Αυτά βοηθούν το άτομο να φτιάξει μια εικόνα εαυτού, να της αποδώσει αξία, ενώ παράλληλα κατευθύνουν τις πράξεις του.
Οι εικονικές ταυτότητες αποτελούνται από το σύνολο των δημοσιευμένων προσωπικοτήτων των χρηστών, την φυσική περιγραφή τους και την δυνατότητα να αυτοσχεδιάσουν κάτι στο οποίο επιθυμούν οι ίδιοι να μετατραπούν. Για να επιτευχθεί σχηματισμός μιας εικονικής ταυτότητας σε επικοινωνιακά συστήματα, η ταυτότητα αυτή πρέπει να δημιουργηθεί για να εκτελέσει μια συγκεκριμένη λειτουργία. Μπορεί να είναι μια προσωρινή κατασκευή, (να παρουσιάζεται μόνο κατά το χρονικό διάστημα το οποίο ο χρήστης παραμένει συνδεδεμένος χρησιμοποιώντας την συγκεκριμένη ταυτότητα) ή μόνιμη (όταν η εικονική ταυτότητα παραμένει ενεργή ή σιωπηλή στο εικονικό δίκτυο).
Όταν ένας χρήστης δημιουργεί μια ταυτότητα, αυτή μπορεί να είναι μια συνειδητή κατασκευή, μια διαδικασία η οποία εξελίσσεται υποσυνείδητα για κάποια χρονική περίοδο, ή ακόμα θα μπορούσε απλά να είναι μια αντανάκλαση του χρήστη από την πραγματική του ζωή. Οι χρήστες μπορούν να δημιουργήσουν μια ταυτότητα που είναι συνολικά διαφορετική από τους πραγματικούς Εαυτούς τους με ποικίλους τρόπους. Μπορούν να επιλέξουν το κοινωνικό φύλο τους, την φυλή τους, την ηλικία τους - όλες οι παραδοσιακές πτυχές της πραγματικής ζωής είναι εύπλαστες. Με αυτή την λογική, η ταυτότητα είναι ένα καθαρό κατασκεύασμα του ατόμου και μπορεί να απεικονίζει την πραγματικότητα ή όχι.
Η δυνατότητα να υιοθετηθεί ένα ψευδώνυμο, μια νέα ταυτότητα και μια «περιβολή» ως κάτι το οποίο δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, επιτρέπει στα άτομα να δοκιμάσουν τη ζωή από κάποια άλλη οπτική πλευρά και να βιώσουν διαφορετικές απόψεις και αντιλήψεις και ενδυναμώνει τους χρήστες.
Όταν έμαθα ανάγνωση, κρατούσα τα βιβλία από τη σωστή πλευρά πια, αν και μου φαινόταν ότι συνέχιζα να τα κρατώ από την ανάποδη, και φανταζόμουν ότι ο πατέρας μου με διάβαζε. Τι θα σκεφτόταν για αυτή ή την άλλη φράση που είχε γράψει ο γιος του;
Να αποδώσετε συνοπτικά σε μία παράγραφο 50-60 λέξεων τις επιμέρους διαστάσεις της ατομικής ταυτότητας, όπως αυτές παρουσιάζονται στο απόσπασμα του Κειμένου 1: «Μια πρώτη διάσταση ενσαρκώνει…. η εθνοτική ή η πολιτισμική ταυτότητα».
[Λέξεις: 64]
Β1. Να εξηγήσετε με συντομία (50-60 λέξεις) την ακόλουθη διαπίστωση από το Κείμενο 1: «Η αντιπαράθεση ενός εφήβου μέσα στην οικογένειά του εκφράζει αυτή την ανάγκη διαφοροποίησης απέναντι στην ηλικιακά πρότερη ταυτότητα.»
Στο κείμενο γίνεται κυρίως χρήση του γ΄ προσώπου, καθώς σκοπός της γράφουσας είναι να αποδώσει με αντικειμενικό τρόπο ένα φαινόμενο που αφορά το σύνολο των πολιτών. Με τη χρήση του γ΄ προσώπου ενισχύεται τόσο ο επιστημονικός χαρακτήρας του κειμένου όσο και η αίσθηση της αντικειμενικής αλήθειας των όσων καταγράφονται σε αυτό. Η γράφουσα, ωστόσο, καταφεύγει στο πλαίσιο μιας περιόδου στη χρήση του α΄ πληθυντικού προσώπου, ώστε να παρουσιάσει με έμφαση το γεγονός πως το θέμα της ταυτότητας αφορά όλους τους ανθρώπους, χωρίς εξαιρέσεις. Με το α΄ πληθυντικό πρόσωπο, άλλωστε, η γράφουσα εντάσσει και τον εαυτό της στο ευρύτερο σύνολο των ανθρώπων που έχουν βιώσει την απαιτητική διαδικασία διαμόρφωσης ατομικής ταυτότητας.
