Έκθεση Λυκείου: Σχεδιαγράμματα εννοιών - Θεωρία - Ασκήσεις

Design Turnpike

Έκθεση Λυκείου: Σχεδιαγράμματα εννοιών - Θεωρία - Ασκήσεις 

Σχεδιαγράμματα Εννοιών

Άγχος 

Αθλητισμός

Αλλοτρίωση

Αμβλώσεις [Δισσοί λόγοι]

Αναλφαβητισμός 

Ανεργία (συνέπειες, αίτια και τρόποι αντιμετώπισης)  

[Διαγώνισμα: «Το μέλλον της ανεργίας»] 

Ανθρώπινα δικαιώματα

Ανθρωπισμός

Ανθρωποκεντρική τεχνητή νοημοσύνη 

Ανώτατη Εκπαίδευση 

Αξιοκρατία

Αξιολόγηση μαθητών

Αποστολή και ευθύνη της επιστήμης

Αστυφιλία

Άτομα με Αναπηρία (ΑμεΑ)

Αυτοκριτική

Αυτοματισμός

Βία & Εγκληματικότητα

Βιβλίο

Γέλιο –Χιούμορ – Σάτιρα

Γλώσσα (αξία - προβλήματα - γλώσσα των νέων) 

Γλωσσομάθεια

Δημοκρατία 

Δημοσιογραφική δεοντολογία 

Διαδίκτυο (θετικά & αρνητικά στοιχεία)

Διάλεκτοι, ιδιώματα και ιδιωματισμοί

Διάλογος (αξία και προϋποθέσεις ορθού διαλόγου) 

Διατροφή & Υγεία 

Διαφήμιση

Δισσοί λόγοι (Ευθανασία) 

Εθελοντισμός

Εθνικισμός

Ελεύθερος χρόνος

Ελευθερία

Ενδοσχολική βία – Εκφοβισμός (Bullying)

Εξάρτηση των νέων από το διαδίκτυο και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια

Εξειδίκευση

Εργασία– Επάγγελμα

Επαγγελματικός προσανατολισμός 

Έρωτας – Φιλία – Αγάπη

Ευρωπαϊκή Ένωση

Ευρωπαϊκή Ένωση [Συνοπτικό Σχεδιάγραμμα]  

Εφηβεία (χαρακτηριστικά ηλικίας και προβλήματα) 

Η/Υ, Πληροφορική, Διαδίκτυο και Εκπαίδευση 

Θανατική ποινή 

Ισότητα των δύο φύλων

Καταλήψεις σχολείων

Καταναλωτισμός

Κλωνοποίηση – Βιοηθική – Γενετική

Κοινή γνώμη 

Κοινωνία πολιτών

Κοινωνική και πολιτική κριτική

Κοινωνικοποίηση

Κόμικς

Κριτική έργων τέχνης

Λαϊκισμός

Λακωνικότητα

Μαζοποίηση

Μάρμαρα του Παρθενώνα

Μέσα κοινωνικής δικτύωσης (social media)

Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης / Επικοινωνίας 

Μεσσιανισμός

Μητρότητα – Οικογένεια – Παιδί

Μνημεία – Αρχαιολογικοί χώροι – Μουσεία 

Μόδα

Ναρκωτικά – Αλκοόλ (Το φαινόμενο των εξαρτήσεων)

Οδική συμπεριφορά και τροχαία ατυχήματα 

Ολυμπιακοί Αγώνες – Ολυμπιακό Ιδεώδες

Παγκοσμιοποίηση

Παιδεία– Εκπαίδευση  (Τρεις εκθέσεις με θέμα την Παιδεία)

Τα -ζητούμενα- χαρακτηριστικά του σύγχρονου εκπαιδευτικού

Παραβατικότητα ανηλίκων (αίτια & τρόποι αντιμετώπισης)

Παράδοση

Παραπληροφόρηση 

Περιβάλλον 

Πνευματικός άνθρωπος - Διανοούμενος 

Πόλεμος και Ειρήνη

Προπαγάνδα

Πρόσφυγες – Μετανάστες

[Η στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης απέναντι τους πρόσφυγες] 

Πρότυπα

Πρότυπα – Είδωλα 

Προφορικός και γραπτός λόγος

Ρατσισμός 

Reality shows

Σπουδές εξ αποστάσεως – Δια βίου μάθηση 

Στερεότυπα

Σωφρονισμός– Η σημασία της ποινής

Τα χαρακτηριστικά και η ψυχολογία των Νεοελλήνων 

Τέχνη

Τεχνητή νοημοσύνη (θετικές και αρνητικές όψεις)

Τεχνολογία

Το δίκαιο της πυγμής (ασκήσεις σχολικού) 

Τουρισμός

Τρίτη ηλικία

Τρομοκρατία

Φανατισμός

Φιλοπατρία – Πατριωτισμός

Χάσμα γενεών

Fake news

Φάκελος Υλικού (Κριτήρια αξιολόγησης & Στοιχεία Θεωρίας σύμφωνα με το νέο σύστημα)

Ενδεικτικά Κριτήρια ΙΕΠ: 1ο - 2ο - 3ο - 4ο 

Ενδεικτικά Κριτήρια Υπουργείου Παιδείας 2021: 1^ο - 2o - 3^ο - 4^ο

Κριτήριο: Λέων Τολστόι «Τι είναι τέχνη»

Κριτήριο: Έφηβοι στην πρίζα

Κριτήριο: Φυσικό Περιβάλλον

Κριτήριο: Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης & Influencers

Κριτήριο: Πώς θα βρούμε την ευτυχία (χωρίς να την ψάχνουμε);

Κριτήριο: Η ευαισθησία

Κριτήριο: Ομιλία για τα δικαιώματα των γυναικών

Κριτήριο: Ο διάλογος και το χιούμορ στη διδασκαλία

Ενδεικτικές Εκφωνήσεις Ερωτημάτων Β΄ Θέματος

Κριτήριο: Ομιλία για την 47η επέτειο της αποκατάστασης της Δημοκρατίας

Κριτήριο: Φυλετικές διακρίσεις και ρατσισμός

Διαγώνισμα Προσομοίωσης Πανελλαδικών Εξετάσεων

Κριτήριο: Το παρελθόν και ο σύγχρονος άνθρωπος

Κριτήριο: Ψηφιακός ανθρωπισμός

Κριτήριο: Η ανεργία ως φθοροποιός διαδικασία

Κριτήριο: Οικογένεια

Κριτήριο: Το κουτσομπολιό κάνει καλό, το λένε και οι ειδικοί

Κριτήριο: Παράδοση

Κριτήριο: Είναι η αέναη οικονομική ανάπτυξη εφικτή;

Κριτήριο: Εγκλήματα έμφυλου χαρακτήρα

Κριτήριο: Σχολικός εκφοβισμός

Ενδεικτικό Κριτήριο Αξιολόγησης [Ο μεγάλος χωρισμός]

Κριτήριο: Ελληνική γλώσσα: Η συμβολή της στον πολιτισμό

Κριτήριο: Καμία πατρίδα για την τρίτη ηλικία

Κριτήριο: Εθελοντισμός

Ενδεικτικό Κριτήριο [Τεχνητή νοημοσύνη, σχεδόν ανθρώπινη]

Κριτήριο αξιολόγησης [Παιδεία δύναμις θεραπευτική ψυχής]

Κριτήριο Αξιολόγησης [Αντιρατσιστική εκπαίδευση στο σχολείο]

Κριτήριο: Προκλητικός και μισαλλόδοξος λόγος

Κριτήριο: Η Αρχή της Ελευθερίας –πέρα από την απλοϊκή αρνητικότητα

Κριτήριο: Μια εκπαίδευση για την Ανθρωπότητα

Κριτήριο: Τα σύγχρονα μουσεία

Κριτήριο: Το στρες των φοιτητών

Κριτήριο: Το δράμα της λήψης αποφάσεων

Κριτήριο: Υγιή μωρά με «πειραγμένο» DNA;

Κριτήριο: Διχοτόμηση του Εγώ

Κριτήριο: Συμμετοχική Δημοκρατία

Κριτήριο αξιολόγησης: Τρομοκρατία (Ανακατεύοντας την τράπουλα)

Κριτήριο αξιολόγησης: Fake News

Κριτήριο: Εκπαίδευση για τη δημοκρατία [Φάκελος Εκπαιδευτικού]

Κριτήριο: Η ομορφιά επιστρέφει σε όποιον την κατέχει

Κριτήριο: Πολυπολιτισμικές κοινωνίες

Κριτήριο Αξιολόγησης: Γιατί είναι σκόπιμη η εξερεύνηση του Διαστήματος

«Είμαστε όλοι εντός του μέλλοντός μας» [Φάκελος Υλικού]

«Κανείς δε στέλνει σήμερα γράμματα» [Φάκελος Υλικού]

Κριτήριο: Το αύριο δεν είναι πια αδιαπέραστο πέπλο

Κριτήριο: Τρίκαλα, μια άλλη πόλη…

Κριτήριο: Εκπαίδευση του πολίτη στη δημοκρατία

Κριτήριο: Η φιλία

Κριτήριο: Το γιατρικό της αμόλυντης λογοτεχνίας

Κριτήριο: Εικονικός κόσμος, πραγματικές συμπεριφορές

Κριτήριο: Ομιλία της Μελίνας Μερκούρη για τα Γλυπτά του Παρθενώνα

Θέματα & Απαντήσεις Επαναληπτικών Πανελλαδικών 2021

Ερωτήματα Β΄ Θέματος: «Να αναγεννηθεί η σχέση δασκάλου-μαθητή…»

Επιστημική & δεοντική τροπικότητα

Η οργάνωση του επιχειρήματος

Πειστικότητα επιχειρήματος

Η σημασιολογική λειτουργία των εγκλίσεων

Η λειτουργία των γραμματικών χρόνων

Μοντέλο Επιχειρηματολογίας Stephen Toulmin (Θεωρία -Εφαρμογή)

1ο Δίκτυο Λογοτεχνικών Κειμένων

Ερμηνευτικό Σχόλιο (ενδεικτικά παραδείγματα)

Γλωσσάρι όρων: Νεοελληνική Γλώσσα

Γλωσσάρι όρων: Νεοελληνική Λογοτεχνία 

Οδηγίες Διδασκαλίας & Αξιολόγησης: Έκθεσης, Περίληψης, Ερμηνευτικού σχολίου (2019-2020)

Ο τίτλος του μη λογοτεχνικού κειμένου

Θεωρία: Ονοματοποίηση

Περίληψη κειμένου (Θεωρία & Παραδείγματα)

Κειμενικοί δείκτες & Ερμηνευτικό σχόλιο

Πραγματολογία & Κειμενογλωσσολογία

Θεωρία

Άρθρο – Δοκίμιο – Επιφυλλίδα

Αποδεικτικό – Στοχαστικό δοκίμιο / Επιστημονικός λόγος / Ημερολόγιο –Επιστολή

Επικοινωνιακό πλαίσιο 

Η σημασία διάφορων εκφραστικών επιλογών σ’ ένα κείμενο

[ενεργητικής ή παθητικής φωνής / συγκεκριμένου ρηματικού τύπου (προσώπου/χρόνου/έγκλισης) / μακροπερίοδου ή μη λόγου / παρατακτικού ή υποτακτικού λόγου / ρηματικών ή ονοματικών συνόλων / αναφορικής ή  ποιητικής λειτουργίας της γλώσσας]

Πρόλογος 

Πώς γράφω την έκθεση σύμφωνα με το νέο σύστημα (2020-2021)

Πώς γράφω την έκθεση; 

Σημεία στίξης 

Τρόποι ανάπτυξης παραγράφου 

Τρόποι και μέσα πειθούς 

Συνοχή – Συνεκτικότητα – Σύνδεση προτάσεων

Η περίσταση επικοινωνίας

Γλωσσικές επιλογές / Εκφραστικά μέσα

Κειμενικά είδη

Ασκήσεις

Ενεργητική - Παθητική σύνταξη 

Παραγωγικοί - Επαγωγικοί Συλλογισμοί 

Παραδείγματα περίληψης (Αμαρτήματα των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης) 

Περίληψη κειμένου [Η απόρριψη της ηθικής ταυτότητας των μεταναστών] 

Τρόποι ανάπτυξης παραγράφου 

Γλωσσικές Ασκήσεις Λυκείου 

Γλωσσικές ασκήσεις στις Πανελλήνιες [2000 - 2014] 

Αντώνυμα 

Από το γλωσσικό μας παρελθόν (1-14) 

Από το γλωσσικό μας παρελθόν (15-26)  

Από την ετυμολογία των λέξεων 

Από τη μορφολογία των λέξεων

Από τη σύνταξη των λέξεων 

Λέξεις από ξένες γλώσσες στην ελληνική 

Ομώνυμα – Παρώνυμα 

Ορισμός 

Συνώνυμα 

Τρόποι ανάπτυξης παραγράφου 

Τράπεζα Θεμάτων Β΄ Λυκείου 

Γυναικεία εργασία, διακρίσεις και κοινωνικά στερεότυπα  

Δημοσκοπήσεις και ΜΜΕ σήμερα στην Ελλάδα

Διαφορές επικοινωνίας ανάμεσα στα δύο φύλα

Διαδίκτυο και κοινωνικότητα

Έργα τέχνης εναντίον καλλιτεχνών

Η ανεργία οδηγεί σε απώλεια του εαυτού 

Η ανεργία ως πηγή αντικοινωνικών συμπεριφορών και ο ρόλος του σχολείου 

Η δεοντολογία υπάρχει την έχω συναντήσει...

Η εργασία στην εποχή των ρομπότ

Η κατασκευή της πραγματικότητας των ειδήσεων

Η ομαδικότητα στο Διαδίκτυο

Η (παρα)πληροφόρηση στο Διαδίκτυο

Η παρενόχληση στους χώρους εργασίας

Η προέλευση της τέχνης

Η Συμβουλευτική Σταδιοδρομίας

Η τηλεργασία στην Ελλάδα 

Η χρήση των ηλεκτρονικών μέσων από τα παιδιά

Καλλιτεχνικά Επαγγέλματα

Κοινωνικά δίκτυα, συν και πλην

Μόνιμη εργασία τέλος!

Ο δημοσιογραφικός λόγος στην ελληνική γλώσσα 

Ο εθισμός στην τηλεόραση 

Ο εργαζόμενος του μέλλοντος

Ο μεν βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρά

Ο ναρκισσισμός της αυτοφωτογράφισης

O ρόλος των ΜΜΕ στη διαμόρφωση της σύγχρονης κοινωνίας

Οι διαδικτυακές επαφές στο περιβάλλον του Facebook

Οι μακροπρόθεσμες επιδράσεις της τηλεόρασης

Οι ρίζες του μίσους

Οι «συνομιλίες της απουσίας» στους χώρους κοινωνικής δικτύωσης 

Πώς μπορούμε να ζήσουμε ειρηνικά σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία

Πώς παρουσιάζουν τα ΜΜΕ τα άτομα με αναπηρία

Ρατσισμός 

Σύγχρονες εκδοχές συντόμευσης του λόγου. Καχυποψία ή ελπίδα; 

Τα κόμικς και οι επικριτές τους

Τα κόμικς και οι υποστηρικτές τους

Τα στερεότυπα των φύλων στα παιδιά

Το κοινό των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης

Τέχνη και κριτική 

Τηλεόραση και κρατική εξουσία

Τηλεόραση: το «άλλο σχολείο» του ελεύθερου χρόνου;

Το νέο μοντέλο απασχόλησης

Το παρασκήνιο της επιλογής επαγγέλματος και η σχέση επαγγέλματος και ζωής

Το πρόσκομμα των παραδοσιακών προτύπων

Υπερβαίνοντας τα στερεότυπα

Υψηλή τέχνη για τους πολλούς

Le Monde: «Τις ευχές μας και καλή τύχη στον έντυπο Τύπο»

Τράπεζα Θεμάτων Α΄ Λυκείου

Αλλαγές στον γραπτό κόσμο

Αναλφάβητα 250 εκατομμύρια παιδιά λόγω κακής ποιότητας εκπαίδευσης

Αντιμετωπίζοντας τον αναλφαβητισμό των νέων στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Απαιτητικοί γονείς

Γέλιο και ευφυΐα

Γλώσσα και κοινωνικοποίηση

Γλώσσα και λογοτεχνική δημιουργία

Γλώσσα, στάσεις και συμπεριφορές του εφήβου

Διάλεκτοι και Εκπαίδευση

Επιπτώσεις αναλφαβητισμού

Εφηβεία

Εφηβεία: Συμβουλές για… γονείς σε απόγνωση

Η αγγλική και οι άλλες γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Η γλώσσα μας σήμερα

Η γλώσσα των νέων

Η γλωσσική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας στην πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση

Η ελληνική γλώσσα στην κοινωνία της παγκοσμιοποίησης και της τεχνοκρατίας. Ο ρόλος του σχολείου.

Η Ελληνική και πάλι στο προσκήνιο

Η ενδυμασία και η σημασία της για τον άνθρωπο

H επίδραση της τεχνολογίας στη γλωσσική ποικιλότητα

Η μανία για αιώνια νεότητα 

Η μόδα ως κοινωνική αντίληψη

Η σάτιρα και το κωμικοτραγικό

Η σημασία του γέλιου στη ζωή μας

Η συμπεριφορά των γονιών και η επίπτωσή της στους εφήβους

Η φιλία

Η ψυχολογία του ντυσίματος

Μετασχηματίζοντας δημιουργικά την αμφισβήτηση...

Μια νέα σχέση με τους συνομηλίκους

Νεανική ηλικία

Νέοι και πρότυπα ψυχαγωγίας

Ο διάλογος και οι ομαδικές δραστηριότητες στην τάξη 

Ο ελεύθερος χρόνος στην εποχή μας

Ο έρωτας στην εφηβεία 

Ο έφηβος σε σχέση με τους γονείς του

Οι κούφιες λέξεις

Οι νέοι δίπλα στην τρίτη ηλικία

Ο Σιμόεις με τις ασημένιες δίνες 

Προσπάθειες ορισμού του χιούμορ

Σχέσεις γονέων-εφήβων

Τα παιδιά μελετούν, αλλά δεν κατανοούν

Το Διδασκαλείο της Νέας Ελληνικής Γλώσσας

Το Κρατικό Πιστοποιητικό Γλωσσομάθειας

Το κωμικό και η σημασία του γέλιου

Το λεξιλόγιο της νεοελληνικής και ο ευρωπαϊκός γλωσσικός πλουραλισμός

Το πιστοποιητικό ελληνομάθειας

Το χάσμα των γενεών 

Τρίτη ηλικία

Υπάρχει ιδανικός ομιλητής της γλώσσας;

Πανελλήνιες 

Εξετάσεις Ομογενών 2016: Νεοελληνική Γλώσσα (Τέχνη) 

Πανελλήνιες 2015: Θέματα και απαντήσεις 

Πανελλήνιες 2014: Θέματα και απαντήσεις 

Επαναληπτικές Πανελλήνιες 2012 [Συναίσθημα τιμής]

Εξετάσεις Ομογενών 2012 [Νεανική αμφισβήτηση]

Επαναληπτικές Πανελλήνιες 2011 [Ελεύθερος χρόνος]

Επαναληπτικές Πανελλήνιες 2009 [Γλώσσα]

Εξετάσεις Ομογενών 2008 [Ευρωπαϊκή εκπαίδευση]

Επαναληπτικές Πανελλήνιες 2006 [Φανατισμός]

Εξετάσεις Ομογενών 2005 

Θέματα Εσπερινών, Επαναληπτικές 2004 [Γέλιο – Χιούμορ]

Επαναληπτικές Εξετάσεις 2001 (Θανατική ποινή)

Το θέμα της Έκθεσης στις Πανελλαδικές Εξετάσεις από το 2001 έως το 2016

Εξεταστέα ύλη Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας

Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία

Στο μάθημα «Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία» στη Γ' τάξη Ημερησίου Γενικού Λυκείου και στη Γ' και Δ' τάξη Εσπερινού Γενικού οι μαθητές και οι μαθήτριες αξιολογούνται σε ενιαία τρίωρη εξέταση στην κατανόηση και παραγωγή λόγου.

Δίνονται στις μαθήτριες και τους μαθητές δύο ή τρία μη διδαγμένα κείμενα, συνολικής έκτασης έως τρεις σελίδες, ένα εκ των οποίων είναι λογοτεχνικό, σε ολοκληρωμένη ή αποσπασματική μορφή, (ποίημα, διήγημα, μυθιστόρημα ή θεατρικό έργο)• τα υπόλοιπα κείμενα μπορεί να είναι σε ολοκληρωμένη, ελαφρώς διασκευασμένη ή αποσπασματική μορφή: δημοσιογραφικά άρθρα, συνεντεύξεις, κριτικές, δοκίμια, επιστημονικά κείμενα, αφίσες με λεζάντα, πληροφοριακά κείμενα με εικόνες, σκίτσα, πίνακες ή διαγράμματα κ.ά.), διαφορετικά μεταξύ τους ως προς το κειμενικό είδος, ώστε να αποτιμάται η αναγνωστική ικανότητα των μαθητών και μαθητριών σε ποικιλία κειμενικών ειδών. Τα κείμενα μπορούν να συνοδεύονται από σύντομο εισαγωγικό σημείωμα χωρίς ερμηνευτικά σχόλια.

Για τα κείμενα αυτά τίθενται τέσσερα συνολικά θέματα μέσω των οποίων αποτιμάται η ικανότητα των μαθητών/ τριών να κατανοούν το περιεχόμενο των κειμένων, να ερμηνεύουν και να αξιολογούν στάσεις, αξίες, ιδέες κ.ά. βασιζόμενοι/ες σε στοιχεία των κειμένων, καθώς επίσης να παράγουν ερμηνευτικό και κριτικό λόγο. Τα θέματα προτείνεται να είναι διαβαθμισμένης δυσκολίας και να τίθενται περιορισμοί στην έκταση των απαντήσεων (όπου χρειάζεται). Το νοηματικό περιεχόμενο των μη λογοτεχνικών κειμένων πρέπει να είναι συναφές με κάποιον ή κάποιους από τους θεματικούς άξονες που προσδιορίζονται στο Πρόγραμμα Σπουδών για το μάθημα της

Νεοελληνικής Γλώσσας.

Τα κείμενα συνοδεύονται από τα εξής θέματα:

Το πρώτο θέμα σχετίζεται με τα μη λογοτεχνικά κείμενα και αφορά στη συνοπτική νοηματική απόδοση από τους μαθητές και τις μαθήτριες μέρους ενός κειμένου ή τη συνοπτική απόδοση των απόψεων που διατυπώνονται σε ένα κείμενο για κάποιο ζήτημα.

Το πρώτο θέμα βαθμολογείται με 15 μονάδες.

Το δεύτερο θέμα σχετίζεται με τα μη λογοτεχνικά κείμενα και αναλύεται σε τρία ερωτήματα, διαφορετικά μεταξύ τους, με δυνατότητα κάποιο/κάποια από αυτά να είναι κλειστού τύπου και με ενδεχόμενη αιτιολόγηση της απάντησης. Ένα από αυτά μπορεί να διαιρείται σε δύο υποερωτήματα.

Τα ερωτήματα σχετίζονται με:

α) την αξιοποίηση του πλαισίου των κειμένων (κοινωνικού, ιστορικού, πολιτιστικού, του χώρου και του χρόνου) με σκοπό την κατανόηση των λόγων και των ενεργειών των υποκειμένων (ατομικών και συλλογικών) που ανα- φέρονται στα κείμενα, και των σχέσεων μεταξύ τους,

β) τον εντοπισμό και την ερμηνευτική προσέγγιση σκοπών, στάσεων, βασικών θέσεων και προθέσεων του συντάκτη / συντακτών των κειμένων, καθώς και την τεκμηρίωση της βασικής ιδέας του κειμένου,

γ) την αξιολόγηση της συνάφειας ιδεών, επιχειρημάτων, τίτλων, υπότιτλων, εικόνων κ.ά. με μια θέση, άποψη ή ζήτημα που θέτει το κείμενο και της αποδεικτικής τους αξίας,

δ) τον εντοπισμό και τη συσχέτιση συγκεκριμένων κειμενικών δεικτών που οργανώνουν το κείμενο ως σημασιοδοτημένη κατασκευή -δηλαδή, οι μαθητές/τριες να εντοπίζουν μέσα στο κείμενο δείκτες (π.χ. λεξιλόγιο, ρηματικά πρόσωπα, στίξη, εκφραστικά μέσα, τρόπους σύνταξης, κ.ά.) και να αναγνωρίζουν τη λειτουργία τους στο κείμενο,

ε) την αναγνώριση και την ερμηνευτική προσέγγιση του τρόπου σύνδεσης και οργάνωσης ιδεών, προτάσεων, παραγράφων ή διαφόρων σημειωτικών τρόπων σε ένα κείμενο, αφού λάβουν οι μαθητές και οι μαθήτριες υπόψη το επικοινωνιακό πλαίσιο και τα κοινωνικά συμφραζόμενα,

στ) τη σύγκριση των μη λογοτεχνικών κειμένων ως προς τις θέσεις, τον τρόπο πραγμάτευσης του θέματος, την πειστικότητα, την αποτελεσματική μετάδοση του νοήματος κ.α.

Το δεύτερο θέμα βαθμολογείται με 40 μονάδες, που επιμερίζονται σε κάθε ερώτημα ανάλογα με τη βαρύτητα τους (15+15+10). Τα υποερωτήματα, επίσης, βαθμολογούνται ανάλογα με τη βαρύτητά τους.

Το τρίτο θέμα σχετίζεται με το λογοτεχνικό κείμενο και αφορά στην παραγωγή ερμηνευτικού σχολίου, με το οποίο επιδιώκεται οι μαθητές και οι μαθήτριες, αφενός να αναπτύσσουν κρίσιμα θέματα/ερωτήματα που πραγματεύεται το λογοτεχνικό κείμενο, αξιοποιώντας συνδυαστικά κειμενικούς δείκτες ή και στοιχεία συγκειμένου, αφετέρου να τοποθετούνται/ανταποκρίνονται στα θέματα/ερωτήματα αυτά, τεκμηριώνοντας τις προσωπικές τους θέσεις. Η προβλεπόμενη έκταση της απάντησης μπορεί να κυμαίνεται από 100 έως 200 λέξεις.

Το τρίτο θέμα βαθμολογείται με 15 μονάδες.

Στα παραπάνω θέματα χρειάζεται να είναι σαφής και προσεκτική η διατύπωση των ερωτημάτων, ώστε να αποφεύγονται επικαλύψεις στις απαντήσεις των μαθητριών και των μαθητών.

Το τέταρτο θέμα σχετίζεται με τα μη λογοτεχνικά κείμενα και αφορά στη γραπτή παραγωγή κριτικού λόγου, 300 έως 400 λέξεις (ανάλογα με τη βαρύτητα του θέματος), το οποίο ανταποκρίνεται σε συγκεκριμένο επικοινωνιακό πλαίσιο (σκοπό, πομπό, αποδέκτες, κειμενικό είδος) και ζητεί από τους μαθητές/τριες την ανάπτυξη τεκμηριωμένης προσωπικής γνώμης, τη συμφωνία ή τη διαφωνία τους με προβλήματα, θέσεις, στάσεις, στερεότυπα, προκαταλήψεις κ.ά. που θέτει το κείμενο/θέτουν τα κείμενα αναφοράς.

Το τέταρτο θέμα βαθμολογείται με 30 μονάδες.