Τι είναι εκείνο που βαρύνει περισσότερο στη διαμόρφωση της ταυτότητας του ήρωα; Να τεκμηριώσετε την ερμηνευτική σας πρόταση με τρεις κατάλληλους κειμενικούς δείκτες. Ποια είναι η δική σας άποψη για τη στάση του ήρωα; 150-200 λέξεις
Παρά το γεγονός ότι η ανάγκη του ήρωα να συνδεθεί ουσιαστικά με τον πατέρα του είναι εύλογη, δεν δικαιολογεί, εντούτοις, την υιοθέτηση ενός τρόπου ζωής και ενός επαγγέλματος αποκλειστικά για χάρη εκείνου. Προσωπικά θεωρώ πως ο ήρωας όφειλε να λάβει πρωτίστως υπόψη τη είναι αρεστό στον ίδιο και όχι τι είναι εκείνο που θα τον έφερνε πιο κοντά στον πατέρα του.
Στο Κείμενο 2 η γράφουσα υποστηρίζει το εξής: «Η δυνατότητα να υιοθετηθεί ένα ψευδώνυμο, μια νέα ταυτότητα και μια «περιβολή» ως κάτι το οποίο δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, επιτρέπει στα άτομα να δοκιμάσουν τη ζωή από κάποια άλλη οπτική πλευρά και να βιώσουν διαφορετικές απόψεις και αντιλήψεις και ενδυναμώνει τους χρήστες».
Το γεγονός πως ένα άτομο εφηβικής ηλικίας έχει τη δυνατότητα να πλάσει μια εικονική ταυτότητα στον κόσμο του διαδικτύου αποτελεί ένα δυνητικά επωφελές προνόμιο. Παρέχεται, δηλαδή, στον έφηβο η ευκαιρία να δοκιμάσει διαφορετικές εκφάνσεις του εαυτού του και να διερευνήσει κατά πόσο αυτές γίνονται αποδεκτές από τους άλλους ή κατά πόσο εκφράζουν επαρκώς τον ίδιο και τον ιδεατό εαυτό του. Οι πειραματισμοί αυτοί, όπως και η απρόσκοπτη δυνατότητα ελεύθερης έκφρασης -πιθανώς υπό το καθεστώς της ανωνυμίας-, ενδυναμώνουν τον έφηβο, εφόσον του διασφαλίζουν ένα ασφαλές περιβάλλον για να υιοθετήσει νέες συμπεριφορές, αξίες ή ηθικές ποιότητες και να βιώσει έτσι τα πράγματα από μια διαφορετική οπτική.
Η δυνατότητα αυτή είναι ιδιαιτέρως επωφελής για εσωστρεφή άτομα που κατατρύχονται από συναισθήματα συστολής και δυσκολεύονται πολύ στις καθημερινές διαπροσωπικές τους σχέσεις. Με τη δημιουργία μιας διαδικτυακής ταυτότητας, έστω και ψευδούς, έχουν το περιθώριο να συνομιλήσουν με άλλα άτομα, να εξωτερικεύσουν σκέψεις ή ανησυχίες τους, να ρισκάρουν εκ του ασφαλούς -χάρη στην ανωνυμία- την ελεύθερη έκφραση του εαυτού τους και, σταδιακά, να ενισχύσουν την αυτοπεποίθησή τους. Η δόμηση, άλλωστε, της ατομικής ταυτότητας συνιστά πρωτίστως μια πορεία προς την αυτογνωσία, η οποία απαιτεί από το άτομο να βρει τη δική του φωνή και το θάρρος να εκφράσει τον εαυτό του.
Οι πειραματισμοί, βέβαια, στον διαδικτυακό κόσμο αποτελούν μια προσωρινή κατάσταση, εφόσον το άτομο οφείλει να διαμορφώσει σταδιακά την πραγματική του ταυτότητα, προσδίδοντάς της τα χαρακτηριστικά εκείνα που ανταποκρίνονται καλύτερα στην προσωπικότητά του. Η συγκρότηση της ατομικής του ταυτότητας είναι κρίσιμης σημασίας, καθώς μέσω αυτής κατορθώνει μεγαλώνοντας να επιλέγει συνειδητά την ποιότητα των πράξεών του, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο θα πραγματώνει τις διαπροσωπικές του σχέσεις και θα εκφράζει τον πλέον αυθεντικό εαυτό του. Ας μην παραβλέπουμε το γεγονός πως η ατελής διαμόρφωση της ατομικής ταυτότητας αφήνει το άτομο έκθετο σε ποικίλες επιρροές εξαιτίας των οποίων ενδέχεται να παρασυρθεί σε λανθασμένες επιλογές, οι οποίες δεν συνάδουν πραγματικά με την ηθική ή πνευματική του ταυτότητα.
Είναι, σαφώς, προφανές πως κατά τη διάρκεια δόμησης της ατομικής ταυτότητας το άτομο θα παρεκκλίνει κάποτε από τις αξίες που έχει αποδεχτεί και έχει ορίσει ως κατευθυντήριες στη ζωή του, μιας και στο πλαίσιο της κοινωνίας γίνεται αποδέκτης πλήθους επιδράσεων. Οφείλει, ωστόσο, να προσδιορίσει τελικά το πραγματικό ποιόν του, να το αποδεχτεί πρώτα ο ίδιος και ακολούθως να προασπίσει την ατομική του ταυτότητα και την ατομικότητά του.
[Λέξεις: 451]
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου